Recht
HOCO 1 INLEIDING RECHT
Rechtsstaat versus politiestaat
- Rechtsstaat overheid is gebonden aan de wet en is af te dwingen bij een rechter,
staat mag regeren binnen de wet. Overheden mogen maatregelen nemen als dat
volgens het recht mag.
- Politiestaat politie = bestuur, bestuur staat boven de wet, staat mag regeren hoe
ze willen. Overheid is niet gehouden aan het recht of het negeert het recht (Rusland)
Wat is recht?
- Rechtspositivisme al het recht staat in de wet, er is geen recht buiten de wet.
Recht= wet
- Nadelen rechtspositivisme:
- Natuurrecht niet al het recht staat in de wet, er is sprake van universele
grondrechten en wetten. Van nature hebben we normen en waarden, dat zit in de
mens, nature!
- Nadelen natuurrecht: religieus tintje, recht van god. Afhankelijkheid van rechters
die hun eigen mening berechten.
Rechtsbronnen, waar vind je het recht
- Wet
- Gewoonte, gewoonterecht, ongeschreven recht. Wet dat door rechters in de loop
van de tijd is ontstaan.
- Jurisprudentie, cases, uitspraken van rechters.
- Verdragen
Controlemechanismen
- Europese hof kan een uitspraak van de raad van state afkeuren
- De staat staat vrij om een nieuwe wet in te voeren als ze een uitspraak van een
rechter afkeuren
Indelingen binnen het recht
- Nationaal recht Nederlandse recht, wetgeving en ongeschreven recht
- Internationaal recht Europese unie, raad van Europa, recht ontwikkelt door de VN,
verdrag rechten van de mens, recht Wereldbank, recht arbeid, etc.
- Publiekrecht recht specifiek voor de bestuurskunde
Bestaat uit; staatsrecht (binnen de overheid), bestuursrecht (burger en overheid)
en strafrecht (wat wel en niet mag, GEEN ongeschreven recht)
- Privaatrecht het recht tussen burgers onderling, iedereen houdt zich eraan en je
hebt er elke dag mee te maken. (kopje thee halen is een privaatrechtelijke
rechtshandeling, koop verkoop, eigendomsoverdracht, zaaksvernietiging, afstand van
recht)
, Waarom niet enkel de wet
- Grammaticale interpretatie, wat staat er in de wet en volg het
- Systematische, nagaan wat betekent het in het bredere kader
- Wetshistorische, wat bedoelde de wetmaker ermee?
- Rechtshistorische, ontstaansgeschiedenis
- Teleologische, hoe zou een wet moeten functioneren?
HOCO 2, STAATSRECHT
Karakter van het staatsrecht
- Grotendeels ongeschreven staatsrecht, politiek
- Niet een hoogste rechter
- Parlement bepaald de ongeschreven wetten, grootste partij levert de minister-
president
Staatsrechtelijke thema’s
- Verhouding regering versus parlement: ministeriele verantwoordelijkheid (staats en
bestuursrecht) grondwet stamt uit jaren 1800, gebaseerd op macht van de koning.
Koning is onschendbaar, minister is verantwoordelijk (artikel 42, 2 e lid). Ministeriele
verantwoordelijkheid en dus grotendeels ongeschreven.
Engeleer: minister alleen verantwoordelijk voor datgeen hij/zij zelf uitvoert
Ruime leer: minister is verantwoordelijk voor zijn/haar hele departement en kan
worden afgezet als er fouten worden gemaakt in het
- Toezicht tussen bestuurslagen (staats en bestuursrecht)
- Wetgeving (staatsrecht)
- Rechtsbescherming
Wetgeving
Koninkrijk der Nederlanden
- Nederland
- Aruba
- Curaçao
- Sint-Maarten
- Bonaire, st. Eustatius en Saba is een onderdeel van het land Nederland (bijzondere
gemeente)
Grondwet is basisdocument voor koninkrijk der Nederlanden
Belangrijke bronnen van het staatsrecht
- Grondwet
- Statuut
- Provinciewet
- Gemeentewet
Grondwetswijziging
1. Eerste aanleg tweede kamer/ eerste kamer, normale meerderheid, 76/74
2. Verkiezingen moeten er tussen zijn, de kiezer moet daar oordeel over kunnen geven
over de grondswetswijziging
3. Tweede aanleg, 2/3 meerderheid behalen
HOCO 1 INLEIDING RECHT
Rechtsstaat versus politiestaat
- Rechtsstaat overheid is gebonden aan de wet en is af te dwingen bij een rechter,
staat mag regeren binnen de wet. Overheden mogen maatregelen nemen als dat
volgens het recht mag.
