Tentamenvoorbereding Grondrechten 2024 – 2025
Week 1
wat zijn grondrechten
rechten die mensen toekomen die fundamenteel zijn, die dus boven andere wetten en regels
gaan.
De overheid moet hier juist van afblijven of ingrijpen.
Formule gronderechten
- A heeft
o Grondrecht heeft een dragen en komt iemand toe
- Aanspraak op iets (x)
o heeft recht op iets
- jegens ‘b’
o iemand moet er vanaf blijven (overheid bijvoorbeeld)
o grondrecht kan afgedwongen worden en mensen moeten zich hieraan houden
- berustend op ‘c’
o juridische afspraken (aanspraken)
- af te dwingen
o voor of door iemand
A heeft 1
Een grondrecht komt niet iedereen toe. Het komt altijd neer op een mens, maar niet ieder
individu.
- Als je geen staatburgerschap hebt, heb je bijvoorbeeld het ene recht wel en het
andere niet.
In principe komen alle klassiek grondrechten wel aan ieder individu. Er is wel een
nuancering.
Buitenlanders
Droits de l’homme rechten die een ieder toekomen
Droits du citoyen grondrechten die zijn gekoppeld aan nationaliteit/ staatsburgerschap.
Op een aantal groepen/ personen komen geen grondrechten toe:
- Overledenen
o De bejegening kan inbreuk maken op de grondrcehten van naasten
- Ongeborenen
o Deze hebben in beginsel niet dezelfde rechten
- Overheid
o Grondrechten zijn juist ter bescherming tegenover de overheid
Groepen die wel grondrechten toekomen:
- Kinderen
- Rechtspersonen
Aanspraak op iets 2
Elementen van grondrechten:
- 1. overheid moet zich in bepaalde opzichten onthouden (respect)
- 2. Zij dienen de rechten tussen burger onderling te waarborgen (protect)
- 3. Zij dienen eventueel zelf faciliteiten te verschaffen (fulfill)
Als drager van een grondrecht heb je recht op iets, maar je hebt aanspraak … (deze rechten
zijn in 3 categorieën te verdelen: klassiek, sociaal en solidarity rights
,Klassieke grondrechten
- Zijn vrijheidsrechten
- Overheid moet hier vanaf blijven, dus negatieve verplichting
- Oudste soort rechten
- Afdwingbaar bij de rechter
Sociale grondrechten
- Overheid moet juist optreden/ actief handelen, dus een positieve verplichting
- Overheid moet het grondrecht beschermen/ vervullen
- Niet afdwingbaar bij de rechter
- 2 na oudste soort rechten
Solidarity rights
- Worden ook wel groepsrechten genoemd
- Zijn gericht op groepen en op de toekomst
- Zelfbeschikkingsrecht volkeren, recht op ontwikkeling, recht op cultuur en identiteit.
- De jongste soort grondrechten (3e generatie)
Absolute grondrechten
Zijn grondrechten die nooit mogen worden geschonden. Elke inmenging is meteen een
schending van het grondrecht.
- Voorbeeld: folteringverbod
Verticale/ horizontale werking
- Verticaal
o Traditioneel, overheid moet grondrechten respectteren en afblijven van
eigendom
- Horizontaal
o Meer modern
o Gelden ten opzichte van derde
o Een andere burger moet grondrechte respecteren
In welke gevallen kan rechter grondrechten beschermen
- Interpretatie van de reikwijdte
o Vraag 1, ben je de drager
o Vraag 2, die handeling valt die onder het grondrecht en wordt die wel
beschermt
- Inmenging van grondrecht
o Kan je grondrechten t niet meer uitoefenen, je wordt hierin gestopt. De rechter
gaat dan kijken of de inmenging terecht is of niet.
- Er is een beperking
o Dat is niet meteen een inbreuk of schending
Soms is die toegestaan
- Sommige grondrechten laten inmenging toe
o Artikel 8 EVRM
Welke rechter kan grondrechten beschermen
De rechter kan alleen beschermen als het gaat om bindende uitspraken.
- Nationale rechter past al het recht toe (internationaal en nationaal)
o Grondrechten uit de grondwet
o Internationale wetgeving
o Eu wetgeving
, Niet bindende uitspraken die grondrechten kunnen beschermen
het gaat hierbij om niet rechterlijke instanties
- Nationale beklagmogelijkheden
o College voor de rechten van de mens
- Internationale beklagmogelijkheden
o Europees comité voor sociale rechten
Harmonisatiewetarrest
In het harmonisatiewetarrest heeft de rechter het toetsingsverbod zo uitgelegd, dat een wet
in formele zin niet aan het Statuut mag worden getoetst.
Uit dit arrest blijkt dat een wet in formele zin niet mag worden getoetst aan de Grondwet,
algemene rechtsbeginselen en aan het statuut.
Zuster van Walburga
In een inmenging op een grondrecht betekend niet meteen dat een grondrecht is
geschonden. Pas wanneer een inmenging onrechtmatig is, is het een schending van een
grondrecht.
