Samenvatting - Familiaal vermogensrecht

Familiaal vermogensrecht


Huwelijksvermogensrecht
Hoofdstuk 1. Voorwerp van het familiaal
vermogensrecht
Familiaal vermogensrecht: het recht dat de vermogensrechtelijke (alle in geld waardeerbare rechten
& plichten) handelingen & gevolgen regelt.

Huwelijksvermogensrecht: de regels die de vermogensrechtelijke gevolgen v.e. (ontbinding)
huwelijk/samenwoning regelen  huwen/scheiden heeft een impact op het vermogen.

Secundair/conventioneel huwelijksvermogensstelsel: regelt de huwelijksvermogensstelsels & bevat
regels binnen dewelke de echtgenoten vrij een stelsel kunnen kiezen & een HC kunnen opmaken.

Samenwoningsvermogensrecht: regelt de rechten & plichten v. samenwoners en de
vermogensrechtelijke afspraken.

Relatievermogen i.p.v. huwelijksvermogen  meer & meer sprake van wettelijk samenwonen.


Kenmerken familiaal vermogensrecht:
 Partijautonomie & gebondenheid
o Beschikken over EV als essentieel onderdeel eigendomsrecht, MAAR
 Vormvereisten (plechtig contract)
 Reserve (erfrecht)
 Technische & fundamentele beginselen
o Vergoedingsregels bij vereffening huwelijksvermogen
o Inbreng & inkorting bij vereffening nalatenschap
 Doorwerking familie- en vermogensrecht


Ontwikkelingen in het Belgisch familiaal vermogensrecht:
Huwelijksvermogensrecht
 Code Napoléon 1804
 1958: gelijkheid man & vrouw – handelingsbekwaamheid v.d. vrouw
 Wet 14 juli 1976: nieuw primair- en wettelijk stelsel
o Evenwicht tss gelijkheid, autonomie & solidariteit – bescherming gezinswoning/huisraad
o Scheiding v. goederen met een gemeenschap v. aanwinsten
 2008: afschaffing controle RB bij wijziging HC
 Wet 18 juli 2018: verdere verfijning v.h. HVR – correcties ingevoerd

Samenwoningsvermogensrecht
 Wet 23 nov 1998: invoering wettelijke samenwoning – beperkt vermogensrechtelijk statuut
 Wet 28 ma 2007: beperkt erfrecht voor LLWSP (langstlevende wettelijk samenwonende partner)

,Hoofdstuk 2. Primair stelsel
Wederzijdse vermogensrechtelijke rechten & plichten v.d. echtgenoten & de verhouding t.o.v. derden.

Dit basisstelsel zorgt voor een min. aan solidariteit tussen echtgenoten, met een minimale autonomie
voor elke echtgenoot & regelt de afwikkelingen v.e. aantal dagdagelijkse rechtshandelingen.

Dwingend recht (niet afwijken – relatieve nietigheid) – wel mogelijk om te verfijnen/uit te breiden.
(art. 212, 2e lid BW & art. 1388, 1e lid BW)

Deze regels (basisprincipes) staan los v.h. huwelijksvermogensstelsel ongeacht het stelsel zijn deze
voor alle gehuwden v. toepassing gedurende de volledige duur v.h. huwelijk, ook tijdens een
feitelijke scheiding & de echtscheidingsperiode.

Het huwelijk wijzigt de handelingsbekwaamheid (recht) v.d. echtgenoten niet (art. 212, 3e lid BW)


3 krachtlijnen:
 Gelijkheid (recht)
 Autonomie (recht)
 Solidariteit & bescherming gezinsleven (plicht)


Er is een wederzijdse plicht tot: (art. 213 BW)
 Samenwoning
o Bijdrage in het huishouden & kosten
 Getrouwheid
o Geen overspel
 Officiële vaststelling gerechtsdeurwaarder
 Niet tussen 10u ’s avonds & 5u ‘s morgens
 Hulp & bijstand
o Hulp: delen in levensstandaard
o Bijstand: moreel (≠ bijdrageplicht)

 Rechtsleer: plicht tot geslachtsgemeenschap, dit kan voor de famRB gebracht worden.


