D1 – Hoofdpijn en angst
Hoofdpijn
Primaire hoofdpijn
= Geen bekende onderliggende oorzaak
Migraine
- Aanvalsgewijs
- Bonzend van karakter
- Halfzijdig
- Misselijkheid/ braken
- Overgevoelig licht/geluid
- Noodzaak tot rust in donkere rustige kamer
- Migraine aura (flikkerscotoom)
Beloop:
- Prodromale fase: sensorische, cognitieve of stemmingsveranderingen
- Aura die 5-60 min duurt
- Kenmerkende migraine hoofdpijn: 4-72 uur
- Sensorische hyperexciteerbaarheid: dagen daarna (snel overprikkeld)
Behandeling:
- Leefstijl (regelmaat, slaap, ontspanning)
- Aanvalsbehandeling: pcm/ NSAID met anti-emeticum, triptanen (tijdens aanval)
- Preventief: bij >2x per maand een aanval → candesartan, propranolol, topiramaat
Spierspanningshoofdpijn
- Overgevoeligheid n. trigeminus
- Chronische (bijna) dagelijkse hoofdpijn
- In loop van de dag erger
- Bandvormig
- Toename van ernst in tijd (maanden) door sensitisatie
Behandeling:
- Leefstijl, fysio, acupunctuur, mindfulness
- Medicatie: amitriptiline, mirtazapine (=antidepressiva)
Trigeminale autonome cephalgieën
4 hoofdpijnsoorten → autonome verschijnselen (tranen, rode ogen, loopneus)
Clusterhoofdpijn
- Unilaterale hevige pijn achter/boven oog of temporaal (suïcidale hoofdpijn)
- Autonome verschijnselen:
o Horner syndroom (ptosis)
o Tranen uit oog
o Roodheid oog
o Loopneus/ verstopping
- Mannen > vrouwen
- Vaak in nacht
- Bewegingsdrang
- Aanvallen van 15-180 minuten tot 8x per dag
- Aanvallen in series van weken tot maanden
,→ Alcohol vaak trigger
Behandeling:
- Aanval: sumatriptan, O2 inademen
- Preventief: verapamil
Paroxismale hemicrania
= Halfzijdige hoofdpijn van hele hoofd
- Autonome verschijnselen (tranen, afhangend ooglid)
Hemicrania continua
= Hoofdpijn continu aanwezig
- Behandeling: indomethacine (NSAID)
Kortdurende eenzijdige neuralgiforme hoofdpijnaanvallen
Secundaire hoofdpijn
= Andere onderliggende oorzaak → geassocieerd met intracraniële pathologie
Red flags:
- Peracute hoofdpijn
- Voorafgaand trauma
- Progressief
- Nieuwe hoofdpijn >50 jaar
- Koorts
- Meningeale prikkeling
- Visusklachten (wazig, dubbel)
- (Ochtend) braken
- Neurologische uitval
- Epileptische aanvallen
- Gedragsveranderingen
- Gedaald bewustzijn
Medicatieafhankelijke hoofdpijn
- Sensitisatie = pijnsignalen makkelijker doorgegeven → eerder bewust van de pijn
- >15 dagen per maand pijnstillers
- >10 dagen per maand triptanen
Behandeling:
- Afkicken
- Leren omgaan
Arteriitis temporalis
= Ontsteking arteria temporalis
- >50 jaar
- Auto-immuunaandoening
- Polymyalgia rheumatica (spierklachten in hele lichaam)
- Haarkampijn/ kauwclaudicatio
- Kan tot blindheid leiden (cave blindheid)
Diagnostiek:
- Bloed: BSE, CRP
- Echo
, - Biopt
Behandeling:
- Prednison
Neuropathieën/neuralgieën
Trigeminus neuralgie
- Aangezichtspijn
- Pijnscheuten met abrupt begin en einde
- Ontstaan spontaan, bij aanraken of bewegen gezicht
- Debuutleeftijd >40 jaar
- Vrouwen > mannen
Diagnostiek: MRI
Behandeling:
- Carbamazepine (anti-epilepticum)
- Operatie:
o Janetta operatie: vaatlus om n. vagus los te maken
o Sweet procedure: beschadiging in ganglion van n. trigeminus gemaakt
