Bruyn hoofdstuk 9 en 10
H9 Indicatieanalyse
Verantwoording
De indicatieanalyse geeft antwoord op de vraag wat het best passende type aanpak is, gegeven het
probleem bij deze cliënt. De uitkomsten van de probleemanalyse en de verklaringsanalyse geven
de richting voor de interventie aan, maar nog niet de precieze weg die daarbij gevolgd zal worden.
Vóór de start van de diagnostische cyclus zullen;
De globale doelen moeten worden bepaald
Is het nodig een verantwoording te geven van een eerste keuze van aanpak
Is een inschatting gewenst door de diagnosticus van de daarbij passende indicaties en
contra-indicaties
De indicatieanalyse omvat zowel informatie uit de KA, PA, VA als kennis over de best passende
interventie met mbt de individuele casus.
Begrippen
Indicatieanalyse: het komen tot een beslissing over het best passende type interventie voor een
probleem, gelet op de aard van het probleem en gebaseerd op de theoretische of empirische
kennis over het verwachte nut op de aanpak in een dergelijke situatie.
Indicerende diagnose: uitkomst van de indicatieanalyse, een lijst van één of meer aanbevelingen
voor een type interventie, afgestemd op het ook door de cliënt gewenste algemene doel en
rekening houdend met eventuele (contra-)indicatiecriteria.
Indicatiestelling: eindresultaat van de indicatieanalyse.
Interventie: alle vormen van professioneel-gedragswetenschappelijke hulpverlening (therapie,
behandeling, begeleiding), waarbij twee aspecten een rol spelen;
De aansluiting bij het onderkende probleem
De theoretische oriëntatie tav ontstaans- en veranderingsprocessen
Globale doel van interventie: het opheffen of reduceren van een probleem en het tot stand
brengen van een positieve verandering.
Theoretish onderbouwde aanbevelingen: theoretische argumenten verwijzen naar de
ontstaans- en veranderingsprocessen van klachten en problemen, omdat zij inzicht kunnen geven
in de werkzame principes van de voorgestelde behandeling.
Empirisch onderbouwde aanbevelingen: empirische argumenten betreffen feitelijke kennis
over de uitkomsten van een interventie bij (groepen van) cliënten met gelijkwaardige klachten,
problemen en verklaringen en kennis over werkwijze, duur en omvang van een interventie.
Contraindicatiecriteria: kenmerk dat negatief gerelateerd is aan het succes van een interventie,
aanwezigheid van dit kenmerk verlaagd de kans van slagen.
Indicatiecriteria: kenmerk dat positief gerelateerd is aan het succes van een interventie,
aanwezigheid van dit kenmerk verhoogd de kans van slagen.
Verwacht nut: het kan zowel positief, negatief als neutraal zijn en wordt berekend door de kosten
met de baten te verminderen.
Kosten: af te meten aan factoren als benodigde tijd, geld, gevraagde inspanning en
negatieve bij-effecten
Baten: de mate waarin gestelde doelen zullen worden bereikt en van eventuele positieve
bij-effecten
Overleg met cliënt: uitlokkend gesprek met de cliënt, waarbij de diagnosticus de cliënt stimuleert
tot het uitspreken van voorkeursvolgorde wat de geformuleerde doelen betreft en helpt bij het
onder woorden brengen van het verwachte nut zoals de cliënt dit ervaart
Indicatieanalyse in stappen;
1. Nagaan of er een interventie ingezet kan worden (C en D)
2. Formuleren en prioriteren van doelen (C en D)
3. Selecteren van de in aanmerking komende typen interventie (C en D)
4. Bepalen van het nut en de kans van slagen per geselecteerde aanpak (D)
5. Controle op de uitvoerbaarheid van een type interventie (C en D)
Voorwaarden
Het doel van de indicatieanalyse is te komen tot een verantwoorde aanbeveling voor een
interventie, die het liefst wetenschappelijk gefundeerd is. De aanbeveling is het uitgangspunt voor
de afsluitende stap van de advisering.