Echtgenoten zijn elkaar hulp verschuldigd (plicht) (art. 213 BW)
 Indien uitvoering in natura niet mogelijk is (feitelijke scheiding)  onderhoudsuitkering
(art. 221, 2e lid BW)

 Iedere echtgenoot moet naar zijn vermogen bijdragen in de lasten v.h. huwelijk  naar ‘eigen
vermogen’ door inkomsten uit kapitaal & arbeid & geleverde prestaties in natura (huishouden)
(art. 221, 1e lid BW)

 De lasten v.h. huwelijk omvatten de kosten v. gezamenlijke verwervingen & het
onderhoud/opvoeding v.d. kinderen (ook niet eigen kinderen)

,Bescherming v.d. gezinswoning (plicht) (art. 215 BW & art. 224, § 1 BW)
 De voornaamste gezinswoning (art. 215, §1, 1e lid BW) & de huisraad
o Gezinswoning/huisraad waarop een echtgenoot een zakelijk- of huurrecht heeft
 ORG, slechts 1 woning & effectieve bewoning is noodzakelijk
o Voor een duur v.d. toepassing v.h. primair stelsel
 Einde: bij ontbinding – overlijden of echtscheiding

 Het is verboden om zonder de instemming v.d. andere een positieve daad waardoor de
bewoning v.d. gezinswoning in het gedrang komt te stellen, ook niet als het een eigen goed is.
(art. 215, §1 BW)

o Verkopen, ruilen, schenken, verdelen, inbrengen, verhuren, vruchtgebruik,…
o Niet bij nalatigheden
o Instemmen ≠ toestemmen  geen contractpartij
o Idem huisraad (art. 215, §1, 2e lid BW)
o Weigering v. instemmen  gewichtige reden
 Onder marktwaarde verkopen, aangepast naar handicap v.d. echtgenoot
o Gehuurde woning  naast contractuele huurder, ook een wettelijke huurder
 Opzegging: betekening moet aan beide echtgenoten (art. 215, §2, 2e lid BW)
o Sancties: relatieve nietigheid (art. 224, §1, nr. 1 BW)

Vrijheid beroepsuitoefening (recht)
 Het recht een beroep uit te oefenen zonder instemming v.d. andere (art. 216, §1, 1e lid BW)
 Geen absoluut recht  ondergeschikt aan gezinsbelang (art. 216, §1, 2e lid BW)
o Indien beroep een ernstig nadeel is  famRB
 Prostitutie, drugdealer
 Sancties: eventueel dringende maatregelen (art. 223 BW)  schulden uit een verboden beroep,
zijn eigen schulden (art. 1411 BW)


Inning & besteding inkomsten (art. 217 BW)
 Autonomie om inkomsten zelf te innen (art. 217 BW)
o Inkomsten uit arbeid & eigen goederen
 Bankrekening openen zonder toestemming v.d. andere (recht) (art. 218, 1e lid BW)
o Alleen bestuur (art. 218, 2e lid BW)  verrichtingen uitvoeren zonder de andere
o Kennisgeving aan andere echtgenoot (art. 218, 3e lid BW)

 Besteding  dwingende rangorde! (art. 217 BW)
o Bijdrage in de lasten v.h. huwelijk
o Verantwoorde beroepsgoederen
o Saldo  besteed volgens de regels v.h. huwelijksvermogensstelsel

,  Sancties: maatregelen v. art. 221 & 223 BW  eventuele schadevergoeding art. 1382 BW

Lastgeving tussen echtgenoten (art. 219 BW)
 Doet geen afbreuk aan je eigen handelingsbekwaamheid  ten allen tijde herroepelijk


Hoofdelijkheid inzake schulden t.b.v. het huishouden & opvoeding kinderen (art. 222 BW)
 Wie handelt met een gehuwde kan altijd kiezen welke echtgenoot hij aanspreekt
 Hoofdelijkheid: de SE mag zich tot 1 echtgenoot wenden voor de volledige schuld

Huishoudschulden:
 Alle schulden aangegaan voor het huishouden, ook indien ze niet noodzakelijk zijn
 Feitelijke scheiding = geen huishouden
 Ziekenhuiskosten!
o Bij feitelijke scheiding kan het ziekenhuis niet weten, indien expliciet, vermeld, dat er
sprake is v.e. feitelijke scheiding, dus ze kan de echtgenoot technisch gezien nog
aanspreken voor deze schuld

 Bewijslast ligt bij de echtgenoot die de hoofdelijkheid afwijst
 De RB zal meestal de SE in het voordeel stellen


Schulden voor de opvoeding v.d. kinderen:
 Ook van toepassing op niet gemeenschappelijke kinderen
 Hoofdelijkheid blijft wel bij feitelijke scheiding

Buitensporige schulden: (art. 222, 2e lid BW)
 De hoofdelijkheid valt weg
 Feitenkwestie  in functie v.d. middelen v.h. gezin


Sanctieregeling (plicht)

 Dringende maatregelen (voorlopig karakter) (art. 223 BW)
o Grof plichtverzuim of ernstige verstoring v.d. verstandhouding (feitelijke scheiding)
 Nietigverklaring v. bepaalde rechtshandelingen (art. 224 BW)