Gerechtelijke geneeskunde en
criminalistiek
1. Justitie en geneeskunde
Het gerecht
Staande magistratuur = openbare aanklager (procureur)
= openbaar ministerie (parket)
- Klaagt iemand aan voor de rechtbank (requisitoir): duidt verdachte aan & vervolgt
o Opsporing van misdrijven
o Vervolgen van misdrijven
Zetelende magistratuur = rechters
- Onafhankelijk & neutraal
- Oordelen en veroordelen obv innerlijke overtuiging
- Onafhankelijk gerechtelijk onderzoek
o Vooronderzoek door onderzoeksrechter (die bewijs à charge et décharge
zoekt)
▪ À charge = ten nadelene vd verdachte
▪ À décharge = ten voordele vd verdachte
o Terechtzitting: door andere rechtbank beoordeeld
o GEEN oordeel, WEL infoverzameling
Rechtbank eerste aanleg
- In elk arrondissement
- Start van elke zaak
o Het parket: Procureur Des Konings met substituten/vervangers
➔ Zelfde bevoegdheid (≠ ondergeschikt)
o Rechters: vellen vonnis
▪ Parket kan in beroep hiertegen in Hof Van Beroep
• Openbaar ministerie = hier Procureur Generaal
• Rechters = hier raadsheren en vellen arresten
• Bevestigen/weerleggen vonnissen
• Hoogst mogelijke rechtbank tenzij HvC
1
, • Onderzoekt enkel procedurele fouten (van arresten)
• ANDERS geen hoger beroep mogelijk!
Strafrecht
Niveaus van onderzoek:
• Opsporingsonderzoek: niveau parket
– Procureur des Konings seponeren VOORONDERZOEK
– Heterdaad vervolgen
• Gerechtelijk (voor)onderzoek: niveau rechtbank
– Onderzoeksrechter ONDERZOEKSGERECHT
– dwangmaatregelen & inbreuken privacy
• Raadkamer -> Kamer v. Inbeschuldigingstelling
• Rechtbank buiten vervolging VONNISGERECHT
– aanleg
– Beroep
Procureur des konings start vooronderzoek op -> Seponeren of vervolgen
-> Bevoegdheden vd procureur uitgebreid bij heterdaad
-> Vb: huiszoekingsbevel
-> ALS swaardere feiten: PDK geeft onderzoek door aan onderzoeksrechter =
onderzoeksgerecht
-> Ruimere bevoegdheden dan PDK
-> Vb: Procureur DK kan iemand maar vasthouden voor 24u, onderzoeksrechter kan
iemand in voorlopige hechtenis plaatsen
Wanneer onderzoek afgerond: dossier medegedeeld aan raadkamer (= los vd onderzoeksrecht)
= rechter
-> Beslist over buitenvervolgingstelling: vrijspraak of doorverwijzen naar rechtbank
-> Tegen raadkamer in beroep gaan: in kamer van inbeschuldigingstelling (door parket of verdachte)
Strafrechtelijk onderzoek
Wetboek van strafvordering: regels vd rechtspleging (procedure)
-> Elk misdrijf MOET in strafwetboek staan!
