Hoorcollege 1, Behandeling 04-02-2020
De orthopedagoog als professional:
Het toepassen van kennis (over procedures en methodieken) en kunde
Met als doel om dat wat gewenst is te realiseren: het normatieve gezichtspunt
Oorspronkelijk object van de orthopedagogiek: het afwijkende kind
De term ‘afwijkend’:
Het moeilijk opvoedbare kind
Het kind met leerproblemen
Het fysiek of mentaal beperkte kind
Doel: kind helpen bij de maatschappelijke integratie
Therapiecyclus:
Indicatieanalyse als scharnierpunt
Planning
Uitvoering
Beoordeling van het effect
Doel: komen tot verantwoorde (wetenschappelijke) onderbouwing voor het specifieke probleem
Opstellen van doelen van breed naar specifiek
Fasen in het hulpverleningsproces:
Orthopedagogiek als behandelingswetenschap
De regulatieve cyclus en de specifiek orthopedagogische invalshoek beter geschikt voor
hulpverleningsproces omdat het gaat over veranderen (empirische cyclus gaat over beschrijven)
Orthopedagogisch handelen
Binnen de onderscheiden fasen in het hulpverleningsproces:
Beslissingsmomenten inbouwen (reg.cyclus)
Voortgang bewaken door onderzoek momenten in te bouwen (empirische subcycli)
Binnen regulatieve cyclus is er plaats voor empirische cyclus, bij beslismomenten ruimte maken
voor empirische cyclus om beslissing empirisch te kunnen onderbouwen
Fasen van de regulatieve cyclus:
Probleemherkenning
Probleemdefiniëring (doelen opstellen en afstemmen op mogelijkheden cliënt)
Bedenken en afwegen van behandelingsmogelijkheden (kosten-baten analyse,
adviesgesprek, lijst aanbevelingen input voor adviesfase, controleren of interventie
passend is, afspraken maken over verdere verloop)
Maken van een plan
Plan uitvoeren (interventie zelf, referentiekader, meerdere malen kijken of er bijgesteld
moet worden, toetsen of je op de goede weg zit)
Evaluatie (balans opmaken van doorlopen hulpverleningsproces, doel bereikt en afronden
of verdere hulp nodig?, follow-up nodig na afronden?)
Complexiteit van behandeling
Het integreren van gegevens wordt complexer naarmate de problematiek veelzijdiger is en
er meer disciplines zijn betrokken
Veel factoren van invloed op uiteindelijke resultaat (probleem niet echt boven tafel
gekregen, geen juiste formulering doelstelling, niet juiste meetinstrument gebruikt)
Dialogische gerichtheid van de orthopedagoog
Orthopedagogische invalshoek
Verschil kind-adolescent
o Afstemmen ontwikkelingsniveau
, o Kind nog afhandeling van anderen, kind afhankelijk systeem (rekening mee
houden). Kinderen kiezen vaak zelf niet voor interventie, vooral bij pubers!)
Ethische kwesties
o Wat doe je als een kind zich verzet?
o Competenties van kinderen meenemen. Betrekken bij te maken beslissingen.
Hierdoor verhoogd de motivatie en verlaag je de weerstand
Overzicht van behandelperspectieven:
Systematisch Psycho- Client- Biomedis Leertheor
dynamisch centered ch etisch
-
behavioris
tisch
- cognitief
Visie/ Gezin als Persoonlijkheid Clientgericht Gedrag Gedrag is
mensbeeld geheel is de uitkomst e benadering kan een functie
bekijken van een Ontwikkelling worden van
ontwikkelingspr van het ‘self- verklaard omgevingsf
oces: concept’: door de actoren of
IdLustprincipe ‘organismic bestuderin ervaringen
Egorealiteitspr valuing g van uit het
incipe processs’: neuro- verleden
Superego ieder individu psychologi
ego-ideaal heeft de sche
(positief), innerlijke processen
geweten behoefte n
(negatief, straf) zichzelf te Al dan niet
(structuren: id- ontplooien in
ego-superego) (self) interactie
‘Need for met een
positive stressvolle
regard’: kind omgeving
heft een
elementaier
behoefte aan
waardering
van de
ouders
(experience)
Mens is van
nature goed
Visie op Gezin als SEO raakt Er is sprake Gedragspr of
oorzaak geheel verstoord door: van een oblemen ervaringen
problemen bekijken het niet verstoring in en uit het
(etiologie) Probleemgedr succesvol de emotionele verleden n
ag kinderen oplossen van ontwikkeling problemen Gedrag is
heeft basis in een conflict van het ‘self- zijn terug de uitkomst
maladaptieve (tussen id, ego concept’ als te voeren van een
patronen in en super-ego) gevolg van: op leerproces:
gezinsinteracti Conflict is incongruenti hersenorga Klassieke
e ontstaan in: e tussen nische conditioneri
(disfunctionere - orale (0-2 jr) ‘self’ en disfuncties ng
n gezin, bron van lust ‘experience’ – Operante
gestoorde oraal, agressie Genetisch conditioneri
interactiepatro dmv bijten, Kind – ng -
nene, alles in mond waardeert Biochemisc Sociaal
verstoorde willen stoppen zichzelf niet h/ leren
gezinsstructur - anale (2-4 jr) meer. neurologis - attributies
en) anaal bron van Behoefte aan ch en
lust, ontlasting positieve •Neurotran irrationele
in wc, moeite reacties smitters overtuiging
met loslaten, Onaangepast • en
agressie dmv e omgeving. Organische
kliederen factoren
, - fallische fase, •
pronken, Metabolisc
geslachtsverschi he
l bron van lust. factoren
Agressie dmv –
domineren. Temperam
Ordipale relatie. ent
Jaloers op
relatie ouders
en daar tussen
willen komen.