Pijngevoeligheid:
Wel pijngevoelig Niet pijngevoelig
Hersenweefsel X
Schedelbot X
(Schedel)botvliezen X
Hersenvliezen X
Sinussen X
Basale arteriën X
Spieren schedel X
Achterste schedelgroeve X
Voorste schedelgroeve X
Plaats van hoofdpijn:
Diffuus Specifieke plek
Migraine X
Spierspanningshoofdpijn X
Clusterhoofdpijn X
Paroxysmale hemicrania X
Medicatieafhankelijke X
hoofdpijn
Arteritis temporalis X
Trigeminusneuralgie X
Subarachnoïdale bloeding X
Meningitis X
Hydrocephalus X
Intracerebrale bloeding X
Sinusitis X
Thunderclap headache X
Hersentumor X
Sinustrombose X
, Ontstaanswijze hoofdpijn:
Aanvalsgewijs Chronisch Acuut Subacuut
Migraine X
Spierspanningshoofdpijn X
Clusterhoofdpijn X
Paroxysmale hemicrania X X
Medicatieafhankelijke X
hoofdpijn
Arteritis temporalis X
Trigeminusneuralgie X
Subarachnoïdale bloeding X
Meningitis X
Hydrocephalus X
Intracerebrale bloeding X
Sinusitis X
Thunderclap headache X
Hersentumor X
Sinustrombose X
Hoofdpijn na trauma
EMV-score:
Licht traumatisch schedelhersenletsel
- EMV-score van 13-15
- Bewustzijnsverlies <30 minuten
- Duur posttraumatische amnesie <24 uur
Symptomen:
- Hoofdpijn
- Duizeligheid
- Wazig zien
- Geheugenproblemen
Adviezen: actief blijven (rustig tempo), rustmomenten, beperking beeldschermen, geen alcohol/drug
Posttraumatische amnesie
= Toestand van verwarring na ongeval Retrograde amnesie: geen herinnering wat er voor
- Dezelfde vragen ongeval is gebeurd
- Niet weten wie, wat, waar Anterograde amnesie: geen info opgenomen tijdens
- Niet 3 woorden 5 min onthouden periode na ongeval
Hoofdpijn
Primaire hoofdpijn
= Geen bekende onderliggende oorzaak
Migraine
- Aanvalsgewijs
- Bonzend van karakter
- Halfzijdig
- Misselijkheid/ braken
- Overgevoelig licht/geluid
- Noodzaak tot rust in donkere rustige kamer
- Migraine aura (flikkerscotoom)
Beloop:
- Prodromale fase: sensorische, cognitieve of stemmingsveranderingen
- Aura die 5-60 min duurt
- Kenmerkende migraine hoofdpijn: 4-72 uur
- Sensorische hyperexciteerbaarheid: dagen daarna (snel overprikkeld)
Behandeling:
- Leefstijl (regelmaat, slaap, ontspanning)
- Aanvalsbehandeling: pcm/ NSAID met anti-emeticum, triptanen (tijdens aanval)
- Preventief: bij >2x per maand een aanval → candesartan, propranolol, topiramaat
Spierspanningshoofdpijn
- Overgevoeligheid n. trigeminus
- Chronische (bijna) dagelijkse hoofdpijn
- In loop van de dag erger
- Bandvormig
- Toename van ernst in tijd (maanden) door sensitisatie
Behandeling:
- Leefstijl, fysio, acupunctuur, mindfulness
- Medicatie: amitriptiline, mirtazapine (=antidepressiva)
Trigeminale autonome cephalgieën
4 hoofdpijnsoorten → autonome verschijnselen (tranen, rode ogen, loopneus)
Clusterhoofdpijn
- Unilaterale hevige pijn achter/boven oog of temporaal (suïcidale hoofdpijn)
- Autonome verschijnselen:
o Horner syndroom (ptosis)
o Tranen uit oog
o Roodheid oog
o Loopneus/ verstopping
- Mannen > vrouwen
- Vaak in nacht
- Bewegingsdrang
- Aanvallen van 15-180 minuten tot 8x per dag
- Aanvallen in series van weken tot maanden
,→ Alcohol vaak trigger
Behandeling:
- Aanval: sumatriptan, O2 inademen
- Preventief: verapamil
