Depression part I
Leerdoelen
1. Identificeer de kenmerken van depressieve stoornis (MDD)
2. Maak onderscheid tussen depressieve symptomen en andere emotionele toestanden
3. Identificeer verschillende etiologieën (oorzaken) van MDD
4. Vergelijk en onderscheid verschillende kenmerken van MDD, waaronder:
a. Prevalentie en ontwikkeling van MDD
b. Risico- en prognostische factoren bij MDD
c. Cultuur- en sekse-/gendergerelateerde diagnostische problemen bij MDD
5. Kennis toepassen op klinische voorbeelden van MDD
6. Evalueer, vergelijk en onderscheid verschillende theoretische modellen die MDD verklaren
7. Evalueer, vergelijk en onderscheid verschillende behandelmodellen voor MDD
Literature
Depression part I............................................................................................... 1
What is depression – overview............................................................................3
World Health Organization. (2017). Depression and Other Common Mental Disorders:
Global Health Estimates. Geneva: World Health Organization.............................................3
Herrman, H., Patel, V., Clarke, C., & Ballard, C. (2022). Depression. The Lancet.................4
Defenitie en aard van depressie.......................................................................................... 4
Maj, M., Stein, D. J., Parker, G., Zimmerman, M., Fava, G. A., De Hert, M., ... & Wittchen, H.
U. (2020). The clinical characterization of the adult patient with depression aimed at
personalization of management. World Psychiatry, 19(3), 269-293....................................7
Theories on depression......................................................................................9
Abramson, L. Y., Alloy, L. B., Hankin, B. L., Haeffel, G. J., MacCoon, D. G., & Gibb, B. E.
(2002). Cognitive vulnerability-stress models of depression in a self-regulatory and
psychobiological context. In I. H. Gotlib & C. L. Hammen (Eds.), Handbook of depression
(pp. 268-292). Guilford Press...............................................................................................9
Hopwood, C. J., Pincus, A. L., & Wright, A. G. C. (2021). Six assumptions of contemporary
integrative interpersonal theory of personality and psychopathology. Current Opinion in
Psychology, 41, 65-70....................................................................................................... 11
Moncrieff, J., Cooper, R.E., Stockmann, T. et al. The serotonin theory of depression: a
systematic umbrella review of the evidence. Mol Psychiatry 28, 3243–3256 (2023).
https://doi.org/10.1038/s41380-022-01661-0....................................................................13
Jacobsen, J.P.R. Serotonin and depression—an alternative interpretation of the data in
Moncrieff et al.. Mol Psychiatry 28, 3158–3159 (2023). https://doi.org/10.1038/s41380-
023-02090-3...................................................................................................................... 15
Jauhar, S., Arnone, D., Baldwin, D. S., Bloomfield, M., Browning, M., Cleare, A. J., ... &
Cowen, P. J. (2023). A leaky umbrella has little value: evidence clearly indicates the
serotonin system is implicated in depression. Molecular Psychiatry, 28(8), 3149-3152.
https://doi.org/10.1038/s41380-023-02095-y....................................................................16
Therapies for depression..................................................................................18
, Cain, N. M., Hopwood, C. J., & Pincus, A. L. (2024). Psychotherapy through the lens of
contemporary integrative interpersonal theory. In F. T. L. Leong (Ed.), APA handbook of
psychotherapy: Vol. 1. Theory-driven practice and disorder-driven practice (pp. 141-156).
