Inleiding
Wat zijn leerstrategieën?
Leerstrategieën zijn concrete manieren van leren die leerlingen bewust kunnen inzetten om
zo het leren zo soepel mogelijk te laten verlopen.
Het helpt leerlingen om zelfstandig te leren en het beste uit zichzelf te halen.
Hierdoor zijn leerlingen in staat hun eigen leerproces te sturen en hun eigen motivatie voor
leren op peil te houden.
Leerstrategieën vs leerstijlen
Leerstijl is een voorkeur die mensen zouden hebben als het gaat om de manier waarop ze
leren. Leerstrategieën zijn strategieën die iedereen zichzelf aan kan leren.
Leerstrategieën vs studievaardigheden
Studievaardigheden zijn een middel om met leerstrategieën aan de slag te gaan, ze helpen bij
het leren. Leerlingen voeren studievaardigheden vaak automatisch uit.
Leerstrategieën zet een leerling altijd bewust in.
Leerstrategieën vs executieve functies
Leerstrategieën gaan specifiek over leren. Executieve functies heb je ook nodig voor
dagelijkse activiteiten.
Leerstrategieën vs 21st century skills
21 century skills is een verzamelnaam voor een aantal algemene vaardigheden die belangrijk
zijn om te functioneren in de moderne samenleving.
Zelfregulerend leren loopt als een rode draad door deze vaardigheden. Het trainen van het
inzetten van leerstrategieën draagt bij aan de ontwikkeling en inzet van 21st century skills.
Zelfregulerend lerend vermogen: vermogen om het eigen leren in goede banen te leiden, te
beoordelen en zo nodig bij te sturen.
,Welke leerstrategieën zijn er?
Populaire Wetenschappelijke omschrijving Executieve functies
naam naam
Leerstrategieën die een beroep doen op metacognitieve kennis
Overzien Inzet van algemene Het inzetten van kennis over leren en Metacognitieve index
metacognitieve kennis hoe je dat het best kunt doen. Het (initiatief nemen,
houdt in dat je weet welke werkgeheugen, plannen
leerstrategieën je tot je beschikking en organiseren,
hebt om een leertaak uit te voeren en ordelijkheid en netheid)
wanneer het verstandig is om deze in
te zetten. Je gebruikt die kennis
tijdens het leren
Jezelf kennen Inzet van persoonlijke Het inzetten van kennis die je over Metacognitieve index
metacognitieve kennis jezelf hebt als het gaat om leren. Je
hebt inzicht in je zwakke en sterke
punten met betrekking tot school en
weet hoe jij het best leert. Je zet deze
kennis optimaal in tijdens het leren.
Leerstrategieën die een beroep doen op metacognitieve kennis
Vooruitkijken Plannen en Het plannen van leerwerk in termen Plannen en organiseren,
voorspellen taken, tijd en prioriteiten ordelijkheid en netheid
Bijhouden Monitoren en Het nagaan en bijhouden van de Werkgeheugen
controleren voortgang in het leren tijdens een Gedragsevaluatie
leertaak
Terugkijken Evalueren Het terugkijken op de leertaak en het Gedragsevaluatie
leerproces en daaruit een conclusie of
les trekken
Leerstrategieën die een beroep doen op cognitieve vaardigheden
Herhalen Herhalen Het letterlijk herhalen van de leerstof Werkgeheugen
Verdiepen Dieper verwerken Actief iets doen met de leerstof en Werkgeheugen
erover nadenken
Structureren Organiseren Het inperken en organiseren van Plannen en organiseren,
informatie en leerstof in de vorm van ordelijkheid en netheid
geschreven tekst of visuele weergaven
Leerstrategieën die een beroep doen op organisatievaardigheden
Jezelf Zelfmanagement Het in goede banen leiden van de Gedragsregulatie-index
organiseren eigen inspanningen ten behoeve van (inhibitie, cognitieve
het leren flexibiliteit,
emotieregulatie)
Omgeving Omgeving managen Het creeëren van een leeromgeving Ordelijkheid en netheid
organiseren waarin optimaal geleerd kan worden
Anderen Anderen managen Het beinvloeden van anderen zodat je Initiatief nemen
organiseren van hen krijgt wat je nodig hebt om
goed te kunnen leren
Leerstrategieën die een beroep doen op de motivatie
Jezelf Zelfeffectiviteit Het hebben of verkrijgen van Gedragsregulatie-index
vertrouwen vertrouwen in het eigen kunnen om de
leertaak tot een succes te brengen en
dat zelfvertrouwen gebruiken om
jezelf te motiveren
Het nut zien Taakwaarde Het verkrijgen van inzicht in de Gedragsregulatie-index
waarde van leerstof of een leertaak en
dat gebruiken om jezelf te motiveren
Jezelf Doeloriëntatie Het aanboren van de eigen Gedragsregulatie-index
motiveren (intrinsieke) motivatie voor leren en
deze inzetten tijdens het leren
, Aandacht besteden aan leerstrategieën kan op verschillende manieren:
- Expliciet trainen van één of meerdere leerstrategieën. Je legt als docent uit wat de
leerstrategie inhoudt en hoe en wanneer deze ingezet kan worden.
