OWG 1.2 Geslachtsorganen
Probleemstelling:
Wat is de anatomie en fysiologie van de mannelijke en vrouwelijke geslachtsorganen?
Leerdoelen:
1. Wat is de anatomie en fysiologie van de inwendige en uitwendige mannelijke
geslachtsorganen?
2. Wat is de anatomie en fysiologie van de inwendige en uitwendige mannelijke
geslachtsorganen?
3. Hoe verloopt de ontwikkeling van de mannelijke geslachtsorganen?
4. Hoe verloopt de ontwikkeling van de vrouwelijke geslachtsorganen?
,1. Anatomie en fysiologie van de inwendige en uitwendige mannelijke geslachtsorganen
Uitwendig:
- Penis ➔ uitwendige geslachtsorgaan van de man
* Wortel ➔ vaste gedeelte waarmee de penis aan het lichaam is verbonden
* Schacht, lichaam ➔ buisvormige gedeelte dat vooral uit erectiel weefsel bestaat
* Glans ➔ verbrede gedeelte rondom ostium urethrae externum
- Scrotum ➔ balzak, zorgt voor bescherming en ondersteuning van de teelballen. Ook zorgt
het scrotum ervoor dat de teelballen de juiste temperatuur hebben.
In het scrotum is de temperatuur 2℃ lager dan de kerntemperatuur van het lichaam. Deze
lagere temperatuur wordt in stand gehouden door een tegenstroom uitwisselingssysteem
tussen de arteriën en venen. Daarnaast kan de m. cremaster de testes dichter of verder van
het lichaamsoppervlak verplaatsen.
- Ostium urethrae externum ➔ hier mondt de urethra uit.
- Glans penis ➔ gevoeligste gedeelte van de penis, deze speelt een grote rol bij de
seksualiteit.
- Corona glandis ➔ groef die de schacht van de penis en de glans penis
- Preputium ➔ voorhuid, zorgt voor bescherming van de glans penis.
- Frenulum praeputii penis ➔ klein dun peesje dat in verticale richting over de eikel loopt en
aan de voorhuid verbonden
Inwendig:
- Testes ➔ teelbal, is de geslachtsklier, hier wordt o.a. het hormoon testosteron
geproduceerd. Ook produceren zij de spermatozoa.
- Epididymis ➔ bijbal, de rijpe spermatozoa verzamelen zich hier tot de eerstvolgende
ejaculatie.
* Caput
* Corpus
* Cauda
- Ductus deferens ➔ zaadleider, leiden de spermatozoa van de epididymis naar de prostaat.
- Funiculus spermaticus ➔ bundel structuren waarmee de testis met de rest van het lichaam
verbonden is. Door de zaadstreng lopen arteriën venen, ductus deferens, lymfevaten en
zenuwen.
- Ductus ejucalatorius ➔ plek waar de ductus deferens en vesicula seminalis samenkomen.
Deze loopt door de prostaat en gaat uiteindelijk over in de urehtra.
- Urethra ➔ urinebuis, vervoert tijdens de mictie urine en tijdens een ejaculatie vevoert deze
sperma.
- Corpora cavernosa ➔ 2 zwellichamen aan weerszijden bovenin de penis.
- Corpus spongiosum ➔ zwellichaam onder in de penis.
- Vesica ➔ blaas, tijdelijke opslagplaats voor de urine. Vanaf de nieren stroomt via de
urineleiders de urine naar de blaas. Wanneer deze vol is wordt er een seintje gegeven aan
de hersenen. Wanneer er geplast wordt verlaat de urine via de urethra het lichaam.
- Vesicula seminalis ➔ zaadblaasje, klieren die vocht produceren dat tijdens een ejaculatie
met de spermatozoa het sperma vormt. Dit vocht zorgt voor een hoge pH en is
verantwoordelijk voor de geur en smaak van sperma.
,- Prostaat ➔ klier die net als vesicula seminalis vocht produceert dat tijdens een ejaculatie
met de spermatozoa het sperma vormt. Het vocht speelt een belangrijke rol bij de
beweeglijkheid van de spermatozoa.
- Cowperse klieren, bulbo-urethrale klieren of glandulae bulbourethrales ➔ bij seksuele
opwinding scheiden deze klieren na enige tijd voorvocht af.
- Anus ➔ afsluiting van rectum
, 2. Anatomie en fysiologie van de inwendige en uitwendige vrouwelijke geslachtsorganen
Uitwendig:
- Vulva ➔ uitwendige geslachtsdelen van de vrouw
- Mons pubis ➔ venusheuvel
- Labia minora ➔ binnenste schaamlippen, zorgen voor bescherming van achterliggende
structuren.
- Labia majora ➔ buitenste schaamlippen, zorgen voor bescherming van achterliggende
structuren.
- Clitoris ➔ deel van vrouwelijk geslachtsorgaan dat voor seksuele opwinding en genot zorgt.