American Psychological Association. https://doi.org/10.1037/0000353-009......................18
Cuijpers, P., Cristea, I. A., Karyotaki, E., Reijnders, M., & Huibers, M. J. (2016). How
effective are cognitive behavior therapies for major depression and anxiety disorders? A
meta‐analytic update of the evidence. World psychiatry, 15(3), 245-258........................19
Cuijpers, P., Reijnders, M., & Huibers, M. J. (2019). The role of common factors in
psychotherapy outcomes. Annual review of clinical psychology, 15(1), 207-231.............20
Undurraga J, Baldessarini RJ. Direct comparison of tricyclic and serotonin-reuptake
inhibitor antidepressants in randomized head-to-head trials in acute major depression:
Systematic review and meta-analysis. Journal of Psychopharmacology. 2017;31(9):1184-
1189. doi:10.1177/0269881117711709............................................................................22
Piet, J., & Hougaard, E. (2011). The effect of mindfulness-based cognitive therapy for
prevention of relapse in recurrent major depressive disorder: a systematic review and
meta-analysis. Clinical psychology review, 31(6), 1032-1040...........................................24
Developmental perspective on Depression - Children and Adolescents...............26
Comparative efficacy and acceptability of antidepressants, psychotherapies, and their
combination for acute treatment of children and adolescents with depressive disorder: a
systematic review and network meta-analysis Zhou, Xinyu et al. The Lancet Psychiatry,
Volume 7, Issue 7, 581 - 601............................................................................................. 26
Catherine Harmer (2020). Antidepressants and psychotherapy for adolescent depression:
can they be compared? .................................................................................................... 26
Depression part II............................................................................................ 27
Sex differences in Depression...........................................................................27
Kendler, K. S., & Gardner, C. O. (2014). Sex differences in the pathways to major
depression: a study of opposite-sex twin pairs. American Journal of Psychiatry, 171(4),
426-435............................................................................................................................. 28
Martin, L. A., Neighbors, H. W., & Griffith, D. M. (2013). The experience of symptoms of
depression in men vs women: analysis of the National Comorbidity Survey
Replication. JAMA psychiatry, 70(10), 1100-1106.............................................................30
Kuehner, C. (2017). Why is depression more common among women than among men?
The Lancet Psychiatry, 4(2), 146–158. doi:10.1016/s2215-0366(16)30263-2 ..................31
Cultural influences on Depression/ Therapy.......................................................34
Bailey, R. K., Mokonogho, J., & Kumar, A. (2019). Racial and ethnic differences in
depression: current perspectives. Neuropsychiatric Disease and Treatment, 15, 603–609.
https://doi.org/10.2147/NDT.S128584...............................................................................34
Pamplin II, J. R., & Bates, L. M. (2021). Evaluating hypothesized explanations for the Black-
white depression paradox: A critical review of the extant evidence. Social Science &
Medicine, 281, 114085...................................................................................................... 35
Slobodin, O., Ghane, S., & De Jong, J.T. (2018). Developing a culturally sensitive mental
health intervention for asylum seekers in the Netherlands: A pilot study. Intervention,
16(2), 86-94...................................................................................................................... 37
Suicidality....................................................................................................... 41
, DeJong, T. M., Overholser, J. C., & Stockmeier, C. A. (2010). Apples to oranges?: a direct
comparison between suicide attempters and suicide completers. Journal of affective
disorders, 124(1-2), 90-97................................................................................................ 41
Lönnqvist, J. (2021). Mood and anxiety disorders in suicide and suicide attempters.........43
Turecki, G., & Brent, D. A. (2016). Suicide and suicidal behaviour. The
Lancet, 387(10024), 1227-1239........................................................................................45
What is depression – overview
World Health Organization. (2017). Depression and Other Common Mental
Disorders: Global Health Estimates. Geneva: World Health Organization.
Definitie
Depressie en angststoornissen zijn de twee belangrijkste categorieën
van veel voorkomende psychische aandoeningen. Deze aandoeningen
hebben een grote invloed op de stemming of gevoelens van de
getroffenen. De symptomen variëren in ernst (van mild tot ernstig) en
duur (van maanden tot jaren). Depressieve stoornissen zijn een
diagnosticeerbare gezondheidstoestand, die verschilt van gevoelens
van verdriet, stress, angst, verlies van interesse of plezier,
schuldgevoelens of een laag zelfbeeld, verstoorde slaap of eetlust,
gevoelens van vermoeidheid en een slechte concentratie.