Kind
identificeert zich
met ouder van
eigen geslacht.
Abnormaal
treed op door
fixatie van een
bepaalde fase
door een
bepaald conflict
(probleem zit in
het individu).
Gezonde
persoonlijkheid
is afhankelijk of
individu in staat
is succesvol
doorlopen van
een bepaalde
fase.
Visie op Focus: Geblokkeerde Omgeving Wijziginge Behandelin
behandeling gezinssysteem ontwikkeling creëren die n g vaak
Aanpak: weer op gang gekenmerkt aanbrenge gericht op
zorgen voor brengen door wordt door n in een
een gezond en kind inzicht onvoorwaard (chemisch combinatie
evenwichtig geven in elijke e van de
gezinssysteem tegenstrijdige positieve huishoudin leerprincipe
wensen en acceptatie g) s, voor
gevoelens Het hersengebi aanleren
Beinvloeden van ontwikkelen eden nieuw
de van een –Bijv. bij gedrag/nie
objectierelaties positief ‘self- ADHD in uwe
(relaties met concept’ en frontale betekenisse
significante daarmee deel n
anderen) basis creëren Inadequaat
voor de gedrag en
ervaring van emotionele
zelfactualisat problemen
ie door
onjuiste
cognities. n
Onjuiste
cognities
uiten zich
in: –
Negatieve
verwachtin
gen en
waardering,
onjuiste
Interventies Gezinstherapie Melanie Klein Virginia Diëten Antecedent
, vanuit model Oudergroepen, (1930): Axline: 1. Psychofar en of
oudertherapie Eerste Relatie: macologie consequent
analyticus die warmte en - e
de rol van ‘spel’ acceptatie 2. stimulantia technieken
benadrukte bij Permissieve - anti- Bekrachtige
de behandeling houding: depressiva n van
van kinderen uitnodigen (Lithium, gewenst
De tot vrije SSRI’s, gedrag en
psychoanalytisc expressie tricyclisch) uitdoven
he interpretatie gevoelens 3. - van
van het spel Respect voor neuroleptic ongewenst
van het kind als kind, s (anti- gedrag
equivalent van vertrouwen psychotica
de vrije in eigen )
associatie vermogen - anti-
problemen convulsiva
op te lossen (anti-
4. Non- epileptica)
directieve
instelling
Meten van Gedrag niet Interview Diagnostiek Ontwikkeli Toetsen
behandelresult geïsoleerd vroege niet in dit ngsgeschie van gedrag
aaten vanuit bekijken ontwikkeling model. Er denis dmv
model Men dient te Projectiemateria wordt Neuro(psy observatie
(diagnostiek) kijken in al (vertelplaten, uitgegaan cho)logisc (uiterlijk
meerdere zinaanvullijsten, van h waarneemb
(sub-)systeme tekeningen, onaangepast onderzoek aar gedrag)
n spel) e omgeving en
Instrumenten: en geen zelfrapporta
gezinsobservat problemen ge
ie, van het kind (cognities
gezinsvragenlij zelf (in het en
sten, kind). gedachten)
gezinsintervie
w, genogram
Meervoudig risicomodel
In praktijk eclectisch gebruik van modellen!
