Ontwikkeling van persoonlijke relaties
Hoorcolleges aangevuld met artikelen, met opengelaten begrippen om deze te oefenen
Bevat 1 oefenvraag per college
Jaar 23/24, semester 2
Hoorcollege 1 vroege sociale relaties
Hoorcollege 2 sociale netwerken
Hoorcollege 3 ouders en kinderen
Hoorcollege 4 ouders voorbij de kindertijd
Hoorcollege 5 vriendschap
Hoorcollege 6 status, selectie en invloed
Hoorcollege 7 ontluikende volwassenheid
Hoorcollege 8 eenzaamheid
Hoorcollege 9 negatieve peerrelaties
Hoorcollege 10 romantische relaties
Hoorcollege 11 online peer relaties
Begrippen zijn vervangen door drie dikgedrukte puntjes ‘…’
Leeftijden zijn vervangen door drie blauwe puntjes ‘…’
Andere belangrijke concepten of woorden zijn vervangen door drie normale puntjes ‘…’
,Hoorcollege 1 – vroege interacties
De meeste klassieke theorieën stellen de hypothesen dat:
- Baby’s niet in staat zijn tot sociale interactie
- Alleen primaire verzorgers belangrijk zijn voor latere relaties
- Peerrelaties pas later in de ontwikkeling nuttig zijn
Onderzoeken tonen echter aan dat baby’s wel een voorkeur hebben voor bepaalde sociale
interacties; ze hebben een voorkeur voor een goed gedragende knuffel over een slecht
gedragende knuffel. Ze kennen het verschil tussen goed en slecht en hebben dus sociale
vaardigheden.
Klassieke theorieën
- … = bij baby’s domineert het ID, waardoor zij emotionele beperkingen hebben
o Sociale interacties zijn pas later belangrijk
o Peerrelaties zijn helemaal niet belangrijk voor de ontwikkeling
- … = baby’s zijn biologisch geprogrammeerd om relaties aan te gaan met hun primaire
verzorgers en deze relatie vormt een basis voor latere relaties
o Relaties met andere mensen en peers zijn nog niet belangrijk
- … = ouders zijn belangrijk in de ontwikkeling van sociale relaties, omdat zij via
imitatie belangrijke sociale vaardigheden aan de baby leren
o Peerrelaties zijn pas later belangrijk
- … = baby’s hebben cognitieve beperkingen waardoor zij nog geen peerrelaties
kunnen aangaan
o Pas wanneer kinderen verbale interacties aan kunnen gaan, verminderen deze
cognitieve beperkingen wat peerrelaties mogelijk maakt
- … = baby’s hebben een aangeboren temperament dat de ontwikkeling beïnvloedt, en
zowel ouders als peers hebben hier een kleine rol in
- … = baby’s zijn biologisch gebouwd om naast primaire zorgverleners aandacht aan
anderen te schenken
o Baby’s die opgroeien met peers hebben een betere sociale ontwikkeling
o Dit is de enige klassieke theorie die stelt dat peerrelaties op jonge leeftijd al
belangrijk zijn voor de latere ontwikkeling
Volgens moderne theorieën zijn peerrelaties op jonge leeftijd wel belangrijk voor de
ontwikkeling van het kind
- Jonge kinderen kunnen dus leren van zowel ouders als van peers
- Er wordt vaak uitgegaan van een parallelle ontwikkeling waarbij sociale vaardigheden
zich ontwikkelen door interacties met de ouders, en deze tegelijkertijd al toepasbaar
zijn en doorontwikkeld worden door peerrelaties
o Interacties met ouders hoeven niet vooraf te gaan aan interacties met peers
- … = baby’s zijn lid van een brede samenleving waarin hij een actieve rol aanneemt in
sociale interacties
o Baby heeft het vermogen om meerdere sociale relaties aan te gaan
o Baby is ingebed in complexe sociale netwerken
o Baby heeft een sociale aard waardoor hij van nature is aangetrokken tot
soortgenoten
, … = pasgeboren baby’s hebben meer aandacht voor een bord waarop
een normaal gezicht te zien is, dan voor een bord waarop een
gehusseld gezicht te zien is
Tegenwoordig wordt er dus gesteld dat de ontwikkeling van peer relaties al begint bij baby’s
