Food & Business: FOOD Voeding bij gezondheid en ziekte samenvatting P1 A-cluster

Food
Voeding bij gezondheid en ziekte

H1. Voedingspatronen
1.1 Voedingspatronen en voedingsgedrag
Voedingspatroon = wijze waarop ene individu, groep of volk zich gewoonlijk voedt.

1.2 Factoren die een rol spelen bij het ontstaan van een
voedingspatroon en voedingsgedrag
Factoren die invloed hebben op ontstaan voedingspatroon
 Omgevingsfactoren – geografsch, klimatologische, technologische, economische en politeke
factoren die bepalen welk voedsel er beschikbaar is
 Sociaal-culturele factoren – factoren die bepalen welk voedsel als eetbaar wordt beschouwd
en of het een belangrijk deel vd dag is
 Persoonsgebonden factoren – fysiologische en psychologische factoren die bepalen wat
voedselbehoefe is en wat het voor iemand betekend is

1.3 Het ontstaan van het huidige voedingspatroon (1850-1980)
Door industriële revolute grote veranderingen in voedingspatroon
 Groeiende welvaart
 Gewijzigde woon- en werkomstandigheden
 Vernieuwingen in landbouw en veeteelt
 Ontstaan van voedingsindustrie
 Opkomst van moderne voedseldistribute
 Kwaliteitscontrole door overheid

1.4 Huidige voedingspatroon
Veranderingen in voedingspatroon
 Maaltjden minder belangrijk en meer snacken
- Nadeel: meer eten  overgewicht
- Vaak ongezond
 Meer gemaksvoedsel geconsumeerd
- Kant-en-klaar, afaalmaaltjd
- Vlugklaarvlees, voorgesneden groenten, geschilde piepers
 Toenemende diversiteit
- Stjging aantal migranten  meer buitenlandse gerechten
 Plaats van consumpte veranderd van thuis naar elders
 Toegenomen belangstelling voor voeding en gezondheid
- Nieuwe producten
- Consument maakt zich zorgen over toevoegingen en bewerkingen, dierenleed, milieu

Biologisch
 Ecologisch, mens en milieu afankelijk van elkaar
 Hoger opgeleiden en jongere gezinnen eten het meest biologisch
 Kenmerken
- Afomstg uit biologische landbouw, geen kunst- of bestrijdingsmiddelen, diervriendelijk

, - Geen genetsch gemodifceerde organismen
- Geen chemische geur-, kleur- en smaakstofen en conserveermiddelen gebruikt
Duurzaam
 Ontwikkeling die aansluit op behoefen van het heden zonder het vermogen van toekomstge
generates in gevaar te brengen (van Brundlandt)
 Bedrijven efciënt omgaan met energie en water
 Consument kiest voor producten uit omgeving en fruit/groente van het seizoen, vlees
vervangen, kraanwater drinken
 Keurmerken:
- Max Havelaar
- UTZ
- ASC = kweekvis
- MSC = wildgevangen vis
- Rainforest Alliance-keurmerk
 Minder voedselverspilling, afval

Hypes rondom voeding
 Superfoods
- Gaat volgens aanhangers ziektes tegen
- Quinoa, gojibessen, tarwegras, aloë vera en chiazaad
- Populair  prijs stjgt, kans op eenzijdige voedselkeuze
 Glutenvrij
- Niet goed voor mensen die geen glutenallergie hebben, omdat het veel beperkingen
heef en erg complex is
 Melk
- Verhoogde kans op acne en kanker
 Koolhydraten
- Zorgt voor overgewicht
 Raw Food
- Enzymen in voedingsmiddelen gaan kapot door het verhiten
 Oervoeding of paleodieet
- Eten hoe 10.000 jaar geleden werd gedaan
- Fruit, groente, paddenstoelen, knollen, vis, vlees van grasetende dieren, wild, gevogelte,
eieren
- Geen kaas, melk of graanproducten  tekort aan vitamine B2, calcium en vezels /
gewichtsverlies



H4. Voedingsnormen en voedingsonderzoek
4.1 Voeding en gezondheid
Macronutriënten: eiwiten, veten, koolhydraten
Micronutriënten: vitamines en mineralen
 In 2e wereldoorlog vitamines ontdekt
 Na 2e wereldoorlog stjging welvaart  meer belangstelling voor gevolgen van te veel
voedingsstofen
- Ontdekking onverteerbare voedselstandsdelen ook belangrijk, zoals voedingsvezels
 Sinds jaren 80 aandacht voor tekort aan voedingsstofen
- Door ongezond voedingspatroon
- Door voedingsmiddelen te schrappen uit angst voor negateve efecten
 Risicogroepen zijn: kinderen, ouderen en chronisch zieken

,  Ontwikkeling naar rol vitamines en mineralen als antioxidanten
- Afweer van lichaam tegen infectes
- Prevente tegen hart- en vaatzieken kanker
 Bioactieve stofen = stofen in voeding die het lichaam gezond houden
 Deficiëntie ziektten = ziekte als gevolg van tekort aan voedingsstof
- Scheurbuik, beriberi, pellagra
 Andere zakten die een rol spelen:
- Voldoende bewegen
- Niet roken
- Goede balans tussen spanning en ontspanning
- Voldoende slaap
 Dezelfde voedingsstof in een verschillend voedingsmiddel heef andere efecten

4.2 Behoefte aan voedingsstofen
Essentiële voedinssstofen = voedingsstofen die het lichaam onmisbaar en niet/niet voldoende
wordt aangemaakt, moet binnen worden gekregen dmv voeding
- Eiwiten – essentële aminozuren
- Veten – essentële vetzuren
- Koolhydraten – glucose, voedingsvezels
- Vitamines en mineralen
- Water
Tekort/te veel essentële voedingsstof  stoornis in stofwisseling  ziekte/ziekteverschijnselen
 Bepalen hoeveel essentële stofen nodig zijn om defciënte ziekten te voorkomen
 Er moeten wel genoeg reserves zijn (voor menstruate, verkoudheid of wondje)

Marsinale voedinsstoestand = latente defciënte
 Voorraad is onvoldoende en ontstaan vage klachten (vermoeidheid, verminderde weerstand)
 Ontstaan makkelijker chronische ziekten zoals hart- en vaatziekten en kanker
 Depletie = bij chronische zieken zijn lagere gehaltes van bepaalde voedingsstofen gevonden’

Intoxicatie = meer essentële voedingsstof opgenomen dan nodig
 Teveel stof wordt afgebroken of uitgescheiden
 Boven bepaalde hoeveelheid vergifigingsverschijnselen, omdat teveel stof niet snel genoeg
afgebroken kan worden
 Toxische srens = grens waarboven intoxicate optreedt
- Kans op overdosis is groter als benodigde
hoeveelheid en toxische grens dicht bij elkaar liggen

Ondervoedins = Tekort aan veten, koolhydraten en eiwiten
Overvoedins = Teveel veten, koolhydraten en eiwiten
 Kan niet worden uitgescheiden en wordt opgeslagen
 Gevolg is overgewicht

4.3 Aanbevelingen voor voedingsstofen
Voedingsnormen
 Opstellen voedingsnormen dmv adviezen van EFSA (Europees)
 Aanbevelingen van FAO/WHO en Amerikaanse aanbevelingen samengesteld door Food and
Nutriton Board (Internatonaal)