De orthopedagoog als professional:
Het toepassen van kennis (over procedures en methodieken) en kunde
Met als doel om dat wat gewenst is te realiseren: het normatieve gezichtspunt
Oorspronkelijk object van de orthopedagogiek: het afwijkende kind
De term ‘afwijkend’:
Het moeilijk opvoedbare kind
Het kind met leerproblemen
Het fysiek of mentaal beperkte kind
Doel: kind helpen bij de maatschappelijke integratie
Therapiecyclus:
Indicatieanalyse als scharnierpunt
Planning
Uitvoering
Beoordeling van het effect
Doel: komen tot verantwoorde (wetenschappelijke) onderbouwing voor het specifieke probleem
Opstellen van doelen van breed naar specifiek
Fasen in het hulpverleningsproces:
Orthopedagogiek als behandelingswetenschap
De regulatieve cyclus en de specifiek orthopedagogische invalshoek beter geschikt voor
hulpverleningsproces omdat het gaat over veranderen (empirische cyclus gaat over beschrijven)
Orthopedagogisch handelen
Binnen de onderscheiden fasen in het hulpverleningsproces:
Beslissingsmomenten inbouwen (reg.cyclus)
Voortgang bewaken door onderzoek momenten in te bouwen (empirische subcycli)
Binnen regulatieve cyclus is er plaats voor empirische cyclus, bij beslismomenten ruimte maken
voor empirische cyclus om beslissing empirisch te kunnen onderbouwen
Fasen van de regulatieve cyclus:
Probleemherkenning
Probleemdefiniëring (doelen opstellen en afstemmen op mogelijkheden cliënt)
Bedenken en afwegen van behandelingsmogelijkheden (kosten-baten analyse,
adviesgesprek, lijst aanbevelingen input voor adviesfase, controleren of interventie
passend is, afspraken maken over verdere verloop)
Maken van een plan
Plan uitvoeren (interventie zelf, referentiekader, meerdere malen kijken of er bijgesteld
moet worden, toetsen of je op de goede weg zit)
Evaluatie (balans opmaken van doorlopen hulpverleningsproces, doel bereikt en afronden
of verdere hulp nodig?, follow-up nodig na afronden?)
Complexiteit van behandeling
Het integreren van gegevens wordt complexer naarmate de problematiek veelzijdiger is en
er meer disciplines zijn betrokken
Veel factoren van invloed op uiteindelijke resultaat (probleem niet echt boven tafel
gekregen, geen juiste formulering doelstelling, niet juiste meetinstrument gebruikt)
Dialogische gerichtheid van de orthopedagoog
Orthopedagogische invalshoek
Verschil kind-adolescent
o Afstemmen ontwikkelingsniveau
, o Kind nog afhandeling van anderen, kind afhankelijk systeem (rekening mee
houden). Kinderen kiezen vaak zelf niet voor interventie, vooral bij pubers!)
Ethische kwesties
o Wat doe je als een kind zich verzet?
o Competenties van kinderen meenemen. Betrekken bij te maken beslissingen.
Hierdoor verhoogd de motivatie en verlaag je de weerstand
Overzicht van behandelperspectieven:
Systematisch Psycho- Client- Biomedis Leertheor
dynamisch centered ch etisch
-
behavioris
tisch
- cognitief
Visie/ Gezin als Persoonlijkheid Clientgericht Gedrag Gedrag is
mensbeeld geheel is de uitkomst e benadering kan een functie
bekijken van een Ontwikkelling worden van
ontwikkelingspr van het ‘self- verklaard omgevingsf
oces: concept’: door de actoren of
IdLustprincipe ‘organismic bestuderin ervaringen
Egorealiteitspr valuing g van uit het
incipe processs’: neuro- verleden
Superego ieder individu psychologi
ego-ideaal heeft de sche
(positief), innerlijke processen
geweten behoefte n
(negatief, straf) zichzelf te Al dan niet
(structuren: id- ontplooien in
ego-superego) (self) interactie
‘Need for met een
positive stressvolle
regard’: kind omgeving
heft een
elementaier
behoefte aan
waardering
van de
ouders
(experience)
Mens is van
nature goed
Visie op Gezin als SEO raakt Er is sprake Gedragspr of
oorzaak geheel verstoord door: van een oblemen ervaringen
problemen bekijken het niet verstoring in en uit het
(etiologie) Probleemgedr succesvol de emotionele verleden n
ag kinderen oplossen van ontwikkeling problemen Gedrag is
heeft basis in een conflict van het ‘self- zijn terug de uitkomst
maladaptieve (tussen id, ego concept’ als te voeren van een
patronen in en super-ego) gevolg van: op leerproces:
gezinsinteracti Conflict is incongruenti hersenorga Klassieke
e ontstaan in: e tussen nische conditioneri
(disfunctionere - orale (0-2 jr) ‘self’ en disfuncties ng
n gezin, bron van lust ‘experience’ – Operante
gestoorde oraal, agressie Genetisch conditioneri
interactiepatro dmv bijten, Kind – ng -
nene, alles in mond waardeert Biochemisc Sociaal
verstoorde willen stoppen zichzelf niet h/ leren
gezinsstructur - anale (2-4 jr) meer. neurologis - attributies
en) anaal bron van Behoefte aan ch en
lust, ontlasting positieve •Neurotran irrationele
in wc, moeite reacties smitters overtuiging
met loslaten, Onaangepast • en
agressie dmv e omgeving. Organische
kliederen factoren
, - fallische fase, •
pronken, Metabolisc
geslachtsverschi he
l bron van lust. factoren
Agressie dmv –
domineren. Temperam
Ordipale relatie. ent
Jaloers op
relatie ouders
en daar tussen
willen komen.
