Samenvatting Beroepssituatie 7
HC 7.1 / KL 7.1 / HC 7.3 / HC 7.4 MB – Gaswisseling / Ziekten van de luchtwegen
Leerdoelen:
het proces van gaswisselingen: in de longen (pulmones) en in de weefsels uitleggen;
het capillair uitwisselingsproces beschrijven;
het principe van zuur-base-evenwicht uitleggen en de rol van de longen hierin herkennen;
beschrijven hoe de ademhaling wordt bewaakt, welke parameters hierbij van belang zijn en
afwijkingen hierin interpreteren
het proces van gaswisselingen: in de longen (pulmones) en in de weefsels uitleggen en
beschrijven hoe dit proces verloopt bij COPD patiënten;
het principe van zuur-base-evenwicht uitleggen, de rol van de longen hierin herkennen en dit
toepassen op een COPD casus.
de definitie, risicofactoren, symptomen, onderzoeken, preventie en behandeling van COPD
uitleggen;
de definitie, oorzaken, symptomen en behandeling van exacerbatie COPD uitleggen;
de definitie, risicofactoren, symptomen, onderzoeken, complicaties, preventie en behandeling
van pneumonie, acute luchtweg infecties en pneumothorax uitleggen en in verband brengen met
COPD;
uitleggen hoe dyspnoe bij COPD patiënten door hartfalen kan worden veroorzaakt en hoe de
diagnose kan worden gesteld aan de hand van anamnese, lichamelijk onderzoek en aanvullend
onderzoek;
de definitie, symptomen, onderzoeken en behandeling van astma uitleggen;
benoemen wanneer specifieke pulmonale medicatie (luchtwegverwijders, corticosteroïde,
antibiotica, O2) wordt geïndiceerd en hun werking en bijwerking verklaren.
Gaswisseling
Tussen avioli (= longblaasje) en capillairen uitwisseling via diffusie
Respiratorische membraan = epitheellaag avioli en laag capillair
Partiële druk (P)
- Bepalend voor de snelheid van de diffusie
- Druk door één enkel gas wordt uitgeoefend
- Recht evenredig met percentage
Atmosferische druk:
- 760 mmHG
- Som van alle partiële drukken
N2 (mmHg) O2 (mmHg) H2O (mmHg) CO2 (mmHg)
Ingeademde 78,6 % 20,9% 0,5% 0,04%
lucht (droog)
druk hangt samen met de ingenomen hoeveelheid volume.
externe respiratie = alveoli <-> alveolaire capillairen
interne respiratie = capillairen grote bloedsomloop <-> Interstitiële vloeistof
Zuurstoftransport
- Ertrocyten hemoglobine
- Hb + O2 <-> HbO2 (oxyhemoglobine)
- Hoeveelheid O2 binding: PO2 omgeving
- Hoeveelheid O2 afgifte:
o Activiteit weefsels
o pH daling
o temperatuur stijging
1
,2
,Kooldioxide transport:
- opgelost in bloedplasma (7%)
- gebonden aan hemoglobine (23%)
- omgezet in koolzuur/bicarbonaat (H2CO3 en HCO3- (70%)
CO2 + H2O < - > H2CO3 <- > H+ + HCO3-
o koolzuuranhydrase = enzym dat reactie versnelt met evenwicht naar rechts.