-> Vervolging obv inbreuk op strafwet
2
,Politie: voert gerechtelijke onderzoeken uit in opdracht vd PDK en onderzoeksrechter
-> Moet vastgelegd worden in proces verbaal (PV) (= officieel, onaantastbaar)
-> Gezien als absolute waarheid
Procureur des konings mag zich laten bijstaan door een raadgever (deskundige)
-> Kan seponeren of vervolgen
-> Seponeren: ALS onvoldoende argumenten voor vervolging
Gerechtelijk onderzoek valt onder beroepsgeheim (geen media..) MAAR gebeurt nog weinig
-> Waarschijnlijk door wet van Franchimont: recht om strafdossier in te kijken
o Strafzaken: NIET-tegensprekelijk
o Burgerlijke zaken: WEL tegensprekelijk
Eed van deskundige = gedaan door deskundigen voor getuigenis
-> NIET meer telkens opnieuw nodig
Burgerlijk recht
Principe van schadevergoeding: wanneer iemand schade heeft geleden, heeft men recht op
schadevergoeding
Aansprakelijkheid: diegene die aansprakelijk is voor de schade is verplicht tot
schadevergoeding
-> Fout, schade & OV aantonen door deskundige
- Contractueel
o Inspanningsverbintenis (goede huisvaderprincipe): SA levert nodige
inspanning met oog op het bereiken vh gewenste (niet gegarandeerde)
resultaat
o Resultaatsverbintenis : SA verbindt zich tot bepaald resultaat, ALS
resultaat niet bereikt, SA = aansprakelijk wegens niet-nakomen vd
aangegane verbintenis
- Buiten-contractueel (quasi-delictueel) -> Correctheid handelen
o Nalatigheid
o Onvoorzichtigheid
-> Art. 1382
Deskundige
3
,-> Iedere arts ≠ specialist!
-> ALS vakkundigheid vereist in zaak: deskundige aangeduid met statuut van raadgever
-> Eerst deskundige kiezen uit nationaal register & nadien wie je wil
-> Opdracht weigeren ALS incompetentie of partijdigheid (= reden tot wraking)
-> Onder eed
Nationaal register van gerechtsdeskundigen
- Officiële titel (elgemene eedaflegging)
- Vanaf in register opgenomen krijgt men EXP (experten) nummer
- Aantal voorwaarden (algemene vakkenis)
- Aanvaardingscommissie
-> ALS niet geregistreerd, NIET in een zaak voorkomen
Strafzaken: inbreuk tegen strafwet
o Bewijs van inbreuk en daderschap
o Niet-tegensprekelijk (uitz.: burgerlijke belangen)
o Bij wet vastgelegde, strafrechtelijke tarieven
Burgerlijke zaken: schadevergoeding
o Tegensprekelijke procedure
o Kosten voor meest gerede partij
o Bewijsvoering door eisende partij
• Causaal verband feiten-schade
• Evaluatie omvang vd schade
1. Forensische wetenschappen, Forensische geneeskunde
Forensische wetenschappen
Waarheidsvinding = achterhalen vd waarheid
- Opheldering feiten
- Materiële bewijsvoering
-> Achterhalen wat er zich heeft voorgedaan = reconstructie
-> Met sporen
Specifieke kennis nodig:
4
, - Vakkennis
- Forensische kennis (hoe men resultaten moet interpreteren)
- Criminalistiek (sporenonderzoek)
➔ Moet bijdragen tot criminologie: leer van misdadig gedrag
- Crime analysis: motief achterhalen
-> Door gegevens te verzamelen
(vb: soort verwondingen;
verweerletstels door wapen vast te
grijpen als gevolg van aanval)
- Crime management
-> Bijdrage aan criminologie WANT
profiel opgesteld om uit te leren
Forensische geneeskunde
= aanwenden van medische kennis en kunde ter opheldering vd waarheid
Taakomschrijving Forensische geneeskunde
Forensische pathologie = postmortem onderzoek in strafzaken
-> Onderzoeken vd doodsoorzaak & al wat van belang kan zijn (vb: identiteit vh slachtoffer)
Forensisch labo: biologische sporenonderzoek
Forensische kliniek = verwondingen van slachtoffers onderzoeken
- Vaststellen en interpreteren verwondingen
- Evaluatie schade
