H1: PRIJSVORMING BIJ VOLKOMEN CONCURRENTIE
1. Kenmerken van de markt
Volkomen Concurrentie: Een open markt, waar iedereen producten kan kopen en verkopen zonder beperkingen (geen
factoren die de concurrentie verstoren)
Kenmerken van volkomen concurrentie (moet alle 4)
Criterium Volkomen concurrentie/volledige mededinging
Aantal vragers /aanbieders Veel aanbieders en veel vragers (= atomische markt)
Aard vd producten Homogene producten (= gelijkaardige, bv zand)
Doorzichtigheid markt Transparant: iedereen beschikt over alle marktinformatie
Mogelijkheid om tot de markt toe Open markt: iedereen kan producten kopen en verkopen (gemakkelijk toe- en
te treden uittreden)
• Atomische Markt: Er zijn veel vragers (consumenten) en aanbieders (producenten), die elk afzonderlijk geen
invloed kunnen uitoefenen op de marktprijs.
• Homogeen Product: Alle verhandelde producten zijn identiek en perfect inwisselbaar, zonder product- of
kwaliteitsverschillen.
• Transparante Markt: Volledige marktinformatie is beschikbaar voor vragers en aanbieders, inclusief prijzen,
kwaliteit van producten, consumentenvoorkeuren, wettelijke bepalingen, kortingen en bijkomende kosten.
• Open Markt: Er zijn geen wettelijke belemmeringen voor toetreding tot of uittreding uit de markt, zoals
leeftijdsbeperkingen of overheidsregulering.
2. Prijsvorming
2.1. Marktevenwicht en -onevenwicht
Marktevenwicht (Qv = QA): De gevraagde hoeveelheid is gelijk is aan de aangeboden hoeveelheid bij een bepaalde
prijs à snijpunt van de vraag- en aanbodcurve in een grafiek
Vraagcurve: Het verband tussen gevraagde hoeveelheid (qv) van een product bij bepaalde prijzen. à negatief
verband is tussen prijs en hoeveelheid (hoe hoger de prijs, hoe lager de vraag), verloopt de vraagcurve dalend.
Aanbodcurve: Het verband tussen aangeboden hoeveelheid (qA) van een product bij bepaalde prijzen. à positief
verband is tussen prijs en hoeveelheid (hoe hoger de prijs, hoe meer producenten willen aanbieden), verloopt de
aanbodcurve stijgend.
Prijsaanpassing: Het marktmechanisme zorgt ervoor dat wanneer er een vraag- of aanbodsverschil is, de prijs zich
automatisch aanpast om het evenwicht te herstellen.
Bij aanbodsoverschot/vraagtekort: prijs daalt, waardoor qv stijgt en qA daalt.
Bij vraagoverschot/aanbodtekort: prijs stijgt, waardoor qv daalt en qA stijgt
2.2. Verschuiving op de vraagcurve
Als de prijs verandert, beweeg je naar een ander punt op de vraagcurve.
De vraagcurve zelf verschuift niet.
2.3. Verschuiving van de vraagcurve
Als factoren zoals inkomen veranderen, verschuift de vraagcurve naar rechts
(bij toename van de vraag) of naar links (bij afname van de vraag).
,2.4. Verschuiving op de aanbodcurve
Als de prijs verandert, beweeg je naar een ander punt op de aanbodcurve.
De aanbodcurve zelf verschuift niet.
2.5. Verschuiving van de aanbodcurve
Naast de prijs beïnvloeden andere factoren ook het aanbod. Als deze factoren veranderen, verschuift de
aanbodcurve naar rechts (toename vh aanbod) of naar links (afname vh aanbod)
Verschuiving aanbodcurve
Wijziging van factor Stijgt daalt
productiekost
# aanbieders
Technologische innovatie
Oogst (agrarische producten)
3. Prijselasticiteit van vraag en aanbod
3.1. Prijselasticiteit van de vraag
• Prijselasticiteit: Meet hoe sterk de gevraagde hoeveelheid reageert op prijswijzigingen.
• Elastisch: Grote verandering in hoeveelheid bij kleine prijswijziging.
• Inelastisch: Kleine verandering in hoeveelheid bij grote prijswijziging.