- Impliciet trainen: tools inzetten die leerlingen stimuleren om bepaalde leerstrategieën
te gebruiken.
Voor wie zijn leerstrategieën geschikt?
Het inzetten van leerstrategieën is van belang voor ALLE leerlingen in het onderwijs.
Zwakke leerlingen
Zwakke leerlingen hanteren een eenzijdige of inefficiënte manier van leren en weten niet goed
hoe ze hun leerwerk aan moeten pakken. Ze geven snel op en hun zelfvertrouwen gaat
achteruit.
Door het aanleren en inzetten van leerstrategieën worden deze leerlingen flexibeler wat leidt
tot succeservaringen en dus meer zelfvertrouwen.
Gemiddelde leerlingen
In de middenmoot zitten veel leerlingen die beter zouden kunnen. (onderpresteerders).
Met behulp van leerstrategieën leert deze leerling het nut zien, netter en systematischer
werken en de eigen motivatie aanboren.
Goed presterende en hoogbegaafde leerlingen
Deze leerlingen komen vaak goed mee op de basisschool en hoeven er weinig voor te doen.
Het aanleren van leerstrategieën leert ze hoe ze hun schoolwerk aan kunnen pakken als het op
de middelbare moeilijker wordt.
Prestatieplafond: het maximale niveau van presteren dat een leerling zou kunnen behalen
onder optimale omstandigheden en met een optimale inzet.
Wat is de rol van de docent?
De docent heeft 3 rollen bij het aanleren en gebruiken van leerstrategieën.
- Coach
- Rolmodel
- Creator
Docent als coach
Je legt uit hoe de leerling een bepaalde leerstrategie het beste in kan zetten en ondersteunt en
moedigt aan tijdens het oefenen.
Pygmalion-effect: De prestaties van de leerling verbeteren als een docent positieve
verwachtingen heeft.
Golem-effect: De prestaties van de leerling verslechteren als een docent negatieve
verwachtingen heeft.
Wat zijn leerstrategieën?
Leerstrategieën zijn concrete manieren van leren die leerlingen bewust kunnen inzetten om
zo het leren zo soepel mogelijk te laten verlopen.
Het helpt leerlingen om zelfstandig te leren en het beste uit zichzelf te halen.
Hierdoor zijn leerlingen in staat hun eigen leerproces te sturen en hun eigen motivatie voor
leren op peil te houden.
Leerstrategieën vs leerstijlen
Leerstijl is een voorkeur die mensen zouden hebben als het gaat om de manier waarop ze
leren. Leerstrategieën zijn strategieën die iedereen zichzelf aan kan leren.
Leerstrategieën vs studievaardigheden
Studievaardigheden zijn een middel om met leerstrategieën aan de slag te gaan, ze helpen bij
het leren. Leerlingen voeren studievaardigheden vaak automatisch uit.
Leerstrategieën zet een leerling altijd bewust in.
Leerstrategieën vs executieve functies
Leerstrategieën gaan specifiek over leren. Executieve functies heb je ook nodig voor
dagelijkse activiteiten.
Leerstrategieën vs 21st century skills
21 century skills is een verzamelnaam voor een aantal algemene vaardigheden die belangrijk
zijn om te functioneren in de moderne samenleving.
Zelfregulerend leren loopt als een rode draad door deze vaardigheden. Het trainen van het
inzetten van leerstrategieën draagt bij aan de ontwikkeling en inzet van 21st century skills.
Zelfregulerend lerend vermogen: vermogen om het eigen leren in goede banen te leiden, te
beoordelen en zo nodig bij te sturen.
,Welke leerstrategieën zijn er?
Populaire Wetenschappelijke omschrijving Executieve functies
naam naam
Leerstrategieën die een beroep doen op metacognitieve kennis
Overzien Inzet van algemene Het inzetten van kennis over leren en Metacognitieve index
metacognitieve kennis hoe je dat het best kunt doen. Het (initiatief nemen,
houdt in dat je weet welke werkgeheugen, plannen
leerstrategieën je tot je beschikking en organiseren,
hebt om een leertaak uit te voeren en ordelijkheid en netheid)
wanneer het verstandig is om deze in
te zetten. Je gebruikt die kennis
tijdens het leren
Jezelf kennen Inzet van persoonlijke Het inzetten van kennis die je over Metacognitieve index
metacognitieve kennis jezelf hebt als het gaat om leren. Je
hebt inzicht in je zwakke en sterke
punten met betrekking tot school en
weet hoe jij het best leert. Je zet deze
kennis optimaal in tijdens het leren.