- Evaluatie rij-geschiktheid
Forensische psychiatrie: behandeling levende slachtoffers
- Beoordeling toerekeningsvatbaarheid
- Gedwongen opname
-> 3 voorwaarden:
o Gevaar voor zichzelf of een ander
o Enige mogelijkheid om te helpen
o Men moet lijden aan een psychiatrische aandoening
5
, -> ALS hoofdpsychiater meent dat gedwongen opname niet meer nodig is, wordt stop
gezet
Forensische antropologie = onderzoek van skeletten
Forensische deontologie = onderzoek van tanden
2. Uitoefening geneeskunde
Voorwaarden om arts te zijn:
o Artsdiploma
o Diploma moet gemeld worden bij dienst volksgezondheid -> Krijgen van een visum van
volksgezondheid
o Ingeschreven bij Orde Der Artsen
Beroepsgeheim
-> Schending beroepsgeheim = strafbaar
WANT = vertrouwensrelatie tussen arts en patiënt
≠ absoluut, uitzonderingen:
- Getuigenis
- Wet verplicht om geheim bekend te maken
- Kwetsbaar persoon -> Schuldig verzuim
- Georganiseerd overleg met justitie
= Code van Geneeskundige Plichtenleer
-> Arts respecteert medisch beroepsgeheid = wat de patiënt hem toevertrouwt en wat hijzelf ziet, bij
de uitoefening van zijn beroep
-> TENZIJ noodtoestand; ernstige omstandigheden
-> Verplichting blijft bestaan na overlijden vd patiënt
-> Arts zorgt ervoor dat zijn medewerkers confidentialiteit respecteren
Kwetsbaar persoon/minderjarige
- Arts die misbruik van kwetsbare persoon vermoedt doet het nodige om deze
persoon te beschermen
- ALS patiënt toestemt kan arts een deskundige betrekken
- Arts die vermoedt dat een kwetsbare persoon in gevaar verkeert en zelf geen hulp
kan bieden: obv wettelijke hulpverleningsplicht PDK inlichten
Spreekrecht in geval van
- Slachtoffer van een misdrijf
6
, o Fysieke agressie
o Seksuele agressie
o Mishandeling
o Ernstige verwaarlozing
- Minderjarige en kwetsbare persoon (= aangetaste handelings-
en/of oordeelsbekwaamheid)
- Voorwaarden voor arts binnen hupverleningsplicht
o Zelf vastgesteld
o Ernstig en dreigend gevaar voor fysieke/psychische gezondheid
o Zelf of met hulp van 3den geen bescherming kunnen bieden
- ‘Noodtoestand’
Toepassing
Mededelen van informatie
-> Nooit aan leken (vb: politie)
-> WEL aan wetsarts
Aangifte
- Patiënt = dader: zwijgplicht behalve:
o Maatschappelijk belang
o Noodtoestand
- Patiënt = slachtoffer
o Patiënt = oordeelsbekwaam
▪ Aansporen tot aangifte
▪ Ontheffing beroepsgeheim
o Patiënt ≠ oordeelsbekwaam -> Kwetsbare persoon = aangifte wanneer
▪ Zelf patiënt onderzocht
▪ Ernstig dreigend gevaar
▪ Kan zichzelf of met hulp van anderen beschermen
Medische aansprakelijkheid
- Burgerlijke aansprakelijkheid: causaliteit aantonen (om SV te krijgen)
7
, o Contractuele verbintenis
▪ Inspannings- of middelen- vs. resultaatsverbintenis
▪ Goed medisch handelen (= goede huisvader principe)
• Informed consent (informatie – toestemming)
• Goed handelen volgens stand vd wetenschap
o Buiten-contractuele verbintenis -> Medische fout (= nalatigheid/onvoorzichtigheid)
-> Oorzakelijk verband fout - schade
- Strafrechtelijke aansprakelijkheid
o Slagen en verwondingen
o Schuldig verzuim = bij ernstige situatie hulpverleningsplicht niet nagekomen
-> Hulpverleningsplicht voor iedereen MAAR groter bij artsen
o Schending van beroepsgeheim
o Afleveren van vals getuigschrift
o Onwettig uitoefenen vd geneeskunde
-> Medisch attest moet waarheidsgebonden zijn!
Illustratie
Fietspad met bergoeiing; haag (= context) -> Opa rijdt heel traag (maar ziet niks door haag),
brommerfiets botst tegen zijn auto (= zwakke weggebruiker: bijna altijd gelijk!)