Week 1
wat zijn grondrechten
rechten die mensen toekomen die fundamenteel zijn, die dus boven andere wetten en regels
gaan.
De overheid moet hier juist van afblijven of ingrijpen.
Formule gronderechten
- A heeft
o Grondrecht heeft een dragen en komt iemand toe
- Aanspraak op iets (x)
o heeft recht op iets
- jegens ‘b’
o iemand moet er vanaf blijven (overheid bijvoorbeeld)
o grondrecht kan afgedwongen worden en mensen moeten zich hieraan houden
- berustend op ‘c’
o juridische afspraken (aanspraken)
- af te dwingen
o voor of door iemand
A heeft 1
Een grondrecht komt niet iedereen toe. Het komt altijd neer op een mens, maar niet ieder
individu.
- Als je geen staatburgerschap hebt, heb je bijvoorbeeld het ene recht wel en het
andere niet.
In principe komen alle klassiek grondrechten wel aan ieder individu. Er is wel een
nuancering.
Buitenlanders
Droits de l’homme rechten die een ieder toekomen
Droits du citoyen grondrechten die zijn gekoppeld aan nationaliteit/ staatsburgerschap.
Op een aantal groepen/ personen komen geen grondrechten toe:
- Overledenen
o De bejegening kan inbreuk maken op de grondrcehten van naasten
- Ongeborenen
o Deze hebben in beginsel niet dezelfde rechten
- Overheid
o Grondrechten zijn juist ter bescherming tegenover de overheid
Groepen die wel grondrechten toekomen:
- Kinderen
- Rechtspersonen
Aanspraak op iets 2
Elementen van grondrechten:
- 1. overheid moet zich in bepaalde opzichten onthouden (respect)
- 2. Zij dienen de rechten tussen burger onderling te waarborgen (protect)
- 3. Zij dienen eventueel zelf faciliteiten te verschaffen (fulfill)
Als drager van een grondrecht heb je recht op iets, maar je hebt aanspraak … (deze rechten
zijn in 3 categorieën te verdelen: klassiek, sociaal en solidarity rights
,Klassieke grondrechten
- Zijn vrijheidsrechten
- Overheid moet hier vanaf blijven, dus negatieve verplichting
- Oudste soort rechten
- Afdwingbaar bij de rechter
Sociale grondrechten
- Overheid moet juist optreden/ actief handelen, dus een positieve verplichting
- Overheid moet het grondrecht beschermen/ vervullen
- Niet afdwingbaar bij de rechter
- 2 na oudste soort rechten
Solidarity rights
- Worden ook wel groepsrechten genoemd
- Zijn gericht op groepen en op de toekomst
- Zelfbeschikkingsrecht volkeren, recht op ontwikkeling, recht op cultuur en identiteit.
- De jongste soort grondrechten (3e generatie)
Absolute grondrechten
Zijn grondrechten die nooit mogen worden geschonden. Elke inmenging is meteen een
schending van het grondrecht.
- Voorbeeld: folteringverbod
Verticale/ horizontale werking
- Verticaal
o Traditioneel, overheid moet grondrechten respectteren en afblijven van
eigendom
- Horizontaal
o Meer modern
o Gelden ten opzichte van derde
o Een andere burger moet grondrechte respecteren
In welke gevallen kan rechter grondrechten beschermen
- Interpretatie van de reikwijdte
o Vraag 1, ben je de drager
o Vraag 2, die handeling valt die onder het grondrecht en wordt die wel
beschermt
- Inmenging van grondrecht
o Kan je grondrechten t niet meer uitoefenen, je wordt hierin gestopt. De rechter
gaat dan kijken of de inmenging terecht is of niet.
- Er is een beperking
o Dat is niet meteen een inbreuk of schending
Soms is die toegestaan
- Sommige grondrechten laten inmenging toe
o Artikel 8 EVRM
Welke rechter kan grondrechten beschermen
De rechter kan alleen beschermen als het gaat om bindende uitspraken.
- Nationale rechter past al het recht toe (internationaal en nationaal)
o Grondrechten uit de grondwet
o Internationale wetgeving
o Eu wetgeving
, Niet bindende uitspraken die grondrechten kunnen beschermen
het gaat hierbij om niet rechterlijke instanties
- Nationale beklagmogelijkheden
o College voor de rechten van de mens
- Internationale beklagmogelijkheden
o Europees comité voor sociale rechten
Harmonisatiewetarrest
In het harmonisatiewetarrest heeft de rechter het toetsingsverbod zo uitgelegd, dat een wet
in formele zin niet aan het Statuut mag worden getoetst.
Uit dit arrest blijkt dat een wet in formele zin niet mag worden getoetst aan de Grondwet,
algemene rechtsbeginselen en aan het statuut.
Zuster van Walburga
In een inmenging op een grondrecht betekend niet meteen dat een grondrecht is
geschonden. Pas wanneer een inmenging onrechtmatig is, is het een schending van een
grondrecht.