Zuur-base-evenwicht in bloed
= pH van 7,35-7,45
- Acidose < 7,35
o CZS functioneert niet meer coma
o Samentrekking van het hart zwakker en onregelmatiger hartfalen
o Daling bloeddruk circulatoire shock
- Alkalose >7,45
o Spierkrampen en trekkingen
o Tintelingen
o Flauwvallen
o Hartritmestoornissen
Oorzaken acidose
Respiratoir: ademinsufficiëntie Metabool: stofwisseling
COPD Lactaat acidose
Longoedeem Ketoacidose
Stoornissen ademcentrum Verlies HCO3-
Spierziekten Tekort HCO3- door nierziekten
Onvoldoende H+ uitscheiding nieren
Compensatie nieren (24-48) Compensatie
H+ uitscheiding Verhoogde CO2 uitscheiding
HCO3—aanmaak nieren Extra HCO3- aanmaak uitscheiding H+
Oorzaken alkalose
Respiratoir: daling pCO2 Metabool: verhoging HCO3—
Hyperventilatie Verlies H+ of te weinig HCO3—uitscheiding door een nierziekte
Stimulatie ademhalingscentrum Braken
Diuretica gebruik
Compensatie:nieren (24-48 uur) Compensatie:
HCO3- daling (chronisch) minder CO2 uitscheiden
H+ vasthouden indien mogelijk
- Arteriële bloedgas = astrup = pH, pCO2, PO2, HCO3-
Buffersystemen:
- Eiwit buffer
- Fosfaatbuffer
- Bicarbonaat buffer
Uitscheiding zuren:
CO2 + H2O < - > H2CO3 <- > H+ + HCO3-
- CO2 via longen en H+ via nieren
- HCO3- regeling via longen
3
, Gaswisseling en COPD
= ontstekingsreactie die longemfyseem veroorzaakt. Elasticiteit vermindert, verkamping glad
spierweefsel en slijmproductie zorgen voor obstructie luchtwegen
Symptomen: hoesten, piepende ademhaling, dyspneu, ongewenst gewichtsverlies/spierkracht,
beperking inspanning, snelle ademhaling
- Hypercapnie
o Wenning aan continu te hoog CO2 reageert lichaam op O2 verandering ipv CO2.
- Nieren: H+ uit en HCO3-- aanmaak
- Zuurstof toediening
o Gewend hoge O2 trager ademen meer CO2 verzuren
- Respiratoire insufficiëntie = onvoldoende ventileren
- Bloedgaswaarden:
o Lage pH
o Hoge pCO2
o Lage pO2
o Lage SpO2
o BE = overschot aan basen
- Ontregelde diabeet; door extra verbranding wordt lichaam zuurder.
LO:
Inspectie: Dyspnoe, ademfrequentie, gebruik hulpademhalingsspieren, inspiratiestand thorax
Percussie: laagstaande slecht beweeglijke longgrenzen
Auscultatie: (piepend) verlengd expirium
Aanvullend onderzoek:
Longfunctie: FEV1 (=maximale hoeveelheid lucht uitademen in 1 seconde)/ FVC (maximale
volume dat je kan uitademen) ratio
X-thorax inspiratiestand thorax (=tonvormige thorax)
Behandeling:
Niet-medicamenteus: Voolichting, adviezen: stoppen met roken, bewegen, revalidatie
Medicamenteus: Luchtwegverwijders:
Kortwerkend: salbutamol, terbutaline, ipratropium
Langwerkend: formoterol, salmeterol, tiotropium
beta-2-agonist: stimuleert beta-receptoren wat leidt tot bronchodilatatie en vasodilatatie.
(activatie sympaticus)
muscarine antagonist: remmend effect van acetylcholine door blokkade muscarinereceptoren
wat leidt tot bronchodilatatie. (remmening parasympaticus)
Inhalatiecorticosteroïden: ontstekingsremmer bij exacerbaties.
