Inhoud
Les 1 Atomen/moleculen........................................................................................................................3
2.1 Het atoom.....................................................................................................................................3
2.2 elektronenverdeling.....................................................................................................................3
3.1 gebonden deeltjes........................................................................................................................3
3.2 atoombinding (covalente binding)................................................................................................3
3.3 namen van anorganische moleculaire stoffen..............................................................................3
3.4 elektronegativiteit........................................................................................................................3
3.5 waterstofbrug...............................................................................................................................4
3.6 ionbinding.....................................................................................................................................4
3.7 naamgeving ionen........................................................................................................................4
3.8 metaalbinding...............................................................................................................................4
Les 2 Koolwaterstoffen...........................................................................................................................6
9.1 algemeen koolwaterstoffen..........................................................................................................6
9.2 verzadigde koolwaterstoffen........................................................................................................6
9.3 ruimtelijke bouw en Campbell 4.2................................................................................................6
9.4 Cycloalkanen.................................................................................................................................7
9.5 Formules.......................................................................................................................................7
9.6 onverzadigde koolwaterstoffen....................................................................................................7
9.7 aromatisch koolwaterstoffen........................................................................................................7
Campbell 4.3 Functionele groep.........................................................................................................7
Les 3 Koolhydraten en lipiden................................................................................................................9
Campbell 5.1 dehydratie en hydrolyse...............................................................................................9
Campbell 5.2 mono- en polysachariden.............................................................................................9
Campbell 5.3 lipiden.........................................................................................................................10
Les 4 Eiwitten........................................................................................................................................11
Campbell 5.4 eiwitten.......................................................................................................................11
Les 5 Enzymen......................................................................................................................................13
Campbell 6.4 enzymen.....................................................................................................................13
Les 6 Spijsvertering...............................................................................................................................15
Campbell 42.3 spijsvertering............................................................................................................15
Les 7 Glucose opname en afbraak........................................................................................................19
Campbell 10.1 Cellular respiration...................................................................................................19
Campbell 10.2 Glycolyse...................................................................................................................20
Campbell 10.3 Pyruvate oxidation tot Acetyl CoA............................................................................20
1
,Les 8 Citroenzuurcyclus en oxidatieve fosforylering.............................................................................21
Campbell 10.3 Citroenzuurcyclus.....................................................................................................21
Campbell 10.4 Oxidative phosphorylation........................................................................................21
Campbell 10.5 Types of fermentation..............................................................................................22
Campbell 10.6 Glycolyse en de citroenzuurcyclus sluiten aan op andere metabole routes.............23
Les 9 Vetopname en Cholesterol..........................................................................................................24
Campbell 8.1 Membranen................................................................................................................24
Lipoproteïnen...................................................................................................................................24
Theorie.............................................................................................................................................24
Cholesterol...................................................................................................................................24
Vetopname...................................................................................................................................25
Les 10 Hormonale regulatie..................................................................................................................26
Campbell 41.1 signaalmoleculen......................................................................................................26
Campbell 41.2...................................................................................................................................27
Campbell 42.5 Glucose homeostase.................................................................................................28
Les 11 Diabetes Mellitus.......................................................................................................................29
Theorie.............................................................................................................................................29
Diabetes type 1.............................................................................................................................29
Diabetes type 2.............................................................................................................................30
Metabool syndroom.....................................................................................................................31
2
,Les 1 Atomen/moleculen
2.1 Het atoom
Een atoom heeft een positieve kern en een negatieve buitenkant.
Kern bestaat uit protonen en neutronen en de buitenkant uit elektronen.
Gelijknamige ladingen stoten elkaar af.
Massagetal zijn de protonen en neutronen samen. Protonen zijn gelijk aan het aantal
elektronen.
2.2 elektronenverdeling
Maximum aantal elektronen in de schil: 2n2
Valentie-elektronen zijn elektronen in de buitenste schil. Deze kunnen met stippen
genoteerd worden. Een orbitaal is een groepje met maximaal 2 elektronen. In de eerste ring
1s en in de tweede ring 1x 2s + 3x 2p.
In een groep heeft elk atoom hetzelfde aantal valentie elektronen.
Een metaal verliest gemakkelijk een elektron en een niet-metaal neemt gemakkelijk een
elektron op.
Zie pagina 36 en 37 voor de groepen.
3.1 gebonden deeltjes
Ionen hebben een hoger smeltpunt.
Een oplossing van ionen geleid elektrische stroom.
Van der Waals bindingen zijn zwakke bindingen met een laag smelt- en kookpunt.