• Formule:
• Interpretatie:
o Prijselastische vraag = vlakke curve (grote prijswijziging slechts kleine effecten heeft op de Qv)
o Prijsinelastische vraag = steile curve (kleine prijswijzigingen grote effecten hebben op de Qv)
o perfecte elastische vraag = horizontale curve
o perfect inelastische vraag = verticale curve
Omdat er een negatief verband is tussen prijs
en Qv, wordt de uitkomst vaak positief gemaakt
door de absolute waarde te nemen
• Prijselastisch: |Epv|>1→ Sterke reactie op prijsverandering.
interessant voor een bedrijf
• Prijsinelastisch: |Epv|<1 → Zwakke reactie op prijsverandering. omdat het laat zien hoe sterk de
• Unitair elastisch: |Epv|=1 → Evenredige reactie op prijsverandering. vraag verandert bij een andere
prijs.
• Perfect elastisch: |Epv|=∞ → Oneindige reactie op prijsverandering.
• Perfect inelastisch: |Epv|=0 → Geen reactie op prijsverandering.
, Prijselastisch kleine prijsverandering leidt tot een vb: Als prijs met 10% stijgt en vraag met
(|Epv|>1): relatief grote verandering in de meer dan 10% daalt, is de vraag
elastisch. Consumenten reageren sterk op
gevraagde hoeveelheid. prijsveranderingen, bv bij luxeproducten
of producten met veel vervangbare
alternatieven
Prijsinelastisch gevraagde hoeveelheid nauwelijks vb: Als prijs met 10% stijgt en vraag met
(|Epv|<1): verandert bij een prijsverandering minder dan 10% daalt, blijven
consumenten het product grotendeels
kopen. Dit geldt vaak voor noodzakelijke
producten zoals medicijnen of
basisvoedsel
Unitair elastisch elasticiteitswaarde = 1 = vraag unitair vb: Als de prijs met 10% stijgt en de
(|Epv|=1). elastischè procentuele verandering in de gevraagde hoeveelheid ook met 10%
daalt, is de vraag unitair elastisch. Hier
prijs gelijk is aan de procentuele reageren consumenten evenredig op de
verandering in de Qv prijsverandering
perfect elastisch reageert Qv id oneindig sterk op de
(|Epv|=∞) kleinste prijsverandering. è als de prijs
zelfs een beetje stijgt, de vraag volledig
instort.
(Dit komt zelden voor in de praktijk, maar zou
kunnen gelden voor producten met veel perfecte
substituten)
perfect verandert Qv helemaal niet, ongeacht de
inelastisch prijsverandering. Dit komt voor bij
(|Epv|=0) producten waar geen enkel alternatief
voor is en die absoluut noodzakelijk zijn,
bv levensreddende medicijnen.
• Samenvatting:
o Prijselasticiteit vd vraag geeft aan hoe consumenten reageren op prijsveranderingen.
o Prijselastisch betekent dat de vraag sterk reageert, terwijl prijsinelastisch aangeeft dat de vraag
nauwelijks verandert.
o Unitair elastisch houdt in dat de vraag evenredig verandert met de prijs.
o Bij perfect elastisch stort de vraag in bij elke prijsverhoging, en bij perfect inelastisch verandert de vraag
helemaal niet, ongeacht de prijs
• Steile curve = inelastisch.
• Vlakke curve = elastisch.
3.2. Factoren die de prijselasticiteit van de vraag bepalen
• Beschikbaarheid van alternatieven (substituten): Hoe meer alternatieven beschikbaar zijn, hoe prijselastischer
de vraag is, omdat consumenten kunnen overstappen op alternatieven.
• Verslavingseffect: Bij verslavende producten is de vraag prijsinelastisch, omdat consumenten minder gevoelig zijn
voor prijsveranderingen.
• Levensnoodzakelijke product of luxeproduct: Noodzakelijke goederen hebben een inelastische vraag (blijft
noodzakelijk), terwijl luxeproducten een elastischere vraag hebben. (koop minder)
• Termijn: Op KT is het vaak moeilijk om aankopen uit te stellen, waardoor de vraag inelastisch is. Op LT kunnen
consumenten echter beter wachten op gunstigere prijzen of overgaan op alternatieven, waardoor de vraag
prijselastischer wordt.
