Hoorcollege Pedagogiek 1.1
HOORCOLLEGE 1: WAT IS PEDAGOGIEK?....................................................................................................... 2
OPVOEDINGSELEMENTEN........................................................................................................................................2
OPVOEDINGSMILIEUS............................................................................................................................................. 3
HOORCOLLEGE 2: OPVOEDING VANUIT HISTORISCH PERSPECTIEF.................................................................4
MIDDELEEUWEN....................................................................................................................................................4
HUMANISME 15E EEUW (1400-1650).....................................................................................................................4
VERLICHTING (1650 - 1800)..................................................................................................................................4
ROMANTIEK (1800 - 1850) ROUSSEAU....................................................................................................................5
HISTORISCHE ONTWIKKELING VAN HET KINDBEELD........................................................................................................5
HISTORISCHE ONTWIKKELING VAN OPVOEDINGSMIDDELEN.............................................................................................5
NA DE TWEEDE WERELD OORLOG 1950-1970............................................................................................................5
JAREN 70 TOT EEUWWISSELING................................................................................................................................6
VANAF EEUWWISSELING..........................................................................................................................................6
JEUGDLAND (LEA DASBERG) - 1975.........................................................................................................................6
CULTUURPEDAGOGISCHE KWESTIE.............................................................................................................................6
HOORCOLLEGE 3: OPVOEDING MODELLEN.................................................................................................... 7
OPVOEDMODELLEN................................................................................................................................................7
MODEL VAN SAMEROFF..........................................................................................................................................7
MODEL VAN BRONFENBRENNER...............................................................................................................................7
MODEL VAN BELSKY...............................................................................................................................................8
HOORCOLLEGE 4: BASISKENMERKEN PEDAGOGISCHE RELATIE......................................................................9
3 PERSPECTIEVEN OP DE VERANDERLIJKE MENS............................................................................................................9
Ontwikkeling (tuinier).....................................................................................................................................9
Leren...............................................................................................................................................................9
Vrijheid............................................................................................................................................................9
OPVOEDINGSSTIJLEN.............................................................................................................................................. 9
3 TYPEN PEDAGOGISCHE VRAGEN............................................................................................................................10
HOORCOLLEGE 5: PEDAGOGISCHE STROMINGEN......................................................................................... 11
EMPIRISCH-ANALYTISCHE PEDAGOGIEK.....................................................................................................................11
GEESTES-WETENSCHAPPELIJKE PEDAGOGIEK..............................................................................................................12
KRITISCH-EMANCIPATORISCHE................................................................................................................................13
ECOLOGISCHE PEDAGOGIEK....................................................................................................................................14
HOORCOLLEGE 6: PEDAGOGISCHE STROMINGEN EN TACT...........................................................................15
RAMAEKERS, SUISSA............................................................................................................................................15
Verwetenschappelijking van opvoeding.......................................................................................................15
Het ontwikkelingspsychologische perspectief..............................................................................................15
Kantekeningen bij die verwetenschappelijking............................................................................................15
HANNAH ARENDT................................................................................................................................................16
PEDAGOGISCHE TACT............................................................................................................................................17
HOORCOLLEGE 7: KINDERRECHTEN............................................................................................................. 18
JANUS KORCZAK’S CONSTIUTIONELE PEDAGOGIEK......................................................................................................18
KINDERRECHTEN..................................................................................................................................................18
3 P’S VAN HET IVRK............................................................................................................................................18
SAMENVATTING.......................................................................................................................................... 20
