Hoofdstuk 15: Het ademhalingsstelsel
Het ademhalingsstelsel neemt zuurstof op voor de lichaamscellen en verwijdert kooldioxide. Deze
uitwisseling vindt plaats in de longen in kleine ruimten die gevuld zijn met lucht, de alveoli ( =
longblaasjes). De oppervlakken van de alveoli (waar de gaswisseling plaatsvindt), zijn relatief
kwetsbaar: ze moeten heel dun zijn, zodat snelle diffusie tussen de lucht en het bloed mogelijk is.
15.1 Het ademhalingsstelsel, dat bestaat uit delen voor luchtverplaatsing en delen voor
gaswisseling, heeft verschillende elementaire functies
Het ademhalingsstelsel bestaat uit structuren die zijn betrokken bij de fysieke verplaatsing van lucht
in en uit de longen en bij gaswisseling. Het ademhalingsstelsel heeft 5 basale functies:
1. Het vormt een groot oppervlak voor de gaswisseling tussen de lucht en het bloed;
2. Het verplaatsen van lucht van en naar gaswisselingsoppervlak in de longen;
3. Bescherming van de alveolaire oppervlakken tegen uitdroging en temperatuurveranderingen
en verdediging tegen binnendringende ziekteverwekkers;
4. De vorming van geluiden waardoor spraak, zang en andere vormen van communicatie
mogelijk zijn;
5. De reukzin bevorderen door de reukcellen in de neusholte.
De belangrijkste onderdelen van het ademhalingsstelsel zijn de neus (inclusief neusholte en
neusbijholten), de farynx (de keelholte), de larynx (het strottenhoofd), de trachea (de luchtpijp), de
bronchiën en de longen die de bronchiolen (kleine doorgangen) en de alveoli (longblaasje) bevatten.
Onder de term luchtwegen wordt de term verstaan waardoor lucht van en naar de
uitwisselingsoppervlakken van de longen wordt vervoerd. De luchtwegen brengen de lucht niet
alleen naar de longen, maar filtreren, verwarmen en bevochtigen de lucht ook. Daardoor worden de
alveoli tegen celresten, ziekteverwekkers en extreme uitwendige omstandigheden beschermd.
De luchtwegen kunnen worden verdeeld in:
Een gedeelte voor de geleiding van lucht: deze begint bij de ingang van neusholte en loopt
door de farynx, de larynx, de trachea, de bronchiën en de grotere bronchiolen.
Een gedeelte voor de gaswisseling: dit bestaat uit de kleinste en kwetsbaarste bronchiolen en
de alveoli (longblaasjes = hier vindt gaswisseling plaats) in de longen. Langs de alveoli lopen
de arteriën en venen om zuurstof uit de ingeademde lucht op te nemen en CO 2 af te geven.
Het respiratoire slijmvlies bekleedt
de buizen van het
ademhalingsstelsel. Een slijmvlies is
een dekweefsel met slijmcellen. Het
respiratoire slijmvlies bestaat uit het
respiratoir epitheel ( = een
cilinderepitheel met trilharen dat
veel slijmcellen bevat en een
ondergelegen losmazig bindweefsel
dat slijmklieren bevat die hun
klierproduct afgeven op het
oppervlak van het dekweefsel. Een
vervuiling van de
uitwisselingsoppervlakken van het
ademhalingsstelsel kunnen worden
voorkomen door de slijmcellen en
, de slijmklieren die een slijmlaag vormen op de aan lucht blootgestelde plaatsen. Deze slijmlaag strekt
zich uit vanaf de neusholte tot aan de bronchi.
Cystische fibrose is een erfelijke ziekte die door een defect van het slijmvlies van de luchtwegen
wordt veroorzaakt. De bekercellen vormen in dit slijmvlies een dik, stroperig slijm dat niet door de
trilharen van de luchtwegen kan worden verplaatst.
15.2 De neus, de farynx, de larynx, de trachea, de bronchiën en grootste bronchiolen vervoeren de
lucht naar de longen
*** De neus
Onder normale omstandigheden komt de lucht het ademhalingsstelsel binnen via de gepaarde
uitwendige neusopeningen ( = neusgaten), die in de neusholte uitmonden. Het vestibulum nasi is de
ruimte die door de flexibele weefsels van de neus wordt omsloten. Hier steken ruwe haren door de
neusgaten naar buiten. Deze beschermen de neusholte tegen grote deeltjes die met de lucht
meekomen. De laterale en de bovenste wanden van de neusholten bestaan uit:
- Maxilla (kaakbeen);
- Os nasale (neusbeen);
- Os frontale (voorhoofdsbeen);
- Os ethmoidale (zeefbeen);
- Os sphenoidale (wiggenbeen).
Het neustussenschot verdeelt de neusholte in een linker- en een rechterhelft. Het voorste gedeelte
van het neustussenschot bestaat uit hyalien kraakbeen. Het benige, achterste gedeelte van het
tussenschot bestaat uit gedeelten van het vomer (ploegschaarbeen) en het os ehtmoidale
(zeefbeen).
Een benig hart gehemelte (bestaande uit het gehemeltebeen en het kaakbeen) vormt de bodem van
de neusholte en scheidt de mondholte van de neusholte. Een vlezig zacht gehemelte loopt achter het
harde gehemelte door en vormt de bodem van de nasofarynx. De neusholte mondt uit bij de
inwendige neusopeningen in de nasofarynx (bovenste farynx).
De bovenste (superior), middelste (media) en onderste (inferior) neusschelp lopen vanuit de
zijwanden van de neusholte in de richting van het neustussenschot (septum nasale) door. Vanuit het
vestibulum nasi stroomt de lucht naar de inwendige neusopeningen meestal door smalle groeven
tussen de aangrenzende neusschelpen.
