Geschiedenis (Memo) – Havo/VWO 2 – hoofdstuk 3 (3.1 t/m 3.5)
De Franse Revolutie – de tijd van pruiken en revoluties
1. Oriëntatie
Op 14 juli herdenken de Fransen het begin van de Franse Revolutie in 1789. Deze gebeurtenis
maakt een einde aan de absolute macht van de koning.
2. Ancien régime
Standensamenleving
De Franse samenleving was een standensamenleving.
De geestelijken (1e stand) moesten bidden.
De edelen (2e stand) moesten vechten en de koning helpen
bij het bestuur. Adel en geestelijkheid hadden belangrijke
functies in de kerk, leger en het bestuur.
De boeren en burgers vormden de 3e stand. De bovenste
laag waren de rijke burgers (kooplieden, rechters en
bankiers). Zij betaalden wel belasting maar hadden geen
inspraak in het bestuur. Daaronder kwamen de
ambachtslieden en daarna de boeren op het platteland.
Boeren moesten veel pacht en belastingen betalen.
Voorrechten
De 1e en 2e stand hadden privileges (voorrechten). Ze hoefden
geen belasting te betalen en hadden een eigen rechtbank.
Boeren moesten een paar dagen gratis voor hen werken.
Een machtige vorst
Lodewijk XVI had aan het einde van de 18e eeuw alle macht. Hij kreeg hulp van de geestelijkheid
en adel. Dit werd ancien régime genoemd.
Standensamenleving Een samenleving die verdeeld is in drie groepen: geestelijkheid
(1e stand); adel (2e stand); burgers en boeren (3e stand). De 1e en
2e stand hebben voorrechten
Ancien régime Het bestuur in Frankrijk waarbij de koning absolute macht heeft
en er standen zijn met eigen voorrechten
Privilege Voorrecht dat door de koning verleend was aan een geestelijke
of een edelman
1. Herhaal de begrippen
2. Wat wordt op 14 juli herdacht door de Fransen?
3. Hoe wordt de standensamenleving ook genoemd?
4. Leg uit wat de standensamenleving is en wat de functies van de standen waren
5. Welke voorrechten hadden de 1e en 2e stand?
Clvs 16-1-19 1
, Geschiedenis (Memo) – Havo/VWO 2 – hoofdstuk 3 (3.1 t/m 3.5)
De Franse Revolutie – de tijd van pruiken en revoluties
3. De Verlichting
In 1650 begint de Verlichting:
Meer vertrouwen in wetenschap en menselijk verstand. Men vond dat de kerk niet meer
mocht bepalen hoe mensen hun leven leefden. Veel verlichte denkers waren voor religieuze
tolerantie. Een ramp was geen straf meer van God maar had een logische verklaring.
Onderwijs werd belangrijk
Kritiek op de standensamenleving en absolutisme. Alle mensen waren vrij en gelijk geboren.
Burgers moesten invloed hebben op het bestuur volgens verlichte denkers:
o John Locke: taak van de koning om rechten van burgers te beschermen
o Jean Jacques Rousseau: volk moest zelf regeren, democratie.
o Charles de Montesquieu: scheiding van machten (trias politica):
De macht om wetten te maken (volksvertegenwoordiging of parlement)
Macht om wetten uit te voeren (regering)
Macht om straffen de geven (rechters)
Verlichting Periode waarin geloof en traditie plaatsmaken voor logische en
verstandelijke redeneringen. Verlichte burgers waren kritisch
over kerk, bestuur en samenleving en wilden deze verbeteren
Reactie van vorsten
Absolute vorsten waren niet blij met de Verlichting. Er was strenge censuur in Frankrijk. Veel
verlichte denkers werden verbannen of opgesloten in de Bastille (grote gevangenis in Parijs).
De verspreiding van de Verlichting kon niet gestopt worden. In tijdschriften en kranten
bekritiseerden burgers de maatschappij en in salons werden discussies gevoerd. Zo ontstond een
publieke opinie. De mening van de koning en de kerk was niet meer alles bepalend.
Censuur Het verbod door de regering op het openbaar maken van
bijvoorbeeld teksten, toneel-en muziekstukken
Publieke opinie De mening van het grootste deel van de bevolking
6. Herhaal de begrippen
7. Wat zijn kenmerken van de Verlichting? In welk jaar begon de Verlichting?
8. Noem 3 verlichte denkers en wat was hun individuele visie
9. Waaruit bestond de scheiding van machten (3x) en wat was een andere naam hiervoor?
10. Wat was de reactie van de absolute vorsten op de Verlichting, met name in Frankrijk?
11. Wat is de bastille?
12. Waarom kon de verspreiding van de Verlichting niet gestopt worden?
4. De revolutie begint
Toen de Franse Koning Lodewijk XVI koning werd was er veel geld uitgegeven aan dure oorlogen.
Om het belastingstelsel te veranderen riep hij op 5 mei 1789 een vergadering van de Staten-
Generaal bij elkaar. De koning wilde per stand stemmen (hij ging ervan uit dat de 1e en 2e stand
zijn voorstellen zouden steunen). De vertegenwoordigers van de 3e stand eisten echter een
hoofdelijke stemming. Er ontstond ruzie en de 3e stand richtte een eigen vergadering op, de
Nationale Vergadering. Doel was een grondwet op te stellen.
