Samenvatting Duinlandschap
Tot het Duinlandschap behoren de strandwallen, strandvlakten, oude en jonge duinen, slufters en
washovers (kustoverslagwaaiers). Het Duinlandschap is 10.000 jaar geleden ontstaan in het Holoceen
en wordt gevormd door zowel eolische als mariene processen. De hoogte van het Duinlandschap
varieert van 0-60 +NAP. Chemische rijping, ontkalking, verwering en nieuwvorming van mineralen,
ontzilting, verbruining en vergleying zijn processen die een rol spelen in de ontwikkeling van de
bodems.
Duinen ontstaan door een samenspel van windkracht, windrichting en bedekking met vegetatie. Er is
dus bedekking nog om te gaan groeien! Wanneer het water van de zee het strand op spoelt, ontstaat
er een zoetwaterlens op de beginnende duinen. Door aangespoelde organische resten vanuit zee en
de zoetwaterlens ontstaat er een milieu waarin het zouttolerante biestarwegras op de duinen kan
groeien. Dit biestarwegras wortelt zich tot 20 cm in het zand en vangt zo opstuivend zand van elders
op. Zo ontstaan primaire duinen. Hoe groter de duin, hoe groter de zoetwatervoorraad of
zoetwaterzak onder de duin.
Dankzij het planten van helm kan de duin groeien, het houdt zand vast. Tegenwoordig groeien
duinen in Nederland niet meer op natuurlijke wijze, omdat de mens het dankzij het planten van helm
beheert. Primaire duinen kunnen horizontaal en verticaal aangroeien tot een hoogte van 5 tot 9m.
Dit wordt het evenwichtshoogte genoemd!
Jonge duinen zijn reliëfrijk en hoog (40-60m). Zij zijn c.a. 800 jaar n.Chr. ontstaan. Ze zijn ontstaan uit
zand dat beschikbaar kwam toen het kustprofiel door golferosie werd aangetast. Dit wordt
secundaire duinvorming genoemd. Jonge duinen kennen 3 stuiffasen. De 1 e fase begon in de 9 e eeuw.
De 2e fase begon vanaf de 14e-eeuw en de 3e fase begon in de 2e helft van de 18e-eeuw.
Oude duinen zijn minder reliëfrijk en liggen meer landinwaarts achter de zeereep. Ze zijn meestal al
afgegraven voor woningbouw of bloembollenveld (kalkrijke ondergrond). Oude duinen zijn minder
reliëfrijk omdat zij een langere periode van relatieve rust kenden. Dit was gedurende de Romeinse
Tijd en de vroege Middeleeuwen. Oude duinen komen nog voor op Texel en Ameland. Jonge duinen
komen voor in Zeeland, kop van Noord-Holland en de Waddeneilanden.
De grondsoort van het duinlandschap bestaat uit duinzand, vegetatie, veen en zeeklei. De bodem
vooral uit vaaggrond, veenlagen en schoon zand. Qua waterhuishouding (hydrografie) wordt er
duinwater uit de zoetwatervoorraad onder de duin gepompt voor o.a. menselijke consumptie. Een
nadeel hiervan is dat bodem onder de duin verdroogd. Door het onttrekken van zoetwater blijft er
meer zout water onder duinen over.
Agrarisch grondgebruik in het Duinlandschap gebeurt door de bloembollenvelden van de tuinbouw.
De oude duinen worden afgegraven waardoor zij geen reliëf meer hebben, dit heten geestgronden!
Deze geestgronden zijn bedoeld om de bloembollen kalkrijke ondergrond te geven, dit is wat
bloembollen nodig hebben. Verkaveling in het Duinlandschap is blokverkaveling en gebeurt door het
afgraven van oude duinen en strandwallen. Omdat er geen reliëf meer is liggen deze gronden dicht
bij de bodem om huizen op te bouwen.
De invloed van de mens in het Duinlandschap is hoog. De mens beheert de groei van duinen door het
planten van helm. Helm houdt zand vast en groeit mee omhoog met de duin. Maar ook de aanleg
van slufters, oppompen van duinwater onder duinen en het opspuiten van zand bij het strand
gebeurt door de mens.