- Deze relaties zijn eerst non-verbaal, waarbij ze bestaan uit
o …
o …
- Vanaf 1 jaar ontstaat er meer interesse naar peers, waarbij er meer actief wordt
gezocht naar peerrelaties
o Naar peers gebaren
o Peers aanraken
… = relatie tussen 2 peers
… = een handeling die voortbouwt op iets wat een peer doet, waarmee het een
basiselement/onderdeel van de relatie vormt
- Vanaf 6 mnd kan een baby andermans actie waarnemen en erop reageren
- Contingente reacties zijn specifiek voor elke peer dyade
o Ze laten zien welk sociaal gedrag normaal/verwacht wordt
o De ene dyade kan een patroon ontwikkelen waarbij ze eerst hun neus en dan
hun voet aanraken, terwijl een andere dyade een ander patroon ontwikkelt
- … is hierbij een belangrijk aspect
… = een vrijwillige actie die voordelig is voor een ander
- Empathie
o Ontwikkelt vanaf 2 jaar, maar reacties op distress van anderen zijn er al eerder
o Pasgeboren baby’s huilen als reactie op het huilen van andere baby’s
o Vanaf 8 mnd ontstaat er een gedragspatroon als reactie op distress van een
peer
Distress peer … … … …
o Vanaf 2 jaar ontstaan er individuele verschillen in reacties op distress van
peers
Verschillende strategieën om de peer gerust te stellen
Verschillende fysieke gedragingen
Agressie of juist amusement
- Delen
o Vanaf … mnd: … = egoïstisch delen met het doel om samen te spelen
o Vanaf … mnd: delen wanneer dat van een ander gevraagd wordt
Gaat samen met … = begrijpen dat dingen een eigenaar hebben het
onderscheid kunnen zien tussen ‘een’ jas en ‘jouw’ jas
o Vanaf … mnd: spontaan delen
, Maar; niet-delen komt nog heel veel voor
o Vanaf … mnd: toename delen door ontwikkeling van … = zich kunnen
inbeelden wat de ander wil en waarom hij iets doet
- Samenwerken
o Vanaf 12 mnd: nog niet ontwikkeld, maar er wordt oppervlakkig
samengewerkt door om de beurt geluiden te herhalen
o Vanaf 2 jaar: handelingen met anderen coördineren, anticiperen op anderen en
kiezen tussen samenwerking en competitie
… speelt hierbij een belangrijke rol
- Conflict
o Conflict helpt om vaardigheden te ontwikkelen het is dus functioneel
o Vanaf … jaar: conflict om speelgoed, soms opgelost door fysieke kracht
o Vanaf … jaar: gebruik van verbale middelen om conflict op te lossen, en
wraak/reciprociteit wordt belangrijk
o Vanaf … jaar ontstaan genderverschillen in hoe conflicten opgelost worden
… (meisjes/jongens) gebruiken vaker fysieke kracht
Onderliggende vaardigheden van dyadische peerrelaties
- … = vermogen om aandacht te coördineren met een ander
o Vanaf 6 mnd
o Samen iets ondernemen, ernaar kijken, ernaar gebaren
o Een van de basisprincipes van de theory of mind
- … = in staat zijn om emoties te controleren en te reguleren
o Peers spelen een belangrijke rol kinderen reguleren meer bij peers dan bij
ouders
o Ouders vormen een veilige haven om emotieregulatie te oefenen
- … = vermogen om neigingen te onderdrukken
o Kind moet balans vinden tussen het toelaten en het onderdrukken van
neigingen
o Ontwikkeling van persoonlijke ruimte en sensitiviteit
- … = nadoen/spiegelen van een ander
o Belangrijk voor bonding en spelen
o Basis voor contingente reacties
- … = besef van oorzaak-gevolg
o Vanaf 6 mnd
o Begrip dat
Een ander dingen met een reden doet
Jouw acties een ander kunnen beïnvloeden
Een ander iets per ongeluk kan doen
- …
o Verbaal vermogen gecorreleerd met hogere prosocialiteit en lagere agressie
o Basis voor pretend play, wat een belangrijk onderdeel is van peerrelaties
… = voorkeur voor mensen die op jou lijken
- Vanaf 6 mnd zijn leden van dyaden vergelijkbaar en zijn er verschillen te zien tussen
dyaden
- Baby’s hebben voorkeur voor
