samenvatting anatomie 1ste jaar verpleegkunde

Hoofdstuk 1 de studie van het menselijk lichaam
1.1 begrippen anatomie en fysiologie
Anatomie: studie van de bouw van het lichaam, ontleedkunde
Fysiologie: verklaart hoe dit lichaam exact werkt en hoe verschillende structuren hun
functies uitvoeren
Cytologie of celbiologie: de studie van de opbouw van de cel, de kleinste levende bouwsteen
van het menselijk lichaam.
Histologie of weefselleer: de studie van de weefsels. Een weefsel is de som van omliggende
cellen en de tussenliggende stof.
 Macroscopisch = wat je met bloten oog ziet
 Microscopisch = zichtbaar door middel van een beeld vergrotend toestel vb
microscoop
 Systemische anatomie = bespreking per orgaan
 Topografisch anatomie = bespreking per regio van het lichaam
1.2. de anatomische uitgangshouding
= anatomische positie
 Rechtopstaand
 Armen naast lichaam met de handpalmen naar voor
 Aangezicht en voeten naar voor gericht




 Zie apart blad
Aanzichten:
We kunnen het lichaam of onderdelen van het lichaam vanuit verschillende posities bekijken
 Anterior/ventraal zicht = vooraanzicht
 Posterior/dorsaal zicht = achteraanzicht
 Inferior zicht = onderaanzicht
 Superior zicht = bovenaanzicht
 Lateraal zicht = zijaanzicht
Vlakken van doorsnee:
 Frontaal vlak
o Elk vlak evenwijdig met voorhoofd
o Verdeelt het lichaam in voorste en achterste gedeelte

,  Sagittaal vlak:
o Elk vlak evenwijdig met vlak tussen je ogen
o verdeelt lichaam in links en rechts deel
 Transversaal vlak:
o Elk vlak evenwijdig met de grond
o verdeelt lichaam in een bovenste en onderste gedeelte

Richtingsaanduidingen: zie apart blad
1.3 niveaus van organisatie van het lichaam:
 Atomair niveau: atomen zijn de kleinste bouwstenen in het menselijk lichaam
 Moleculair niveau: atomen kunnen zich chemisch binden met elkaar tot moleculen
 Celniveau: macromoleculen kunnen samen organellen vormen  kunnen samen
verpakt zijn in 1 cel
 Weefselniveau: cellen met dezelfde bouw en functie vormen samen weefsels
 Orgaanniveau: elke orgaan is opgebouwd uit 2 of meer verschillende weefsels
 Orgaanstelselniveau: verschillende organen werken samen met elkaar om 1 bepaalde
functie uit te voeren
 Organismeniveau: verschillende orgaanstelsels werken samen in 1 organisme




1.4 chemische basis van het leven
Atoom:
 Atomos = ondeelbaar
 Definitie: Kleinst mogelijke deeltjes waaruit materie is opgebouwd
 Gemiddeld 0.3 nm groot
Atomaire samenstelling:
 Elk atoom behoort bij atoomsoort of element
 Tabel van mendeljev: 118 gekende elementen of atoomsoorten
o In natuur: 92 verschillende elementen

, o In ons lichaam: 26 verschillende elementen
 Meest voorkomende elementen of atoomsoorten:
o O (zuurstof)
o C (koolstof)
o H (waterstof)
o N (stikstok)
 7 macromineralen (calcium, fosfor, kalium, zwavel, natrium, chloor en magnesium)
 Verschillende spoorelementen die in minimale hoeveelheden voorkomen




Bouw van atoom:
 Atomen verdelen in kleinere partikels (subatomaire deeltjes):
o Protonen  in de kern  positief geladen
o Neutronen  in de kern  neutraal geladen
o Elektronen  op de schil van atoom  negatief geladen
 Steeds evenveel protonen als elektronen  nettolading altijd nul
Chemische binding:
 Ionbinding = wanneer 1 atoom 1 of meerdere elektronen afgeeft aan een ander
atoom  beide atomen hebben nu een netto lading en noemen we ionen




 Covalente binding: wanneer atomen de elektronen op de buitenste schil delen 
hierdoor buitenste schil in elkaar komen, elektronen in deze schillen gedeeld worden
 Enkelvoudig verbinding = een covalente binding (elektronenpaar)
 Dubbel covalente binding= twee covalente bindingen (elektronen paar)

,  Drievoudige covalente verbinding= 3 covalente binding (elektronen paren gedeeld
worden)
 2 soorten covalente binding:
o Polaire covalente verbinding: elektronen worden sterk aangetrokken door 1
van beide atomen waardoor er een ongelijke verdeling ontstaat
o Apolaire covalente verbindingen: de gedeelde elektronen worden perfect
gelijk verdeeld tussen beide atomen die de covalente binding aangaan
ATP of adenosinetrifosfaat:
= een cel die energie vastlegt in transformeerbare vorm
 Verbranding van suikers en vetten in mitochondriën  energie  ATP
 Energie korte termijn opgeslagen
 ATP = energierijke verbinding (=volle batterij)
 ATP: adenosinemolecule en drie fosfaatgroepen
ATP-molecule en fosfaatgroep splitst af  ADP (adenosinedifosfaatmolecule)
ADP of adenostinedifosfaatmolecule:
= energiearme verbinding (=lege batterij)
 Draagt twee fosfaatgroepen ipv 3 fosfaatgroepen




Uitleg:
Rechts: lichaam processen zoals spieractiviteit zetten ATP om naar ADP: ADP wordt naar
mitochondrien gebracht, proces opnieuw geladen wordt naar ATP dankzij verbranding
vetten, koolhydraten
Links: verbruikte batterij, laad op door energie uit elektriciteit: opgeladen batterij omgezet
en opnieuw gebruiken