Paroxismale hemicrania
= Halfzijdige hoofdpijn van hele hoofd
- Autonome verschijnselen (tranen, afhangend ooglid)
Hemicrania continua
= Hoofdpijn continu aanwezig
- Behandeling: indomethacine (NSAID)
Kortdurende eenzijdige neuralgiforme hoofdpijnaanvallen
Secundaire hoofdpijn
= Andere onderliggende oorzaak → geassocieerd met intracraniële pathologie
Red flags:
- Peracute hoofdpijn
- Voorafgaand trauma
- Progressief
- Nieuwe hoofdpijn >50 jaar
- Koorts
- Meningeale prikkeling
- Visusklachten (wazig, dubbel)
- (Ochtend) braken
- Neurologische uitval
- Epileptische aanvallen
- Gedragsveranderingen
- Gedaald bewustzijn
Medicatieafhankelijke hoofdpijn
- Sensitisatie = pijnsignalen makkelijker doorgegeven → eerder bewust van de pijn
- >15 dagen per maand pijnstillers
- >10 dagen per maand triptanen
Behandeling:
- Afkicken
- Leren omgaan
Arteriitis temporalis
= Ontsteking arteria temporalis
- >50 jaar
- Auto-immuunaandoening
- Polymyalgia rheumatica (spierklachten in hele lichaam)
- Haarkampijn/ kauwclaudicatio
- Kan tot blindheid leiden (cave blindheid)
Diagnostiek:
- Bloed: BSE, CRP
- Echo
, - Biopt
Behandeling:
- Prednison
Neuropathieën/neuralgieën
Trigeminus neuralgie
- Aangezichtspijn
- Pijnscheuten met abrupt begin en einde
- Ontstaan spontaan, bij aanraken of bewegen gezicht
- Debuutleeftijd >40 jaar
- Vrouwen > mannen
Diagnostiek: MRI
Behandeling:
- Carbamazepine (anti-epilepticum)
- Operatie:
o Janetta operatie: vaatlus om n. vagus los te maken
o Sweet procedure: beschadiging in ganglion van n. trigeminus gemaakt
Pijngevoeligheid:
Wel pijngevoelig Niet pijngevoelig
Hersenweefsel X
Schedelbot X
(Schedel)botvliezen X
Hersenvliezen X
Sinussen X
Basale arteriën X
Spieren schedel X
Achterste schedelgroeve X
Voorste schedelgroeve X
Plaats van hoofdpijn:
Diffuus Specifieke plek
Migraine X
Spierspanningshoofdpijn X
Clusterhoofdpijn X
Paroxysmale hemicrania X
Medicatieafhankelijke X
hoofdpijn
Arteritis temporalis X
Trigeminusneuralgie X
Subarachnoïdale bloeding X
Meningitis X
Hydrocephalus X
Intracerebrale bloeding X
Sinusitis X
Thunderclap headache X
Hersentumor X
Sinustrombose X
, Ontstaanswijze hoofdpijn:
Aanvalsgewijs Chronisch Acuut Subacuut
Migraine X
Spierspanningshoofdpijn X
Clusterhoofdpijn X
Paroxysmale hemicrania X X
Medicatieafhankelijke X
hoofdpijn
Arteritis temporalis X
Trigeminusneuralgie X
Subarachnoïdale bloeding X
Meningitis X
Hydrocephalus X
Intracerebrale bloeding X
Sinusitis X
Thunderclap headache X
Hersentumor X
Sinustrombose X
Hoofdpijn na trauma
EMV-score:
Licht traumatisch schedelhersenletsel
- EMV-score van 13-15
- Bewustzijnsverlies <30 minuten
- Duur posttraumatische amnesie <24 uur
Symptomen:
- Hoofdpijn
- Duizeligheid
- Wazig zien
- Geheugenproblemen
Adviezen: actief blijven (rustig tempo), rustmomenten, beperking beeldschermen, geen alcohol/drug
Posttraumatische amnesie
= Toestand van verwarring na ongeval Retrograde amnesie: geen herinnering wat er voor
- Dezelfde vragen ongeval is gebeurd
- Niet weten wie, wat, waar Anterograde amnesie: geen info opgenomen tijdens
- Niet 3 woorden 5 min onthouden periode na ongeval