o Hetzelfde geslacht
Hoorcolleges aangevuld met artikelen, met opengelaten begrippen om deze te oefenen
Bevat 1 oefenvraag per college
Jaar 23/24, semester 2
Hoorcollege 1 vroege sociale relaties
Hoorcollege 2 sociale netwerken
Hoorcollege 3 ouders en kinderen
Hoorcollege 4 ouders voorbij de kindertijd
Hoorcollege 5 vriendschap
Hoorcollege 6 status, selectie en invloed
Hoorcollege 7 ontluikende volwassenheid
Hoorcollege 8 eenzaamheid
Hoorcollege 9 negatieve peerrelaties
Hoorcollege 10 romantische relaties
Hoorcollege 11 online peer relaties
Begrippen zijn vervangen door drie dikgedrukte puntjes ‘…’
Leeftijden zijn vervangen door drie blauwe puntjes ‘…’
Andere belangrijke concepten of woorden zijn vervangen door drie normale puntjes ‘…’
,Hoorcollege 1 – vroege interacties
De meeste klassieke theorieën stellen de hypothesen dat:
- Baby’s niet in staat zijn tot sociale interactie
- Alleen primaire verzorgers belangrijk zijn voor latere relaties
- Peerrelaties pas later in de ontwikkeling nuttig zijn
Onderzoeken tonen echter aan dat baby’s wel een voorkeur hebben voor bepaalde sociale
interacties; ze hebben een voorkeur voor een goed gedragende knuffel over een slecht
gedragende knuffel. Ze kennen het verschil tussen goed en slecht en hebben dus sociale
vaardigheden.
Klassieke theorieën
- … = bij baby’s domineert het ID, waardoor zij emotionele beperkingen hebben
o Sociale interacties zijn pas later belangrijk
o Peerrelaties zijn helemaal niet belangrijk voor de ontwikkeling
- … = baby’s zijn biologisch geprogrammeerd om relaties aan te gaan met hun primaire
verzorgers en deze relatie vormt een basis voor latere relaties
o Relaties met andere mensen en peers zijn nog niet belangrijk
- … = ouders zijn belangrijk in de ontwikkeling van sociale relaties, omdat zij via
imitatie belangrijke sociale vaardigheden aan de baby leren
o Peerrelaties zijn pas later belangrijk
- … = baby’s hebben cognitieve beperkingen waardoor zij nog geen peerrelaties
kunnen aangaan
o Pas wanneer kinderen verbale interacties aan kunnen gaan, verminderen deze
cognitieve beperkingen wat peerrelaties mogelijk maakt
- … = baby’s hebben een aangeboren temperament dat de ontwikkeling beïnvloedt, en
zowel ouders als peers hebben hier een kleine rol in
- … = baby’s zijn biologisch gebouwd om naast primaire zorgverleners aandacht aan
anderen te schenken
o Baby’s die opgroeien met peers hebben een betere sociale ontwikkeling
o Dit is de enige klassieke theorie die stelt dat peerrelaties op jonge leeftijd al
belangrijk zijn voor de latere ontwikkeling
Volgens moderne theorieën zijn peerrelaties op jonge leeftijd wel belangrijk voor de
ontwikkeling van het kind
- Jonge kinderen kunnen dus leren van zowel ouders als van peers
- Er wordt vaak uitgegaan van een parallelle ontwikkeling waarbij sociale vaardigheden
zich ontwikkelen door interacties met de ouders, en deze tegelijkertijd al toepasbaar
zijn en doorontwikkeld worden door peerrelaties
o Interacties met ouders hoeven niet vooraf te gaan aan interacties met peers
- … = baby’s zijn lid van een brede samenleving waarin hij een actieve rol aanneemt in
sociale interacties
o Baby heeft het vermogen om meerdere sociale relaties aan te gaan
o Baby is ingebed in complexe sociale netwerken
o Baby heeft een sociale aard waardoor hij van nature is aangetrokken tot
soortgenoten
, … = pasgeboren baby’s hebben meer aandacht voor een bord waarop
een normaal gezicht te zien is, dan voor een bord waarop een
gehusseld gezicht te zien is
Tegenwoordig wordt er dus gesteld dat de ontwikkeling van peer relaties al begint bij baby’s