- Politiestaat politie = bestuur, bestuur staat boven de wet, staat mag regeren hoe
ze willen. Overheid is niet gehouden aan het recht of het negeert het recht (Rusland)
Wat is recht?
- Rechtspositivisme al het recht staat in de wet, er is geen recht buiten de wet.
Recht= wet
- Nadelen rechtspositivisme:
- Natuurrecht niet al het recht staat in de wet, er is sprake van universele
grondrechten en wetten. Van nature hebben we normen en waarden, dat zit in de
mens, nature!
- Nadelen natuurrecht: religieus tintje, recht van god. Afhankelijkheid van rechters
die hun eigen mening berechten.
Rechtsbronnen, waar vind je het recht
- Wet
- Gewoonte, gewoonterecht, ongeschreven recht. Wet dat door rechters in de loop
van de tijd is ontstaan.
- Jurisprudentie, cases, uitspraken van rechters.
- Verdragen
Controlemechanismen
- Europese hof kan een uitspraak van de raad van state afkeuren
- De staat staat vrij om een nieuwe wet in te voeren als ze een uitspraak van een
rechter afkeuren
Indelingen binnen het recht
- Nationaal recht Nederlandse recht, wetgeving en ongeschreven recht
- Internationaal recht Europese unie, raad van Europa, recht ontwikkelt door de VN,
verdrag rechten van de mens, recht Wereldbank, recht arbeid, etc.
- Publiekrecht recht specifiek voor de bestuurskunde
Bestaat uit; staatsrecht (binnen de overheid), bestuursrecht (burger en overheid)
en strafrecht (wat wel en niet mag, GEEN ongeschreven recht)
- Privaatrecht het recht tussen burgers onderling, iedereen houdt zich eraan en je
hebt er elke dag mee te maken. (kopje thee halen is een privaatrechtelijke
rechtshandeling, koop verkoop, eigendomsoverdracht, zaaksvernietiging, afstand van
recht)
, Waarom niet enkel de wet
- Grammaticale interpretatie, wat staat er in de wet en volg het
- Systematische, nagaan wat betekent het in het bredere kader
- Wetshistorische, wat bedoelde de wetmaker ermee?
- Rechtshistorische, ontstaansgeschiedenis
- Teleologische, hoe zou een wet moeten functioneren?
HOCO 2, STAATSRECHT
Karakter van het staatsrecht
- Grotendeels ongeschreven staatsrecht, politiek
- Niet een hoogste rechter
- Parlement bepaald de ongeschreven wetten, grootste partij levert de minister-
president
Staatsrechtelijke thema’s
- Verhouding regering versus parlement: ministeriele verantwoordelijkheid (staats en
bestuursrecht) grondwet stamt uit jaren 1800, gebaseerd op macht van de koning.
Koning is onschendbaar, minister is verantwoordelijk (artikel 42, 2 e lid). Ministeriele
verantwoordelijkheid en dus grotendeels ongeschreven.
Engeleer: minister alleen verantwoordelijk voor datgeen hij/zij zelf uitvoert
Ruime leer: minister is verantwoordelijk voor zijn/haar hele departement en kan
worden afgezet als er fouten worden gemaakt in het
- Toezicht tussen bestuurslagen (staats en bestuursrecht)
- Wetgeving (staatsrecht)
- Rechtsbescherming
Wetgeving
Koninkrijk der Nederlanden
- Nederland
- Aruba
- Curaçao
- Sint-Maarten
- Bonaire, st. Eustatius en Saba is een onderdeel van het land Nederland (bijzondere
gemeente)
Grondwet is basisdocument voor koninkrijk der Nederlanden
Belangrijke bronnen van het staatsrecht
- Grondwet
- Statuut
- Provinciewet
- Gemeentewet
Grondwetswijziging
1. Eerste aanleg tweede kamer/ eerste kamer, normale meerderheid, 76/74
2. Verkiezingen moeten er tussen zijn, de kiezer moet daar oordeel over kunnen geven
over de grondswetswijziging
3. Tweede aanleg, 2/3 meerderheid behalen