3.2 atoombinding (covalente binding)
De edelgasconfiguratie heeft 4 elektronen paren (8 elektronen) in de buitenste schil. Het
atoom is dan stabiel en reageert niet.
Een atoombinding is een koppeling van 2 atomen door een gemeenschappelijk
elektronenpaar.
3.3 namen van anorganische moleculaire stoffen
Bij moleculaire stoffen eindigt de naam op ‘’ide’’
3.4 elektronegativiteit
Een polair molecuul/ dipool heeft een positieve en een negatieve kant en bevat een OH- of
NH-groep. Er is daardoor een grotere aantrekking tussen de moleculen. De
elektronegativiteitswaarde ligt tussen de 0,4 en 1,7/2,0.
In een apolair molecuul/ zuiver covalente binding bindend elektronen paar ligt precies in het
midden.
Hoe hoger de elektronegativiteitswaarde (EN-waarde) des te sterker de neiging om
elektronenparen te binden. Neemt toe van links naar rechts in het periodiek systeem.
Atoom met de hoogste EN-waarde wordt negatief en met de laagste EN-waarde wordt
positief.
3
, Polaire stoffen mengen onderling goed en apolaire stoffen ook. Polaire en apolaire stoffen
mengen samen niet.
3.5 waterstofbrug
Waterstofbruggen zijn sterker dan Van der Waals bindingen.
Waterstofbruggen zijn tussen OH, NH en FH moleculen. H, N en F zijn elektronegatieve
elementen.
Moleculen met waterstofbruggen hebben een hoog smeltpunt en kookpunt en ze lossen
goed op.
3.6 ionbinding
Het elektronenpaar verschuift naar het meest elektronegatieve atoom.
De ionen blijven samen tot de dipoolmoleculen (zoals water) de ionen uit het kristal trekt.
Zie afbeelding pagina 56
De elektrovalentie geeft aan hoeveel elektronen het atoom opneemt of afstaat om een
positief ion te worden.
Er zijn sterkere elektronen aantrekkende deeltjes nodig om een hogere valentie te halen.
3.7 naamgeving ionen
Pagina 58, 59, 60 doornemen.
3.8 metaalbinding
Bij een metaal zitten de valentielektronen losjes in de buitenste schil.
Ion dipole forces = krachten tussen een ion en een dipool.
4
Les 1 Atomen/moleculen........................................................................................................................3
2.1 Het atoom.....................................................................................................................................3
2.2 elektronenverdeling.....................................................................................................................3
3.1 gebonden deeltjes........................................................................................................................3
3.2 atoombinding (covalente binding)................................................................................................3
3.3 namen van anorganische moleculaire stoffen..............................................................................3
3.4 elektronegativiteit........................................................................................................................3
3.5 waterstofbrug...............................................................................................................................4
3.6 ionbinding.....................................................................................................................................4
3.7 naamgeving ionen........................................................................................................................4
3.8 metaalbinding...............................................................................................................................4
Les 2 Koolwaterstoffen...........................................................................................................................6
9.1 algemeen koolwaterstoffen..........................................................................................................6
9.2 verzadigde koolwaterstoffen........................................................................................................6
9.3 ruimtelijke bouw en Campbell 4.2................................................................................................6
9.4 Cycloalkanen.................................................................................................................................7
9.5 Formules.......................................................................................................................................7
9.6 onverzadigde koolwaterstoffen....................................................................................................7
9.7 aromatisch koolwaterstoffen........................................................................................................7
Campbell 4.3 Functionele groep.........................................................................................................7
Les 3 Koolhydraten en lipiden................................................................................................................9
Campbell 5.1 dehydratie en hydrolyse...............................................................................................9
Campbell 5.2 mono- en polysachariden.............................................................................................9
Campbell 5.3 lipiden.........................................................................................................................10
Les 4 Eiwitten........................................................................................................................................11
Campbell 5.4 eiwitten.......................................................................................................................11
Les 5 Enzymen......................................................................................................................................13
Campbell 6.4 enzymen.....................................................................................................................13
Les 6 Spijsvertering...............................................................................................................................15
Campbell 42.3 spijsvertering............................................................................................................15
Les 7 Glucose opname en afbraak........................................................................................................19
Campbell 10.1 Cellular respiration...................................................................................................19
Campbell 10.2 Glycolyse...................................................................................................................20
Campbell 10.3 Pyruvate oxidation tot Acetyl CoA............................................................................20
1
,Les 8 Citroenzuurcyclus en oxidatieve fosforylering.............................................................................21
Campbell 10.3 Citroenzuurcyclus.....................................................................................................21
Campbell 10.4 Oxidative phosphorylation........................................................................................21
Campbell 10.5 Types of fermentation..............................................................................................22
Campbell 10.6 Glycolyse en de citroenzuurcyclus sluiten aan op andere metabole routes.............23
Les 9 Vetopname en Cholesterol..........................................................................................................24
Campbell 8.1 Membranen................................................................................................................24
Lipoproteïnen...................................................................................................................................24
Theorie.............................................................................................................................................24
Cholesterol...................................................................................................................................24
Vetopname...................................................................................................................................25
Les 10 Hormonale regulatie..................................................................................................................26
Campbell 41.1 signaalmoleculen......................................................................................................26
Campbell 41.2...................................................................................................................................27
Campbell 42.5 Glucose homeostase.................................................................................................28
Les 11 Diabetes Mellitus.......................................................................................................................29
Theorie.............................................................................................................................................29
Diabetes type 1.............................................................................................................................29
Diabetes type 2.............................................................................................................................30
Metabool syndroom.....................................................................................................................31
2
,Les 1 Atomen/moleculen
2.1 Het atoom
Een atoom heeft een positieve kern en een negatieve buitenkant.