• Aandeel vh budget tov totale budget: Producten die een klein deel van het budget uitmaken, hebben meestal
een inelastische vraag. (zout)
1. Kenmerken van de markt
Volkomen Concurrentie: Een open markt, waar iedereen producten kan kopen en verkopen zonder beperkingen (geen
factoren die de concurrentie verstoren)
Kenmerken van volkomen concurrentie (moet alle 4)
Criterium Volkomen concurrentie/volledige mededinging
Aantal vragers /aanbieders Veel aanbieders en veel vragers (= atomische markt)
Aard vd producten Homogene producten (= gelijkaardige, bv zand)
Doorzichtigheid markt Transparant: iedereen beschikt over alle marktinformatie
Mogelijkheid om tot de markt toe Open markt: iedereen kan producten kopen en verkopen (gemakkelijk toe- en
te treden uittreden)
• Atomische Markt: Er zijn veel vragers (consumenten) en aanbieders (producenten), die elk afzonderlijk geen
invloed kunnen uitoefenen op de marktprijs.
• Homogeen Product: Alle verhandelde producten zijn identiek en perfect inwisselbaar, zonder product- of
kwaliteitsverschillen.
• Transparante Markt: Volledige marktinformatie is beschikbaar voor vragers en aanbieders, inclusief prijzen,
kwaliteit van producten, consumentenvoorkeuren, wettelijke bepalingen, kortingen en bijkomende kosten.
• Open Markt: Er zijn geen wettelijke belemmeringen voor toetreding tot of uittreding uit de markt, zoals
leeftijdsbeperkingen of overheidsregulering.
2. Prijsvorming
2.1. Marktevenwicht en -onevenwicht
Marktevenwicht (Qv = QA): De gevraagde hoeveelheid is gelijk is aan de aangeboden hoeveelheid bij een bepaalde
prijs à snijpunt van de vraag- en aanbodcurve in een grafiek
Vraagcurve: Het verband tussen gevraagde hoeveelheid (qv) van een product bij bepaalde prijzen. à negatief
verband is tussen prijs en hoeveelheid (hoe hoger de prijs, hoe lager de vraag), verloopt de vraagcurve dalend.
Aanbodcurve: Het verband tussen aangeboden hoeveelheid (qA) van een product bij bepaalde prijzen. à positief
verband is tussen prijs en hoeveelheid (hoe hoger de prijs, hoe meer producenten willen aanbieden), verloopt de
aanbodcurve stijgend.
Prijsaanpassing: Het marktmechanisme zorgt ervoor dat wanneer er een vraag- of aanbodsverschil is, de prijs zich
automatisch aanpast om het evenwicht te herstellen.
Bij aanbodsoverschot/vraagtekort: prijs daalt, waardoor qv stijgt en qA daalt.
Bij vraagoverschot/aanbodtekort: prijs stijgt, waardoor qv daalt en qA stijgt
2.2. Verschuiving op de vraagcurve
Als de prijs verandert, beweeg je naar een ander punt op de vraagcurve.
De vraagcurve zelf verschuift niet.
2.3. Verschuiving van de vraagcurve
Als factoren zoals inkomen veranderen, verschuift de vraagcurve naar rechts
(bij toename van de vraag) of naar links (bij afname van de vraag).
,2.4. Verschuiving op de aanbodcurve
Als de prijs verandert, beweeg je naar een ander punt op de aanbodcurve.
De aanbodcurve zelf verschuift niet.
2.5. Verschuiving van de aanbodcurve
Naast de prijs beïnvloeden andere factoren ook het aanbod. Als deze factoren veranderen, verschuift de
aanbodcurve naar rechts (toename vh aanbod) of naar links (afname vh aanbod)
Verschuiving aanbodcurve
Wijziging van factor Stijgt daalt
productiekost
# aanbieders
Technologische innovatie
Oogst (agrarische producten)
3. Prijselasticiteit van vraag en aanbod
3.1. Prijselasticiteit van de vraag
• Prijselasticiteit: Meet hoe sterk de gevraagde hoeveelheid reageert op prijswijzigingen.
• Elastisch: Grote verandering in hoeveelheid bij kleine prijswijziging.
• Inelastisch: Kleine verandering in hoeveelheid bij grote prijswijziging.
