ONTWIKKELINGSPSYCHOLOGIE
INLEIDING
Wat is ontwikkeling?
Ontwikkeling is het veranderen van een aanwezige structuur (vanaf conceptie tot de dood).
Ontwikkeling is geen momentopname, er is sprake van geleidelijke verandering. Alles bouwt voort op
het vorige en is de basis voor het volgende. Ontwikkeling is vooruitgang en niet herhaalbaar.
- Winst is bijvoorbeeld van klanken naar brabbelen en uiteindelijk naar praten gaan
- Verlies is bijvoorbeeld de lenigheid van spieren of het oproepen van info uit KT geheugen
Wat is ontwikkelingspsychologie?
Ontwikkelingspsychologie is de wetenschap die het innerlijke leven en het gedrag van de mens
bestudeert. Het beschrijft, begrijpt en voorspelt en bevat verschillende onderverdelingen.
Ontwikkelingspsychologie bestudeert dus het innerlijke leven en gedrag in verschillende levensfasen.
- Kinderen doorlopen ontwikkelingsfasen (babytijd, peutertijd, kleutertijd,…)
- Elke fasen bouwt verder op wat voorafging en legt bouwstenen van de volgende fase
- Kinderen ontwikkelen op eigen tempo
- Kinderen groeien in verschillende ontwikkelingsdomeinen
Er zijn 2 manieren om te kijken naar de kinderen:
1. Arbitrair en dus ontwikkelingsfasen: baby – peuter – kleuter – lagere schoolkind – adolescent
2. De ontwikkelingsdomeinen: lichamelijke ontwikkeling, motorische ontwikkeling, sociaal-
emotionele ontwikkeling, cognitieve ontwikkeling, perceptuele ontwikkeling,
taalontwikkeling, spelontwikkeling, tekenontwikkeling, seksuele ontwikkeling, morele
ontwikkeling en persoonlijkheidsontwikkeling.
Volgende factoren hebben een invloed op de ontwikkeling: omgeving, genen/ DNA en zelfbepaling.
Nature (aanlegtheorie): ontwikkeling wordt (voornamelijk) bepaald door erfelijkheidsfactoren.
Nurture (milieutheorie): ontwikkeling wordt (voornamelijk) bepaald door je omgeving/opvoeding.
Zelfbepaling: je maakt zelf keuzes uit wat je met je eigen mogelijkheden gaat doen, eigen vrije keuze.
Psychologische stromingen kijken elk op een andere manier naar hoe de mens zich ontwikkelt en
naar welke ontwikkelingsfactor (aanleg, milieu of zelfbepaling) de bovenhand neemt.
- Psychodynamisch perspectief (onderbewustzijn)
o Gedrag wordt bepaald door onbewuste driften (vanuit kindertijd)
o Aanhangers van deze visie zijn onder andere Freud & Erikson
o Es/Id: oerinstinct of lustprincipe (ik heb honger dus ik wil nu eten)
o Ich/Ego: gezond verstand (ik heb honger, maar ik moet nog wachten tot 12u)
o Uber-ich/Superego: geweten en sociale norm (als enige eten is onbeleefd)
- Behaviorisme (gedrag)
o Gedrag wordt bepaald door externe prikkels die bepaald intern respons uitlokken
o Leren gebeurt door conditionering (straffen en belonen – Pavlov proef)
o Aanhangers van deze visie zijn onder andere Watson en Skinner
, ONTWIKKELINGSPSYCHOLOGIE
- Cognitivisme (denken)
o Gedrag wordt bepaald door de manier waarop de mensen informatie verwerken
o Het hoofd maakt schema’s over hoe de realiteit er uit ziet
o Aanhanger van deze visie is onder andere Piaget
- Evolutionair of ethologische perspectief (biologie)
o Deze stroming redeneert volgens de evolutietheorie van Darwin
o Survival of the fittest = enkel degene die het best zijn aangepast overleven
o Aanhangers van deze visie zijn onder andere Darwin en Bowlby
- Contextueel of ecologisch perspectief (interactie en relatie met anderen)
o Gedrag wordt bepaald door sociale en culturele context