OPVOEDINGSELEMENTEN......................................................................................................................................20
1
, OPVOEDINGSMILIEUS........................................................................................................................................... 20
MIDDELEEUWEN..................................................................................................................................................20
HUMANISME 15E EEUW (1400-1650)...................................................................................................................20
VERLICHTING (1650 - 1800)................................................................................................................................20
ROMANTIEK (1800 - 1850) ROUSSEAU..................................................................................................................21
NA DE TWEEDE WERELD OORLOG 1950-1970..........................................................................................................21
JAREN 70 TOT EEUWWISSELING..............................................................................................................................21
VANAF EEUWWISSELING 21STE EEUW.......................................................................................................................22
CULTUURPEDAGOGISCHE KWESTIE...........................................................................................................................22
JEUGDLAND (LEA DASBERG) - 1975.......................................................................................................................22
MODEL VAN BRONFENBRENNER.............................................................................................................................22
MODEL VAN BELSKY.............................................................................................................................................23
MODEL VAN SAMEROFF........................................................................................................................................24
3 PERSPECTIEVEN OP DE VERANDERLIJKE MENS..........................................................................................................24
Ontwikkeling (tuinier)...................................................................................................................................24
Leren.............................................................................................................................................................24
Vrijheid..........................................................................................................................................................24
OPVOEDINGSSTIJLEN............................................................................................................................................ 24
3 TYPEN PEDAGOGISCHE VRAGEN............................................................................................................................25
EMPIRISCH-ANALYTISCHE PEDAGOGIEK.....................................................................................................................25
GEESTES-WETENSCHAPPELIJKE PEDAGOGIEK..............................................................................................................26
PEDAGOGISCHE TACT............................................................................................................................................26
RAMAEKERS, SUISSA............................................................................................................................................27
Verwetenschappelijking van opvoeding.......................................................................................................27
Het ontwikkelingspsychologische perspectief..............................................................................................27
Kantekeningen bij die verwetenschappelijking............................................................................................27
H7................................................................................................................................................................... 27
JANUS KORCZAK’S CONSTIUTIONELE PEDAGOGIEK......................................................................................................27
KINDERRECHTEN..................................................................................................................................................28
3 P’S VAN HET IVRK............................................................................................................................................28
Hoorcollege 1: Wat is pedagogiek?
“Opvoeding is een bepaalde vorm van omgang tussen volwassenen en jeugdigen die erop
gericht is steun en richting te geven aan het proces van volwassenwording”
intentionele handeling = bewust (een bepaald doel)
opvoeden is een intentioneel proces
opvoeden is iets wat een vowassenen doet bij een kind (een niet volwassenen) zonder
opvoeding → volwassenen kunnen leren maar niet opgevoed worden.
Opvoedingselementen
Opvoedeling → kind of jongeren
Opvoeder → opvoeden op zich neemt - ouder/ouders, school, sport
Omgeving →
o Kleine omgeving (directe omgevig) gezin, klas, sport
o bredere omgeving (samenleving) (cultuurhistorische context)
autoritair → Bazig, streng
2
, Opvoedingsmilieus
primaire opvoedingmilieu → Het gezin, familie
Secundaire opvoedingmilieu → School, beroeps opvoeders, kinderopvang, sportvereniging
Tertiaire opvoedingmilieu → De buurt, vrienden (pears- staat in boek), leeftijdsgenoten
Quartaireopvoedingmilieu → Multimedia, socialmedia
pedagogische visie
Kindbeeld
Beeld van de pedagogische relatie en opvoeder
Beeld van de pedagogische instituties
Beeld van de samenleving
Opvoedingsdoelen
Opvoedingsmiddelen
Opvoedingsvoorwaarden
Kindbeeld
Het algemene beeld dat jij als opvoeder van een kind hebt. (wat is een kind, wat kan een
kind, wat wilt een kind, wat doet een kind, wat heeft een kind nodig, hoe ontwikkeld een
kind zich)
object - een ding (als het kind wordt gezien als object heeft het kind weinig inspraak)
subject - Mens (je ziet het kind als volwaardig persoon met gevoelens) (als het kind wordt
gezien als subject dan heeft het kind zelf inbreng (tuinieren))
Competent - zelfbepalend kind ontwikkeld zich uitzichzelf.
Beeld van de opvoeder en de pedagogische relatie
Is het beeld dat jij in het algemeen van de opvoeders hebt, hoe hoort een opvoeder zich te
gedragen
De pedagogische relatie is de relatie tussen een opvoeder en opvoedeling.