Methodologische voorwaarden:
Specificeren van het globale behandeldoel en het type interventie waardoor later
(empirische) controle mogelijk is over de mate waarin deze zijn gerealiseerd.
, Formuleren van indicatie- en contra-indicatiecriteria die te operationaliseren zijn. De
criteria moeten empirisch gefundeerd en theoretisch doorzichtig zijn
Correct uitvoeren van de toetsing van tav de indicatie- en contra-indicatiecriteria
Tegengaan van fouten (VB. eigen voorkeuren)
Professionele voorwaarden:
Kunnen lezen en beoordelen van wetenschappelijke publicaties over effectiviteitsonderzoek
Beschikken over vaardigheid in het ontlokken en expliciteren van het perspectief van de
client
Op de hoogte zijn van technieken en om informatie over waarden en kansen uit te lokken
en op inzichtelijke wijze weer te geven.
In staat zijn om waarden en kansen op consistente wijze met elkaar te combineren
Kennis hebben over de vakinhoudelijk te beargumenteren kosten en baten van de
behandeling en kennis van de beleefde ervaring van de gemiddelde cliënt
Vorm, inhoud en werkwijze op een heldere en beknopte wijze formuleren en uitleggen
Algemene en lokale aanbod van type interventies kennen
Kunnen omgaan met eigen lancunes
Psychometrische voorwaarden:
Objectiviteit en betrouwbaarheid hanteren die van toepassing zijn op de middelen om de
aanwezigheid van de indicatie- en contra-indicatiecriteria in het individuele geval te
controleren
Werkwijze
Hoofd- en substappen in de indicatiestelling
1. Nagaan of een interventie ingezet kan worden;
a. Is behandeling nodig?
Wanneer er sprake is van problematiek die van voorbijgaande aard is, is behandeling niet nodig.
Ook wanneer een cliënt zelf in staat is tot het oplossen van de problematiek is er geen behandeling
nodig.
b. Is behandeling mogelijk?
Hiervoor moet in de klinische literatuur beschreven behandelingstypen worden nagegaan of het
beeld van de cliënt past bij de toepassingsgebieden.
c. Is behandeling wenselijk?
In ieder individueel geval moet worden nagegaan of aan een bepaalde aanpak geen
onoverkomelijke nadelen kleven.
2. Formuleren en prioriteren van doelen;
Uitgangspunt voor het formuleren van de doelen is het integratief beeld. Hierin zijn zowel de
klachten, problemen en verklarende condities als de positieve factorenen mogelijkheden
samengebracht. Deze stap wordt afgerond met een gemeenschappelijke afspraak (C en D) over het
gewenste en realistisch haalbaar doel.
a. Wat is het uiteindelijke globale interventiedoel?
Formulering van het uiteindelijke doel wordt vooral bepaald door de globale inhoud van klacht,
probleem en verklaring.
b. Wat zijn eventuele specifieke doelen?
Globale interventie doelen kúnnen worden gespecificeerd, maar vaak gebeurt dit later in het
proces.
3. Selecteren van de in aanmerking komende typen interventies;
a. Welk theoretisch kader wordt gekozen?
Diagnosticus gaat na of er factoren zijn die een bepaald type interventie noodzakelijk maken. Er
wordt vastgesteld welk referentiekader en interventie het beste kan worden ingezet.
b. In welk type setting vindt uitvoering plaats?
Voorkeur heeft het instandhouden van de natuurlijke opvoedingssetting. In het onderwijs heeft de
voorkeur integratie en inclusie, waarbij leerlingen zoveel mogelijk in het regulier onderwijs blijven
(indien nodig met extra zorg).
Bij het kiezen voor een setting buiten de natuurlijke gezins- of onderwijssetting moet dit
beargumenteerd worden door de ernst van de problematiek en gebrek aan positieve mogelijkheden
van de client om het probleem op te lossen binnen eigen levenssituatie.
c. Direct (individueel of groepsgericht) of indirecte vorm van interventie?