1
Tot het Duinlandschap behoren de strandwallen, strandvlakten, oude en jonge duinen, slufters en
washovers (kustoverslagwaaiers). Het Duinlandschap is 10.000 jaar geleden ontstaan in het Holoceen
en wordt gevormd door zowel eolische als mariene processen. De hoogte van het Duinlandschap
varieert van 0-60 +NAP. Chemische rijping, ontkalking, verwering en nieuwvorming van mineralen,
ontzilting, verbruining en vergleying zijn processen die een rol spelen in de ontwikkeling van de
bodems.
Duinen ontstaan door een samenspel van windkracht, windrichting en bedekking met vegetatie. Er is
dus bedekking nog om te gaan groeien! Wanneer het water van de zee het strand op spoelt, ontstaat
er een zoetwaterlens op de beginnende duinen. Door aangespoelde organische resten vanuit zee en
de zoetwaterlens ontstaat er een milieu waarin het zouttolerante biestarwegras op de duinen kan
groeien. Dit biestarwegras wortelt zich tot 20 cm in het zand en vangt zo opstuivend zand van elders
op. Zo ontstaan primaire duinen. Hoe groter de duin, hoe groter de zoetwatervoorraad of
zoetwaterzak onder de duin.
Dankzij het planten van helm kan de duin groeien, het houdt zand vast. Tegenwoordig groeien
duinen in Nederland niet meer op natuurlijke wijze, omdat de mens het dankzij het planten van helm
beheert. Primaire duinen kunnen horizontaal en verticaal aangroeien tot een hoogte van 5 tot 9m.
Dit wordt het evenwichtshoogte genoemd!
Jonge duinen zijn reliëfrijk en hoog (40-60m). Zij zijn c.a. 800 jaar n.Chr. ontstaan. Ze zijn ontstaan uit
zand dat beschikbaar kwam toen het kustprofiel door golferosie werd aangetast. Dit wordt
secundaire duinvorming genoemd. Jonge duinen kennen 3 stuiffasen. De 1 e fase begon in de 9 e eeuw.
De 2e fase begon vanaf de 14e-eeuw en de 3e fase begon in de 2e helft van de 18e-eeuw.
Oude duinen zijn minder reliëfrijk en liggen meer landinwaarts achter de zeereep. Ze zijn meestal al
afgegraven voor woningbouw of bloembollenveld (kalkrijke ondergrond). Oude duinen zijn minder
reliëfrijk omdat zij een langere periode van relatieve rust kenden. Dit was gedurende de Romeinse
Tijd en de vroege Middeleeuwen. Oude duinen komen nog voor op Texel en Ameland. Jonge duinen
komen voor in Zeeland, kop van Noord-Holland en de Waddeneilanden.
De grondsoort van het duinlandschap bestaat uit duinzand, vegetatie, veen en zeeklei. De bodem
vooral uit vaaggrond, veenlagen en schoon zand. Qua waterhuishouding (hydrografie) wordt er
duinwater uit de zoetwatervoorraad onder de duin gepompt voor o.a. menselijke consumptie. Een
nadeel hiervan is dat bodem onder de duin verdroogd. Door het onttrekken van zoetwater blijft er
meer zout water onder duinen over.
Agrarisch grondgebruik in het Duinlandschap gebeurt door de bloembollenvelden van de tuinbouw.
De oude duinen worden afgegraven waardoor zij geen reliëf meer hebben, dit heten geestgronden!
Deze geestgronden zijn bedoeld om de bloembollen kalkrijke ondergrond te geven, dit is wat
bloembollen nodig hebben. Verkaveling in het Duinlandschap is blokverkaveling en gebeurt door het
afgraven van oude duinen en strandwallen. Omdat er geen reliëf meer is liggen deze gronden dicht
bij de bodem om huizen op te bouwen.
De invloed van de mens in het Duinlandschap is hoog. De mens beheert de groei van duinen door het
planten van helm. Helm houdt zand vast en groeit mee omhoog met de duin. Maar ook de aanleg
van slufters, oppompen van duinwater onder duinen en het opspuiten van zand bij het strand
gebeurt door de mens.
1