- Preputium clitoridis ➔ clitoriskapje
- Vestibulum ➔ ingang van vagina, gebied tussen de labia minora
- Fourchette ➔ plek waar kleine schaamlippen samenkomen (posterior)
- Perineum ➔ stukje huid tussen vagina en anus
- Anus ➔ afsluiting van rectum
Inwendig:
- Vagina ➔ van de vulva tot de baarmoederhals
- Hymen ➔ maagdenvlies, randje slijmvlies weefsels dat zich rond de ingang van de vagina
bevindt. Bij de geboorte is het hymen steviger en zorgt het voor bescherming van de vagina.
Wanneer kinderen zindelijk worden wordt het hymen flexibeler en verliest het zijn functie.
- Glandula vestibulares majors, klieren van Bartholin ➔ produceren slijm om de vagina te
bevochtigen
- Para-urethrale klieren, klieren van Skene ➔ klieren rond uitgang urinebuis. produceren slijm
om de vagina te bevochtigen.
- Uterus ➔ vrouwelijke voortplantingsorgaan. Het is peervormig en is zo'n 5-10 cm lang. Een
aantal ligamenten houden de baarmoeder op zijn plek en zorgen voor de bloedvoorziening.
* Fundus ➔ bovenste deel van de uterus waar de oviducten uitmonden.
* Corpus ➔ middelste gedeelte van de uterus.
* Cervix ➔ onderste gedeelte van de uterus waar de toegang naar de vagina zich bevindt.
# Myometrium ➔ spierlaag van uterus, deze zorgt ervoor dat de uterus kan samentrekken.
# Endometrium ➔ slijmvlieslaag met epitheelcellen in uterus. Deze slijmvlieslaag wordt
opgebouwd en tijdens de menstruatie afgestoten.
~ Basale laag ➔ deze is altijd aanwezig
~ Functionele laag ➔ deze wordt tijdens de menstruatie afgestoten.
- Cavum uteri ➔ baarmoederholte
- Portio ➔ ostium uteri externa, opening in de baarmoederhals. Met een slijmprop beschermt
de portio de uterus tegen infecties.
- Ovaria ➔ zorgt voor productie van eicellen en produceert de hormonen oestrogeen,
progesteron en androgenen (o.a. testosteron)
- Oviduct, tuba uterina, salpinx ➔ vervoert eicellen van ovarium naar uterus. Hier vindt ook
de bevruchting van de eicel plaats. Doormiddel van epitheelcellen met trilharen worden de
eicellen vervoert naar de cavum uteri.
* Peritoneumlaag ➔ buikvlies
* Musculaire laag ➔ spierlaag
Probleemstelling:
Wat is de anatomie en fysiologie van de mannelijke en vrouwelijke geslachtsorganen?
Leerdoelen:
1. Wat is de anatomie en fysiologie van de inwendige en uitwendige mannelijke
geslachtsorganen?
2. Wat is de anatomie en fysiologie van de inwendige en uitwendige mannelijke
geslachtsorganen?
3. Hoe verloopt de ontwikkeling van de mannelijke geslachtsorganen?
4. Hoe verloopt de ontwikkeling van de vrouwelijke geslachtsorganen?
,1. Anatomie en fysiologie van de inwendige en uitwendige mannelijke geslachtsorganen
Uitwendig:
- Penis ➔ uitwendige geslachtsorgaan van de man
* Wortel ➔ vaste gedeelte waarmee de penis aan het lichaam is verbonden
* Schacht, lichaam ➔ buisvormige gedeelte dat vooral uit erectiel weefsel bestaat
* Glans ➔ verbrede gedeelte rondom ostium urethrae externum
- Scrotum ➔ balzak, zorgt voor bescherming en ondersteuning van de teelballen. Ook zorgt
het scrotum ervoor dat de teelballen de juiste temperatuur hebben.
In het scrotum is de temperatuur 2℃ lager dan de kerntemperatuur van het lichaam. Deze
lagere temperatuur wordt in stand gehouden door een tegenstroom uitwisselingssysteem
tussen de arteriën en venen. Daarnaast kan de m. cremaster de testes dichter of verder van
het lichaamsoppervlak verplaatsen.
- Ostium urethrae externum ➔ hier mondt de urethra uit.
- Glans penis ➔ gevoeligste gedeelte van de penis, deze speelt een grote rol bij de
seksualiteit.
- Corona glandis ➔ groef die de schacht van de penis en de glans penis
- Preputium ➔ voorhuid, zorgt voor bescherming van de glans penis.
- Frenulum praeputii penis ➔ klein dun peesje dat in verticale richting over de eikel loopt en
aan de voorhuid verbonden
Inwendig:
- Testes ➔ teelbal, is de geslachtsklier, hier wordt o.a. het hormoon testosteron
geproduceerd. Ook produceren zij de spermatozoa.
- Epididymis ➔ bijbal, de rijpe spermatozoa verzamelen zich hier tot de eerstvolgende
ejaculatie.
* Caput
* Corpus
* Cauda
- Ductus deferens ➔ zaadleider, leiden de spermatozoa van de epididymis naar de prostaat.