Clvs 16-1-19 2
De Franse Revolutie – de tijd van pruiken en revoluties
1. Oriëntatie
Op 14 juli herdenken de Fransen het begin van de Franse Revolutie in 1789. Deze gebeurtenis
maakt een einde aan de absolute macht van de koning.
2. Ancien régime
Standensamenleving
De Franse samenleving was een standensamenleving.
De geestelijken (1e stand) moesten bidden.
De edelen (2e stand) moesten vechten en de koning helpen
bij het bestuur. Adel en geestelijkheid hadden belangrijke
functies in de kerk, leger en het bestuur.
De boeren en burgers vormden de 3e stand. De bovenste
laag waren de rijke burgers (kooplieden, rechters en
bankiers). Zij betaalden wel belasting maar hadden geen
inspraak in het bestuur. Daaronder kwamen de
ambachtslieden en daarna de boeren op het platteland.
Boeren moesten veel pacht en belastingen betalen.
Voorrechten
De 1e en 2e stand hadden privileges (voorrechten). Ze hoefden
geen belasting te betalen en hadden een eigen rechtbank.
Boeren moesten een paar dagen gratis voor hen werken.
Een machtige vorst
Lodewijk XVI had aan het einde van de 18e eeuw alle macht. Hij kreeg hulp van de geestelijkheid
en adel. Dit werd ancien régime genoemd.
Standensamenleving Een samenleving die verdeeld is in drie groepen: geestelijkheid
(1e stand); adel (2e stand); burgers en boeren (3e stand). De 1e en
2e stand hebben voorrechten
Ancien régime Het bestuur in Frankrijk waarbij de koning absolute macht heeft
en er standen zijn met eigen voorrechten
Privilege Voorrecht dat door de koning verleend was aan een geestelijke
of een edelman
1. Herhaal de begrippen
2. Wat wordt op 14 juli herdacht door de Fransen?
3. Hoe wordt de standensamenleving ook genoemd?
4. Leg uit wat de standensamenleving is en wat de functies van de standen waren
5. Welke voorrechten hadden de 1e en 2e stand?
Clvs 16-1-19 1
, Geschiedenis (Memo) – Havo/VWO 2 – hoofdstuk 3 (3.1 t/m 3.5)
De Franse Revolutie – de tijd van pruiken en revoluties
3. De Verlichting
In 1650 begint de Verlichting:
Meer vertrouwen in wetenschap en menselijk verstand. Men vond dat de kerk niet meer
mocht bepalen hoe mensen hun leven leefden. Veel verlichte denkers waren voor religieuze
tolerantie. Een ramp was geen straf meer van God maar had een logische verklaring.
Onderwijs werd belangrijk
Kritiek op de standensamenleving en absolutisme. Alle mensen waren vrij en gelijk geboren.
Burgers moesten invloed hebben op het bestuur volgens verlichte denkers:
o John Locke: taak van de koning om rechten van burgers te beschermen
o Jean Jacques Rousseau: volk moest zelf regeren, democratie.
o Charles de Montesquieu: scheiding van machten (trias politica):
De macht om wetten te maken (volksvertegenwoordiging of parlement)
Macht om wetten uit te voeren (regering)
Macht om straffen de geven (rechters)
Verlichting Periode waarin geloof en traditie plaatsmaken voor logische en
verstandelijke redeneringen. Verlichte burgers waren kritisch
over kerk, bestuur en samenleving en wilden deze verbeteren
Reactie van vorsten
Absolute vorsten waren niet blij met de Verlichting. Er was strenge censuur in Frankrijk. Veel
verlichte denkers werden verbannen of opgesloten in de Bastille (grote gevangenis in Parijs).
De verspreiding van de Verlichting kon niet gestopt worden. In tijdschriften en kranten
bekritiseerden burgers de maatschappij en in salons werden discussies gevoerd. Zo ontstond een
publieke opinie. De mening van de koning en de kerk was niet meer alles bepalend.
Censuur Het verbod door de regering op het openbaar maken van
bijvoorbeeld teksten, toneel-en muziekstukken
Publieke opinie De mening van het grootste deel van de bevolking
6. Herhaal de begrippen
7. Wat zijn kenmerken van de Verlichting? In welk jaar begon de Verlichting?
8. Noem 3 verlichte denkers en wat was hun individuele visie
9. Waaruit bestond de scheiding van machten (3x) en wat was een andere naam hiervoor?
10. Wat was de reactie van de absolute vorsten op de Verlichting, met name in Frankrijk?
11. Wat is de bastille?
12. Waarom kon de verspreiding van de Verlichting niet gestopt worden?
4. De revolutie begint
Toen de Franse Koning Lodewijk XVI koning werd was er veel geld uitgegeven aan dure oorlogen.
Om het belastingstelsel te veranderen riep hij op 5 mei 1789 een vergadering van de Staten-
Generaal bij elkaar. De koning wilde per stand stemmen (hij ging ervan uit dat de 1e en 2e stand
zijn voorstellen zouden steunen). De vertegenwoordigers van de 3e stand eisten echter een
hoofdelijke stemming. Er ontstond ruzie en de 3e stand richtte een eigen vergadering op, de
Nationale Vergadering. Doel was een grondwet op te stellen.
Clvs 16-1-19 2