Er zijn drie hoofdvarianten van aanpak te onderscheiden:
o Individuele aanpak (direct)
o Groepsgerichte aanpak (direct)
o ‘Opvoedersaanpak’ (indirect)
H9 Indicatieanalyse
Verantwoording
De indicatieanalyse geeft antwoord op de vraag wat het best passende type aanpak is, gegeven het
probleem bij deze cliënt. De uitkomsten van de probleemanalyse en de verklaringsanalyse geven
de richting voor de interventie aan, maar nog niet de precieze weg die daarbij gevolgd zal worden.
Vóór de start van de diagnostische cyclus zullen;
De globale doelen moeten worden bepaald
Is het nodig een verantwoording te geven van een eerste keuze van aanpak
Is een inschatting gewenst door de diagnosticus van de daarbij passende indicaties en
contra-indicaties
De indicatieanalyse omvat zowel informatie uit de KA, PA, VA als kennis over de best passende
interventie met mbt de individuele casus.
Begrippen
Indicatieanalyse: het komen tot een beslissing over het best passende type interventie voor een
probleem, gelet op de aard van het probleem en gebaseerd op de theoretische of empirische
kennis over het verwachte nut op de aanpak in een dergelijke situatie.
Indicerende diagnose: uitkomst van de indicatieanalyse, een lijst van één of meer aanbevelingen
voor een type interventie, afgestemd op het ook door de cliënt gewenste algemene doel en
rekening houdend met eventuele (contra-)indicatiecriteria.
Indicatiestelling: eindresultaat van de indicatieanalyse.
Interventie: alle vormen van professioneel-gedragswetenschappelijke hulpverlening (therapie,
behandeling, begeleiding), waarbij twee aspecten een rol spelen;
De aansluiting bij het onderkende probleem
De theoretische oriëntatie tav ontstaans- en veranderingsprocessen
Globale doel van interventie: het opheffen of reduceren van een probleem en het tot stand
brengen van een positieve verandering.
Theoretish onderbouwde aanbevelingen: theoretische argumenten verwijzen naar de
ontstaans- en veranderingsprocessen van klachten en problemen, omdat zij inzicht kunnen geven
in de werkzame principes van de voorgestelde behandeling.
Empirisch onderbouwde aanbevelingen: empirische argumenten betreffen feitelijke kennis
over de uitkomsten van een interventie bij (groepen van) cliënten met gelijkwaardige klachten,
problemen en verklaringen en kennis over werkwijze, duur en omvang van een interventie.
Contraindicatiecriteria: kenmerk dat negatief gerelateerd is aan het succes van een interventie,
aanwezigheid van dit kenmerk verlaagd de kans van slagen.
Indicatiecriteria: kenmerk dat positief gerelateerd is aan het succes van een interventie,
aanwezigheid van dit kenmerk verhoogd de kans van slagen.
Verwacht nut: het kan zowel positief, negatief als neutraal zijn en wordt berekend door de kosten
met de baten te verminderen.
Kosten: af te meten aan factoren als benodigde tijd, geld, gevraagde inspanning en
negatieve bij-effecten
Baten: de mate waarin gestelde doelen zullen worden bereikt en van eventuele positieve
bij-effecten
Overleg met cliënt: uitlokkend gesprek met de cliënt, waarbij de diagnosticus de cliënt stimuleert
tot het uitspreken van voorkeursvolgorde wat de geformuleerde doelen betreft en helpt bij het
onder woorden brengen van het verwachte nut zoals de cliënt dit ervaart
Indicatieanalyse in stappen;
1. Nagaan of er een interventie ingezet kan worden (C en D)
2. Formuleren en prioriteren van doelen (C en D)
3. Selecteren van de in aanmerking komende typen interventie (C en D)
4. Bepalen van het nut en de kans van slagen per geselecteerde aanpak (D)
5. Controle op de uitvoerbaarheid van een type interventie (C en D)
Voorwaarden
Het doel van de indicatieanalyse is te komen tot een verantwoorde aanbeveling voor een
interventie, die het liefst wetenschappelijk gefundeerd is. De aanbeveling is het uitgangspunt voor
de afsluitende stap van de advisering.
Methodologische voorwaarden:
Specificeren van het globale behandeldoel en het type interventie waardoor later
(empirische) controle mogelijk is over de mate waarin deze zijn gerealiseerd.