-> Gevolg: zware verwondingen bromfietser (3-dubbele breuk); tijdens operatie krijgt hij hartstilstand
DUS sterft
-> Ah.-probleem (2):
o Medisch
o Tov opa
-> Is er OV tussen fout opa en overlijden? JA, maar enkel als overlijden veroorzaakt is door
verwondingen ANDERS onvoorzienbare schade (autopsie vereist)
-> Autopsie: rode bolletjes = vetembolen = doodsoorzaak (ontstaan door botten te
breken)
-> Is er OV? JA, want overlijden = gevolg van verwondingen
-> MAAR bij operatie komt er ook veel vet vrij DUS fout arts? NEEN, als
operatie gebeurd is zoals het moest, arts niets fout gedaan (=
inspanningsvbt)
8
,2. Onderzoek overlijden
a. Overlijden in België
Wettelijke bepalingen
- Vastelling van overlijden: door arts
-> WANT = medische handeling (arts hiervoor bevoegd)
o Moet formulier (Model 3C) invullen
-> WANT België wil weten waaraan burgers overlijden
-> DUS om statistieken bij te houden
-> Gaat naar ambtenaar vd burgerlijke stand
- Aangifte – teraardebestelling – crematie: door ambtenaar burgerlijke stand
o Plicht: opstelling vd overlijdensakte = persoon doodverklaren
▪ Art 55 BW
▪ = federale bevoegdheid
o Vlaams decreet lijkbezorging
▪ Wat er mag of moet gebeuren met lijk = gewestelijke bevoegdheid
▪ Art. 15bis, §1: ambtenaar moet toestemming geven voor crematie of
teraardebestelling (= begraven)
-> ALS zonder toestemming = strafbaar!
- Gerechtelijk onderzoek: bij verdacht of gewelddadig overlijden (PK/OR/politie/deskundige)
-> !!! Ambtenaar burgerlijke stand NIET toestemming geven voor crematie of teraardebestemming
-> Hij moet PDK inlichten: voert opsporingsonderzoek naar omstandigheden vh overlijden
+ gaat na of er crimineel feit achterzit
-> PDK kan deskundigen inschakelen
-> Art 43, 44 SV
- Andere wetten
• Transplantatiewet
-> Principe: stilzwijgende toestemming vd overledenen (ALS geen bezwaar tijdens
leven gegeven, orgaantransplantatie mogelijk!)
-> TENZIJ niet-natuurlijk overlijden: toestemming PDK nodig!
• Euthanasiewet: enkel administratieve controle in België
-> Gezien als natuurlijk overlijden (geen bezwaar tegen!)
9
, • Wet op de Wiegendood: PDK verder onderzoeken bij plotse dood bij zuigelingen
Wettelijke schikking
- Vaststelling overlijden door arts die model 3C invult + crematie-attest
opmaken (bevestigt dat het natuurlijk overlijden is)
- Aangifte vh overlijden (met model 3C) bij ambtenaar burgerlijke stand
-> NIET aangeven ≠ strafbaar
-> Lijkverberging & begraven zonder aangifte = strafbaar
o Stelt overlijdensakte op
o Geeft wel of niet toestemming voor crematie of teraardebestelling
-> Ten vroegste: 24 na toestemming
- ALS vermoedelijk gewelddadige dood: PDK inlichten
o ALS omstandigheden dat laten vermoeden
-> Zo niet, boeie (ook al kan het wel om doding gaan)
