Inleiding recht
Basisboek recht: Hs1, Hs2 §2.1 t/m §2.3 en §2.9 t/m 2.13
Juridische vaardigheden: Hs1 en Hs2
Argumenteren voor juristen: Hs4
§1.1 Basisboek recht.
Eigenrichting
Het zelf oplossen van problemen door natuurlijke- of rechtspersonen, gelijk halen door zelf geweld te
gebruiken.
Eigenrichting is over het algemeen niet geoorloofd (met uitzondering van noodweer en hangende
takken).
Monopolie op rechtshandhaving
De overheid (politie, leger etc.) is als enige geoorloofd het recht met behulp van geweld te
handhaven.
Rechterlijke macht
Rechtbanken: afhankelijk van de zaak wordt deze behandel door een enkelvoudige of meervoudige
kamer.
Gerechtshof: wanneer de verdachte het niet eens is met het vonnis van de rechtbank, kan hij/zij in
hoger beroep gaan. De zaak komt dan voor bij het gerechtshof.
Hoge raad: is de verdachte het nog steeds niet eens met het vonnis, dan kan het voorgelegd worden
aan de hoge raad, dit noemen we in cassatie gaan. De hoge raad kijkt enkel en alleen of de feiten wel
kloppen, klopt dit niet dan wordt de zaak terugverwezen naar een lagere rechter die opnieuw
uitspraak moet doen.
Alle rechters zijn lid van de zittende magistratuur.
Last onder dwangsom
De overtreder moet bijv. voor elke dag dat hij/zij in overtreding is een geldbedrag betalen, deze last
onder dwangsom kan worden opgelegd door het college van burgemeesters en wethouders > Art.
5:31d AWB.
§1.2 Basisboek recht.
Privaatrecht vs publiekrecht
Privaatrecht: de rechtsverhouding tussen burgers – burgers.
Publiekrecht: de rechtsverhouding tussen overheid – burgers.
Materieelrecht vs formeelrecht
Materieelrecht: alle rechten en plichten die bedoel zijn voor iedereen.
Formeelrecht: de procedure (bij conflict).
§1.3 Basisboek recht.
Objectieve recht (positief recht/ geldend recht)
Alle rechtsregels die door de overheid zijn opgesteld of erkend met doel de samenleving te ordenen
en die door sancties (maatregelen) gehandhaafd kunnen worden.
Het objectieve recht verleend subjectieve rechten.
Subjectieve recht
Het hebben van het recht door natuurlijke- en rechtspersonen. De bevoegdheid die een persoon
heeft tegenover één of andere perso(o)n(en).
, Dwingend recht: dwingt onvoorwaardelijk, van deze voorschriften mag niet worden afgeweken
(nietig is altijd swingend).
Semi-dwingend recht: partijen zijn toegestaan af te wijken van de binnen de door de wet gestelde
regels.
Aanvullend recht: partijen zijn vrij af te wijken van de regeling. Treffen burgers zelf geen regeling dan
geld de wettelijke regeling.
§1.4 Basisboek recht.
Rechtsbronnen
- Wet
o Wet in formele zin: de wetten afkomstig van de formele wetgever (de regering en de
Staten-Generaal).
o Wet in materiele zin: algemene regels die burgers met elkaar verbinden voor een
onbepaald aantal gevallen (provinciale, gemeentelijke verordeningen)
Hiërarchie: de lagere bepalingen vervallen als ze in strijd zijn met hogere
1. Grondwet
2. Wetten in formele zin
3. Wetten in materiele zin
4. Ministeriële regelingen
5. Provinciale verordeningen
6. Gemeentelijke verordeningen
- Gewoonte recht
(Cumulatieve) eisen:
o Herhaling van feiten in gelijksoortige verhoudingen.
o De handelingen zijn een gevolg van de overtuiging dat iemand zo behoort te doen als
hij doet.
o Afwijking van de gewoonte moet als onbehoorlijk worden ervaren in de betrokken
kring van personen.
In het strafrecht kennen we het gewoonte recht niet.
- Jurisprudentie
Rechterlijke uitspraken van de hoogste rechters
- Verdragen
Een internationale overeenkomst tussen twee of meer staten.
Analogie: de wet ruim interpreteren, de wet geldt voor iedereen.
A-contrario-redenering: het interpreteren van de wet enkel en alleen voor wie deze bedoeld is.
§2.1 Basisboek recht.
Structuur BW
Boek 1: personen- en familierecht
Boek 2: rechtspersonen
Boek 3: vermogensrecht in het algemeen
Boek 4: erfrecht
Boek 5: zakelijke rechten
Boek 6: algemene gedeelte verbintenissenrecht
Boek 7: bijzondere overeenkomsten
Boek 7a: bijzondere overeenkomsten ; vervolg
Boek 8: verkeersmiddelen en vervoer
Boek 10: internationaal privaatrecht
Basisboek recht: Hs1, Hs2 §2.1 t/m §2.3 en §2.9 t/m 2.13
Juridische vaardigheden: Hs1 en Hs2
Argumenteren voor juristen: Hs4
§1.1 Basisboek recht.