Wereldwijd lijden naar schatting meer dan 300 miljoen mensen aan
depressie, wat overeenkomt met 4,4% van de wereldbevolking.
o Het aantal mensen met psychische aandoeningen neemt
wereldwijd toe, vooral in landen met een laag inkomen. Dit komt
door de bevolkingsgroei en het feit dat meer mensen de leeftijd
bereiken waarop depressie en angst het meest voorkomen.
Risicofactoren en prevalentie
Hoewel depressie mensen van alle leeftijden kan treffen, is oudere
volwassenen (55-74) meest gevoelig. Ook wordt het risico verhoogd
door armoede, werkloosheid, levensgebeurtenissen, lichamelijke ziekte
en problemen veroorzaakt door alcohol- en drugsgebruik.
Wereldwijd leidt 4.4% van de bevolking aan depressie
Het komt ook voor bij kinderen en adolescenten onder de 15 jaar, maar
in mindere mate dan bij oudere leeftijdsgroepen.
Depressieve stoornissen leidden in 2015 tot een wereldwijd totaal van
meer dan 50 miljoen years lived with disability (YLD). Meer dan 80%
van deze niet-fatale ziektelast kwam voor in landen met een laag en
middeninkomen.
Depressieve stoornissen worden wereldwijd gerangschikt als de
grootste oorzaak van niet-fatale gezondheidsproblemen (7,5% van alle
YLD).
, In 2015 stierven naar schatting 788.000 mensen door zelfmoord.
Zelfmoord was wereldwijd de tweede belangrijkste doodsoorzaak bij
15-29-jarigen in 2015.
78% van de wereldwijde zelfmoorden vond plaats in landen met een
laag en middeninkomen in 2015.
Herrman, H., Patel, V., Clarke, C., & Ballard, C. (2022). Depression. The
Lancet.
Defenitie en aard van depressie
Depressie is een veelvoorkomende aandoening, die verschilt van de
normale gevoelens van verdriet of tegenslag. Toch wordt het
internationaal nog slecht erkent en blijven verschillende aspecten
van de aandoening onbegrepen (wat werkt voor wie en waarom)
Het is een heterogene aandoening met verschillende combinaties
van klinische verschijningsvormen, ernstniveaus en verloop over de
tijd. Het gaat verder dan de grenzen die huidige classificaties stellen
en overlapt vaak met andere aandoeningen.
Depressie is universeel. Er is echter aanzienlijke variabiliteit in typen
en prevalentie van depressieve symptomen tussen culturen en
contexten.
Symptomen en diagnostiek
De symptomen van depressie omvatten onder andere verlies van
interesse of plezier, verminderd denkvermogen, gevoelens van
waardeloosheid of schuld, en terugkerende gedachten aan de dood.
De ernst van depressie wordt bepaald door de intensiteit van de
symptomen. Ook de aard van de symptomen is belangrijk, waarbij
'gecompliceerde' depressie (gekenmerkt door bijvoorbeeld
psychomotorische retardatie of suïcidale gedachten) ernstiger is.
Er is een continuüm tussen subklinische en diagnosticeerbare
depressie, waarbij een kernsymptoom (depressieve stemming of
verlies van interesse) gedurende minstens twee weken vereist is voor
de diagnose.
Symptomen zoals veranderingen in eetlust of gewicht zijn niet
altijd bruikbaar om depressie te onderscheiden in minder welvarende
landen.
Somatische klachten zoals hoofdpijn, pijn, en hartproblemen worden
vaak gemeld door mensen met depressie.
Bij jongeren zijn suïcidale en zelfbeschadigende gedragingen een
belangrijk aandachtspunt.
Bij ouderen omvatten symptomen vaker somatische klachten, angst,
psychomotorische retardatie, en cognitieve stoornissen.