o PDK: overlijden onderzoeken of niet
▪ Via opdrachten aan politie (die PV opstelt)
▪ ALS ernstig misdrijf of verder onderzoek nodig: PDK
bevoegdheid stopt en vat onderzoeksrechter
Samenvatting:
Vaststelling overlijden
-> Door arts
-> Altijd nodig, behalve voor:
i. Kinderen die in 1ste levensjaar overlijden
ii. Doodgeboren kind dat door de wet als levensvatbaar wordt beschouwd
10
criminalistiek
1. Justitie en geneeskunde
Het gerecht
Staande magistratuur = openbare aanklager (procureur)
= openbaar ministerie (parket)
- Klaagt iemand aan voor de rechtbank (requisitoir): duidt verdachte aan & vervolgt
o Opsporing van misdrijven
o Vervolgen van misdrijven
Zetelende magistratuur = rechters
- Onafhankelijk & neutraal
- Oordelen en veroordelen obv innerlijke overtuiging
- Onafhankelijk gerechtelijk onderzoek
o Vooronderzoek door onderzoeksrechter (die bewijs à charge et décharge
zoekt)
▪ À charge = ten nadelene vd verdachte
▪ À décharge = ten voordele vd verdachte
o Terechtzitting: door andere rechtbank beoordeeld
o GEEN oordeel, WEL infoverzameling
Rechtbank eerste aanleg
- In elk arrondissement
- Start van elke zaak
o Het parket: Procureur Des Konings met substituten/vervangers
➔ Zelfde bevoegdheid (≠ ondergeschikt)
o Rechters: vellen vonnis
▪ Parket kan in beroep hiertegen in Hof Van Beroep
• Openbaar ministerie = hier Procureur Generaal
• Rechters = hier raadsheren en vellen arresten
• Bevestigen/weerleggen vonnissen
• Hoogst mogelijke rechtbank tenzij HvC
1
, • Onderzoekt enkel procedurele fouten (van arresten)
• ANDERS geen hoger beroep mogelijk!
Strafrecht
Niveaus van onderzoek:
• Opsporingsonderzoek: niveau parket
– Procureur des Konings seponeren VOORONDERZOEK
– Heterdaad vervolgen
• Gerechtelijk (voor)onderzoek: niveau rechtbank
– Onderzoeksrechter ONDERZOEKSGERECHT
– dwangmaatregelen & inbreuken privacy
• Raadkamer -> Kamer v. Inbeschuldigingstelling
• Rechtbank buiten vervolging VONNISGERECHT
– aanleg
– Beroep
Procureur des konings start vooronderzoek op -> Seponeren of vervolgen
-> Bevoegdheden vd procureur uitgebreid bij heterdaad
-> Vb: huiszoekingsbevel
-> ALS swaardere feiten: PDK geeft onderzoek door aan onderzoeksrechter =
onderzoeksgerecht
-> Ruimere bevoegdheden dan PDK
-> Vb: Procureur DK kan iemand maar vasthouden voor 24u, onderzoeksrechter kan
iemand in voorlopige hechtenis plaatsen
Wanneer onderzoek afgerond: dossier medegedeeld aan raadkamer (= los vd onderzoeksrecht)
= rechter
-> Beslist over buitenvervolgingstelling: vrijspraak of doorverwijzen naar rechtbank
-> Tegen raadkamer in beroep gaan: in kamer van inbeschuldigingstelling (door parket of verdachte)
Strafrechtelijk onderzoek
Wetboek van strafvordering: regels vd rechtspleging (procedure)
-> Elk misdrijf MOET in strafwetboek staan!