- Deze relaties zijn eerst non-verbaal, waarbij ze bestaan uit
o …
o …
- Vanaf 1 jaar ontstaat er meer interesse naar peers, waarbij er meer actief wordt
gezocht naar peerrelaties
o Naar peers gebaren
o Peers aanraken
… = relatie tussen 2 peers
… = een handeling die voortbouwt op iets wat een peer doet, waarmee het een
basiselement/onderdeel van de relatie vormt
- Vanaf 6 mnd kan een baby andermans actie waarnemen en erop reageren
- Contingente reacties zijn specifiek voor elke peer dyade
o Ze laten zien welk sociaal gedrag normaal/verwacht wordt
o De ene dyade kan een patroon ontwikkelen waarbij ze eerst hun neus en dan
hun voet aanraken, terwijl een andere dyade een ander patroon ontwikkelt
- … is hierbij een belangrijk aspect
… = een vrijwillige actie die voordelig is voor een ander
- Empathie
o Ontwikkelt vanaf 2 jaar, maar reacties op distress van anderen zijn er al eerder
o Pasgeboren baby’s huilen als reactie op het huilen van andere baby’s
o Vanaf 8 mnd ontstaat er een gedragspatroon als reactie op distress van een
peer
Distress peer … … … …
o Vanaf 2 jaar ontstaan er individuele verschillen in reacties op distress van
peers
Verschillende strategieën om de peer gerust te stellen
Verschillende fysieke gedragingen
Agressie of juist amusement
- Delen
o Vanaf … mnd: … = egoïstisch delen met het doel om samen te spelen
o Vanaf … mnd: delen wanneer dat van een ander gevraagd wordt
Gaat samen met … = begrijpen dat dingen een eigenaar hebben het
onderscheid kunnen zien tussen ‘een’ jas en ‘jouw’ jas
o Vanaf … mnd: spontaan delen
, Maar; niet-delen komt nog heel veel voor
o Vanaf … mnd: toename delen door ontwikkeling van … = zich kunnen
inbeelden wat de ander wil en waarom hij iets doet
- Samenwerken
o Vanaf 12 mnd: nog niet ontwikkeld, maar er wordt oppervlakkig
samengewerkt door om de beurt geluiden te herhalen
o Vanaf 2 jaar: handelingen met anderen coördineren, anticiperen op anderen en
kiezen tussen samenwerking en competitie
… speelt hierbij een belangrijke rol
- Conflict
o Conflict helpt om vaardigheden te ontwikkelen het is dus functioneel
o Vanaf … jaar: conflict om speelgoed, soms opgelost door fysieke kracht
o Vanaf … jaar: gebruik van verbale middelen om conflict op te lossen, en
wraak/reciprociteit wordt belangrijk
o Vanaf … jaar ontstaan genderverschillen in hoe conflicten opgelost worden
… (meisjes/jongens) gebruiken vaker fysieke kracht
Onderliggende vaardigheden van dyadische peerrelaties
- … = vermogen om aandacht te coördineren met een ander
o Vanaf 6 mnd
o Samen iets ondernemen, ernaar kijken, ernaar gebaren
o Een van de basisprincipes van de theory of mind
- … = in staat zijn om emoties te controleren en te reguleren
o Peers spelen een belangrijke rol kinderen reguleren meer bij peers dan bij
ouders
o Ouders vormen een veilige haven om emotieregulatie te oefenen
- … = vermogen om neigingen te onderdrukken
o Kind moet balans vinden tussen het toelaten en het onderdrukken van
neigingen
o Ontwikkeling van persoonlijke ruimte en sensitiviteit
- … = nadoen/spiegelen van een ander
o Belangrijk voor bonding en spelen
o Basis voor contingente reacties
- … = besef van oorzaak-gevolg
o Vanaf 6 mnd
o Begrip dat
Een ander dingen met een reden doet
Jouw acties een ander kunnen beïnvloeden
Een ander iets per ongeluk kan doen
- …
o Verbaal vermogen gecorreleerd met hogere prosocialiteit en lagere agressie
o Basis voor pretend play, wat een belangrijk onderdeel is van peerrelaties
… = voorkeur voor mensen die op jou lijken
- Vanaf 6 mnd zijn leden van dyaden vergelijkbaar en zijn er verschillen te zien tussen
dyaden
- Baby’s hebben voorkeur voor
o Hetzelfde geslacht
