Op tentamen zo beschrijven:
1. Concept
2. Context
3. Toepassen
Mondiaal of nationaal niveau beredeneren? Mondiaal heeft de voorkeur
Zijn theorie zegt… niet Aristoteles zegt
Utilitarisme = etnische of morele waarde van een handeling bepaald wordt door het nut
ervan of door het vermogen om het grootste mogelijke geluk voor het grootste aantal
mensen te produceren
- Grondlegger: Bentham (mensen worden gedomineerd door het streven naar
genot en ontwijken van pijn. Wat is juist? Maximalisatie van nut.) Nutprincipe
- Reactie op natuurrecht en natuurwetsdenken. Als die zouden bestaan, waarom
zouden ze ter discussie staan?
- Wie of wat is ons dan de baas? Pijn en genot zijn de soevereine meesters
- Korte termijn geluk
- Kernidee: maximalisatie geluk (nut) (meeste mensen, alle kan niet). Geen pijn maar
genieten voor zo veel mogelijke mensen
- Nut= dat wat tot genot of geluk leidt en leiden en pijn voorkomt
- Alle voordelen – alle nadelen = meer geluk dan een alternatief beleid
- Bezwaar 1: Algemeen belang>individu (individuele waardigheid en rechten worden
genegeerd)
- Bezwaar 2: kunnen we wel 2 waarden/nutten met elkaar vergelijken? Kwantificeren
van geluk. Welke waarden tellen mee en met welk gewicht? (Weegt voorkeuren tegen
elkaar af zonder hen inhoudelijk te beoordelen)
Natuurrecht= waar we met z’n allen denken waar we vanuit gaan (moord is fout)
- Zodra we over iets discussiëren betekent het dat het geen natuurrecht is
Stel dat een regering moet beslissen over het invoeren van een nieuw belastingbeleid.
Bentham's utilitaristische perspectief zou zich richten op het maximaliseren van het totale
maatschappelijke welzijn. Hij zou beargumenteren dat de regering het belastingbeleid moet
kiezen dat de grootste voordelen biedt voor de meeste mensen, wat in dit geval betekent dat
de lasten eerlijk worden verdeeld en dat de opbrengsten worden gebruikt om openbare
voorzieningen te verbeteren, zoals gezondheidszorg en onderwijs.
- Mill: poging utilitarisme en individuele rechten met elkaar te verzoenen. Mensen
moeten vrij zijn om te doen wat ze willen, op de voorwaarde dat dit andere geen
schade berokkent.
- Bentham heeft gelijk, maar er moet ruimte zijn voor persoonlijke vrijheden zolang het
niet ten kosten gaat van de anderen.
- Reactie op bezwaar 1: Mensen moeten vrij zijn om te doen wat ze willen op
voorwaarde dat dit geen schade berokkent
- Reactie op bezwaar 2: Bepaalde vormen van genot zijn wenselijker en waardevoller
dan andere
- Nut maximaliseren van geval tot geval maar op lange termijn
- Respect voor individuele vrijheid leidt tot grootste menselijke geluk
, - Persoon dwingen te leven volgens traditie, conventie, heersende opvattingen is
verkeerd omdat dit hem ervan weerhoudt het hoogste doel in het menselijke
leven te bereiken.
- Voorbeeld: Met corona geen vaccinaties, blijf dan uit de buurt van mensen die je
ziek kunt maken
Stel dat een regering moet beslissen over de legalisatie van bepaalde recreatieve drugs.
Mill's utilitaristische perspectief zou zich richten op het bevorderen van persoonlijke vrijheid
en geluk. Hij zou beargumenteren dat de regering het beleid moet kiezen dat de individuele
vrijheid respecteert zolang het anderen geen schade berokkent. Dit zou kunnen betekenen
dat, als het gebruik van bepaalde drugs geen aantoonbare schade toebrengt aan anderen,
het legaliseren ervan individuen in staat stelt om hun persoonlijke vrijheid uit te oefenen en
hun eigen geluk na te streven.
