Bronnen en beginselen vh recht
Prof: Dirk Vanheule
Deel I Objectief recht
Deel 1: objectief en subjectief recht
Hoofdstuk 1 : recht en rechten
Recht= geheel v rechtsregels die in een samenleving gelden LES 1
Geen unieke definitie !!
Geen statisch gegeven !!
Relatief in tijd Relatief in ruimte
Recht wijzigt en evolueert in de tijd, net Recht is een nationaal gegeven
zoals onze samenleving waarin het recht
geldt = Per land verschillend (eigen recht)
Objectief recht (= le droit objectif) Subjectief recht (= un droit subjectif)
Geheel van rechtsregels dat in Aanspraak die een persoon kan laten
samenleving geldt gelden namens het objectieve recht
Legt subjectieve rechten van Indien steunt op regel van
personen vast objectief recht
Bv: Ik koop een tas dus als koper heb ik een subjectief recht op de levering van die
tas door de verkoper want dit staat zo in de wet Art. 1603 OBW en Art. 1604
OBW
De verkoper heeft ook de juridische verplichting om de tas te leveren
Rechtsdogmatiek= deel van rechtswetenschap die het objectieve recht beschrijft en
systematiseert en ook het onderwijs in de rechten kenmerkt.
,Hoofdstuk 2 : objectief recht = positieve recht
Definitie= het recht dat in een samenleving aanwezig is. Het geheel aan
rechtsregels dat op een bepaald moment op een bepaalde plaats van toepassing is
Gemeenschappelijke elementen / kenmerken : recht is…
1) Gericht op normatieve ordening in en van de samenleving
regels met normen door samenleving aan samenleving (wat wel/ niet mag)
2) Geheel van (rechts)regels + voorschriften
3) Door maatschappij uitgevaardigd
4) Afdwingbaar door maatschappelijk gezag
Bv: niet op gezicht slaan wnr verkoper geen gratis computer wil geven
Abstract & statisch gegeven
Studie objectieve recht = regelgeoriënteerde / doctrinaire benadering vh recht
Nadruk: rechtsregel in samenhang met andere rechtsregels
Law in the books = geschreven wetten <-> law in action
Rechtsdogmatiek vs meta-juridische studie v recht
rechtsdogmatiek Meta-juridische studie vh recht
Objectieve recht wordt op zich Meer proefondervindelijke
wetenschappelijk bestudeerd benadering
Bv: economie, filosofie, sociologie, …
Statisch maar wel veranderlijk in tijd momentopname (foto)
Hoofdstuk 3 : subjectief recht
3.1 begrip
Niveau & perspectief van de persoon die een juridische aanspraak heeft
VAN GERVEN: “een door het objectieve recht aan een individu erkende of
toegekende heerschappij strekkende tot de bevrediging
van menselijke behoeften”
door het objectieve recht bekrachtigde bevoegdheid of aanspraak die een
rechtssubject op een bepaalde zaak of jegens een bepaalde persoon kan
uitoefenen om zijn of haar eigen doelstellingen te verwezenlijken
tegenover aanspraak: verplichting !!
verband subjectieve en objectieve recht :
, rechtsregel uit objectieve recht bepaalt welk subjectief recht een persoon bezit
bv: eigendomsrecht Art. 3.50 BW (objectieve recht om subj. recht te bepalen)
gebruik, genot, beschikking
Aan Beperking onderworpen volgens wet!
Grondrecht= recht wordt erkend in de Grondwet
(vrijheid meningsuiting, godsdienst, …)
Heerschappij
= gedrag van ander persoon (bv: computer leveren)
Schenking ander persoon krijgt plots meer eigendom
WESLEY HOHFELD (Amerikaanse rechtsfilosoof)
Jurisitc conceptions
1. Aanspraak (claim)
Staat plicht tegenover anders aansprakelijk (bv: leveringsplicht, diploma, …)
2. Vrijheid (privilege)
Iets doen zonder verplichting (bv: eigenaar fiets mag kiezen wat die doet)
3. Macht/ bevoegdheid (power)
Aanspraken / vrijheden in het leven roepen
de mogelijkheid om iets te creëren (voor een derde zonder dat die daar iets
voor doet) (bv: schenking, erfenisrecht, )
4. Immuniteit (immunity)
Bescherming tegen macht van anderen om aanspraak/ vrijheid te wijzigen
Examen: type recht kunnen zeggen met voorbeeld bv leveringsplicht aanspraak
Privaatrechtelijke context Publiekrechtelijke context
Tussen individuen geregeld door Verhouding burger - OH
privaatrecht
Belangen: geen juridisch afdwingbaar subjectief recht geen rechten toekennen
aan personen (bv: kind liefdevol opvoeden)
3.2 de rechtsregel en het subjectief recht
, Hypothetische vorm
Gedragsnorm = norm die oplegt hoe men zich moet gedragen
Art. 1382 OBW!! foutaansprakelijkheid
“Elke daad van de mens, waardoor aan een ander schade wordt veroorzaakt,
verplicht degene door wiens schuld de schade is ontstaan, deze te vergoeden.”
