Technische Aspecten van Events - Geluid 1/107
H1: Geluid
Inleiding
1. Wat is geluid 2
Voortplantingssnelheid (c): 3
Golfvorm 4
Vormen van golven: 4
Fase: 5
2. Gedrag van geluid 5
A. Verspreiding 5
B. Reflectie 7
Principe van Huygens 7
λ geluid > λ obstakel 7
λ geluid < λ obstakel 8
C. Breking 8
D. Geluidsfenomenen 8
Doppler effect 8
Zwevingen 9
3. Decibel 9
4. De akoestische keten 12
A. Microfoons 12
Volgens richtingskarakteristiek 12
Indeling volgens werking 14
Speciale microfoontypes 16
B. Signaaloverdracht 18
Ongebalanceerde of asymmetrische lijnen 18
Gebalanceerde of symmetrische lijnen 18
Stekkers en contacten 19
C. Luidsprekers 20
5. PA-systeem 22
1. Conventioneel 22
2. Line array 22
Delay stack: 22
Audiofeedback: 22
Systeem inregelen, soundcheck en line check 23
Stageplot & inputlijst 23
In ear monitors 25
6. Mengtafel 27
7. Outboard 30
8. Verschil analoge & digitale techniek 31
Yinthe Valcke
,Technische Aspecten van Events - Geluid 2/107
1. Wat is geluid
Geluidsgolven = variaties id luchtdruk die in staat zijn het oor te prikkelen
› Die variaties veroorzaakt door trillend object (bv. snaar v gitaar, riet ve saxofoon …)
› Lucht die rondom dat voorwerp is: wordt zachtjes ineengeduwd en uitgerokken
door die trilling
› Deze compressies en decrompressies planten zich door via de lucht
› Lucht laat ons trommelvlies trillen
› Deze prikkel wordt via een systeem omgezet in een zenuwprikkel
Rubensbuis: buis met gaatjes, brandbaar gas in deze bus en luidspreker aan de andere
kant wanneer er geluid erin komt, wordt het gas samengeperst (video dia 4)
Golven hebben een:
› Frequentie = aantal volledige golven die een bepaalt punt bereiken (of trillingen) per
seconde: hoe meer (dus hoe sneller de golven elkaar opvolgen), hoe hoger de toon
› Amplitude = sterkte vd druk
› Voortplantingssnelheid
Hoorbare frequenties
› Tussen 20 – 20.000 Hz (bij volwassen
gedaald naar 15.000 Hz)
› Ultrasone toepassingen:
» Bv. echografie: adhv geluidsgolf wordt een
beeld gemaakt, hondenfluitje, sonar van
duikboot
Yinthe Valcke
,Technische Aspecten van Events - Geluid 3/107
Voortplantingssnelheid (c):
afhankelijk v temperatuur en vh medium waarin de golf zich voortplant (bv. in heliumgas
is snelheid v geluid>lucht dus enkele boventonen klinken sterker hogere stem)
› Kengetal: 20°C in lucht: 343 m/s
Als je een voorwerp dat groter is dan de golflengte (λ) voor de geluidbron houdt kan
je golf tegenhouden
Om toon volledig hoorbaar te maken ruimte moet minstens zo groot zijn als de halve
golflengte v die toon
› Anders ‘past’ die golf niet in de ruimte
› Bv. laagste noot vleugelpiano is A0 (27,5 Hz) λ= 12,5m
ruimte moet >6,25m
› Anders is toon zachter of volledig onhoorbaar
Zuivere sinusgolven (zoals hierboven) klinken als fluittoon
› Komen zelden in natuur voor geluid bestaat meestal uit samengestelde golven
Yinthe Valcke
, Technische Aspecten van Events - Geluid 4/107
Golfvorm
bestaat uit lage sinustoon met fundamentele frequentie (= grondtoon) + meerdere
hogere boventonen (= harmonischen)
In muzikale tonen deze harmonische frequenties op vaste afstanden v elkaar: nl. de
eerste toon (hier 120Hz) er telkens bij optellen
› (per verdubbeling krijg je een toon die en octaaf hoger ligt)
› Bv. op piano een noot van 120Hz, dan bestaat het geluid uit deze tonen samen:
» 120Hz: grondtoon of 1e harmonische
» 240Hz: 1e boventoon of 2e harmonische, het oktaaf (verdubbeling)
» 360Hz: 2e boventoon of 3e harmonische, de kwint
» 480Hz: 3e boventoon of 4e harmonische, het 2e oktaaf (verdubbeling van 240)
» 600Hz: 4e boventoon of 5e harmonische, de terts
Timbre = klankkleur: wordt onder andere bepaald door de relatieve sterkte waarmee
deze boventonen voorkomen
› Boventonen kan je niet apart horen, zijn versmolten in de totale klant
Vormen van golven:
Blokgolf: oneven harmonischen (1,3,5,7,9 …) optellen bij een zuivere sinustoon (120Hz hier)
› Bv. 120Hz + 360Hz + 600Hz + 840Hz
› Klinkt als vervormde (overstuurde) toon
Zaagtand: alle harmonischen (1,2,3,4,5 …)
› Bv. 120Hz + 240Hz + 360Hz + 480Hz + 600 Hz + …
› Klinkt een beetje als strijkers