Bentham's versie van het utilitarisme wordt vaak geassocieerd met het begrip van
"hedonistisch utilitarisme". Hij benadrukte het maximaliseren van het totale genot en het
minimaliseren van pijn op de korte termijn. Volgens hem moet het grootst mogelijke geluk
onmiddellijk worden bereikt en moet het worden gemeten aan de hand van de kwantiteit
van plezier en pijn.
Effectief altruïsme: een handeling, een gewoonte of de bereidheid om iets bij te dragen
zonder er zelf baat bij te hebben
- Weldoenerij met een rekenmachine (v. Peter Singer). Valt ook nog onder
utilitarisme.
- Geld en tijd optimaal inzetten
- Bugatti belangrijker dan een kind op het spoor volgens Peter
- Effectief betekent het maximale doen met de beschikbare middelen, in tegenstelling
tot iets goed doen, en het baseren van keuzes op bewijsmateriaal en logica, in plaats
van alleen te doen wat goed voelt of intuïtief aantrekkelijk lijkt.
- Leeft sterk in de non-profit sector
- Doordat effectief altruïsme in de praktijk kansberekeningen toepast om toekomstig
nut in te schatten, kan een actie waarbij het verwachte nut de zekere kosten
overstijgt als ethisch worden beschouwd.
- Singer stelt dat morele overwegingen moeten worden uitgebreid tot alle wezens die
in staat zijn om te lijden, terwijl Bentham en Mill voornamelijk gericht waren op het
maximaliseren van genot en het minimaliseren van pijn bij menselijke wezens
Welke is hoogstaander bij een keuze? Boef of Mozart?
Je zorgt er niet voor dat voor het merendeel van de mensen die vliegt het grootst mogelijke
geluk wordt geproduceerd.
Pas als de natuur zó slecht is gaat de mensen het pas boeien. Voor nu maakt de natuur de
meesten niks uit en willen ze liever met het vliegtuig op vakantie gaan met de huidige prijs
dan dat ze meer moeten gaan betalen. Máár, de rijken die meer vliegen zullen meer geld
kwijt zijn, wat ze hoogstwaarschijnlijk ook wel kunnen kwijt zijn.
Je bent geen utilitarist als je in universele mensenrechten geloofd
1. Concept
2. Context
3. Toepassen
Mondiaal of nationaal niveau beredeneren? Mondiaal heeft de voorkeur
Zijn theorie zegt… niet Aristoteles zegt
Utilitarisme = etnische of morele waarde van een handeling bepaald wordt door het nut
ervan of door het vermogen om het grootste mogelijke geluk voor het grootste aantal
mensen te produceren
- Grondlegger: Bentham (mensen worden gedomineerd door het streven naar
genot en ontwijken van pijn. Wat is juist? Maximalisatie van nut.) Nutprincipe
- Reactie op natuurrecht en natuurwetsdenken. Als die zouden bestaan, waarom
zouden ze ter discussie staan?
- Wie of wat is ons dan de baas? Pijn en genot zijn de soevereine meesters
- Korte termijn geluk
- Kernidee: maximalisatie geluk (nut) (meeste mensen, alle kan niet). Geen pijn maar
genieten voor zo veel mogelijke mensen
- Nut= dat wat tot genot of geluk leidt en leiden en pijn voorkomt
- Alle voordelen – alle nadelen = meer geluk dan een alternatief beleid
- Bezwaar 1: Algemeen belang>individu (individuele waardigheid en rechten worden
genegeerd)
- Bezwaar 2: kunnen we wel 2 waarden/nutten met elkaar vergelijken? Kwantificeren
van geluk. Welke waarden tellen mee en met welk gewicht? (Weegt voorkeuren tegen
elkaar af zonder hen inhoudelijk te beoordelen)
Natuurrecht= waar we met z’n allen denken waar we vanuit gaan (moord is fout)
- Zodra we over iets discussiëren betekent het dat het geen natuurrecht is
Stel dat een regering moet beslissen over het invoeren van een nieuw belastingbeleid.
Bentham's utilitaristische perspectief zou zich richten op het maximaliseren van het totale
maatschappelijke welzijn. Hij zou beargumenteren dat de regering het belastingbeleid moet
kiezen dat de grootste voordelen biedt voor de meeste mensen, wat in dit geval betekent dat
de lasten eerlijk worden verdeeld en dat de opbrengsten worden gebruikt om openbare
voorzieningen te verbeteren, zoals gezondheidszorg en onderwijs.