Art. 6.5 BW
“Eenieder is aansprakelijk voor de schade die hij door zijn fout aan een ander
veroorzaakt.”
Fout:
1) Bepaalde verplichting die in de wet staat niet respecteert
Bv: door rood rijden
2) Gedrag dat niet het verwachte gedrag is van normaal zorgvuldig persoon in
dezelfde omstandigheden
Feit = fout schade verplichting aansprakelijkheid vergoeding schade
Elementen rechtsregel (1 of meerdere) :
• rechtssubject (= un sujet de droit) : natuurlijke en rechtspersonen
= degene voor wie de rechtsnorm gevolgen teweegbrengt of degene aan wie het
recht objectieve recht rechten toekent (actief rechtssubject) of plichten oplegt
(subjectief rechtssubject)
Drager/ titularis van rechten of verplichtingen
Actief = recht op iets Passief = persoon met verplichting
2 soorten rechtssubjecten:
Natuurlijke persoon rechtspersoon
Elk mens van vlees & bloed Groeperingen van mensen
Niet dieren en planten Kan eigen vermogen hebben
Art.1385 OBW eigenaar dier Via organen optreden
Art. 6.17 BW bewaarder dier Publiekrechtelijk vs privaatrechtelijk
Rechtsbekwaamheid= geschiktheid om houder te zijn van subjectieve rechten
Prof: Dirk Vanheule
Deel I Objectief recht
Deel 1: objectief en subjectief recht
Hoofdstuk 1 : recht en rechten
Recht= geheel v rechtsregels die in een samenleving gelden LES 1
Geen unieke definitie !!
Geen statisch gegeven !!
Relatief in tijd Relatief in ruimte
Recht wijzigt en evolueert in de tijd, net Recht is een nationaal gegeven
zoals onze samenleving waarin het recht
geldt = Per land verschillend (eigen recht)
Objectief recht (= le droit objectif) Subjectief recht (= un droit subjectif)
Geheel van rechtsregels dat in Aanspraak die een persoon kan laten
samenleving geldt gelden namens het objectieve recht
Legt subjectieve rechten van Indien steunt op regel van
personen vast objectief recht
Bv: Ik koop een tas dus als koper heb ik een subjectief recht op de levering van die
tas door de verkoper want dit staat zo in de wet Art. 1603 OBW en Art. 1604
OBW
De verkoper heeft ook de juridische verplichting om de tas te leveren
Rechtsdogmatiek= deel van rechtswetenschap die het objectieve recht beschrijft en
systematiseert en ook het onderwijs in de rechten kenmerkt.