Exacerbatie COPD
= plotselinge verslechting conditie toename dyspnoe, hoesten en sputumproductie
Oorzaken: luchweginfecties, omgevingsfactoren, onbekende oorzaak
Symptomen: toename dyspnoe in rust, ademfrequentie >30/min, hartslag >120/min, saturatie 92%,
fors gebruik hulpademhalingsspieren
Behandeling:
- Alarmsignalen ambulance, zuurstof, vernevelen, prednison
- Ernstige exacerbatie kortwerkend salbutamol / ipratropium
verwijzen bij geen verbetering <30 minuten
prednison bij verbetering <30 minuten
- Niet ernstig gebruik kort en/of langwerkende luchtwegverwijders
prednisoln bij onvoldoende effect
4
HC 7.1 / KL 7.1 / HC 7.3 / HC 7.4 MB – Gaswisseling / Ziekten van de luchtwegen
Leerdoelen:
het proces van gaswisselingen: in de longen (pulmones) en in de weefsels uitleggen;
het capillair uitwisselingsproces beschrijven;
het principe van zuur-base-evenwicht uitleggen en de rol van de longen hierin herkennen;
beschrijven hoe de ademhaling wordt bewaakt, welke parameters hierbij van belang zijn en
afwijkingen hierin interpreteren
het proces van gaswisselingen: in de longen (pulmones) en in de weefsels uitleggen en
beschrijven hoe dit proces verloopt bij COPD patiënten;
het principe van zuur-base-evenwicht uitleggen, de rol van de longen hierin herkennen en dit
toepassen op een COPD casus.
de definitie, risicofactoren, symptomen, onderzoeken, preventie en behandeling van COPD
uitleggen;
de definitie, oorzaken, symptomen en behandeling van exacerbatie COPD uitleggen;
de definitie, risicofactoren, symptomen, onderzoeken, complicaties, preventie en behandeling
van pneumonie, acute luchtweg infecties en pneumothorax uitleggen en in verband brengen met
COPD;
uitleggen hoe dyspnoe bij COPD patiënten door hartfalen kan worden veroorzaakt en hoe de
diagnose kan worden gesteld aan de hand van anamnese, lichamelijk onderzoek en aanvullend
onderzoek;
de definitie, symptomen, onderzoeken en behandeling van astma uitleggen;
benoemen wanneer specifieke pulmonale medicatie (luchtwegverwijders, corticosteroïde,
antibiotica, O2) wordt geïndiceerd en hun werking en bijwerking verklaren.
Gaswisseling
Tussen avioli (= longblaasje) en capillairen uitwisseling via diffusie
Respiratorische membraan = epitheellaag avioli en laag capillair
Partiële druk (P)
- Bepalend voor de snelheid van de diffusie
- Druk door één enkel gas wordt uitgeoefend
- Recht evenredig met percentage
Atmosferische druk:
- 760 mmHG
- Som van alle partiële drukken
N2 (mmHg) O2 (mmHg) H2O (mmHg) CO2 (mmHg)
Ingeademde 78,6 % 20,9% 0,5% 0,04%
lucht (droog)
druk hangt samen met de ingenomen hoeveelheid volume.
externe respiratie = alveoli <-> alveolaire capillairen
interne respiratie = capillairen grote bloedsomloop <-> Interstitiële vloeistof
Zuurstoftransport
- Ertrocyten hemoglobine
- Hb + O2 <-> HbO2 (oxyhemoglobine)
- Hoeveelheid O2 binding: PO2 omgeving
- Hoeveelheid O2 afgifte:
o Activiteit weefsels
o pH daling
o temperatuur stijging
1
,2
,Kooldioxide transport:
- opgelost in bloedplasma (7%)
- gebonden aan hemoglobine (23%)
- omgezet in koolzuur/bicarbonaat (H2CO3 en HCO3- (70%)
CO2 + H2O < - > H2CO3 <- > H+ + HCO3-
o koolzuuranhydrase = enzym dat reactie versnelt met evenwicht naar rechts.