Leerstrategieën die een beroep doen op metacognitieve kennis
Vooruitkijken Plannen en Het plannen van leerwerk in termen Plannen en organiseren,
voorspellen taken, tijd en prioriteiten ordelijkheid en netheid
Bijhouden Monitoren en Het nagaan en bijhouden van de Werkgeheugen
controleren voortgang in het leren tijdens een Gedragsevaluatie
leertaak
Terugkijken Evalueren Het terugkijken op de leertaak en het Gedragsevaluatie
leerproces en daaruit een conclusie of
les trekken
Leerstrategieën die een beroep doen op cognitieve vaardigheden
Herhalen Herhalen Het letterlijk herhalen van de leerstof Werkgeheugen
Verdiepen Dieper verwerken Actief iets doen met de leerstof en Werkgeheugen
erover nadenken
Structureren Organiseren Het inperken en organiseren van Plannen en organiseren,
informatie en leerstof in de vorm van ordelijkheid en netheid
geschreven tekst of visuele weergaven
Leerstrategieën die een beroep doen op organisatievaardigheden
Jezelf Zelfmanagement Het in goede banen leiden van de Gedragsregulatie-index
organiseren eigen inspanningen ten behoeve van (inhibitie, cognitieve
het leren flexibiliteit,
emotieregulatie)
Omgeving Omgeving managen Het creeëren van een leeromgeving Ordelijkheid en netheid
organiseren waarin optimaal geleerd kan worden
Anderen Anderen managen Het beinvloeden van anderen zodat je Initiatief nemen
organiseren van hen krijgt wat je nodig hebt om
goed te kunnen leren
Leerstrategieën die een beroep doen op de motivatie
Jezelf Zelfeffectiviteit Het hebben of verkrijgen van Gedragsregulatie-index
vertrouwen vertrouwen in het eigen kunnen om de
leertaak tot een succes te brengen en
dat zelfvertrouwen gebruiken om
jezelf te motiveren
Het nut zien Taakwaarde Het verkrijgen van inzicht in de Gedragsregulatie-index
waarde van leerstof of een leertaak en
dat gebruiken om jezelf te motiveren
Jezelf Doeloriëntatie Het aanboren van de eigen Gedragsregulatie-index
motiveren (intrinsieke) motivatie voor leren en
deze inzetten tijdens het leren
, Aandacht besteden aan leerstrategieën kan op verschillende manieren:
- Expliciet trainen van één of meerdere leerstrategieën. Je legt als docent uit wat de
leerstrategie inhoudt en hoe en wanneer deze ingezet kan worden.
- Impliciet trainen: tools inzetten die leerlingen stimuleren om bepaalde leerstrategieën
te gebruiken.
Voor wie zijn leerstrategieën geschikt?
Het inzetten van leerstrategieën is van belang voor ALLE leerlingen in het onderwijs.
Zwakke leerlingen
Zwakke leerlingen hanteren een eenzijdige of inefficiënte manier van leren en weten niet goed
hoe ze hun leerwerk aan moeten pakken. Ze geven snel op en hun zelfvertrouwen gaat
achteruit.
Door het aanleren en inzetten van leerstrategieën worden deze leerlingen flexibeler wat leidt
tot succeservaringen en dus meer zelfvertrouwen.
Gemiddelde leerlingen
In de middenmoot zitten veel leerlingen die beter zouden kunnen. (onderpresteerders).
Met behulp van leerstrategieën leert deze leerling het nut zien, netter en systematischer
werken en de eigen motivatie aanboren.
Goed presterende en hoogbegaafde leerlingen
Deze leerlingen komen vaak goed mee op de basisschool en hoeven er weinig voor te doen.
Het aanleren van leerstrategieën leert ze hoe ze hun schoolwerk aan kunnen pakken als het op
de middelbare moeilijker wordt.
Prestatieplafond: het maximale niveau van presteren dat een leerling zou kunnen behalen
onder optimale omstandigheden en met een optimale inzet.
Wat is de rol van de docent?
De docent heeft 3 rollen bij het aanleren en gebruiken van leerstrategieën.
- Coach
- Rolmodel
- Creator
Docent als coach
Je legt uit hoe de leerling een bepaalde leerstrategie het beste in kan zetten en ondersteunt en
moedigt aan tijdens het oefenen.
Pygmalion-effect: De prestaties van de leerling verbeteren als een docent positieve
verwachtingen heeft.
Golem-effect: De prestaties van de leerling verslechteren als een docent negatieve
verwachtingen heeft.
