Personen en familierecht
Inhoudsopgave
1.1 – Inleiding – Personenrecht..............................................................................................................2
1.2 – Verwantschap en woonplaats........................................................................................................4
1.3 – Namenrecht...................................................................................................................................6
1.4 – Nationaliteit...................................................................................................................................9
Werkcollege 1 – inleiding en het personenrecht..............................................................................11
2.1 – Relatierecht..................................................................................................................................14
2.2– Echtscheiding en ontbinding.........................................................................................................16
2.3 - Procesrecht...................................................................................................................................18
Werkcollege 2 – relatierecht en het procesrecht..............................................................................21
2.4 – Gezagsrecht – verkrijging.............................................................................................................25
2.5 – Gezag – Inhoud en geschillen.......................................................................................................27
2.6 – Gezag – beëindiging.....................................................................................................................30
Werkcollege 3 – Gezag......................................................................................................................31
3.1 - Afstammingsrecht I.......................................................................................................................39
3.2- Gevolgen van afstamming – binnen huwelijk................................................................................41
3.3 - Afstamming – Erkenning...............................................................................................................43
3.4 – Gerechtelijke vaststelling.............................................................................................................46
3.1 – Adoptie........................................................................................................................................48
RB Overijssel- Adoptie door meemoeder?....................................................................................48
4.1 – inleiding meerderjarige bescherming..........................................................................................56
4.2 – meerderjarige bescherming – curatele........................................................................................58
Werkcollege 5 – meerderjarigebescherming....................................................................................65
,1.1 – Inleiding – Personenrecht
De plaats van het familierecht
Het gaat over de verhoudingen van burgers onderling. Het vindt zijn grondslag in het privaatrecht.
Het familierecht heeft ook grondslagen buiten de grenzen, zoals gezondheidsrecht bijvoorbeeld een
kind dat wordt geopereerd, bestuursrecht inschrijven van een kind, strafrecht, internationaal privaat
naar welke rechter moet ik met twee nationaliteiten en publiekrecht zoals verdagen.
Internationale verdragen
- Europees verdrag voor de rechten van de mens
- Internationaal verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten
- Internationaal verdrag voor de rechten van het kind
- Gehandicaptenverdrag
- Andere internationale regelingen
Invloed EVRM
Welke bepalingen zijn van belang? Artikel 8 privacy – 12 en 14 ERM en artikel 6 -> procesrechtelijk.
Artikel 8 EVRM kent vier verschillende onderwerpen: gezinsleven, privéleven, woning en
correspondentie
Het begrip family life in artikel 8 EVRM: in Nederland vertaald met nauwe persoonlijke betrekking.
Onderscheid tussen formeelrechtelijk begrip en materiaalrechtelijk begrip.
EHRM Marckx case
De regels uit het Belgisch familierecht ten aanzien van erkenning van kinderen door een ongehuwde
moeder zijn in strijd met artikel 8 en 14 van het EVRM. Verder heeft het natuurlijk kind net zoveel
recht als het wettig kind om in een familierechtelijke betrekking te staan met de moeder en de
overige gezinsleden en levert een onderscheid hiertussen schending van artikel 8 en 14 van het EVRM
op. Tenslotte zijn de bepalingen in het Belgische erfrecht niet in strijd met artikel 8 en 14 van het
EVRM en artikel 1 van het Eerste Protocol, maar het onderscheid wat deze bepalingen opleveren ten
aanzien van natuurlijke en wettelijke kinderen en gehuwde en ongehuwde moeders wel.
Verschil tussen onderwerpen
- Personenrecht: over de persoon zelf zonder relatie -> zoals titel 2 en 3
- Familierecht: twee individuen willen een relatie met elkaar
- Erfrecht: vermogen van de overledenen dat wordt verdeeld -> boek 4
- Jeugdrecht: beschermend element voor kinderen
- Procesrecht: echtscheidingen je moet dan naar de rechtbank
2
,Tendensen personen en familierecht
- Verdergaande gelijkstelling tussen man en vrouw
- Toename samenwonende stellen
- Toename in buiten huwelijk geboren kinderen
- Toename in aantal echtscheidingen
- Vergrijzing van de samenleving
- Gelijkstelling tussen alternatieve gezinsvormen
- Pluralisme en individualisme steeds meer verschillen maar willen gelijke behandeling maar
ook steeds meer individuen die alles zelf in de hand willen houden.
Rechtsbeginselen
- Beginsel van persoonlijke vrijheid: Bijvoorbeeld partnerkeuze, wel of geen kinderen, trouwen
of samenwonen.