- Funiculus spermaticus ➔ bundel structuren waarmee de testis met de rest van het lichaam
verbonden is. Door de zaadstreng lopen arteriën venen, ductus deferens, lymfevaten en
zenuwen.
- Ductus ejucalatorius ➔ plek waar de ductus deferens en vesicula seminalis samenkomen.
Deze loopt door de prostaat en gaat uiteindelijk over in de urehtra.
- Urethra ➔ urinebuis, vervoert tijdens de mictie urine en tijdens een ejaculatie vevoert deze
sperma.
- Corpora cavernosa ➔ 2 zwellichamen aan weerszijden bovenin de penis.
- Corpus spongiosum ➔ zwellichaam onder in de penis.
- Vesica ➔ blaas, tijdelijke opslagplaats voor de urine. Vanaf de nieren stroomt via de
urineleiders de urine naar de blaas. Wanneer deze vol is wordt er een seintje gegeven aan
de hersenen. Wanneer er geplast wordt verlaat de urine via de urethra het lichaam.
- Vesicula seminalis ➔ zaadblaasje, klieren die vocht produceren dat tijdens een ejaculatie
met de spermatozoa het sperma vormt. Dit vocht zorgt voor een hoge pH en is
verantwoordelijk voor de geur en smaak van sperma.
,- Prostaat ➔ klier die net als vesicula seminalis vocht produceert dat tijdens een ejaculatie
met de spermatozoa het sperma vormt. Het vocht speelt een belangrijke rol bij de
beweeglijkheid van de spermatozoa.
- Cowperse klieren, bulbo-urethrale klieren of glandulae bulbourethrales ➔ bij seksuele
opwinding scheiden deze klieren na enige tijd voorvocht af.
- Anus ➔ afsluiting van rectum
, 2. Anatomie en fysiologie van de inwendige en uitwendige vrouwelijke geslachtsorganen
Uitwendig:
- Vulva ➔ uitwendige geslachtsdelen van de vrouw
- Mons pubis ➔ venusheuvel
- Labia minora ➔ binnenste schaamlippen, zorgen voor bescherming van achterliggende
structuren.
- Labia majora ➔ buitenste schaamlippen, zorgen voor bescherming van achterliggende
structuren.
- Clitoris ➔ deel van vrouwelijk geslachtsorgaan dat voor seksuele opwinding en genot zorgt.
- Preputium clitoridis ➔ clitoriskapje
- Vestibulum ➔ ingang van vagina, gebied tussen de labia minora
- Fourchette ➔ plek waar kleine schaamlippen samenkomen (posterior)
- Perineum ➔ stukje huid tussen vagina en anus
- Anus ➔ afsluiting van rectum
Inwendig:
- Vagina ➔ van de vulva tot de baarmoederhals
- Hymen ➔ maagdenvlies, randje slijmvlies weefsels dat zich rond de ingang van de vagina
bevindt. Bij de geboorte is het hymen steviger en zorgt het voor bescherming van de vagina.
Wanneer kinderen zindelijk worden wordt het hymen flexibeler en verliest het zijn functie.
- Glandula vestibulares majors, klieren van Bartholin ➔ produceren slijm om de vagina te
bevochtigen
- Para-urethrale klieren, klieren van Skene ➔ klieren rond uitgang urinebuis. produceren slijm
om de vagina te bevochtigen.
- Uterus ➔ vrouwelijke voortplantingsorgaan. Het is peervormig en is zo'n 5-10 cm lang. Een
aantal ligamenten houden de baarmoeder op zijn plek en zorgen voor de bloedvoorziening.
* Fundus ➔ bovenste deel van de uterus waar de oviducten uitmonden.
* Corpus ➔ middelste gedeelte van de uterus.
* Cervix ➔ onderste gedeelte van de uterus waar de toegang naar de vagina zich bevindt.
# Myometrium ➔ spierlaag van uterus, deze zorgt ervoor dat de uterus kan samentrekken.
# Endometrium ➔ slijmvlieslaag met epitheelcellen in uterus. Deze slijmvlieslaag wordt
opgebouwd en tijdens de menstruatie afgestoten.
~ Basale laag ➔ deze is altijd aanwezig
~ Functionele laag ➔ deze wordt tijdens de menstruatie afgestoten.
- Cavum uteri ➔ baarmoederholte
- Portio ➔ ostium uteri externa, opening in de baarmoederhals. Met een slijmprop beschermt
de portio de uterus tegen infecties.
- Ovaria ➔ zorgt voor productie van eicellen en produceert de hormonen oestrogeen,
progesteron en androgenen (o.a. testosteron)
- Oviduct, tuba uterina, salpinx ➔ vervoert eicellen van ovarium naar uterus. Hier vindt ook
de bevruchting van de eicel plaats. Doormiddel van epitheelcellen met trilharen worden de
eicellen vervoert naar de cavum uteri.
* Peritoneumlaag ➔ buikvlies
* Musculaire laag ➔ spierlaag