- Mill: poging utilitarisme en individuele rechten met elkaar te verzoenen. Mensen
moeten vrij zijn om te doen wat ze willen, op de voorwaarde dat dit andere geen
schade berokkent.
- Bentham heeft gelijk, maar er moet ruimte zijn voor persoonlijke vrijheden zolang het
niet ten kosten gaat van de anderen.
- Reactie op bezwaar 1: Mensen moeten vrij zijn om te doen wat ze willen op
voorwaarde dat dit geen schade berokkent
- Reactie op bezwaar 2: Bepaalde vormen van genot zijn wenselijker en waardevoller
dan andere
- Nut maximaliseren van geval tot geval maar op lange termijn
- Respect voor individuele vrijheid leidt tot grootste menselijke geluk
, - Persoon dwingen te leven volgens traditie, conventie, heersende opvattingen is
verkeerd omdat dit hem ervan weerhoudt het hoogste doel in het menselijke
leven te bereiken.
- Voorbeeld: Met corona geen vaccinaties, blijf dan uit de buurt van mensen die je
ziek kunt maken
Stel dat een regering moet beslissen over de legalisatie van bepaalde recreatieve drugs.
Mill's utilitaristische perspectief zou zich richten op het bevorderen van persoonlijke vrijheid
en geluk. Hij zou beargumenteren dat de regering het beleid moet kiezen dat de individuele
vrijheid respecteert zolang het anderen geen schade berokkent. Dit zou kunnen betekenen
dat, als het gebruik van bepaalde drugs geen aantoonbare schade toebrengt aan anderen,
het legaliseren ervan individuen in staat stelt om hun persoonlijke vrijheid uit te oefenen en
hun eigen geluk na te streven.
Bentham's versie van het utilitarisme wordt vaak geassocieerd met het begrip van
"hedonistisch utilitarisme". Hij benadrukte het maximaliseren van het totale genot en het
minimaliseren van pijn op de korte termijn. Volgens hem moet het grootst mogelijke geluk
onmiddellijk worden bereikt en moet het worden gemeten aan de hand van de kwantiteit
van plezier en pijn.
Effectief altruïsme: een handeling, een gewoonte of de bereidheid om iets bij te dragen
zonder er zelf baat bij te hebben
- Weldoenerij met een rekenmachine (v. Peter Singer). Valt ook nog onder
utilitarisme.
- Geld en tijd optimaal inzetten
- Bugatti belangrijker dan een kind op het spoor volgens Peter
- Effectief betekent het maximale doen met de beschikbare middelen, in tegenstelling
tot iets goed doen, en het baseren van keuzes op bewijsmateriaal en logica, in plaats
van alleen te doen wat goed voelt of intuïtief aantrekkelijk lijkt.
- Leeft sterk in de non-profit sector
- Doordat effectief altruïsme in de praktijk kansberekeningen toepast om toekomstig
nut in te schatten, kan een actie waarbij het verwachte nut de zekere kosten
overstijgt als ethisch worden beschouwd.
- Singer stelt dat morele overwegingen moeten worden uitgebreid tot alle wezens die
in staat zijn om te lijden, terwijl Bentham en Mill voornamelijk gericht waren op het
maximaliseren van genot en het minimaliseren van pijn bij menselijke wezens
Welke is hoogstaander bij een keuze? Boef of Mozart?
Je zorgt er niet voor dat voor het merendeel van de mensen die vliegt het grootst mogelijke
geluk wordt geproduceerd.
Pas als de natuur zó slecht is gaat de mensen het pas boeien. Voor nu maakt de natuur de
meesten niks uit en willen ze liever met het vliegtuig op vakantie gaan met de huidige prijs
dan dat ze meer moeten gaan betalen. Máár, de rijken die meer vliegen zullen meer geld
kwijt zijn, wat ze hoogstwaarschijnlijk ook wel kunnen kwijt zijn.
Je bent geen utilitarist als je in universele mensenrechten geloofd
