/
Scheikunde hoofdstuk B
Paragraaf 1
Chemische industrie ) bedrijven die in chemische fabrieken producten maken.
Fijnchemie ) chemie/productie die draait om kleíne hoeveelheden producten (medicijnen).
Bulkchemie -) chemielproductie die draait om grote hoeveelheden producten (raffinage van
aardolie).
Groene chemie * hier wordt gezocht naar materialen en productieprocessen die minder belastend
zijn voor het milieu.
Scheid ingsmethodes schol ieren
. Zeven: is hiervoor een goed voorbeeld. Bij een zeef met een bepaalde maaswijdte zullen deeltjes
met een grotere diameter dan de maaswijdte doorgaans op het zeef achterblijven.
v . Bezinken: zware deeltjes zakken naar het bodem
. Centrifugeren: Bij centrifugeren wordt een suspensie of emulsie heel snel rondgedraaid.
Hierdoor zakken de zware deeltjes naar de bodem.
Bezinken en centrifugeren (= versneld doen bezinken) zijn scheidingsmethoden die berusten op
een verschil in dichtheid tussen de componenten van een mengsel. Bezinken is eengeschikte
methode om een suspensie te scheiden in een vaste stof en een vloeistof.
. Filtratie: Bij filtreren laten we een suspensie door een filter lopen. De vaste deeltjes kunnen níet
door het filter heen en blijven op het filter achter: het residu. De vloeistof loopt wel door het
filter: het filtraat.
. Destillatie: Bij destilleren verwarm je een mengsel van vloeistoffen. De stof met het laagste
kookpunt verdampt en deze vang je op. Dit is het destillaat.
. Extraheren: mengsels van vaste stoffen scheiden door gebruik te maken van de oplosbàarheid,
het betekend letterlijk: uittrekken. Het oplossÍng die je hierbij gebruikt heet een extractiemiddel.
Als extractiemiddel gebruik je een oplosmiddel, waarin sommige stoffen van het mengsel wel
. oplossen en andere niet. Veel gebruikte extractiemiddelen zijn water, wasbenzine of alcohol.
v Bijv. Theezetten, de vloeistof die je gebruikt is het extractiemiddel. Wat je overhoud is het
extract.
r Absorptie: Bij absorptie dringen de moleculen het materiaal binnen. Keukenpapier absorbeert
dus water terwijl norit kleurstoffen in water kan adsorberen.
Adsorptie: Hierbij gebruik je een vaste stof om een kleurstof te halen uit een oplossing. De vaste
stof die je gebruikt is het adsorptiemiddel.
Bij adsorberen hecht een kleurstof zich aan het adsorptiemiddel. Voorbeelden van
adsorptiemiddelen zijn silicagel, norít en bleekaarde. Het oppervlak moet zo groot mogelijk zijn
bij het adsorptiemiddel. Je moet de adsorptiemiddelen voor gebruik dan ook verpoederen.
. Chromatografie: Het papiertje dat je na het drogen overhoud is het chrornatogram. Zo kan je
zíen welke kleuren de viltstíft bevatte.
Bij het chomatograferen maak je gebruik van de oplosbaarheid en de adsorptie. De kleurstoffen
verschillen in oplosbaarheid in de loopvloeistof en de aanhechtingsvermogen aan het papier
daarom sullen ze op verschillende plaatsen op het papier terecht komen. En anders andere
loopvloeistof of ander papier.
,I . Bij indampen worden een opgeloste, vaste stof gescheiden van de vloeistof waar deze vaste stof
ín opgelost is.
lndampen is een scheidingsmethode waarbij een scheiding plaatsvindt op basis van het verschil
in kookpunt. Stoffen die bij kamertemperatuur vast zijn hebben over het algemeen een hoger
kookpunt dan stoffen die bij kamertemperatuur vloeibaar zijn.
lndampen lijkt erg op destilleren. Ook bij destilleren scheidt je stoffen van elkaar op basis van het
verschil ín kookpunt. Hetverschiltussen indampen en destílleren is dat je bij destílleren
geïnteresseerd bent in de vloeistof met het laagste kookpunt, en bij indampen ben je
geïnteresseerd in de vaste stof die opgelost zit in de vloeistof en die achterblijft als de vloeistof is
verdampt.
lndampen wordt toegepast als de vloeistof niet bewaard hoeft te worden. De vloeistof verdampt
tenslotte en is weg.
Een voorbeeld van indampen is het winnen van zout uit zeewater. In zeewater is veel zout
opgelost. Dit zout kun je scheiden van het water door het water te laten verdampen. De vaste
stoffen die in het water opgelost waren (waaronder zout) blijft dan achter. Zeezout wordt vaak in
afgesloten bekkens, zoutpannen, gewonnen door het zeewater net zolang in het bekken te laten
, tot atle water verdampt is.