o Kinderen leren de wereld kennen door in interactie te gaan met anderen
o Aanhangers van deze visie zijn onder andere Vygotsky en Bronfenbrenner
- Humanistisch perspectief (vrije wil)
o Elk individu bezit unieke kwaliteiten om zich te ontwikkelen
o De vrije wil van het individu wordt vooropgesteld
o Aanhangers van deze visie zijn onder andere Maslow en Rogers
Het is belangrijk om de ontwikkeling op deze manieren te stimuleren:
- Zone van naaste ontwikkeling
o Het verschil wat iemand zonder hulp en met hulp kan doen
o Actief helpen (stapje voorop en hulp bieden door tips te geven)
- Welbevinden en betrokkenheid
- Motivatie als motor voor leren en ontwikkeling
EXAMEN: KUNNEN ZEGGEN WELKE STROMING BIJ NATURE/NURTURE HOORT
DEEL 1: DE ONGEBOREN BABY, DE GEBOORTE EN DE PASGEBORENE
De eerste 1000 dagen van een kind, vanaf de bevruchting tot de 2 e verjaardag, zijn cruciaal voor een
goede ontwikkeling en bepalen de kansen in het latere leven. Beleid in deze periode is belangrijk:
- Om ongeboren en geboren kinderen een optimale start te kunnen geven
- Om sociale ongelijkheid op vlak van gezondheid aan te pakken
- Om de kansen te grijpen die er zijn om gezinnen te ondersteunen
- Omdat investeren in deze periode het meeste opbrengt
De psychische ontwikkeling tijdens deze periode (weinig over geweten):
- Vanaf 26 à 28 weken is er gewaarwording en reageren mogelijk, mogelijks bewustzijn
- Na de geboorte zijn er verschillende reflexen aanwezig = reactie op prikkel
Babyreflexen
- Zoekreflex: wang aanraken en hoofdje draaien moederborst vinden
- Zuigreflex: voeding
- Grijpreflex: vingen in handje en handje sluiten
- Babinskireflex: dikke teen strekt zich als voetzool aangeraakt wordt in plaats van krullen
INLEIDING
Wat is ontwikkeling?
Ontwikkeling is het veranderen van een aanwezige structuur (vanaf conceptie tot de dood).
Ontwikkeling is geen momentopname, er is sprake van geleidelijke verandering. Alles bouwt voort op
het vorige en is de basis voor het volgende. Ontwikkeling is vooruitgang en niet herhaalbaar.
- Winst is bijvoorbeeld van klanken naar brabbelen en uiteindelijk naar praten gaan
- Verlies is bijvoorbeeld de lenigheid van spieren of het oproepen van info uit KT geheugen
Wat is ontwikkelingspsychologie?
Ontwikkelingspsychologie is de wetenschap die het innerlijke leven en het gedrag van de mens
bestudeert. Het beschrijft, begrijpt en voorspelt en bevat verschillende onderverdelingen.
Ontwikkelingspsychologie bestudeert dus het innerlijke leven en gedrag in verschillende levensfasen.
- Kinderen doorlopen ontwikkelingsfasen (babytijd, peutertijd, kleutertijd,…)
- Elke fasen bouwt verder op wat voorafging en legt bouwstenen van de volgende fase
- Kinderen ontwikkelen op eigen tempo
- Kinderen groeien in verschillende ontwikkelingsdomeinen
Er zijn 2 manieren om te kijken naar de kinderen:
1. Arbitrair en dus ontwikkelingsfasen: baby – peuter – kleuter – lagere schoolkind – adolescent
2. De ontwikkelingsdomeinen: lichamelijke ontwikkeling, motorische ontwikkeling, sociaal-
emotionele ontwikkeling, cognitieve ontwikkeling, perceptuele ontwikkeling,
taalontwikkeling, spelontwikkeling, tekenontwikkeling, seksuele ontwikkeling, morele
ontwikkeling en persoonlijkheidsontwikkeling.
Volgende factoren hebben een invloed op de ontwikkeling: omgeving, genen/ DNA en zelfbepaling.
Nature (aanlegtheorie): ontwikkeling wordt (voornamelijk) bepaald door erfelijkheidsfactoren.