Kern bestaat uit protonen en neutronen en de buitenkant uit elektronen.
Gelijknamige ladingen stoten elkaar af.
Massagetal zijn de protonen en neutronen samen. Protonen zijn gelijk aan het aantal
elektronen.
2.2 elektronenverdeling
Maximum aantal elektronen in de schil: 2n2
Valentie-elektronen zijn elektronen in de buitenste schil. Deze kunnen met stippen
genoteerd worden. Een orbitaal is een groepje met maximaal 2 elektronen. In de eerste ring
1s en in de tweede ring 1x 2s + 3x 2p.
In een groep heeft elk atoom hetzelfde aantal valentie elektronen.
Een metaal verliest gemakkelijk een elektron en een niet-metaal neemt gemakkelijk een
elektron op.
Zie pagina 36 en 37 voor de groepen.
3.1 gebonden deeltjes
Ionen hebben een hoger smeltpunt.
Een oplossing van ionen geleid elektrische stroom.
Van der Waals bindingen zijn zwakke bindingen met een laag smelt- en kookpunt.
3.2 atoombinding (covalente binding)
De edelgasconfiguratie heeft 4 elektronen paren (8 elektronen) in de buitenste schil. Het
atoom is dan stabiel en reageert niet.
Een atoombinding is een koppeling van 2 atomen door een gemeenschappelijk
elektronenpaar.
3.3 namen van anorganische moleculaire stoffen
Bij moleculaire stoffen eindigt de naam op ‘’ide’’
3.4 elektronegativiteit
Een polair molecuul/ dipool heeft een positieve en een negatieve kant en bevat een OH- of
NH-groep. Er is daardoor een grotere aantrekking tussen de moleculen. De
elektronegativiteitswaarde ligt tussen de 0,4 en 1,7/2,0.
In een apolair molecuul/ zuiver covalente binding bindend elektronen paar ligt precies in het
midden.
Hoe hoger de elektronegativiteitswaarde (EN-waarde) des te sterker de neiging om
elektronenparen te binden. Neemt toe van links naar rechts in het periodiek systeem.
Atoom met de hoogste EN-waarde wordt negatief en met de laagste EN-waarde wordt
positief.
3
, Polaire stoffen mengen onderling goed en apolaire stoffen ook. Polaire en apolaire stoffen
mengen samen niet.
3.5 waterstofbrug
Waterstofbruggen zijn sterker dan Van der Waals bindingen.
Waterstofbruggen zijn tussen OH, NH en FH moleculen. H, N en F zijn elektronegatieve
elementen.
Moleculen met waterstofbruggen hebben een hoog smeltpunt en kookpunt en ze lossen
goed op.
3.6 ionbinding
Het elektronenpaar verschuift naar het meest elektronegatieve atoom.
De ionen blijven samen tot de dipoolmoleculen (zoals water) de ionen uit het kristal trekt.
Zie afbeelding pagina 56
De elektrovalentie geeft aan hoeveel elektronen het atoom opneemt of afstaat om een
positief ion te worden.
Er zijn sterkere elektronen aantrekkende deeltjes nodig om een hogere valentie te halen.
3.7 naamgeving ionen
Pagina 58, 59, 60 doornemen.
3.8 metaalbinding
Bij een metaal zitten de valentielektronen losjes in de buitenste schil.
Ion dipole forces = krachten tussen een ion en een dipool.
4