-> Vervolging obv inbreuk op strafwet
2
,Politie: voert gerechtelijke onderzoeken uit in opdracht vd PDK en onderzoeksrechter
-> Moet vastgelegd worden in proces verbaal (PV) (= officieel, onaantastbaar)
-> Gezien als absolute waarheid
Procureur des konings mag zich laten bijstaan door een raadgever (deskundige)
-> Kan seponeren of vervolgen
-> Seponeren: ALS onvoldoende argumenten voor vervolging
Gerechtelijk onderzoek valt onder beroepsgeheim (geen media..) MAAR gebeurt nog weinig
-> Waarschijnlijk door wet van Franchimont: recht om strafdossier in te kijken
o Strafzaken: NIET-tegensprekelijk
o Burgerlijke zaken: WEL tegensprekelijk
Eed van deskundige = gedaan door deskundigen voor getuigenis
-> NIET meer telkens opnieuw nodig
Burgerlijk recht
Principe van schadevergoeding: wanneer iemand schade heeft geleden, heeft men recht op
schadevergoeding
Aansprakelijkheid: diegene die aansprakelijk is voor de schade is verplicht tot
schadevergoeding
-> Fout, schade & OV aantonen door deskundige
- Contractueel
o Inspanningsverbintenis (goede huisvaderprincipe): SA levert nodige
inspanning met oog op het bereiken vh gewenste (niet gegarandeerde)
resultaat
o Resultaatsverbintenis : SA verbindt zich tot bepaald resultaat, ALS
resultaat niet bereikt, SA = aansprakelijk wegens niet-nakomen vd
aangegane verbintenis
- Buiten-contractueel (quasi-delictueel) -> Correctheid handelen
o Nalatigheid
o Onvoorzichtigheid
-> Art. 1382
Deskundige
3
,-> Iedere arts ≠ specialist!
-> ALS vakkundigheid vereist in zaak: deskundige aangeduid met statuut van raadgever
-> Eerst deskundige kiezen uit nationaal register & nadien wie je wil
-> Opdracht weigeren ALS incompetentie of partijdigheid (= reden tot wraking)
-> Onder eed
Nationaal register van gerechtsdeskundigen
- Officiële titel (elgemene eedaflegging)
- Vanaf in register opgenomen krijgt men EXP (experten) nummer
- Aantal voorwaarden (algemene vakkenis)
- Aanvaardingscommissie
-> ALS niet geregistreerd, NIET in een zaak voorkomen
Strafzaken: inbreuk tegen strafwet
o Bewijs van inbreuk en daderschap
o Niet-tegensprekelijk (uitz.: burgerlijke belangen)
o Bij wet vastgelegde, strafrechtelijke tarieven
Burgerlijke zaken: schadevergoeding
o Tegensprekelijke procedure
o Kosten voor meest gerede partij
o Bewijsvoering door eisende partij
• Causaal verband feiten-schade
• Evaluatie omvang vd schade
1. Forensische wetenschappen, Forensische geneeskunde
Forensische wetenschappen
Waarheidsvinding = achterhalen vd waarheid
- Opheldering feiten
- Materiële bewijsvoering
-> Achterhalen wat er zich heeft voorgedaan = reconstructie
-> Met sporen
Specifieke kennis nodig:
4
, - Vakkennis
- Forensische kennis (hoe men resultaten moet interpreteren)
- Criminalistiek (sporenonderzoek)
➔ Moet bijdragen tot criminologie: leer van misdadig gedrag
- Crime analysis: motief achterhalen
-> Door gegevens te verzamelen
(vb: soort verwondingen;
verweerletstels door wapen vast te
grijpen als gevolg van aanval)
- Crime management
-> Bijdrage aan criminologie WANT
profiel opgesteld om uit te leren
Forensische geneeskunde
= aanwenden van medische kennis en kunde ter opheldering vd waarheid
Taakomschrijving Forensische geneeskunde
Forensische pathologie = postmortem onderzoek in strafzaken
-> Onderzoeken vd doodsoorzaak & al wat van belang kan zijn (vb: identiteit vh slachtoffer)
Forensisch labo: biologische sporenonderzoek
Forensische kliniek = verwondingen van slachtoffers onderzoeken
- Vaststellen en interpreteren verwondingen
- Evaluatie schade