Leerdoelen
1. Identificeer de kenmerken van depressieve stoornis (MDD)
2. Maak onderscheid tussen depressieve symptomen en andere emotionele toestanden
3. Identificeer verschillende etiologieën (oorzaken) van MDD
4. Vergelijk en onderscheid verschillende kenmerken van MDD, waaronder:
a. Prevalentie en ontwikkeling van MDD
b. Risico- en prognostische factoren bij MDD
c. Cultuur- en sekse-/gendergerelateerde diagnostische problemen bij MDD
5. Kennis toepassen op klinische voorbeelden van MDD
6. Evalueer, vergelijk en onderscheid verschillende theoretische modellen die MDD verklaren
7. Evalueer, vergelijk en onderscheid verschillende behandelmodellen voor MDD
Literature
Depression part I............................................................................................... 1
What is depression – overview............................................................................3
World Health Organization. (2017). Depression and Other Common Mental Disorders:
Global Health Estimates. Geneva: World Health Organization.............................................3
Herrman, H., Patel, V., Clarke, C., & Ballard, C. (2022). Depression. The Lancet.................4
Defenitie en aard van depressie.......................................................................................... 4
Maj, M., Stein, D. J., Parker, G., Zimmerman, M., Fava, G. A., De Hert, M., ... & Wittchen, H.
U. (2020). The clinical characterization of the adult patient with depression aimed at
personalization of management. World Psychiatry, 19(3), 269-293....................................7
Theories on depression......................................................................................9
Abramson, L. Y., Alloy, L. B., Hankin, B. L., Haeffel, G. J., MacCoon, D. G., & Gibb, B. E.
(2002). Cognitive vulnerability-stress models of depression in a self-regulatory and
psychobiological context. In I. H. Gotlib & C. L. Hammen (Eds.), Handbook of depression
(pp. 268-292). Guilford Press...............................................................................................9
Hopwood, C. J., Pincus, A. L., & Wright, A. G. C. (2021). Six assumptions of contemporary
integrative interpersonal theory of personality and psychopathology. Current Opinion in
Psychology, 41, 65-70....................................................................................................... 11
Moncrieff, J., Cooper, R.E., Stockmann, T. et al. The serotonin theory of depression: a
systematic umbrella review of the evidence. Mol Psychiatry 28, 3243–3256 (2023).
https://doi.org/10.1038/s41380-022-01661-0....................................................................13
Jacobsen, J.P.R. Serotonin and depression—an alternative interpretation of the data in
Moncrieff et al.. Mol Psychiatry 28, 3158–3159 (2023). https://doi.org/10.1038/s41380-
023-02090-3...................................................................................................................... 15
Jauhar, S., Arnone, D., Baldwin, D. S., Bloomfield, M., Browning, M., Cleare, A. J., ... &
Cowen, P. J. (2023). A leaky umbrella has little value: evidence clearly indicates the
serotonin system is implicated in depression. Molecular Psychiatry, 28(8), 3149-3152.
https://doi.org/10.1038/s41380-023-02095-y....................................................................16
Therapies for depression..................................................................................18
, Cain, N. M., Hopwood, C. J., & Pincus, A. L. (2024). Psychotherapy through the lens of
contemporary integrative interpersonal theory. In F. T. L. Leong (Ed.), APA handbook of
psychotherapy: Vol. 1. Theory-driven practice and disorder-driven practice (pp. 141-156).