. Adsorptie is een scheidingstechniek gebaseerd op het verschil in aanhechtingsvermogen van
bepaalde stoffen aan het adsorptiemiddel.
Bij adsorptie wordt een stof uit een mengsel gehaald door deze stof te binden aan een vaste stof.
Doordat sommige stoffen makkelijker aan een vaste stof binden dan andere, kunnen deze
stoffen van elkaar gescheiden worden.
Adsorptie wordt voornamelijk gebruikt voor het ontkleuren van vloeistoffen of het verwijderen
van geurtjes uit gasmengsel, omdat deze stoffen goed hechten aan het adsorptiemiddel. De
adsorptie van giftig gas met een gasmasker is ook een voorbeeld.
Er is een verschiltussen adsorptie en absorptie. Bij adsorptie hechten de moleculen zich aan de
buitenkant van het adsorptiemateriaal. Bij absorptie dringen de moleculen het materiaal binnen.
Keukenpapier absorbeert dus water terwijl norit kleurstoffen in water kan adsorberen.
Scheidingsmethodes VWO 3
_
:i .i
Je kunt stoffen op verschillende manieren scheiden. Met de methoden bezinken en afgieten kun je
'a stoffen scheiden, dit doe je door: een vloeistof en een vaste stof te hebben dit mengsel doe je in een
reageerbuisje en tot de vaste stof naar de bodem zakt (van de suspensie) dit noem je bezinken. Hoe
groter en zwaarder de vostestofdeeltjes ziln hoe sneller ze naar de bodem zakken. ie kunt naar het
bezinken de bovenste laag vloeistof afgieten. Bezinken wordt ook wel uitzakken of precipiteren
genoemd. Decanteren is het zelfde als ofschenken of bezinken.
Voor een snelle scheiding(dan bezinken en afgieten\ van een suspensie en emulsie kun je
centrifugeren, de vastestofdeeltjes worden naar de bodem van de reageerbuizen geslingerd, daarna
giet je de bovenste vloeistof a/. Nadeel de vaste stof komt erg vast te zitten onderin de reageer
buizen.
Een suspensÍe kun je ook scheiden door te zeven. Zeven gebruik je als je grote vastestofdeeltjes uit
een mengsel wilt scheiden van kleinere vastestofdeeltjes en/of vloeistof.
Een suspensÈ kun je ook filtreren. Dit doe je met filtreerpapier hier kan een vloeistof doorheen maar
een vaste stof niet. Wat er in de filter achterblijft heet het residu. De vloeistof die door het filter
Scheikunde hoofdstuk B
Paragraaf 1
Chemische industrie ) bedrijven die in chemische fabrieken producten maken.
Fijnchemie ) chemie/productie die draait om kleíne hoeveelheden producten (medicijnen).
Bulkchemie -) chemielproductie die draait om grote hoeveelheden producten (raffinage van
aardolie).
Groene chemie * hier wordt gezocht naar materialen en productieprocessen die minder belastend
zijn voor het milieu.
Scheid ingsmethodes schol ieren
. Zeven: is hiervoor een goed voorbeeld. Bij een zeef met een bepaalde maaswijdte zullen deeltjes
met een grotere diameter dan de maaswijdte doorgaans op het zeef achterblijven.
v . Bezinken: zware deeltjes zakken naar het bodem
. Centrifugeren: Bij centrifugeren wordt een suspensie of emulsie heel snel rondgedraaid.
Hierdoor zakken de zware deeltjes naar de bodem.
Bezinken en centrifugeren (= versneld doen bezinken) zijn scheidingsmethoden die berusten op
een verschil in dichtheid tussen de componenten van een mengsel. Bezinken is eengeschikte
methode om een suspensie te scheiden in een vaste stof en een vloeistof.
. Filtratie: Bij filtreren laten we een suspensie door een filter lopen. De vaste deeltjes kunnen níet
door het filter heen en blijven op het filter achter: het residu. De vloeistof loopt wel door het
filter: het filtraat.
. Destillatie: Bij destilleren verwarm je een mengsel van vloeistoffen. De stof met het laagste
kookpunt verdampt en deze vang je op. Dit is het destillaat.
. Extraheren: mengsels van vaste stoffen scheiden door gebruik te maken van de oplosbàarheid,
het betekend letterlijk: uittrekken. Het oplossÍng die je hierbij gebruikt heet een extractiemiddel.
Als extractiemiddel gebruik je een oplosmiddel, waarin sommige stoffen van het mengsel wel
. oplossen en andere niet. Veel gebruikte extractiemiddelen zijn water, wasbenzine of alcohol.
v Bijv. Theezetten, de vloeistof die je gebruikt is het extractiemiddel. Wat je overhoud is het
extract.
r Absorptie: Bij absorptie dringen de moleculen het materiaal binnen. Keukenpapier absorbeert
dus water terwijl norit kleurstoffen in water kan adsorberen.
