Krause's Food en The Nutrition care process
H26 Allergie en Intolerantie
Voedselallergie = abnormale reactie van het immuunsysteem op een voedingsstof.
Allergenen: stoffen die een allergische reactie veroorzaken
veroorzaakt vanuit de persoon zelf, niet vanuit de voeding
lichaam produceert antistoffen (IgE-)(immunoglobuline E.)
genetische aanleg speelt een rol
Orale tolerantie voedsel wordt als veilig herkent. Als dit faalt, ontstaat allergie.
Spijsverteringskanaal en doorlaatbaarheid van maag-darmwand tevens bepalend voor orale
tolerantie. Disbalans van de microbiotica kan vertering verstoren.
Lekkende darm (leaky gut) verhoogd de kans op doorgang van verkeerde molecule en bereiken
lymfoïde weefsel wat kan leiden tot een allergie ontwikkeling.
Lymfocyt (type witte bloedcel): command centrum van immuunsysteem.
B-cellen: vanuit stamcellen in beenmerg
T-cellen: hulp cellen
* Th1: reguleert de activiteit van de B-cellen om antilichamen aan te maken om
antigenen te vernietigen
* Th2: reguleren productie van IgE door B-cellen
Allergische reactie fases:
1. Orale tolerantie falen
2. Sensibilisatie: ontwikkeling van IgE-antilichamen tegen allergenen die worden ingenomen
3. Sterke afweerreactie die tot ontstekingsreactie leidt
IgE-gemedieerde reactie vinden snel na blootstelling plaats via inhalatie, huid contact of ingestie.
Melk, eieren, noten, soja, tarwe, vis, sesam,schaaldieren
Anafylaxie meerdere orgaan systemen worden aangetast.
Noten allergie = meest voorkomende. Via epipen -> epinephrine inspuiten om de reactie tegen te
gaan
Voedselintolerantie (geen reactie van het immuunsysteem)
Lichaam kan bepaalde stoffen in de voeding niet verwerken (lactose intolerantie meest
voorkomende)
Voor het opsporen van een voedselallergie of intolerantie:
* voedsel en symptomen dagboek: 7-14 dagen
* eliminatie dieet: verdachte voedingsmiddelen elimineren van het dieet en later langzaam
herintroduceren
Voorkomen allergie:
- Allergeen blootstelling tijdens zwangerschap en via moedermelk
- Borstvoeding: bevat factoren die de microbiotica beïnvloeden en op hun beurt de blootstelling aan
antigeen en de rijping van het immuunsysteem beïnvloeden
- Aanvullend vaste voeding naast borstvoeding pas vanaf 4 tot 6 maanden oud
- Nutriënten: voldoende antioxidanten tijdens zwangerschap. Vit. D, foliumzuur, omega 3 en 6
- Pre- en probiotica (synbiotica). Lage microbiotica kan bijdragen aan allergie ontwikkeling
, Probiotica = levende organismen die voor gezondheidsvoordelen kunnen zorgen
Prebiotica = niet-verteerbare oligosaccharides die microbiotica voeden
H27 Aandoeningen bovenste maagdarmkanaal
Slokdarm: gespierde buis (+/- 25 cm) met als functie; vaste- en vloeibare stoffen transporteren van
mond naar maag.
Bovenste slokdarmsfincter (UES) ontspant als voedsel van mond naar keelholte wordt verplaatst
Onderste slokdarmsfincter (LES) ontspant om voedsel naar maag te laten
GER= gastro oesofageale reflux -> normaal fysiologisch proces: terugkomen van de maaginhoud in de
slokdarm/keel
GERD= ernstigere, chronische vorm van GER. Als het leidt tot klachten zoals pijn, branderig gevoel en
misselijk.
Reflux vindt plaats door een verhoogde druk in de maag ten opzichte van de druk in de slokdarm
verhoogd risico: COPD, zwangerschap, overgewicht/obesitas
Langdurige blootstelling aan zuren kan leiden tot slokdarmontsteking, erosies, zweren, vernauwing en
slikproblemen
Afwijkingen in het lichaam zoals hiatale hernia (middenrif breuk) draagt ook bij aan reflux -> opening
in het middenrif is dan zo wijd dat een deel van de maag door de opening in de borstholte terug
stulpt
Barrett’s slokdarm (BE): precancereuze aandoening waarbij er ander weefsel zit dan normaal
vergelijkbaar met het slijmvlies uit de maag. Kans op slokdarmkanker is dan verhoogd. GERD is een
risico factor hierin. (lagere incidentie bij vrouwen ivm oestrogeen gehalte)
Factoren die reflux kunnen triggeren: cafeïne, tabak, alcohol, stress
Gefermenteerde alcoholische dranken (bier/wijn) stimuleren afscheiding maagzuur
Koolzuurhoudende dranken zorgen voor voorbijgaande relaxatie van de LES
Eerste aanbevelingen: portiegrootte en inhoud maaltijd
Obesitas: gewichtsverlies kan helpen door het verlagen van de druk
Bij zuigelingen: aanpassing positionering + voeding. Verandering formules, volume, frequentie.