Opvoedingsmiddelen
Middelen zijn dingen die jij als opvoeder doet of inzet om de doelen te bereiken. (aandacht
geven, gerust stellen, stimuleren, belonen en straffen, dreigen, boeken, tv progammas,
games, apps)
Opvoedingsvoorwaarden
Omstandigheden en condities die door opvoeders gecreerd worden om opvoeding mogelijk
te maken. (kinderen moeten zich veilig voelen om iets te kunnen leren, om veiligheid te
creeren moeten ze warmte en liefde voelen)
3
HOORCOLLEGE 1: WAT IS PEDAGOGIEK?....................................................................................................... 2
OPVOEDINGSELEMENTEN........................................................................................................................................2
OPVOEDINGSMILIEUS............................................................................................................................................. 3
HOORCOLLEGE 2: OPVOEDING VANUIT HISTORISCH PERSPECTIEF.................................................................4
MIDDELEEUWEN....................................................................................................................................................4
HUMANISME 15E EEUW (1400-1650).....................................................................................................................4
VERLICHTING (1650 - 1800)..................................................................................................................................4
ROMANTIEK (1800 - 1850) ROUSSEAU....................................................................................................................5
HISTORISCHE ONTWIKKELING VAN HET KINDBEELD........................................................................................................5
HISTORISCHE ONTWIKKELING VAN OPVOEDINGSMIDDELEN.............................................................................................5
NA DE TWEEDE WERELD OORLOG 1950-1970............................................................................................................5
JAREN 70 TOT EEUWWISSELING................................................................................................................................6
VANAF EEUWWISSELING..........................................................................................................................................6
JEUGDLAND (LEA DASBERG) - 1975.........................................................................................................................6
CULTUURPEDAGOGISCHE KWESTIE.............................................................................................................................6
HOORCOLLEGE 3: OPVOEDING MODELLEN.................................................................................................... 7
OPVOEDMODELLEN................................................................................................................................................7
MODEL VAN SAMEROFF..........................................................................................................................................7
MODEL VAN BRONFENBRENNER...............................................................................................................................7
MODEL VAN BELSKY...............................................................................................................................................8
HOORCOLLEGE 4: BASISKENMERKEN PEDAGOGISCHE RELATIE......................................................................9
3 PERSPECTIEVEN OP DE VERANDERLIJKE MENS............................................................................................................9
Ontwikkeling (tuinier).....................................................................................................................................9
Leren...............................................................................................................................................................9
Vrijheid............................................................................................................................................................9
OPVOEDINGSSTIJLEN.............................................................................................................................................. 9
3 TYPEN PEDAGOGISCHE VRAGEN............................................................................................................................10
HOORCOLLEGE 5: PEDAGOGISCHE STROMINGEN......................................................................................... 11
EMPIRISCH-ANALYTISCHE PEDAGOGIEK.....................................................................................................................11
GEESTES-WETENSCHAPPELIJKE PEDAGOGIEK..............................................................................................................12
KRITISCH-EMANCIPATORISCHE................................................................................................................................13
ECOLOGISCHE PEDAGOGIEK....................................................................................................................................14
HOORCOLLEGE 6: PEDAGOGISCHE STROMINGEN EN TACT...........................................................................15
RAMAEKERS, SUISSA............................................................................................................................................15
Verwetenschappelijking van opvoeding.......................................................................................................15
Het ontwikkelingspsychologische perspectief..............................................................................................15
Kantekeningen bij die verwetenschappelijking............................................................................................15
HANNAH ARENDT................................................................................................................................................16
PEDAGOGISCHE TACT............................................................................................................................................17
HOORCOLLEGE 7: KINDERRECHTEN............................................................................................................. 18
JANUS KORCZAK’S CONSTIUTIONELE PEDAGOGIEK......................................................................................................18
KINDERRECHTEN..................................................................................................................................................18
3 P’S VAN HET IVRK............................................................................................................................................18
SAMENVATTING.......................................................................................................................................... 20