- Evaluatie rij-geschiktheid
Forensische psychiatrie: behandeling levende slachtoffers
- Beoordeling toerekeningsvatbaarheid
- Gedwongen opname
-> 3 voorwaarden:
o Gevaar voor zichzelf of een ander
o Enige mogelijkheid om te helpen
o Men moet lijden aan een psychiatrische aandoening
5
, -> ALS hoofdpsychiater meent dat gedwongen opname niet meer nodig is, wordt stop
gezet
Forensische antropologie = onderzoek van skeletten
Forensische deontologie = onderzoek van tanden
2. Uitoefening geneeskunde
Voorwaarden om arts te zijn:
o Artsdiploma
o Diploma moet gemeld worden bij dienst volksgezondheid -> Krijgen van een visum van
volksgezondheid
o Ingeschreven bij Orde Der Artsen
Beroepsgeheim
-> Schending beroepsgeheim = strafbaar
WANT = vertrouwensrelatie tussen arts en patiënt
≠ absoluut, uitzonderingen:
- Getuigenis
- Wet verplicht om geheim bekend te maken
- Kwetsbaar persoon -> Schuldig verzuim
- Georganiseerd overleg met justitie
= Code van Geneeskundige Plichtenleer
-> Arts respecteert medisch beroepsgeheid = wat de patiënt hem toevertrouwt en wat hijzelf ziet, bij
de uitoefening van zijn beroep
-> TENZIJ noodtoestand; ernstige omstandigheden
-> Verplichting blijft bestaan na overlijden vd patiënt
-> Arts zorgt ervoor dat zijn medewerkers confidentialiteit respecteren
Kwetsbaar persoon/minderjarige
- Arts die misbruik van kwetsbare persoon vermoedt doet het nodige om deze
persoon te beschermen
- ALS patiënt toestemt kan arts een deskundige betrekken
- Arts die vermoedt dat een kwetsbare persoon in gevaar verkeert en zelf geen hulp
kan bieden: obv wettelijke hulpverleningsplicht PDK inlichten
Spreekrecht in geval van
- Slachtoffer van een misdrijf
6
, o Fysieke agressie
o Seksuele agressie
o Mishandeling
o Ernstige verwaarlozing
- Minderjarige en kwetsbare persoon (= aangetaste handelings-
en/of oordeelsbekwaamheid)
- Voorwaarden voor arts binnen hupverleningsplicht
o Zelf vastgesteld
o Ernstig en dreigend gevaar voor fysieke/psychische gezondheid
o Zelf of met hulp van 3den geen bescherming kunnen bieden
- ‘Noodtoestand’
Toepassing
Mededelen van informatie
-> Nooit aan leken (vb: politie)
-> WEL aan wetsarts
Aangifte
- Patiënt = dader: zwijgplicht behalve:
o Maatschappelijk belang
o Noodtoestand
- Patiënt = slachtoffer
o Patiënt = oordeelsbekwaam
▪ Aansporen tot aangifte
▪ Ontheffing beroepsgeheim
o Patiënt ≠ oordeelsbekwaam -> Kwetsbare persoon = aangifte wanneer
▪ Zelf patiënt onderzocht
▪ Ernstig dreigend gevaar
▪ Kan zichzelf of met hulp van anderen beschermen
Medische aansprakelijkheid
- Burgerlijke aansprakelijkheid: causaliteit aantonen (om SV te krijgen)
7
, o Contractuele verbintenis
▪ Inspannings- of middelen- vs. resultaatsverbintenis
▪ Goed medisch handelen (= goede huisvader principe)
• Informed consent (informatie – toestemming)
• Goed handelen volgens stand vd wetenschap
o Buiten-contractuele verbintenis -> Medische fout (= nalatigheid/onvoorzichtigheid)
-> Oorzakelijk verband fout - schade
- Strafrechtelijke aansprakelijkheid
o Slagen en verwondingen
o Schuldig verzuim = bij ernstige situatie hulpverleningsplicht niet nagekomen
-> Hulpverleningsplicht voor iedereen MAAR groter bij artsen
o Schending van beroepsgeheim
o Afleveren van vals getuigschrift
o Onwettig uitoefenen vd geneeskunde
-> Medisch attest moet waarheidsgebonden zijn!
Illustratie
Fietspad met bergoeiing; haag (= context) -> Opa rijdt heel traag (maar ziet niks door haag),
brommerfiets botst tegen zijn auto (= zwakke weggebruiker: bijna altijd gelijk!)