Hoofd- en halskanker
ondervoed slikproblemen (dysfagie)
Operatie: kan het slikken negatief beïnvloeden
Plaatsen gastronomie-tube= voor adequate voedingsinname
Dieetaanpassingen: voldoende kauwen en langzaam eten, zacht eten, gepureerd voedsel of gemengd
voedsel
De maag
Dyspepsie= problemen met spijsvertering uit zich in maagklachten
Functionele dyspepsie (FD)= terugkerende symptomen van maagklachten zonder duidelijke oorzaak.
Aanpak: voedsel-/ symptomen dagboek. Kleinere maaltijden, verminderen vetgehalte in voeding
Maagslijmvliesontsteking (gastritis)= ontsteking maagslijmvlies
vaak veroorzaakt door helicobacter pylori bacterie (H. pylori-infectie) -> verspreid via besmet
voedsel en water. Lost niet spontaan op, antibiotica is nodig. Let op B12 vanwege gebrek
intrinsic factor en maagzuur.
, Maagzweren zijn open zweren die zich ontwikkelen aan de binnenkant van de maag als gevolg van
afbraak van de afweer- en herstelmechanismen.
Oorzaken: H. pylori, maagslijmvliesontsteking, langdurig gebruik aspirine
Hoogwaardig dieet zonder tekorten aan voedingsstoffen kan bescherming bieden en genezing
stimuleren. Voedingsmiddelen vermijden die symptomen verergeren
Maagkanker: op één na meest voorkomende doodsoorzaak van kanker
- 80% van gevallen toegeschreven aan H. pylori infectie
- Kansverhogend bij dieet met veel verwerkt vlees, vet, eenvoudige suikers in vergelijking met
hoge fruit en groente inname.
Symptomen manifesteren langzaam en groei tumor is snel; verlies eetlust, kracht, gewicht.
Voedingsadvies afhankelijk van plaats van de kanker, aard, functiestoornissen en stadium ziekte
Dumpingsyndroom: (te) snelle maaglediging
* vroeg: (10-30 min): buikpijn, opgeblazen gevoel, misselijk, overgeven, diarree, hoofdpijn,
roodheid, vermoeidheid
* laat: (1-3 uur): transpiratie, zwakte, verwarring, beverig, honger, hypoglykemie -> als gevolg van
reactieve hypoglykemie: overdreven stijging insulinegehalte + daaropvolgende daling
bloedsuiker
Patiënten kunnen last hebben van gewichtsverlies en ondervoeding als gevolg van onvoldoende
inname, malabsorptie of een combinatie.
Vetten en proteïne langzamer verteerd, betere keuze dan koolhydraten. Vezelsupplementen:
vormen gels met koolhydraten en vloeistoffen en vertragen zo de doorvoer.
Gastroparese vertraagd legen van de maag: abnormaal wanneer meer dan 50% van de maaltijd na
2 uur wordt bewaard of >10% na 4 uur.
Invloed op lediging: volume, vast vs vloeibare stoffen, hyperglykemie, vezels, vet, osmolaliteit.
- kleinere maaltijden
- vet beperken
- vezels kunnen vertragen
- vloeibaar voedsel nuttigen
H28 Aandoeningen lagere maagdarmkanaal
Darmgas ontstaat door o.a. ingeslikte lucht en bacteriële fermentatie. Uitgestoten door boeren of
rectaal (flatus)
Verhoogd bij snel eten en drinken, roken, kauwgom kauwen
Overgroei van bacteriën in de dunne darm kan leiden tot een opgeblazen gevoel, misselijkheid,
diarree, andere symptomen
Een plotselinge aanpassingen in het dieet, zoals een toename van vezelinname, kan gasproductie
veranderen. Een geleidelijke invoering van vezels met voldoende vloeistof lijkt klachten te
verminderen
Constipatie: moeilijkheid met de ontlasting gekenmerkt door frequentie en verstopping
onvoldoende vezelinname
Onderliggende aandoening dient als eerste behandelt te worden.
