Samenvatting - De biologische basis van ons gedrag - gastcollege

Gastcollege
NAH = niet aangeboren hersenletsel (niet degeneratief letsel)

Wat is NAH:

- Letsel aan de hersenen
- Niet-aangeboren: na de geboorte ontstaan (bv: als kind, jongere, volwassene, oudere)
- Meerdere oorzaken mogelijk

NAH: wie?

- Het kan iedereen op elk moment om het even overkomen
- Jaarlijks duizend nieuwe gevallen met NAH in België
- Belang van preventie → verkeerveiligheid, gezondheid

NAH is een langdurig proces:

- NAH = onverwacht en plots
- Gevolgd door langdurig herstel
o Acute hospitalisatie
o Revalidatie
- Terugkeer naar huid
- Blijvende verandering
- Geen terugkeer naar vroegere situatie

Breuk in de levenslijn

- NAH = onverwacht
- Plots ontstaan
- Kloof tussen verleden: verzorgende, directeur van bedrijf, poetshulp, loofgieter
- Veranderd zelfbeeld en toekomstperspectief

Herstelproces na NAH

- Na hersenletsel volgt herstelproces dat maanden tot zelf jaren kan duren
- Juiste voorspelling van herstelproces is onmogelijk te maken
- Doorgaans treedt wel verbetering op, maar een volledig herstel is niet vanzelfsprekend
- Herstel verloopt heel snel in eerste maanden, daarna gaat het geleidelijk en trager
- Enkel mensen met licht hersenletsel kunnen genezen (de meeste mensen herstellen er niet
van)




1

,Oorzaken en zorgpad

Externe oorzaak: traumatisch hersenletsel (o.a. na verkeersongeval, val, arbeidsongeval)Interne
oorzaak: niet-traumatisch hersenletsel

- CVA (cerebro-vasculair accident): ‘beroerte’ (trombose, hersenbloeding)
- anoxie: zuurstoftekort (o.a. na hartstilstand)
- intoxicatie (bv. CO-intoxicatie)
- infectie (o.a. encefalitis, meningitis)
- tumor
- andere

Degeneratieve aandoeningen: Parkinson, Alzheimer

Acute behandeling

1. Spoed: klinisch onderzoek, beeldvorming → zo snel mogelijk naar het ziekenhuis
2. Oorzaak/diagnose bepalen
3. Ernst o.a. GCS bepalen → niet elke coma is hetzelfde, men moet kijken hoe diep men in coma
moet

CT scan

Cranial Tomography

- soort RX met dwarsdoorsneden
- beeld van (grove) schade in de hersenen zoals contusie, bloeding, oedeem (zwelling)
- vnl op spoed en tijdens verblijf op IZ

Eerste scan die word genomen → belangrijke grote schade

MRI scan

Magnetic Resonance Imaging → Fijnere beelden

- Beeld van de hersenen op basis van magnetische eigenschappen van hersenweefsel
- Gevoeliger dan CT scan
- Niet op spoed of eerste dagen IZ
- Meeste patiënten met ernstig hersenletsel vertonen letsels op CT en/of MRI

CT en MRI kunnen niet alle schade detecteren → zeer lichte schade




2

, Coma en bewustzijnsstoornissen




Beginfase → geen oorzaak meer een gevolg

Coma:

- Dit wil zeggen dat er iets mis is in de hersenen
- De duur van de coma heeft een idee hoe ernstig de schade is
- Na een dag is minder ernstig → meerder maanden coma
- Wanneer ze wakker worden kan er ernstige schade zijn: verlamming, geheugen,

Wakker worden uit de coma: gaat geleidelijk, je ziet meer en meer reactie → na een tijd gericht volle
reacties (reageert op aanwezigheid)

Mild (traumatic) brein injury (mTBI)

Mild TBI: concussion (hersenschudding)

- Glasgow Coma Scale-score van 13 tot 15
- Bewustzijnsverlies en posttraumatische amnesie kunnen voorkomen maar zijn niet
noodzakelijk
- CT-scan en MRI kunnen normaal zijn of kleine afwijkingen vertonen
- Aandacht voor sportletsels
- Klinisch vergelijkbaar verloop mogelijk na mild stroke

Herstel ne mTBI

meeste personen met een licht traumatisch hersenletsel herstellen volledig !

minderheid ervaart aanhoudende symptomen

- niet in overeenstemming met de ernst van het letsel

rapporteren van ernstige subjectieve klachten met belangrijke impact op dagelijks functioneren

3