- Beginsel van gelijkheid: geen onderscheid o.g.v. genderidentiteit, seksuele voorkeur, ras of
kleur
- Beginsel van verantwoordelijkheid: zorgplicht, bescherming, afstamming
- Beginsel van gebondenheid: veel regels van dwingend recht
3
, 1.2 – Verwantschap en woonplaats
- Verwantschap 1:3
- Woonplaats 1:10 t/m 1:15
- Naam 1:5 t/m 1:9
- Nationaliteit (rijkswet op Nederlanderschap)
- Meerderjarigenbescherming 16 – 19 en 20
Verwantschap
Bloedverwantschap verhouding tussen twee personen in de juridische zin hoeft geen echt
bloedverwant te zijn enkel juridisch en aanverwantschap. Twee verhoudingen de rechte lijn en zijlijn.
Denk aan een stamboom je ziet dan lijnen recht omhoog en naar beneden de rechte lijn. Wat is de
zijlijn? Je hebt een zus om bij je zus te komen in de stamboom moet je omhoog en opzij.
Aanverwantschap houdt in dat als je getrouwd bent en je hebt een echtgenoot de bloedverwanten
van je echtgenoten jouw aanverwanten zijn.
Berekening van de graad
Het aantal geboortes tussen die personen die bloedverwantschap hebben veroorzaakt. Jij en je
moeder zijn bloedverwanten in de eerste lijn in de eerste graad. Jij en je moeder zijn bloedverwanten
je dochter is dan tweedegraads. Jij en je zus zijn bloedverwanten in de zijlijn, je telt dan twee
geboortes dus tweedegraads. Waarom is dit noodzakelijk om te weten? Omdat op meerdere plekken
in de wet wordt verwezen naar verwantschap zoals:
Erfrecht 4:10 -> erven van bloedverwanten je moet dan weten wie dat zijn
Verzoeken onder curatelestelling -> 1:379
Instelling van bewind 1:432
Instelling van mentorschap 1:451
Aanwezigheid huwelijksbeletsel 1:41
Verschoningsrecht 165 lid 2 RV
Casus: antwoorden worden op Canvas geplaatst
De vader van Andreas Jansen en Hans:
Hans en Andreas:
Erica en Cedric:
Andreas en Babette:
Ivanka en Babette:
4
Inhoudsopgave
1.1 – Inleiding – Personenrecht..............................................................................................................2
1.2 – Verwantschap en woonplaats........................................................................................................4
1.3 – Namenrecht...................................................................................................................................6
1.4 – Nationaliteit...................................................................................................................................9
Werkcollege 1 – inleiding en het personenrecht..............................................................................11
2.1 – Relatierecht..................................................................................................................................14
2.2– Echtscheiding en ontbinding.........................................................................................................16
2.3 - Procesrecht...................................................................................................................................18
Werkcollege 2 – relatierecht en het procesrecht..............................................................................21
2.4 – Gezagsrecht – verkrijging.............................................................................................................25
2.5 – Gezag – Inhoud en geschillen.......................................................................................................27
2.6 – Gezag – beëindiging.....................................................................................................................30
Werkcollege 3 – Gezag......................................................................................................................31
3.1 - Afstammingsrecht I.......................................................................................................................39
3.2- Gevolgen van afstamming – binnen huwelijk................................................................................41
3.3 - Afstamming – Erkenning...............................................................................................................43
3.4 – Gerechtelijke vaststelling.............................................................................................................46
3.1 – Adoptie........................................................................................................................................48
RB Overijssel- Adoptie door meemoeder?....................................................................................48
4.1 – inleiding meerderjarige bescherming..........................................................................................56
4.2 – meerderjarige bescherming – curatele........................................................................................58
Werkcollege 5 – meerderjarigebescherming....................................................................................65
,1.1 – Inleiding – Personenrecht
De plaats van het familierecht
Het gaat over de verhoudingen van burgers onderling. Het vindt zijn grondslag in het privaatrecht.
Het familierecht heeft ook grondslagen buiten de grenzen, zoals gezondheidsrecht bijvoorbeeld een
kind dat wordt geopereerd, bestuursrecht inschrijven van een kind, strafrecht, internationaal privaat
naar welke rechter moet ik met twee nationaliteiten en publiekrecht zoals verdagen.
Internationale verdragen
- Europees verdrag voor de rechten van de mens
- Internationaal verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten
- Internationaal verdrag voor de rechten van het kind
- Gehandicaptenverdrag
- Andere internationale regelingen
Invloed EVRM
Welke bepalingen zijn van belang? Artikel 8 privacy – 12 en 14 ERM en artikel 6 -> procesrechtelijk.