-> Gevolg: zware verwondingen bromfietser (3-dubbele breuk); tijdens operatie krijgt hij hartstilstand
DUS sterft
-> Ah.-probleem (2):
o Medisch
o Tov opa
-> Is er OV tussen fout opa en overlijden? JA, maar enkel als overlijden veroorzaakt is door
verwondingen ANDERS onvoorzienbare schade (autopsie vereist)
-> Autopsie: rode bolletjes = vetembolen = doodsoorzaak (ontstaan door botten te
breken)
-> Is er OV? JA, want overlijden = gevolg van verwondingen
-> MAAR bij operatie komt er ook veel vet vrij DUS fout arts? NEEN, als
operatie gebeurd is zoals het moest, arts niets fout gedaan (=
inspanningsvbt)
8
,2. Onderzoek overlijden
a. Overlijden in België
Wettelijke bepalingen
- Vastelling van overlijden: door arts
-> WANT = medische handeling (arts hiervoor bevoegd)
o Moet formulier (Model 3C) invullen
-> WANT België wil weten waaraan burgers overlijden
-> DUS om statistieken bij te houden
-> Gaat naar ambtenaar vd burgerlijke stand
- Aangifte – teraardebestelling – crematie: door ambtenaar burgerlijke stand
o Plicht: opstelling vd overlijdensakte = persoon doodverklaren
▪ Art 55 BW
▪ = federale bevoegdheid
o Vlaams decreet lijkbezorging
▪ Wat er mag of moet gebeuren met lijk = gewestelijke bevoegdheid
▪ Art. 15bis, §1: ambtenaar moet toestemming geven voor crematie of
teraardebestelling (= begraven)
-> ALS zonder toestemming = strafbaar!
- Gerechtelijk onderzoek: bij verdacht of gewelddadig overlijden (PK/OR/politie/deskundige)
-> !!! Ambtenaar burgerlijke stand NIET toestemming geven voor crematie of teraardebestemming
-> Hij moet PDK inlichten: voert opsporingsonderzoek naar omstandigheden vh overlijden
+ gaat na of er crimineel feit achterzit
-> PDK kan deskundigen inschakelen
-> Art 43, 44 SV
- Andere wetten
• Transplantatiewet
-> Principe: stilzwijgende toestemming vd overledenen (ALS geen bezwaar tijdens
leven gegeven, orgaantransplantatie mogelijk!)
-> TENZIJ niet-natuurlijk overlijden: toestemming PDK nodig!
• Euthanasiewet: enkel administratieve controle in België
-> Gezien als natuurlijk overlijden (geen bezwaar tegen!)
9
, • Wet op de Wiegendood: PDK verder onderzoeken bij plotse dood bij zuigelingen
Wettelijke schikking
- Vaststelling overlijden door arts die model 3C invult + crematie-attest
opmaken (bevestigt dat het natuurlijk overlijden is)
- Aangifte vh overlijden (met model 3C) bij ambtenaar burgerlijke stand
-> NIET aangeven ≠ strafbaar
-> Lijkverberging & begraven zonder aangifte = strafbaar
o Stelt overlijdensakte op
o Geeft wel of niet toestemming voor crematie of teraardebestelling
-> Ten vroegste: 24 na toestemming
- ALS vermoedelijk gewelddadige dood: PDK inlichten
o ALS omstandigheden dat laten vermoeden
-> Zo niet, boeie (ook al kan het wel om doding gaan)
o PDK: overlijden onderzoeken of niet
▪ Via opdrachten aan politie (die PV opstelt)
▪ ALS ernstig misdrijf of verder onderzoek nodig: PDK
bevoegdheid stopt en vat onderzoeksrechter
Samenvatting:
Vaststelling overlijden
-> Door arts
-> Altijd nodig, behalve voor:
i. Kinderen die in 1ste levensjaar overlijden
ii. Doodgeboren kind dat door de wet als levensvatbaar wordt beschouwd
10