Eigenrichting
Het zelf oplossen van problemen door natuurlijke- of rechtspersonen, gelijk halen door zelf geweld te
gebruiken.
Eigenrichting is over het algemeen niet geoorloofd (met uitzondering van noodweer en hangende
takken).
Monopolie op rechtshandhaving
De overheid (politie, leger etc.) is als enige geoorloofd het recht met behulp van geweld te
handhaven.
Rechterlijke macht
Rechtbanken: afhankelijk van de zaak wordt deze behandel door een enkelvoudige of meervoudige
kamer.
Gerechtshof: wanneer de verdachte het niet eens is met het vonnis van de rechtbank, kan hij/zij in
hoger beroep gaan. De zaak komt dan voor bij het gerechtshof.
Hoge raad: is de verdachte het nog steeds niet eens met het vonnis, dan kan het voorgelegd worden
aan de hoge raad, dit noemen we in cassatie gaan. De hoge raad kijkt enkel en alleen of de feiten wel
kloppen, klopt dit niet dan wordt de zaak terugverwezen naar een lagere rechter die opnieuw
uitspraak moet doen.
Alle rechters zijn lid van de zittende magistratuur.
Last onder dwangsom
De overtreder moet bijv. voor elke dag dat hij/zij in overtreding is een geldbedrag betalen, deze last
onder dwangsom kan worden opgelegd door het college van burgemeesters en wethouders > Art.
5:31d AWB.
§1.2 Basisboek recht.
Privaatrecht vs publiekrecht
Privaatrecht: de rechtsverhouding tussen burgers – burgers.
Publiekrecht: de rechtsverhouding tussen overheid – burgers.
Materieelrecht vs formeelrecht
Materieelrecht: alle rechten en plichten die bedoel zijn voor iedereen.
Formeelrecht: de procedure (bij conflict).
§1.3 Basisboek recht.
Objectieve recht (positief recht/ geldend recht)
Alle rechtsregels die door de overheid zijn opgesteld of erkend met doel de samenleving te ordenen
en die door sancties (maatregelen) gehandhaafd kunnen worden.
Het objectieve recht verleend subjectieve rechten.
Subjectieve recht
Het hebben van het recht door natuurlijke- en rechtspersonen. De bevoegdheid die een persoon
heeft tegenover één of andere perso(o)n(en).
, Dwingend recht: dwingt onvoorwaardelijk, van deze voorschriften mag niet worden afgeweken
(nietig is altijd swingend).
Semi-dwingend recht: partijen zijn toegestaan af te wijken van de binnen de door de wet gestelde
regels.
Aanvullend recht: partijen zijn vrij af te wijken van de regeling. Treffen burgers zelf geen regeling dan
geld de wettelijke regeling.
§1.4 Basisboek recht.
Rechtsbronnen
- Wet
o Wet in formele zin: de wetten afkomstig van de formele wetgever (de regering en de
Staten-Generaal).
o Wet in materiele zin: algemene regels die burgers met elkaar verbinden voor een
onbepaald aantal gevallen (provinciale, gemeentelijke verordeningen)
Hiërarchie: de lagere bepalingen vervallen als ze in strijd zijn met hogere
1. Grondwet
2. Wetten in formele zin
3. Wetten in materiele zin
4. Ministeriële regelingen
5. Provinciale verordeningen
6. Gemeentelijke verordeningen
- Gewoonte recht
(Cumulatieve) eisen:
o Herhaling van feiten in gelijksoortige verhoudingen.
o De handelingen zijn een gevolg van de overtuiging dat iemand zo behoort te doen als
hij doet.
o Afwijking van de gewoonte moet als onbehoorlijk worden ervaren in de betrokken
kring van personen.
In het strafrecht kennen we het gewoonte recht niet.
- Jurisprudentie
Rechterlijke uitspraken van de hoogste rechters
- Verdragen
Een internationale overeenkomst tussen twee of meer staten.
Analogie: de wet ruim interpreteren, de wet geldt voor iedereen.
A-contrario-redenering: het interpreteren van de wet enkel en alleen voor wie deze bedoeld is.
§2.1 Basisboek recht.
Structuur BW
Boek 1: personen- en familierecht
Boek 2: rechtspersonen
Boek 3: vermogensrecht in het algemeen
Boek 4: erfrecht
Boek 5: zakelijke rechten
Boek 6: algemene gedeelte verbintenissenrecht
Boek 7: bijzondere overeenkomsten
Boek 7a: bijzondere overeenkomsten ; vervolg
Boek 8: verkeersmiddelen en vervoer
Boek 10: internationaal privaatrecht
