De diagnostische cyclus
Bruyn, 2003
1
,Inhoud
H1. Inleiding............................................................................................................................................. 3
H2. Uitgangspunten................................................................................................................................. 3
H3. De diagnostische cyclus .................................................................................................................... 4
H4 Aanmelding ........................................................................................................................................ 6
H5 Klachtanalyse ..................................................................................................................................... 8
H6 Het uitwerken van een diagnostisch scenario ................................................................................. 11
H7 Probeemanalyse .............................................................................................................................. 12
H8, Verklaringsanalyse: formuleren en toetsen van diagnostische verklaringen ................................. 15
H9 Indicatieanalyse ............................................................................................................................... 19
H10 Advisering....................................................................................................................................... 22
H11 Het diagnostisch verslag ................................................................................................................ 24
2
, H1. Inleiding
De pretentie is dat de basisprincipes van de prescriptieve diagnostiek op het niveau van het
diagnostisch redeneren en beslissen duidelijk worden gemaakt.
H2. Uitgangspunten
Wetenschappelijke diagnostiek: algemene menselijke grondstructuur van het
probleemoplossend omgaan met persoonlijkheids- en gedragsproblemen ondersteunen met
wetenschappelijk-empirische kennis.
De diagnosticus is wetenschappenlijker naarmate hij:
• Explicieter werkt met theorieën en de verschillende theorie-niveaus duidelijker met elkaar
in verband brengt.
• Er zich bewust rekenschap van geeft in welke gevallen hij wel en welke gevallen hij niet
voor een bepaalde theorie kiest
• Duidelijker de denkstappen vastlegt die geleid hebben tot het advies
• Onderzoek doet naar de waarde van theorieën voor de problemen waar ze betrekking op
hebben en naar het effect van ingrepen
• De resultaten van het eigen werk uitwisselt met collega’s
Onderzoek naar de kwaliteit en de foutenbronnen in het beoordelen en beslissen door onderzoek
naar:
• Wijze waarop mensen met kansen en waarschijnlijkheden omgaan (1)
• Vuistregels en heuristieken die mensen doorgaans geneigd zijn te volgen (2)
• De kwaliteit van professionele diagnostiek (3)
1. Een substantieel deel van het werk van een diagnosticus bestaat uit het schatten, afwegen
en herzien van kansen. Het diagnostisch onderscheid is uitermate belangrijk, omdat de
aanpak van het probleem dan verschillend is (ontwikkelingsstoornis of protestgedrag)
2. Mensen hebben over het algemeen moeite met het maken van een juiste kansschatting.
Om die reden wordt er gebruik gemaakt van vuistregels en heuristiek.
3. Fouten en vertekeningen (door bijv. verkeerd schatten van kansen) komen in elke fase van
diagnostische besluitvorming van diagnostici moeten kwaliteit van eigen besluitvorming
kritisch evalueren en indien nodig verbeteren (leren van de gemaakte fouten).
Besliskundige ondersteuning
Beslissingsprobleem: keuzeprobleem waarbij de opties verschillende consequenties kunnen
hebben mbt het doel
Besliskunde: een verzameling van modellen en procedures dei aangeven hoe de beslisser in de
verschillende stappen van het beslissingsproces het beste kan handelen met het oog op het te
bereiken doel
Het diagnostisch beslissingsproces is te analyseren als een proces waarin opties en consequenties
geformuleerd en geëvalueerd worden.
Prescriptieve diagnostiek: leer van de diagnostiek, de term ‘prescriptief’ kan worden opgevat in
algemeen methodologische-heuristische zin
Gekozen voor prescriptief ipv normatief, omdat:
• De term normatief een algoritmische betekenis heeft ipv een heuristische
• Slechts bruikbaar in goed gedefinieerde beslissingssituaties, die in de klinische diagnostiek
zelden voorkomen.
• Beslissingsondersteuning incomplete, naturalistische situaties. In deze context heeft het
begrip ‘prescriptief’ een brede richting aangevende heuristische connatie
Het specifieke van prescriptieve diagnostiek is dat de fundering van de spelregels gezocht worden
in het analyseren en blootleggen van de grondkenmerken van het professionele diagnostisch
proces.