• Formule:
• Interpretatie:
o Prijselastische vraag = vlakke curve (grote prijswijziging slechts kleine effecten heeft op de Qv)
o Prijsinelastische vraag = steile curve (kleine prijswijzigingen grote effecten hebben op de Qv)
o perfecte elastische vraag = horizontale curve
o perfect inelastische vraag = verticale curve
Omdat er een negatief verband is tussen prijs
en Qv, wordt de uitkomst vaak positief gemaakt
door de absolute waarde te nemen
• Prijselastisch: |Epv|>1→ Sterke reactie op prijsverandering.
interessant voor een bedrijf
• Prijsinelastisch: |Epv|<1 → Zwakke reactie op prijsverandering. omdat het laat zien hoe sterk de
• Unitair elastisch: |Epv|=1 → Evenredige reactie op prijsverandering. vraag verandert bij een andere
prijs.
• Perfect elastisch: |Epv|=∞ → Oneindige reactie op prijsverandering.
• Perfect inelastisch: |Epv|=0 → Geen reactie op prijsverandering.
, Prijselastisch kleine prijsverandering leidt tot een vb: Als prijs met 10% stijgt en vraag met
(|Epv|>1): relatief grote verandering in de meer dan 10% daalt, is de vraag
elastisch. Consumenten reageren sterk op
gevraagde hoeveelheid. prijsveranderingen, bv bij luxeproducten
of producten met veel vervangbare
alternatieven
Prijsinelastisch gevraagde hoeveelheid nauwelijks vb: Als prijs met 10% stijgt en vraag met
(|Epv|<1): verandert bij een prijsverandering minder dan 10% daalt, blijven
consumenten het product grotendeels
kopen. Dit geldt vaak voor noodzakelijke
producten zoals medicijnen of
basisvoedsel
Unitair elastisch elasticiteitswaarde = 1 = vraag unitair vb: Als de prijs met 10% stijgt en de
(|Epv|=1). elastischè procentuele verandering in de gevraagde hoeveelheid ook met 10%
daalt, is de vraag unitair elastisch. Hier
prijs gelijk is aan de procentuele reageren consumenten evenredig op de
verandering in de Qv prijsverandering
perfect elastisch reageert Qv id oneindig sterk op de
(|Epv|=∞) kleinste prijsverandering. è als de prijs
zelfs een beetje stijgt, de vraag volledig
instort.
(Dit komt zelden voor in de praktijk, maar zou
kunnen gelden voor producten met veel perfecte
substituten)
perfect verandert Qv helemaal niet, ongeacht de
inelastisch prijsverandering. Dit komt voor bij
(|Epv|=0) producten waar geen enkel alternatief
voor is en die absoluut noodzakelijk zijn,
bv levensreddende medicijnen.
• Samenvatting:
o Prijselasticiteit vd vraag geeft aan hoe consumenten reageren op prijsveranderingen.
o Prijselastisch betekent dat de vraag sterk reageert, terwijl prijsinelastisch aangeeft dat de vraag
nauwelijks verandert.
o Unitair elastisch houdt in dat de vraag evenredig verandert met de prijs.
o Bij perfect elastisch stort de vraag in bij elke prijsverhoging, en bij perfect inelastisch verandert de vraag
helemaal niet, ongeacht de prijs
• Steile curve = inelastisch.
• Vlakke curve = elastisch.
3.2. Factoren die de prijselasticiteit van de vraag bepalen
• Beschikbaarheid van alternatieven (substituten): Hoe meer alternatieven beschikbaar zijn, hoe prijselastischer
de vraag is, omdat consumenten kunnen overstappen op alternatieven.
• Verslavingseffect: Bij verslavende producten is de vraag prijsinelastisch, omdat consumenten minder gevoelig zijn
voor prijsveranderingen.
• Levensnoodzakelijke product of luxeproduct: Noodzakelijke goederen hebben een inelastische vraag (blijft
noodzakelijk), terwijl luxeproducten een elastischere vraag hebben. (koop minder)
• Termijn: Op KT is het vaak moeilijk om aankopen uit te stellen, waardoor de vraag inelastisch is. Op LT kunnen
consumenten echter beter wachten op gunstigere prijzen of overgaan op alternatieven, waardoor de vraag
prijselastischer wordt.
• Aandeel vh budget tov totale budget: Producten die een klein deel van het budget uitmaken, hebben meestal
een inelastische vraag. (zout)