American Psychological Association. https://doi.org/10.1037/0000353-009......................18
Cuijpers, P., Cristea, I. A., Karyotaki, E., Reijnders, M., & Huibers, M. J. (2016). How
effective are cognitive behavior therapies for major depression and anxiety disorders? A
meta‐analytic update of the evidence. World psychiatry, 15(3), 245-258........................19
Cuijpers, P., Reijnders, M., & Huibers, M. J. (2019). The role of common factors in
psychotherapy outcomes. Annual review of clinical psychology, 15(1), 207-231.............20
Undurraga J, Baldessarini RJ. Direct comparison of tricyclic and serotonin-reuptake
inhibitor antidepressants in randomized head-to-head trials in acute major depression:
Systematic review and meta-analysis. Journal of Psychopharmacology. 2017;31(9):1184-
1189. doi:10.1177/0269881117711709............................................................................22
Piet, J., & Hougaard, E. (2011). The effect of mindfulness-based cognitive therapy for
prevention of relapse in recurrent major depressive disorder: a systematic review and
meta-analysis. Clinical psychology review, 31(6), 1032-1040...........................................24
Developmental perspective on Depression - Children and Adolescents...............26
Comparative efficacy and acceptability of antidepressants, psychotherapies, and their
combination for acute treatment of children and adolescents with depressive disorder: a
systematic review and network meta-analysis Zhou, Xinyu et al. The Lancet Psychiatry,
Volume 7, Issue 7, 581 - 601............................................................................................. 26
Catherine Harmer (2020). Antidepressants and psychotherapy for adolescent depression:
can they be compared? .................................................................................................... 26
Depression part II............................................................................................ 27
Sex differences in Depression...........................................................................27
Kendler, K. S., & Gardner, C. O. (2014). Sex differences in the pathways to major
depression: a study of opposite-sex twin pairs. American Journal of Psychiatry, 171(4),
426-435............................................................................................................................. 28
Martin, L. A., Neighbors, H. W., & Griffith, D. M. (2013). The experience of symptoms of
depression in men vs women: analysis of the National Comorbidity Survey
Replication. JAMA psychiatry, 70(10), 1100-1106.............................................................30
Kuehner, C. (2017). Why is depression more common among women than among men?
The Lancet Psychiatry, 4(2), 146–158. doi:10.1016/s2215-0366(16)30263-2 ..................31
Cultural influences on Depression/ Therapy.......................................................34
Bailey, R. K., Mokonogho, J., & Kumar, A. (2019). Racial and ethnic differences in
depression: current perspectives. Neuropsychiatric Disease and Treatment, 15, 603–609.
https://doi.org/10.2147/NDT.S128584...............................................................................34
Pamplin II, J. R., & Bates, L. M. (2021). Evaluating hypothesized explanations for the Black-
white depression paradox: A critical review of the extant evidence. Social Science &
Medicine, 281, 114085...................................................................................................... 35
Slobodin, O., Ghane, S., & De Jong, J.T. (2018). Developing a culturally sensitive mental
health intervention for asylum seekers in the Netherlands: A pilot study. Intervention,
16(2), 86-94...................................................................................................................... 37
Suicidality....................................................................................................... 41
, DeJong, T. M., Overholser, J. C., & Stockmeier, C. A. (2010). Apples to oranges?: a direct
comparison between suicide attempters and suicide completers. Journal of affective
disorders, 124(1-2), 90-97................................................................................................ 41
Lönnqvist, J. (2021). Mood and anxiety disorders in suicide and suicide attempters.........43
Turecki, G., & Brent, D. A. (2016). Suicide and suicidal behaviour. The
Lancet, 387(10024), 1227-1239........................................................................................45
What is depression – overview
World Health Organization. (2017). Depression and Other Common Mental
Disorders: Global Health Estimates. Geneva: World Health Organization.
Definitie
Depressie en angststoornissen zijn de twee belangrijkste categorieën
van veel voorkomende psychische aandoeningen. Deze aandoeningen
hebben een grote invloed op de stemming of gevoelens van de
getroffenen. De symptomen variëren in ernst (van mild tot ernstig) en
duur (van maanden tot jaren). Depressieve stoornissen zijn een
diagnosticeerbare gezondheidstoestand, die verschilt van gevoelens
van verdriet, stress, angst, verlies van interesse of plezier,
schuldgevoelens of een laag zelfbeeld, verstoorde slaap of eetlust,
gevoelens van vermoeidheid en een slechte concentratie.