Artikel 8 EVRM kent vier verschillende onderwerpen: gezinsleven, privéleven, woning en
correspondentie
Het begrip family life in artikel 8 EVRM: in Nederland vertaald met nauwe persoonlijke betrekking.
Onderscheid tussen formeelrechtelijk begrip en materiaalrechtelijk begrip.
EHRM Marckx case
De regels uit het Belgisch familierecht ten aanzien van erkenning van kinderen door een ongehuwde
moeder zijn in strijd met artikel 8 en 14 van het EVRM. Verder heeft het natuurlijk kind net zoveel
recht als het wettig kind om in een familierechtelijke betrekking te staan met de moeder en de
overige gezinsleden en levert een onderscheid hiertussen schending van artikel 8 en 14 van het EVRM
op. Tenslotte zijn de bepalingen in het Belgische erfrecht niet in strijd met artikel 8 en 14 van het
EVRM en artikel 1 van het Eerste Protocol, maar het onderscheid wat deze bepalingen opleveren ten
aanzien van natuurlijke en wettelijke kinderen en gehuwde en ongehuwde moeders wel.
Verschil tussen onderwerpen
- Personenrecht: over de persoon zelf zonder relatie -> zoals titel 2 en 3
- Familierecht: twee individuen willen een relatie met elkaar
- Erfrecht: vermogen van de overledenen dat wordt verdeeld -> boek 4
- Jeugdrecht: beschermend element voor kinderen
- Procesrecht: echtscheidingen je moet dan naar de rechtbank
2
,Tendensen personen en familierecht
- Verdergaande gelijkstelling tussen man en vrouw
- Toename samenwonende stellen
- Toename in buiten huwelijk geboren kinderen
- Toename in aantal echtscheidingen
- Vergrijzing van de samenleving
- Gelijkstelling tussen alternatieve gezinsvormen
- Pluralisme en individualisme steeds meer verschillen maar willen gelijke behandeling maar
ook steeds meer individuen die alles zelf in de hand willen houden.
Rechtsbeginselen
- Beginsel van persoonlijke vrijheid: Bijvoorbeeld partnerkeuze, wel of geen kinderen, trouwen
of samenwonen.
- Beginsel van gelijkheid: geen onderscheid o.g.v. genderidentiteit, seksuele voorkeur, ras of
kleur
- Beginsel van verantwoordelijkheid: zorgplicht, bescherming, afstamming
- Beginsel van gebondenheid: veel regels van dwingend recht
3
, 1.2 – Verwantschap en woonplaats
- Verwantschap 1:3
- Woonplaats 1:10 t/m 1:15
- Naam 1:5 t/m 1:9
- Nationaliteit (rijkswet op Nederlanderschap)
- Meerderjarigenbescherming 16 – 19 en 20
Verwantschap
Bloedverwantschap verhouding tussen twee personen in de juridische zin hoeft geen echt
bloedverwant te zijn enkel juridisch en aanverwantschap. Twee verhoudingen de rechte lijn en zijlijn.
Denk aan een stamboom je ziet dan lijnen recht omhoog en naar beneden de rechte lijn. Wat is de
zijlijn? Je hebt een zus om bij je zus te komen in de stamboom moet je omhoog en opzij.
Aanverwantschap houdt in dat als je getrouwd bent en je hebt een echtgenoot de bloedverwanten
van je echtgenoten jouw aanverwanten zijn.
Berekening van de graad
Het aantal geboortes tussen die personen die bloedverwantschap hebben veroorzaakt. Jij en je
moeder zijn bloedverwanten in de eerste lijn in de eerste graad. Jij en je moeder zijn bloedverwanten
je dochter is dan tweedegraads. Jij en je zus zijn bloedverwanten in de zijlijn, je telt dan twee
geboortes dus tweedegraads. Waarom is dit noodzakelijk om te weten? Omdat op meerdere plekken
in de wet wordt verwezen naar verwantschap zoals:
Erfrecht 4:10 -> erven van bloedverwanten je moet dan weten wie dat zijn
Verzoeken onder curatelestelling -> 1:379
Instelling van bewind 1:432
Instelling van mentorschap 1:451
Aanwezigheid huwelijksbeletsel 1:41
Verschoningsrecht 165 lid 2 RV
Casus: antwoorden worden op Canvas geplaatst
De vader van Andreas Jansen en Hans:
Hans en Andreas:
Erica en Cedric:
Andreas en Babette:
Ivanka en Babette:
4