Zuur-base-evenwicht in bloed
= pH van 7,35-7,45
- Acidose < 7,35
o CZS functioneert niet meer coma
o Samentrekking van het hart zwakker en onregelmatiger hartfalen
o Daling bloeddruk circulatoire shock
- Alkalose >7,45
o Spierkrampen en trekkingen
o Tintelingen
o Flauwvallen
o Hartritmestoornissen
Oorzaken acidose
Respiratoir: ademinsufficiëntie Metabool: stofwisseling
COPD Lactaat acidose
Longoedeem Ketoacidose
Stoornissen ademcentrum Verlies HCO3-
Spierziekten Tekort HCO3- door nierziekten
Onvoldoende H+ uitscheiding nieren
Compensatie nieren (24-48) Compensatie
H+ uitscheiding Verhoogde CO2 uitscheiding
HCO3—aanmaak nieren Extra HCO3- aanmaak uitscheiding H+
Oorzaken alkalose
Respiratoir: daling pCO2 Metabool: verhoging HCO3—
Hyperventilatie Verlies H+ of te weinig HCO3—uitscheiding door een nierziekte
Stimulatie ademhalingscentrum Braken
Diuretica gebruik
Compensatie:nieren (24-48 uur) Compensatie:
HCO3- daling (chronisch) minder CO2 uitscheiden
H+ vasthouden indien mogelijk
- Arteriële bloedgas = astrup = pH, pCO2, PO2, HCO3-
Buffersystemen:
- Eiwit buffer
- Fosfaatbuffer
- Bicarbonaat buffer
Uitscheiding zuren:
CO2 + H2O < - > H2CO3 <- > H+ + HCO3-
- CO2 via longen en H+ via nieren
- HCO3- regeling via longen
3
, Gaswisseling en COPD
= ontstekingsreactie die longemfyseem veroorzaakt. Elasticiteit vermindert, verkamping glad
spierweefsel en slijmproductie zorgen voor obstructie luchtwegen
Symptomen: hoesten, piepende ademhaling, dyspneu, ongewenst gewichtsverlies/spierkracht,
beperking inspanning, snelle ademhaling
- Hypercapnie
o Wenning aan continu te hoog CO2 reageert lichaam op O2 verandering ipv CO2.
- Nieren: H+ uit en HCO3-- aanmaak
- Zuurstof toediening
o Gewend hoge O2 trager ademen meer CO2 verzuren
- Respiratoire insufficiëntie = onvoldoende ventileren
- Bloedgaswaarden:
o Lage pH
o Hoge pCO2
o Lage pO2
o Lage SpO2
o BE = overschot aan basen
- Ontregelde diabeet; door extra verbranding wordt lichaam zuurder.
LO:
Inspectie: Dyspnoe, ademfrequentie, gebruik hulpademhalingsspieren, inspiratiestand thorax
Percussie: laagstaande slecht beweeglijke longgrenzen
Auscultatie: (piepend) verlengd expirium
Aanvullend onderzoek:
Longfunctie: FEV1 (=maximale hoeveelheid lucht uitademen in 1 seconde)/ FVC (maximale
volume dat je kan uitademen) ratio
X-thorax inspiratiestand thorax (=tonvormige thorax)
Behandeling:
Niet-medicamenteus: Voolichting, adviezen: stoppen met roken, bewegen, revalidatie
Medicamenteus: Luchtwegverwijders:
Kortwerkend: salbutamol, terbutaline, ipratropium
Langwerkend: formoterol, salmeterol, tiotropium
beta-2-agonist: stimuleert beta-receptoren wat leidt tot bronchodilatatie en vasodilatatie.
(activatie sympaticus)
muscarine antagonist: remmend effect van acetylcholine door blokkade muscarinereceptoren
wat leidt tot bronchodilatatie. (remmening parasympaticus)
Inhalatiecorticosteroïden: ontstekingsremmer bij exacerbaties.
Exacerbatie COPD
= plotselinge verslechting conditie toename dyspnoe, hoesten en sputumproductie
Oorzaken: luchweginfecties, omgevingsfactoren, onbekende oorzaak
Symptomen: toename dyspnoe in rust, ademfrequentie >30/min, hartslag >120/min, saturatie 92%,
fors gebruik hulpademhalingsspieren
Behandeling:
- Alarmsignalen ambulance, zuurstof, vernevelen, prednison
- Ernstige exacerbatie kortwerkend salbutamol / ipratropium
verwijzen bij geen verbetering <30 minuten
prednison bij verbetering <30 minuten
- Niet ernstig gebruik kort en/of langwerkende luchtwegverwijders
prednisoln bij onvoldoende effect
4