Wereldwijd lijden naar schatting meer dan 300 miljoen mensen aan
depressie, wat overeenkomt met 4,4% van de wereldbevolking.
o Het aantal mensen met psychische aandoeningen neemt
wereldwijd toe, vooral in landen met een laag inkomen. Dit komt
door de bevolkingsgroei en het feit dat meer mensen de leeftijd
bereiken waarop depressie en angst het meest voorkomen.
Risicofactoren en prevalentie
Hoewel depressie mensen van alle leeftijden kan treffen, is oudere
volwassenen (55-74) meest gevoelig. Ook wordt het risico verhoogd
door armoede, werkloosheid, levensgebeurtenissen, lichamelijke ziekte
en problemen veroorzaakt door alcohol- en drugsgebruik.
Wereldwijd leidt 4.4% van de bevolking aan depressie
Het komt ook voor bij kinderen en adolescenten onder de 15 jaar, maar
in mindere mate dan bij oudere leeftijdsgroepen.
Depressieve stoornissen leidden in 2015 tot een wereldwijd totaal van
meer dan 50 miljoen years lived with disability (YLD). Meer dan 80%
van deze niet-fatale ziektelast kwam voor in landen met een laag en
middeninkomen.
Depressieve stoornissen worden wereldwijd gerangschikt als de
grootste oorzaak van niet-fatale gezondheidsproblemen (7,5% van alle
YLD).
, In 2015 stierven naar schatting 788.000 mensen door zelfmoord.
Zelfmoord was wereldwijd de tweede belangrijkste doodsoorzaak bij
15-29-jarigen in 2015.
78% van de wereldwijde zelfmoorden vond plaats in landen met een
laag en middeninkomen in 2015.
Herrman, H., Patel, V., Clarke, C., & Ballard, C. (2022). Depression. The
Lancet.
Defenitie en aard van depressie
Depressie is een veelvoorkomende aandoening, die verschilt van de
normale gevoelens van verdriet of tegenslag. Toch wordt het
internationaal nog slecht erkent en blijven verschillende aspecten
van de aandoening onbegrepen (wat werkt voor wie en waarom)
Het is een heterogene aandoening met verschillende combinaties
van klinische verschijningsvormen, ernstniveaus en verloop over de
tijd. Het gaat verder dan de grenzen die huidige classificaties stellen
en overlapt vaak met andere aandoeningen.
Depressie is universeel. Er is echter aanzienlijke variabiliteit in typen
en prevalentie van depressieve symptomen tussen culturen en
contexten.
Symptomen en diagnostiek
De symptomen van depressie omvatten onder andere verlies van
interesse of plezier, verminderd denkvermogen, gevoelens van
waardeloosheid of schuld, en terugkerende gedachten aan de dood.
De ernst van depressie wordt bepaald door de intensiteit van de
symptomen. Ook de aard van de symptomen is belangrijk, waarbij
'gecompliceerde' depressie (gekenmerkt door bijvoorbeeld
psychomotorische retardatie of suïcidale gedachten) ernstiger is.
Er is een continuüm tussen subklinische en diagnosticeerbare
depressie, waarbij een kernsymptoom (depressieve stemming of
verlies van interesse) gedurende minstens twee weken vereist is voor
de diagnose.
Symptomen zoals veranderingen in eetlust of gewicht zijn niet
altijd bruikbaar om depressie te onderscheiden in minder welvarende
landen.
Somatische klachten zoals hoofdpijn, pijn, en hartproblemen worden
vaak gemeld door mensen met depressie.
Bij jongeren zijn suïcidale en zelfbeschadigende gedragingen een
belangrijk aandachtspunt.
Bij ouderen omvatten symptomen vaker somatische klachten, angst,
psychomotorische retardatie, en cognitieve stoornissen.