Functionele constipatie: patiënten melden symptomen waarvan zij denken dat ze in
H26 Allergie en Intolerantie
Voedselallergie = abnormale reactie van het immuunsysteem op een voedingsstof.
Allergenen: stoffen die een allergische reactie veroorzaken
veroorzaakt vanuit de persoon zelf, niet vanuit de voeding
lichaam produceert antistoffen (IgE-)(immunoglobuline E.)
genetische aanleg speelt een rol
Orale tolerantie voedsel wordt als veilig herkent. Als dit faalt, ontstaat allergie.
Spijsverteringskanaal en doorlaatbaarheid van maag-darmwand tevens bepalend voor orale
tolerantie. Disbalans van de microbiotica kan vertering verstoren.
Lekkende darm (leaky gut) verhoogd de kans op doorgang van verkeerde molecule en bereiken
lymfoïde weefsel wat kan leiden tot een allergie ontwikkeling.
Lymfocyt (type witte bloedcel): command centrum van immuunsysteem.
B-cellen: vanuit stamcellen in beenmerg
T-cellen: hulp cellen
* Th1: reguleert de activiteit van de B-cellen om antilichamen aan te maken om
antigenen te vernietigen
* Th2: reguleren productie van IgE door B-cellen
Allergische reactie fases:
1. Orale tolerantie falen
2. Sensibilisatie: ontwikkeling van IgE-antilichamen tegen allergenen die worden ingenomen
3. Sterke afweerreactie die tot ontstekingsreactie leidt
IgE-gemedieerde reactie vinden snel na blootstelling plaats via inhalatie, huid contact of ingestie.
Melk, eieren, noten, soja, tarwe, vis, sesam,schaaldieren
Anafylaxie meerdere orgaan systemen worden aangetast.
Noten allergie = meest voorkomende. Via epipen -> epinephrine inspuiten om de reactie tegen te
gaan
Voedselintolerantie (geen reactie van het immuunsysteem)
Lichaam kan bepaalde stoffen in de voeding niet verwerken (lactose intolerantie meest
voorkomende)
Voor het opsporen van een voedselallergie of intolerantie:
* voedsel en symptomen dagboek: 7-14 dagen
* eliminatie dieet: verdachte voedingsmiddelen elimineren van het dieet en later langzaam
herintroduceren
Voorkomen allergie:
- Allergeen blootstelling tijdens zwangerschap en via moedermelk
- Borstvoeding: bevat factoren die de microbiotica beïnvloeden en op hun beurt de blootstelling aan
antigeen en de rijping van het immuunsysteem beïnvloeden
- Aanvullend vaste voeding naast borstvoeding pas vanaf 4 tot 6 maanden oud
- Nutriënten: voldoende antioxidanten tijdens zwangerschap. Vit. D, foliumzuur, omega 3 en 6
- Pre- en probiotica (synbiotica). Lage microbiotica kan bijdragen aan allergie ontwikkeling
, Probiotica = levende organismen die voor gezondheidsvoordelen kunnen zorgen
Prebiotica = niet-verteerbare oligosaccharides die microbiotica voeden
H27 Aandoeningen bovenste maagdarmkanaal
Slokdarm: gespierde buis (+/- 25 cm) met als functie; vaste- en vloeibare stoffen transporteren van
mond naar maag.
Bovenste slokdarmsfincter (UES) ontspant als voedsel van mond naar keelholte wordt verplaatst
Onderste slokdarmsfincter (LES) ontspant om voedsel naar maag te laten
GER= gastro oesofageale reflux -> normaal fysiologisch proces: terugkomen van de maaginhoud in de
slokdarm/keel
GERD= ernstigere, chronische vorm van GER. Als het leidt tot klachten zoals pijn, branderig gevoel en
misselijk.
Reflux vindt plaats door een verhoogde druk in de maag ten opzichte van de druk in de slokdarm
verhoogd risico: COPD, zwangerschap, overgewicht/obesitas
Langdurige blootstelling aan zuren kan leiden tot slokdarmontsteking, erosies, zweren, vernauwing en
slikproblemen
Afwijkingen in het lichaam zoals hiatale hernia (middenrif breuk) draagt ook bij aan reflux -> opening
in het middenrif is dan zo wijd dat een deel van de maag door de opening in de borstholte terug
stulpt
Barrett’s slokdarm (BE): precancereuze aandoening waarbij er ander weefsel zit dan normaal
vergelijkbaar met het slijmvlies uit de maag. Kans op slokdarmkanker is dan verhoogd. GERD is een
risico factor hierin. (lagere incidentie bij vrouwen ivm oestrogeen gehalte)
Factoren die reflux kunnen triggeren: cafeïne, tabak, alcohol, stress
Gefermenteerde alcoholische dranken (bier/wijn) stimuleren afscheiding maagzuur
Koolzuurhoudende dranken zorgen voor voorbijgaande relaxatie van de LES
Eerste aanbevelingen: portiegrootte en inhoud maaltijd
Obesitas: gewichtsverlies kan helpen door het verlagen van de druk
Bij zuigelingen: aanpassing positionering + voeding. Verandering formules, volume, frequentie.