3
Bruyn, 2003
1
,Inhoud
H1. Inleiding............................................................................................................................................. 3
H2. Uitgangspunten................................................................................................................................. 3
H3. De diagnostische cyclus .................................................................................................................... 4
H4 Aanmelding ........................................................................................................................................ 6
H5 Klachtanalyse ..................................................................................................................................... 8
H6 Het uitwerken van een diagnostisch scenario ................................................................................. 11
H7 Probeemanalyse .............................................................................................................................. 12
H8, Verklaringsanalyse: formuleren en toetsen van diagnostische verklaringen ................................. 15
H9 Indicatieanalyse ............................................................................................................................... 19
H10 Advisering....................................................................................................................................... 22
H11 Het diagnostisch verslag ................................................................................................................ 24
2
, H1. Inleiding
De pretentie is dat de basisprincipes van de prescriptieve diagnostiek op het niveau van het
diagnostisch redeneren en beslissen duidelijk worden gemaakt.
H2. Uitgangspunten
Wetenschappelijke diagnostiek: algemene menselijke grondstructuur van het
probleemoplossend omgaan met persoonlijkheids- en gedragsproblemen ondersteunen met
wetenschappelijk-empirische kennis.
De diagnosticus is wetenschappenlijker naarmate hij:
• Explicieter werkt met theorieën en de verschillende theorie-niveaus duidelijker met elkaar
in verband brengt.
• Er zich bewust rekenschap van geeft in welke gevallen hij wel en welke gevallen hij niet
voor een bepaalde theorie kiest
• Duidelijker de denkstappen vastlegt die geleid hebben tot het advies
• Onderzoek doet naar de waarde van theorieën voor de problemen waar ze betrekking op
hebben en naar het effect van ingrepen
• De resultaten van het eigen werk uitwisselt met collega’s
Onderzoek naar de kwaliteit en de foutenbronnen in het beoordelen en beslissen door onderzoek
naar:
• Wijze waarop mensen met kansen en waarschijnlijkheden omgaan (1)
• Vuistregels en heuristieken die mensen doorgaans geneigd zijn te volgen (2)
• De kwaliteit van professionele diagnostiek (3)
1. Een substantieel deel van het werk van een diagnosticus bestaat uit het schatten, afwegen
en herzien van kansen. Het diagnostisch onderscheid is uitermate belangrijk, omdat de
aanpak van het probleem dan verschillend is (ontwikkelingsstoornis of protestgedrag)
2. Mensen hebben over het algemeen moeite met het maken van een juiste kansschatting.
Om die reden wordt er gebruik gemaakt van vuistregels en heuristiek.
3. Fouten en vertekeningen (door bijv. verkeerd schatten van kansen) komen in elke fase van
diagnostische besluitvorming van diagnostici moeten kwaliteit van eigen besluitvorming
kritisch evalueren en indien nodig verbeteren (leren van de gemaakte fouten).
Besliskundige ondersteuning
Beslissingsprobleem: keuzeprobleem waarbij de opties verschillende consequenties kunnen
hebben mbt het doel
Besliskunde: een verzameling van modellen en procedures dei aangeven hoe de beslisser in de
verschillende stappen van het beslissingsproces het beste kan handelen met het oog op het te
bereiken doel
Het diagnostisch beslissingsproces is te analyseren als een proces waarin opties en consequenties
geformuleerd en geëvalueerd worden.
Prescriptieve diagnostiek: leer van de diagnostiek, de term ‘prescriptief’ kan worden opgevat in
algemeen methodologische-heuristische zin
Gekozen voor prescriptief ipv normatief, omdat:
• De term normatief een algoritmische betekenis heeft ipv een heuristische
• Slechts bruikbaar in goed gedefinieerde beslissingssituaties, die in de klinische diagnostiek
zelden voorkomen.
• Beslissingsondersteuning incomplete, naturalistische situaties. In deze context heeft het
begrip ‘prescriptief’ een brede richting aangevende heuristische connatie
Het specifieke van prescriptieve diagnostiek is dat de fundering van de spelregels gezocht worden
in het analyseren en blootleggen van de grondkenmerken van het professionele diagnostisch
proces.
3