Yinthe Valcke
H1: Geluid
Inleiding
1. Wat is geluid 2
Voortplantingssnelheid (c): 3
Golfvorm 4
Vormen van golven: 4
Fase: 5
2. Gedrag van geluid 5
A. Verspreiding 5
B. Reflectie 7
Principe van Huygens 7
λ geluid > λ obstakel 7
λ geluid < λ obstakel 8
C. Breking 8
D. Geluidsfenomenen 8
Doppler effect 8
Zwevingen 9
3. Decibel 9
4. De akoestische keten 12
A. Microfoons 12
Volgens richtingskarakteristiek 12
Indeling volgens werking 14
Speciale microfoontypes 16
B. Signaaloverdracht 18
Ongebalanceerde of asymmetrische lijnen 18
Gebalanceerde of symmetrische lijnen 18
Stekkers en contacten 19
C. Luidsprekers 20
5. PA-systeem 22
1. Conventioneel 22
2. Line array 22
Delay stack: 22
Audiofeedback: 22
Systeem inregelen, soundcheck en line check 23
Stageplot & inputlijst 23
In ear monitors 25
6. Mengtafel 27
7. Outboard 30
8. Verschil analoge & digitale techniek 31
Yinthe Valcke
,Technische Aspecten van Events - Geluid 2/107
1. Wat is geluid
Geluidsgolven = variaties id luchtdruk die in staat zijn het oor te prikkelen
› Die variaties veroorzaakt door trillend object (bv. snaar v gitaar, riet ve saxofoon …)
› Lucht die rondom dat voorwerp is: wordt zachtjes ineengeduwd en uitgerokken
door die trilling
› Deze compressies en decrompressies planten zich door via de lucht
› Lucht laat ons trommelvlies trillen
› Deze prikkel wordt via een systeem omgezet in een zenuwprikkel
Rubensbuis: buis met gaatjes, brandbaar gas in deze bus en luidspreker aan de andere
kant wanneer er geluid erin komt, wordt het gas samengeperst (video dia 4)
Golven hebben een:
› Frequentie = aantal volledige golven die een bepaalt punt bereiken (of trillingen) per
seconde: hoe meer (dus hoe sneller de golven elkaar opvolgen), hoe hoger de toon
› Amplitude = sterkte vd druk
› Voortplantingssnelheid
Hoorbare frequenties
› Tussen 20 – 20.000 Hz (bij volwassen
gedaald naar 15.000 Hz)
› Ultrasone toepassingen:
» Bv. echografie: adhv geluidsgolf wordt een
beeld gemaakt, hondenfluitje, sonar van
duikboot
Yinthe Valcke
,Technische Aspecten van Events - Geluid 3/107
Voortplantingssnelheid (c):
afhankelijk v temperatuur en vh medium waarin de golf zich voortplant (bv. in heliumgas
is snelheid v geluid>lucht dus enkele boventonen klinken sterker hogere stem)
› Kengetal: 20°C in lucht: 343 m/s
Als je een voorwerp dat groter is dan de golflengte (λ) voor de geluidbron houdt kan
je golf tegenhouden
Om toon volledig hoorbaar te maken ruimte moet minstens zo groot zijn als de halve
golflengte v die toon
› Anders ‘past’ die golf niet in de ruimte
› Bv. laagste noot vleugelpiano is A0 (27,5 Hz) λ= 12,5m
ruimte moet >6,25m
› Anders is toon zachter of volledig onhoorbaar
Zuivere sinusgolven (zoals hierboven) klinken als fluittoon
› Komen zelden in natuur voor geluid bestaat meestal uit samengestelde golven
Yinthe Valcke
, Technische Aspecten van Events - Geluid 4/107
Golfvorm
bestaat uit lage sinustoon met fundamentele frequentie (= grondtoon) + meerdere
hogere boventonen (= harmonischen)
In muzikale tonen deze harmonische frequenties op vaste afstanden v elkaar: nl. de
eerste toon (hier 120Hz) er telkens bij optellen
› (per verdubbeling krijg je een toon die en octaaf hoger ligt)
› Bv. op piano een noot van 120Hz, dan bestaat het geluid uit deze tonen samen:
» 120Hz: grondtoon of 1e harmonische
» 240Hz: 1e boventoon of 2e harmonische, het oktaaf (verdubbeling)
» 360Hz: 2e boventoon of 3e harmonische, de kwint
» 480Hz: 3e boventoon of 4e harmonische, het 2e oktaaf (verdubbeling van 240)
» 600Hz: 4e boventoon of 5e harmonische, de terts
Timbre = klankkleur: wordt onder andere bepaald door de relatieve sterkte waarmee
deze boventonen voorkomen
› Boventonen kan je niet apart horen, zijn versmolten in de totale klant
Vormen van golven:
Blokgolf: oneven harmonischen (1,3,5,7,9 …) optellen bij een zuivere sinustoon (120Hz hier)
› Bv. 120Hz + 360Hz + 600Hz + 840Hz
› Klinkt als vervormde (overstuurde) toon
Zaagtand: alle harmonischen (1,2,3,4,5 …)
› Bv. 120Hz + 240Hz + 360Hz + 480Hz + 600 Hz + …
› Klinkt een beetje als strijkers
Yinthe Valcke