Kind
identificeert zich
met ouder van
eigen geslacht.
Abnormaal
treed op door
fixatie van een
bepaalde fase
door een
bepaald conflict
(probleem zit in
het individu).
Gezonde
persoonlijkheid
is afhankelijk of
individu in staat
is succesvol
doorlopen van
een bepaalde
fase.
Visie op Focus: Geblokkeerde Omgeving Wijziginge Behandelin
behandeling gezinssysteem ontwikkeling creëren die n g vaak
Aanpak: weer op gang gekenmerkt aanbrenge gericht op
zorgen voor brengen door wordt door n in een
een gezond en kind inzicht onvoorwaard (chemisch combinatie
evenwichtig geven in elijke e van de
gezinssysteem tegenstrijdige positieve huishoudin leerprincipe
wensen en acceptatie g) s, voor
gevoelens Het hersengebi aanleren
Beinvloeden van ontwikkelen eden nieuw
de van een –Bijv. bij gedrag/nie
objectierelaties positief ‘self- ADHD in uwe
(relaties met concept’ en frontale betekenisse
significante daarmee deel n
anderen) basis creëren Inadequaat
voor de gedrag en
ervaring van emotionele
zelfactualisat problemen
ie door
onjuiste
cognities. n
Onjuiste
cognities
uiten zich
in: –
Negatieve
verwachtin
gen en
waardering,
onjuiste
Interventies Gezinstherapie Melanie Klein Virginia Diëten Antecedent
, vanuit model Oudergroepen, (1930): Axline: 1. Psychofar en of
oudertherapie Eerste Relatie: macologie consequent
analyticus die warmte en - e
de rol van ‘spel’ acceptatie 2. stimulantia technieken
benadrukte bij Permissieve - anti- Bekrachtige
de behandeling houding: depressiva n van
van kinderen uitnodigen (Lithium, gewenst
De tot vrije SSRI’s, gedrag en
psychoanalytisc expressie tricyclisch) uitdoven
he interpretatie gevoelens 3. - van
van het spel Respect voor neuroleptic ongewenst
van het kind als kind, s (anti- gedrag
equivalent van vertrouwen psychotica
de vrije in eigen )
associatie vermogen - anti-
problemen convulsiva
op te lossen (anti-
4. Non- epileptica)
directieve
instelling
Meten van Gedrag niet Interview Diagnostiek Ontwikkeli Toetsen
behandelresult geïsoleerd vroege niet in dit ngsgeschie van gedrag
aaten vanuit bekijken ontwikkeling model. Er denis dmv
model Men dient te Projectiemateria wordt Neuro(psy observatie
(diagnostiek) kijken in al (vertelplaten, uitgegaan cho)logisc (uiterlijk
meerdere zinaanvullijsten, van h waarneemb
(sub-)systeme tekeningen, onaangepast onderzoek aar gedrag)
n spel) e omgeving en
Instrumenten: en geen zelfrapporta
gezinsobservat problemen ge
ie, van het kind (cognities
gezinsvragenlij zelf (in het en
sten, kind). gedachten)
gezinsintervie
w, genogram
Meervoudig risicomodel
In praktijk eclectisch gebruik van modellen!