Adsorptie: Hierbij gebruik je een vaste stof om een kleurstof te halen uit een oplossing. De vaste
stof die je gebruikt is het adsorptiemiddel.
Bij adsorberen hecht een kleurstof zich aan het adsorptiemiddel. Voorbeelden van
adsorptiemiddelen zijn silicagel, norít en bleekaarde. Het oppervlak moet zo groot mogelijk zijn
bij het adsorptiemiddel. Je moet de adsorptiemiddelen voor gebruik dan ook verpoederen.
. Chromatografie: Het papiertje dat je na het drogen overhoud is het chrornatogram. Zo kan je
zíen welke kleuren de viltstíft bevatte.
Bij het chomatograferen maak je gebruik van de oplosbaarheid en de adsorptie. De kleurstoffen
verschillen in oplosbaarheid in de loopvloeistof en de aanhechtingsvermogen aan het papier
daarom sullen ze op verschillende plaatsen op het papier terecht komen. En anders andere
loopvloeistof of ander papier.
,I . Bij indampen worden een opgeloste, vaste stof gescheiden van de vloeistof waar deze vaste stof
ín opgelost is.
lndampen is een scheidingsmethode waarbij een scheiding plaatsvindt op basis van het verschil
in kookpunt. Stoffen die bij kamertemperatuur vast zijn hebben over het algemeen een hoger
kookpunt dan stoffen die bij kamertemperatuur vloeibaar zijn.
lndampen lijkt erg op destilleren. Ook bij destilleren scheidt je stoffen van elkaar op basis van het
verschil ín kookpunt. Hetverschiltussen indampen en destílleren is dat je bij destílleren
geïnteresseerd bent in de vloeistof met het laagste kookpunt, en bij indampen ben je
geïnteresseerd in de vaste stof die opgelost zit in de vloeistof en die achterblijft als de vloeistof is
verdampt.
lndampen wordt toegepast als de vloeistof niet bewaard hoeft te worden. De vloeistof verdampt
tenslotte en is weg.
Een voorbeeld van indampen is het winnen van zout uit zeewater. In zeewater is veel zout
opgelost. Dit zout kun je scheiden van het water door het water te laten verdampen. De vaste
stoffen die in het water opgelost waren (waaronder zout) blijft dan achter. Zeezout wordt vaak in
afgesloten bekkens, zoutpannen, gewonnen door het zeewater net zolang in het bekken te laten
, tot atle water verdampt is.
. Adsorptie is een scheidingstechniek gebaseerd op het verschil in aanhechtingsvermogen van
bepaalde stoffen aan het adsorptiemiddel.
Bij adsorptie wordt een stof uit een mengsel gehaald door deze stof te binden aan een vaste stof.
Doordat sommige stoffen makkelijker aan een vaste stof binden dan andere, kunnen deze
stoffen van elkaar gescheiden worden.
Adsorptie wordt voornamelijk gebruikt voor het ontkleuren van vloeistoffen of het verwijderen
van geurtjes uit gasmengsel, omdat deze stoffen goed hechten aan het adsorptiemiddel. De
adsorptie van giftig gas met een gasmasker is ook een voorbeeld.
Er is een verschiltussen adsorptie en absorptie. Bij adsorptie hechten de moleculen zich aan de
buitenkant van het adsorptiemateriaal. Bij absorptie dringen de moleculen het materiaal binnen.
Keukenpapier absorbeert dus water terwijl norit kleurstoffen in water kan adsorberen.
Scheidingsmethodes VWO 3
_
:i .i
Je kunt stoffen op verschillende manieren scheiden. Met de methoden bezinken en afgieten kun je
'a stoffen scheiden, dit doe je door: een vloeistof en een vaste stof te hebben dit mengsel doe je in een
reageerbuisje en tot de vaste stof naar de bodem zakt (van de suspensie) dit noem je bezinken. Hoe
groter en zwaarder de vostestofdeeltjes ziln hoe sneller ze naar de bodem zakken. ie kunt naar het
bezinken de bovenste laag vloeistof afgieten. Bezinken wordt ook wel uitzakken of precipiteren
genoemd. Decanteren is het zelfde als ofschenken of bezinken.
Voor een snelle scheiding(dan bezinken en afgieten\ van een suspensie en emulsie kun je
centrifugeren, de vastestofdeeltjes worden naar de bodem van de reageerbuizen geslingerd, daarna
giet je de bovenste vloeistof a/. Nadeel de vaste stof komt erg vast te zitten onderin de reageer
buizen.
Een suspensÍe kun je ook scheiden door te zeven. Zeven gebruik je als je grote vastestofdeeltjes uit
een mengsel wilt scheiden van kleinere vastestofdeeltjes en/of vloeistof.
Een suspensÈ kun je ook filtreren. Dit doe je met filtreerpapier hier kan een vloeistof doorheen maar
een vaste stof niet. Wat er in de filter achterblijft heet het residu. De vloeistof die door het filter