Nurture (milieutheorie): ontwikkeling wordt (voornamelijk) bepaald door je omgeving/opvoeding.
Zelfbepaling: je maakt zelf keuzes uit wat je met je eigen mogelijkheden gaat doen, eigen vrije keuze.
Psychologische stromingen kijken elk op een andere manier naar hoe de mens zich ontwikkelt en
naar welke ontwikkelingsfactor (aanleg, milieu of zelfbepaling) de bovenhand neemt.
- Psychodynamisch perspectief (onderbewustzijn)
o Gedrag wordt bepaald door onbewuste driften (vanuit kindertijd)
o Aanhangers van deze visie zijn onder andere Freud & Erikson
o Es/Id: oerinstinct of lustprincipe (ik heb honger dus ik wil nu eten)
o Ich/Ego: gezond verstand (ik heb honger, maar ik moet nog wachten tot 12u)
o Uber-ich/Superego: geweten en sociale norm (als enige eten is onbeleefd)
- Behaviorisme (gedrag)
o Gedrag wordt bepaald door externe prikkels die bepaald intern respons uitlokken
o Leren gebeurt door conditionering (straffen en belonen – Pavlov proef)
o Aanhangers van deze visie zijn onder andere Watson en Skinner
, ONTWIKKELINGSPSYCHOLOGIE
- Cognitivisme (denken)
o Gedrag wordt bepaald door de manier waarop de mensen informatie verwerken
o Het hoofd maakt schema’s over hoe de realiteit er uit ziet
o Aanhanger van deze visie is onder andere Piaget
- Evolutionair of ethologische perspectief (biologie)
o Deze stroming redeneert volgens de evolutietheorie van Darwin
o Survival of the fittest = enkel degene die het best zijn aangepast overleven
o Aanhangers van deze visie zijn onder andere Darwin en Bowlby
- Contextueel of ecologisch perspectief (interactie en relatie met anderen)
o Gedrag wordt bepaald door sociale en culturele context
o Kinderen leren de wereld kennen door in interactie te gaan met anderen
o Aanhangers van deze visie zijn onder andere Vygotsky en Bronfenbrenner
- Humanistisch perspectief (vrije wil)
o Elk individu bezit unieke kwaliteiten om zich te ontwikkelen
o De vrije wil van het individu wordt vooropgesteld
o Aanhangers van deze visie zijn onder andere Maslow en Rogers
Het is belangrijk om de ontwikkeling op deze manieren te stimuleren:
- Zone van naaste ontwikkeling
o Het verschil wat iemand zonder hulp en met hulp kan doen
o Actief helpen (stapje voorop en hulp bieden door tips te geven)
- Welbevinden en betrokkenheid
- Motivatie als motor voor leren en ontwikkeling
EXAMEN: KUNNEN ZEGGEN WELKE STROMING BIJ NATURE/NURTURE HOORT
DEEL 1: DE ONGEBOREN BABY, DE GEBOORTE EN DE PASGEBORENE
De eerste 1000 dagen van een kind, vanaf de bevruchting tot de 2 e verjaardag, zijn cruciaal voor een
goede ontwikkeling en bepalen de kansen in het latere leven. Beleid in deze periode is belangrijk:
- Om ongeboren en geboren kinderen een optimale start te kunnen geven
- Om sociale ongelijkheid op vlak van gezondheid aan te pakken
- Om de kansen te grijpen die er zijn om gezinnen te ondersteunen
- Omdat investeren in deze periode het meeste opbrengt
De psychische ontwikkeling tijdens deze periode (weinig over geweten):
- Vanaf 26 à 28 weken is er gewaarwording en reageren mogelijk, mogelijks bewustzijn
- Na de geboorte zijn er verschillende reflexen aanwezig = reactie op prikkel
Babyreflexen
- Zoekreflex: wang aanraken en hoofdje draaien moederborst vinden
- Zuigreflex: voeding
- Grijpreflex: vingen in handje en handje sluiten
- Babinskireflex: dikke teen strekt zich als voetzool aangeraakt wordt in plaats van krullen