,Hoofdstuk 2 : objectief recht = positieve recht
Definitie= het recht dat in een samenleving aanwezig is. Het geheel aan
rechtsregels dat op een bepaald moment op een bepaalde plaats van toepassing is
Gemeenschappelijke elementen / kenmerken : recht is…
1) Gericht op normatieve ordening in en van de samenleving
regels met normen door samenleving aan samenleving (wat wel/ niet mag)
2) Geheel van (rechts)regels + voorschriften
3) Door maatschappij uitgevaardigd
4) Afdwingbaar door maatschappelijk gezag
Bv: niet op gezicht slaan wnr verkoper geen gratis computer wil geven
Abstract & statisch gegeven
Studie objectieve recht = regelgeoriënteerde / doctrinaire benadering vh recht
Nadruk: rechtsregel in samenhang met andere rechtsregels
Law in the books = geschreven wetten <-> law in action
Rechtsdogmatiek vs meta-juridische studie v recht
rechtsdogmatiek Meta-juridische studie vh recht
Objectieve recht wordt op zich Meer proefondervindelijke
wetenschappelijk bestudeerd benadering
Bv: economie, filosofie, sociologie, …
Statisch maar wel veranderlijk in tijd momentopname (foto)
Hoofdstuk 3 : subjectief recht
3.1 begrip
Niveau & perspectief van de persoon die een juridische aanspraak heeft
VAN GERVEN: “een door het objectieve recht aan een individu erkende of
toegekende heerschappij strekkende tot de bevrediging
van menselijke behoeften”
door het objectieve recht bekrachtigde bevoegdheid of aanspraak die een
rechtssubject op een bepaalde zaak of jegens een bepaalde persoon kan
uitoefenen om zijn of haar eigen doelstellingen te verwezenlijken
tegenover aanspraak: verplichting !!
verband subjectieve en objectieve recht :
, rechtsregel uit objectieve recht bepaalt welk subjectief recht een persoon bezit
bv: eigendomsrecht Art. 3.50 BW (objectieve recht om subj. recht te bepalen)
gebruik, genot, beschikking
Aan Beperking onderworpen volgens wet!
Grondrecht= recht wordt erkend in de Grondwet
(vrijheid meningsuiting, godsdienst, …)
Heerschappij
= gedrag van ander persoon (bv: computer leveren)
Schenking ander persoon krijgt plots meer eigendom
WESLEY HOHFELD (Amerikaanse rechtsfilosoof)
Jurisitc conceptions
1. Aanspraak (claim)
Staat plicht tegenover anders aansprakelijk (bv: leveringsplicht, diploma, …)
2. Vrijheid (privilege)
Iets doen zonder verplichting (bv: eigenaar fiets mag kiezen wat die doet)
3. Macht/ bevoegdheid (power)
Aanspraken / vrijheden in het leven roepen
de mogelijkheid om iets te creëren (voor een derde zonder dat die daar iets
voor doet) (bv: schenking, erfenisrecht, )
4. Immuniteit (immunity)
Bescherming tegen macht van anderen om aanspraak/ vrijheid te wijzigen
Examen: type recht kunnen zeggen met voorbeeld bv leveringsplicht aanspraak
Privaatrechtelijke context Publiekrechtelijke context
Tussen individuen geregeld door Verhouding burger - OH
privaatrecht
Belangen: geen juridisch afdwingbaar subjectief recht geen rechten toekennen
aan personen (bv: kind liefdevol opvoeden)
3.2 de rechtsregel en het subjectief recht
, Hypothetische vorm
Gedragsnorm = norm die oplegt hoe men zich moet gedragen
Art. 1382 OBW!! foutaansprakelijkheid
“Elke daad van de mens, waardoor aan een ander schade wordt veroorzaakt,
verplicht degene door wiens schuld de schade is ontstaan, deze te vergoeden.”
Art. 6.5 BW
“Eenieder is aansprakelijk voor de schade die hij door zijn fout aan een ander
veroorzaakt.”
Fout:
1) Bepaalde verplichting die in de wet staat niet respecteert
Bv: door rood rijden
2) Gedrag dat niet het verwachte gedrag is van normaal zorgvuldig persoon in
dezelfde omstandigheden
Feit = fout schade verplichting aansprakelijkheid vergoeding schade
Elementen rechtsregel (1 of meerdere) :
• rechtssubject (= un sujet de droit) : natuurlijke en rechtspersonen
= degene voor wie de rechtsnorm gevolgen teweegbrengt of degene aan wie het
recht objectieve recht rechten toekent (actief rechtssubject) of plichten oplegt
(subjectief rechtssubject)
Drager/ titularis van rechten of verplichtingen
Actief = recht op iets Passief = persoon met verplichting
2 soorten rechtssubjecten:
Natuurlijke persoon rechtspersoon
Elk mens van vlees & bloed Groeperingen van mensen
Niet dieren en planten Kan eigen vermogen hebben
Art.1385 OBW eigenaar dier Via organen optreden
Art. 6.17 BW bewaarder dier Publiekrechtelijk vs privaatrechtelijk
Rechtsbekwaamheid= geschiktheid om houder te zijn van subjectieve rechten
