Samenvatting Management Accounting HVA Jaar 1

Hoofdstuk 12 Kostencalculaties
12.1 Integrale kostprijs en normale bezetting
De kostprijs bestaat uit de geldwaarde van alle productiemiddelen die zijn opgeofferd om het product te
kunnen maken.
- We maken een integrale kostprijsberkening (absoprtion costing), waarbij alle kosten als product
costs beschouwd worden.
- Door de totale kosten door het aantal gemaakte producten te delen  kostprijs.
 Kan alleen als de kosten proportioneel variabel zijn = dan bij elke omvang gelijk.
- Doordat er ook vaste, progressieve, degressieve of trapsgewijze kosten zijn, kan de wijze waarop
de kostprijs worde berekend variëren.
- De kostprijs is namelijk afhankelijk van de geproduceerde hoeveelheid.
- We gebruiken de termen bezetting en bedrijfsdrukte om het niveau van de productie aan te
duiden.

Voor bepaalde beslissingen is het soms van belang om de gemiddelde kosten per product te kennen.
- Als men deze gemiddelde kosten als kostprijs beschouwd  ontstaan van sterk wisselende
kostprijzen.
- Bij een lage productie zou de kostprijs hoog zijn en omgekeerd.
- Deze kostprijzen kunnen pas worden berekend als bekend is hoeveel er geproduceerd is 
achteraf.
- Een kostprijs die pas achteraf kan worden berekend heeft geen informatieve waarde voor
beslissingen.
- Als men een kostprijs wil berekenen om een basis vast te stellen van de verkoopprijs, dient deze
voor de aanvang van de productie aanwezig te zijn.
- De kostprijs wordt dat berekend op basis van een tevoren vastgestelde bedrijfsdrukte.
 We kunnen deze productieomvang vaststellen op de voor de komende periode begrote
productie.
 Hierdoor is de kostprijs vooraf beschikbaar.
 Hierbij blijft wel dat de kostprijs elke periode anders is.
- Daarom is er een aanbeveling om de productieomvang cast te stellen op de normale bezetting
 de gemiddelde benutting van de capaciteit die op de lang termijn wordt verwacht.
Totale vaste kosten+ totale variabele kosten bij normale bezetting
 Integrale kosten =
normale bezetting

totale vaste kosten
Als variabele kost. geheel proportioneel zijn = +
Normale bezetting
totale variabelek kosten bij begrote bezetting
begrote bezetting
- Door de totale vaste kosten te delen door de normale bezetting wordt in de kostprijs een tarief
opgenomen ter dekking van deze vaste kosten.
- Als de verwachte werkelijke productie afwijkt van de normale productie, zal er een verschil
ontstaan tussen de werkelijke vaste kosten en het totaal van de in de kostprijs te berekenen
vaste kosten.
- Dit verschil heet =
bezettingsresultaat.
 Vormt een correctie op het
transactieresultaat
 Bezettingsresultaat =
Verkoopresultaat = aantal
verkopen x (verkoopprijs -
kostprijs)

, Bezettingsgraad is de werkelijke bezetting uitgedrukt in een % van de maximaal beschikbare capaciteit.
Werkelijke bezetting
- x 100 %
Beschikbare bezetting
- De normale bezetting zal zelden net zo groot zijn als de beschikbare capaciteit.
- De normale bezettingsgraad is dus lager dan 100%  er dient een reservecapaciteit aanwezig te
zijn.

Een probleem bij dienstverlenende bedrijven is dat de productie niet op voorraad kan worden gehouden.
- Bv. onderbezette hotelkamers kunnen niet doorgeschoven worden naar de volgende periode.
- De productie gaat dus verloren.

12.2 Direct costing
Direct costing is een methode van kostencalculatie waarbij de variabele kosten aan de producten wordt
toegerekend.
- Vaste kosten wordt rechtstreeks ten laste van het resultatenrekening gebracht.
- Wordt dus verwerkt als period costs in plaats van als product costs.
- Bij direct costing wordt onderscheid gemaakt tussen variabele en vaste kosten.

ABSORPTION COSTING DIRECT COSTING
Variabele kosten Product costs Product costs
Vaste kosten Product costs Period costs

Winst bereken door middel van direct costing:
Opbrengst verkopen (omzet)
- Variabele kosten (van verkopen)
= Totale dekkingsbijdrage
- Totale vaste kosten (van periode)
= Winst

Productie > Afzet  Winst absorption costing > Winst direct costing
Productie = Afzet  Winst absorption cisting = Winst direct costing
Productie < Afzet  Winst absorption costing < Winst direct costing

Volgens direct costing worden vaste kosten veroorzaakt door het ter beschikking stellen van
productiecapaciteit.
- Ook al wordt niet volledig van deze capaciteit gebruikgemaakt.
- De kosten die in verband staan met die capaciteit worden toegerekend aan de periode waarin de
capaciteit beschikbaar is.

Een sterk punt van direct costing is dat het eerlijker is dan absorption costing dat de winst alleen
verhoogd wordt door meer te verkopen.