Het ademhalingsstelsel neemt zuurstof op voor de lichaamscellen en verwijdert kooldioxide. Deze
uitwisseling vindt plaats in de longen in kleine ruimten die gevuld zijn met lucht, de alveoli ( =
longblaasjes). De oppervlakken van de alveoli (waar de gaswisseling plaatsvindt), zijn relatief
kwetsbaar: ze moeten heel dun zijn, zodat snelle diffusie tussen de lucht en het bloed mogelijk is.
15.1 Het ademhalingsstelsel, dat bestaat uit delen voor luchtverplaatsing en delen voor
gaswisseling, heeft verschillende elementaire functies
Het ademhalingsstelsel bestaat uit structuren die zijn betrokken bij de fysieke verplaatsing van lucht
in en uit de longen en bij gaswisseling. Het ademhalingsstelsel heeft 5 basale functies:
1. Het vormt een groot oppervlak voor de gaswisseling tussen de lucht en het bloed;
2. Het verplaatsen van lucht van en naar gaswisselingsoppervlak in de longen;
3. Bescherming van de alveolaire oppervlakken tegen uitdroging en temperatuurveranderingen
en verdediging tegen binnendringende ziekteverwekkers;
4. De vorming van geluiden waardoor spraak, zang en andere vormen van communicatie
mogelijk zijn;
5. De reukzin bevorderen door de reukcellen in de neusholte.
De belangrijkste onderdelen van het ademhalingsstelsel zijn de neus (inclusief neusholte en
neusbijholten), de farynx (de keelholte), de larynx (het strottenhoofd), de trachea (de luchtpijp), de
bronchiën en de longen die de bronchiolen (kleine doorgangen) en de alveoli (longblaasje) bevatten.
Onder de term luchtwegen wordt de term verstaan waardoor lucht van en naar de
uitwisselingsoppervlakken van de longen wordt vervoerd. De luchtwegen brengen de lucht niet
alleen naar de longen, maar filtreren, verwarmen en bevochtigen de lucht ook. Daardoor worden de
alveoli tegen celresten, ziekteverwekkers en extreme uitwendige omstandigheden beschermd.
De luchtwegen kunnen worden verdeeld in:
Een gedeelte voor de geleiding van lucht: deze begint bij de ingang van neusholte en loopt
door de farynx, de larynx, de trachea, de bronchiën en de grotere bronchiolen.
Een gedeelte voor de gaswisseling: dit bestaat uit de kleinste en kwetsbaarste bronchiolen en
de alveoli (longblaasjes = hier vindt gaswisseling plaats) in de longen. Langs de alveoli lopen
de arteriën en venen om zuurstof uit de ingeademde lucht op te nemen en CO 2 af te geven.
Het respiratoire slijmvlies bekleedt
de buizen van het
ademhalingsstelsel. Een slijmvlies is
een dekweefsel met slijmcellen. Het
respiratoire slijmvlies bestaat uit het
respiratoir epitheel ( = een
cilinderepitheel met trilharen dat
veel slijmcellen bevat en een
ondergelegen losmazig bindweefsel
dat slijmklieren bevat die hun
klierproduct afgeven op het
oppervlak van het dekweefsel. Een
vervuiling van de
uitwisselingsoppervlakken van het
ademhalingsstelsel kunnen worden
voorkomen door de slijmcellen en
, de slijmklieren die een slijmlaag vormen op de aan lucht blootgestelde plaatsen. Deze slijmlaag strekt
zich uit vanaf de neusholte tot aan de bronchi.
Cystische fibrose is een erfelijke ziekte die door een defect van het slijmvlies van de luchtwegen
wordt veroorzaakt. De bekercellen vormen in dit slijmvlies een dik, stroperig slijm dat niet door de
trilharen van de luchtwegen kan worden verplaatst.
15.2 De neus, de farynx, de larynx, de trachea, de bronchiën en grootste bronchiolen vervoeren de
lucht naar de longen
*** De neus
Onder normale omstandigheden komt de lucht het ademhalingsstelsel binnen via de gepaarde
uitwendige neusopeningen ( = neusgaten), die in de neusholte uitmonden. Het vestibulum nasi is de
ruimte die door de flexibele weefsels van de neus wordt omsloten. Hier steken ruwe haren door de
neusgaten naar buiten. Deze beschermen de neusholte tegen grote deeltjes die met de lucht
meekomen. De laterale en de bovenste wanden van de neusholten bestaan uit:
- Maxilla (kaakbeen);
- Os nasale (neusbeen);
- Os frontale (voorhoofdsbeen);
- Os ethmoidale (zeefbeen);
- Os sphenoidale (wiggenbeen).
Het neustussenschot verdeelt de neusholte in een linker- en een rechterhelft. Het voorste gedeelte
van het neustussenschot bestaat uit hyalien kraakbeen. Het benige, achterste gedeelte van het
tussenschot bestaat uit gedeelten van het vomer (ploegschaarbeen) en het os ehtmoidale
(zeefbeen).
Een benig hart gehemelte (bestaande uit het gehemeltebeen en het kaakbeen) vormt de bodem van
de neusholte en scheidt de mondholte van de neusholte. Een vlezig zacht gehemelte loopt achter het
harde gehemelte door en vormt de bodem van de nasofarynx. De neusholte mondt uit bij de
inwendige neusopeningen in de nasofarynx (bovenste farynx).
De bovenste (superior), middelste (media) en onderste (inferior) neusschelp lopen vanuit de
zijwanden van de neusholte in de richting van het neustussenschot (septum nasale) door. Vanuit het
vestibulum nasi stroomt de lucht naar de inwendige neusopeningen meestal door smalle groeven
tussen de aangrenzende neusschelpen.