, Formuleren van indicatie- en contra-indicatiecriteria die te operationaliseren zijn. De
criteria moeten empirisch gefundeerd en theoretisch doorzichtig zijn
Correct uitvoeren van de toetsing van tav de indicatie- en contra-indicatiecriteria
Tegengaan van fouten (VB. eigen voorkeuren)
Professionele voorwaarden:
Kunnen lezen en beoordelen van wetenschappelijke publicaties over effectiviteitsonderzoek
Beschikken over vaardigheid in het ontlokken en expliciteren van het perspectief van de
client
Op de hoogte zijn van technieken en om informatie over waarden en kansen uit te lokken
en op inzichtelijke wijze weer te geven.
In staat zijn om waarden en kansen op consistente wijze met elkaar te combineren
Kennis hebben over de vakinhoudelijk te beargumenteren kosten en baten van de
behandeling en kennis van de beleefde ervaring van de gemiddelde cliënt
Vorm, inhoud en werkwijze op een heldere en beknopte wijze formuleren en uitleggen
Algemene en lokale aanbod van type interventies kennen
Kunnen omgaan met eigen lancunes
Psychometrische voorwaarden:
Objectiviteit en betrouwbaarheid hanteren die van toepassing zijn op de middelen om de
aanwezigheid van de indicatie- en contra-indicatiecriteria in het individuele geval te
controleren
Werkwijze
Hoofd- en substappen in de indicatiestelling
1. Nagaan of een interventie ingezet kan worden;
a. Is behandeling nodig?
Wanneer er sprake is van problematiek die van voorbijgaande aard is, is behandeling niet nodig.
Ook wanneer een cliënt zelf in staat is tot het oplossen van de problematiek is er geen behandeling
nodig.
b. Is behandeling mogelijk?
Hiervoor moet in de klinische literatuur beschreven behandelingstypen worden nagegaan of het
beeld van de cliënt past bij de toepassingsgebieden.
c. Is behandeling wenselijk?
In ieder individueel geval moet worden nagegaan of aan een bepaalde aanpak geen
onoverkomelijke nadelen kleven.
2. Formuleren en prioriteren van doelen;
Uitgangspunt voor het formuleren van de doelen is het integratief beeld. Hierin zijn zowel de
klachten, problemen en verklarende condities als de positieve factorenen mogelijkheden
samengebracht. Deze stap wordt afgerond met een gemeenschappelijke afspraak (C en D) over het
gewenste en realistisch haalbaar doel.
a. Wat is het uiteindelijke globale interventiedoel?
Formulering van het uiteindelijke doel wordt vooral bepaald door de globale inhoud van klacht,
probleem en verklaring.
b. Wat zijn eventuele specifieke doelen?
Globale interventie doelen kúnnen worden gespecificeerd, maar vaak gebeurt dit later in het
proces.
3. Selecteren van de in aanmerking komende typen interventies;
a. Welk theoretisch kader wordt gekozen?
Diagnosticus gaat na of er factoren zijn die een bepaald type interventie noodzakelijk maken. Er
wordt vastgesteld welk referentiekader en interventie het beste kan worden ingezet.
b. In welk type setting vindt uitvoering plaats?
Voorkeur heeft het instandhouden van de natuurlijke opvoedingssetting. In het onderwijs heeft de
voorkeur integratie en inclusie, waarbij leerlingen zoveel mogelijk in het regulier onderwijs blijven
(indien nodig met extra zorg).
Bij het kiezen voor een setting buiten de natuurlijke gezins- of onderwijssetting moet dit
beargumenteerd worden door de ernst van de problematiek en gebrek aan positieve mogelijkheden
van de client om het probleem op te lossen binnen eigen levenssituatie.
c. Direct (individueel of groepsgericht) of indirecte vorm van interventie?
Er zijn drie hoofdvarianten van aanpak te onderscheiden:
o Individuele aanpak (direct)
o Groepsgerichte aanpak (direct)
o ‘Opvoedersaanpak’ (indirect)