Hoofd- en halskanker
ondervoed slikproblemen (dysfagie)
Operatie: kan het slikken negatief beïnvloeden
Plaatsen gastronomie-tube= voor adequate voedingsinname
Dieetaanpassingen: voldoende kauwen en langzaam eten, zacht eten, gepureerd voedsel of gemengd
voedsel
De maag
Dyspepsie= problemen met spijsvertering uit zich in maagklachten
Functionele dyspepsie (FD)= terugkerende symptomen van maagklachten zonder duidelijke oorzaak.
Aanpak: voedsel-/ symptomen dagboek. Kleinere maaltijden, verminderen vetgehalte in voeding
Maagslijmvliesontsteking (gastritis)= ontsteking maagslijmvlies
vaak veroorzaakt door helicobacter pylori bacterie (H. pylori-infectie) -> verspreid via besmet
voedsel en water. Lost niet spontaan op, antibiotica is nodig. Let op B12 vanwege gebrek
intrinsic factor en maagzuur.
, Maagzweren zijn open zweren die zich ontwikkelen aan de binnenkant van de maag als gevolg van
afbraak van de afweer- en herstelmechanismen.
Oorzaken: H. pylori, maagslijmvliesontsteking, langdurig gebruik aspirine
Hoogwaardig dieet zonder tekorten aan voedingsstoffen kan bescherming bieden en genezing
stimuleren. Voedingsmiddelen vermijden die symptomen verergeren
Maagkanker: op één na meest voorkomende doodsoorzaak van kanker
- 80% van gevallen toegeschreven aan H. pylori infectie
- Kansverhogend bij dieet met veel verwerkt vlees, vet, eenvoudige suikers in vergelijking met
hoge fruit en groente inname.
Symptomen manifesteren langzaam en groei tumor is snel; verlies eetlust, kracht, gewicht.
Voedingsadvies afhankelijk van plaats van de kanker, aard, functiestoornissen en stadium ziekte
Dumpingsyndroom: (te) snelle maaglediging
* vroeg: (10-30 min): buikpijn, opgeblazen gevoel, misselijk, overgeven, diarree, hoofdpijn,
roodheid, vermoeidheid
* laat: (1-3 uur): transpiratie, zwakte, verwarring, beverig, honger, hypoglykemie -> als gevolg van
reactieve hypoglykemie: overdreven stijging insulinegehalte + daaropvolgende daling
bloedsuiker
Patiënten kunnen last hebben van gewichtsverlies en ondervoeding als gevolg van onvoldoende
inname, malabsorptie of een combinatie.
Vetten en proteïne langzamer verteerd, betere keuze dan koolhydraten. Vezelsupplementen:
vormen gels met koolhydraten en vloeistoffen en vertragen zo de doorvoer.
Gastroparese vertraagd legen van de maag: abnormaal wanneer meer dan 50% van de maaltijd na
2 uur wordt bewaard of >10% na 4 uur.
Invloed op lediging: volume, vast vs vloeibare stoffen, hyperglykemie, vezels, vet, osmolaliteit.
- kleinere maaltijden
- vet beperken
- vezels kunnen vertragen
- vloeibaar voedsel nuttigen
H28 Aandoeningen lagere maagdarmkanaal
Darmgas ontstaat door o.a. ingeslikte lucht en bacteriële fermentatie. Uitgestoten door boeren of
rectaal (flatus)
Verhoogd bij snel eten en drinken, roken, kauwgom kauwen
Overgroei van bacteriën in de dunne darm kan leiden tot een opgeblazen gevoel, misselijkheid,
diarree, andere symptomen
Een plotselinge aanpassingen in het dieet, zoals een toename van vezelinname, kan gasproductie
veranderen. Een geleidelijke invoering van vezels met voldoende vloeistof lijkt klachten te
verminderen
Constipatie: moeilijkheid met de ontlasting gekenmerkt door frequentie en verstopping
onvoldoende vezelinname
Onderliggende aandoening dient als eerste behandelt te worden.
Functionele constipatie: patiënten melden symptomen waarvan zij denken dat ze in