OPVOEDINGSELEMENTEN......................................................................................................................................20
1
, OPVOEDINGSMILIEUS........................................................................................................................................... 20
MIDDELEEUWEN..................................................................................................................................................20
HUMANISME 15E EEUW (1400-1650)...................................................................................................................20
VERLICHTING (1650 - 1800)................................................................................................................................20
ROMANTIEK (1800 - 1850) ROUSSEAU..................................................................................................................21
NA DE TWEEDE WERELD OORLOG 1950-1970..........................................................................................................21
JAREN 70 TOT EEUWWISSELING..............................................................................................................................21
VANAF EEUWWISSELING 21STE EEUW.......................................................................................................................22
CULTUURPEDAGOGISCHE KWESTIE...........................................................................................................................22
JEUGDLAND (LEA DASBERG) - 1975.......................................................................................................................22
MODEL VAN BRONFENBRENNER.............................................................................................................................22
MODEL VAN BELSKY.............................................................................................................................................23
MODEL VAN SAMEROFF........................................................................................................................................24
3 PERSPECTIEVEN OP DE VERANDERLIJKE MENS..........................................................................................................24
Ontwikkeling (tuinier)...................................................................................................................................24
Leren.............................................................................................................................................................24
Vrijheid..........................................................................................................................................................24
OPVOEDINGSSTIJLEN............................................................................................................................................ 24
3 TYPEN PEDAGOGISCHE VRAGEN............................................................................................................................25
EMPIRISCH-ANALYTISCHE PEDAGOGIEK.....................................................................................................................25
GEESTES-WETENSCHAPPELIJKE PEDAGOGIEK..............................................................................................................26
PEDAGOGISCHE TACT............................................................................................................................................26
RAMAEKERS, SUISSA............................................................................................................................................27
Verwetenschappelijking van opvoeding.......................................................................................................27
Het ontwikkelingspsychologische perspectief..............................................................................................27
Kantekeningen bij die verwetenschappelijking............................................................................................27
H7................................................................................................................................................................... 27
JANUS KORCZAK’S CONSTIUTIONELE PEDAGOGIEK......................................................................................................27
KINDERRECHTEN..................................................................................................................................................28
3 P’S VAN HET IVRK............................................................................................................................................28
Hoorcollege 1: Wat is pedagogiek?
“Opvoeding is een bepaalde vorm van omgang tussen volwassenen en jeugdigen die erop
gericht is steun en richting te geven aan het proces van volwassenwording”
intentionele handeling = bewust (een bepaald doel)
opvoeden is een intentioneel proces
opvoeden is iets wat een vowassenen doet bij een kind (een niet volwassenen) zonder
opvoeding → volwassenen kunnen leren maar niet opgevoed worden.
Opvoedingselementen
Opvoedeling → kind of jongeren
Opvoeder → opvoeden op zich neemt - ouder/ouders, school, sport
Omgeving →
o Kleine omgeving (directe omgevig) gezin, klas, sport
o bredere omgeving (samenleving) (cultuurhistorische context)
autoritair → Bazig, streng
2
, Opvoedingsmilieus
primaire opvoedingmilieu → Het gezin, familie
Secundaire opvoedingmilieu → School, beroeps opvoeders, kinderopvang, sportvereniging
Tertiaire opvoedingmilieu → De buurt, vrienden (pears- staat in boek), leeftijdsgenoten
Quartaireopvoedingmilieu → Multimedia, socialmedia
pedagogische visie
Kindbeeld
Beeld van de pedagogische relatie en opvoeder
Beeld van de pedagogische instituties
Beeld van de samenleving
Opvoedingsdoelen
Opvoedingsmiddelen
Opvoedingsvoorwaarden
Kindbeeld
Het algemene beeld dat jij als opvoeder van een kind hebt. (wat is een kind, wat kan een
kind, wat wilt een kind, wat doet een kind, wat heeft een kind nodig, hoe ontwikkeld een
kind zich)
object - een ding (als het kind wordt gezien als object heeft het kind weinig inspraak)
subject - Mens (je ziet het kind als volwaardig persoon met gevoelens) (als het kind wordt
gezien als subject dan heeft het kind zelf inbreng (tuinieren))
Competent - zelfbepalend kind ontwikkeld zich uitzichzelf.
Beeld van de opvoeder en de pedagogische relatie
Is het beeld dat jij in het algemeen van de opvoeders hebt, hoe hoort een opvoeder zich te
gedragen
De pedagogische relatie is de relatie tussen een opvoeder en opvoedeling.
Opvoedingsmiddelen
Middelen zijn dingen die jij als opvoeder doet of inzet om de doelen te bereiken. (aandacht
geven, gerust stellen, stimuleren, belonen en straffen, dreigen, boeken, tv progammas,
games, apps)
Opvoedingsvoorwaarden
Omstandigheden en condities die door opvoeders gecreerd worden om opvoeding mogelijk
te maken. (kinderen moeten zich veilig voelen om iets te kunnen leren, om veiligheid te
creeren moeten ze warmte en liefde voelen)
3
