Human computer interaction – Hoofdstuk 8
Een systeem heeft veel informatie. Een display is een middel om de op dat moment relevante informatie
van het systeem naar de persoon te vertalen. Dit wordt gedaan aan de hand van een aantal principes. Zo
zorgt de display ervoor dat de persoon perceptie, SA en een mental model ontwikkelt over het systeem.
In dit model zijn er dus drie componenten waarmee displays te classificeren zijn: de fysieke
eigenschappen van het display, de aard van de taak die uitgevoerd moet worden en die de display dus
moet ondersteunen en de eigenschappen van de gebruiker.
13 principes van display design:
Perceptueel
1. Leesbaarheid/verstaanbaarheid: dit lijkt voor de hand liggend, maar mist toch vaak
(denk aan lampen die precies in een scherm schijnen waardoor je het niet goed kan zien
of een stem gebruiken voor navigatie die met een accent spreekt)
2. Vermijd ‘absolute judgement’ grenzen: mensen zijn slecht in het precies categoriseren
van één signaal (t.o.v. het vergelijken van twee of meer). Zorg er dus voor dat een
waarschuwingslampje heel duidelijk anders is dan een ander lampje, zodat de persoon
geen inschatting hoeft te maken van de precieze kleur/toon/volume voordat er over
gegaan kan worden tot actie.
3. Top-down verwerken: mensen nemen waar op basis van verwachtingen. Probeer dus
niet in te gaan tegen wat de meeste mensen tegenkomen in het dagelijks leven.
Wanneer er wel iets is dat tegenstrijdig is, zorg er dan voor dat er extra veel fysiek bewijs
aanwezig is dat ervoor zorgt dat het signaal goed wordt begrepen.
4. Redundancy gain: wanneer er twijfel is over een signaal (door bijv. slechte
verstaanbaarheid of andere degraderende omstandigheden) helpt het om hetzelfde
signaal meerdere malen aan te bieden op verschillende manieren. Zo is er altijd een
manier die niet gedegradeerd wordt door de omstandigheden en de persoon dus toch
goed bereikt.
5. Onderscheidbaarheid: zorg ervoor dat signalen niet te veel op elkaar lijken, omdat ze
dan sneller verward worden. Let hierbij op de ratio van gelijkheid (hoeveel onderdelen
van de signalen zijn hetzelfde) en probeer deze te verlagen. Dit kan door de gelijkende
onderdelen te verwijderen of door meer discriminerende onderdelen toe te voegen of
extra te benadrukken.
Mental model
6. Pictorial realism: een display moet altijd de meest realistische representatie zijn van de
variabele die het weergeeft. Hou all weergaven in lijn met wat een persoon verwacht en
in het dagelijks leven tegenkomt. Oriënteer een temperatuurmeter dus niet zo dat de
hogere temperatuur onderaan staat en de lagere bovenaan, want dan worden er sneller
fouten gemaakt.
7. Moving part: elementen moeten zich op de display bewegen zoals ze daadwerkelijk in
het systeem bewegen. Zo is de informatie overeenkomstig met het mentale model dat
de gebruiker heeft van het systeem/ wordt het mentale model van de gebruiker meer
correct.
Aandacht (selectieve aandacht, gerichte aandacht en verdeelde aandacht)
8. Minimaliseer de kosten van het verkrijgen van de informatie: er is altijd een kost
verbonden aan het verplaatsen van de selectieve aandacht (moeite/tijd). De belangrijke
, informatie moet dus zo efficiënt mogelijk gepresenteerd worden zodat er zo min
mogelijk kostbare tijd/moeite wordt verspild aan het zoeken naar de informatie. Hou
bijvoorbeeld de display klein (maar niet zo klein dat de leesbaarheid verslechterd)
9. Proximity compatibility: Soms is er gedeelde aandacht nodig om meerdere bronnen van
informatie samen te voegen voor het uitvoeren van een taak. Het is dus zinvol om die
bronnen van informatie meer met elkaar te maken te laten hebben dan andere bronnen
van informatie (denk aan lijnen die ze samenvoegen, dezelfde kleur, samenvoegen in
een patroon, uitdrukken in dezelfde eenheid). Je kunt hiermee wel te ver gaan
waardoor het juist moeilijk wordt de informatie te verkrijgen, dus let goed op.
10. Meerdere informatiebronnen: wanneer het nodig is om veel informatie tegelijk te
verwerken, kan het helpen om de verschillende informatiebronnen op verschillende
manieren te presenteren. Zo kan een bron visueel gepresenteerd worden, terwijl de
ander tegelijkertijd auditief gepresenteerd wordt.
Geheugen
11. Vervang geheugen door knowledge in the world: dit wil zeggen dat je bepaalde
informatie visueel presenteert, zodat deze informatie niet uit het lange termijn
geheugen opgediept hoeft te worden maar direct beschikbaar is om in het
werkgeheugen gebruikt te worden. daarbij hoeft de persoon geen moeite te doen om
het in het werkgeheugen te houden, omdat het steeds visueel beschikbaar blijft. Dit is
niet altijd nodig en sommige systemen werken prima terwijl ze beroep doen op
knowledge in the head, maar bij sommige taken kan het zeer goed helpen.
12. Predictive aiding: mensen zijn slecht in voorspellen wat er gaat gebeuren omdat dit heel
veel cognitieve capaciteiten vraagt die een persoon vaak niet heeft bij het uitvoeren van
een taak. Daarom is het uitermate zinnig wanneer een display mogelijke
toekomstscenario’s laat zien. Zo kan de gebruiker proactief handelen in plaats van
reactief. De gebruiker hoeft alleen nog maar waar te nemen wat het display laat zien,
wat aanzienlijk minder cognitieve capaciteiten belast.
13. Consistentheid: mensen maken gebruik van veel displays in hun leven en soms ook
meerdere tegelijk bij eenzelfde taak. Hierdoor creëren mensen verwachtingen over hoe
systemen en displays over het algemeen werken. Het is zinvol om hier bij het ontwerpen
aan te denken en het display in lijn met de verwachtingen te maken. Het is namelijk
makkelijker om het display aan te passen op de mens, dan om de gewoonten van de
mens te willen doorbreken.
Soms botsen principes in wat er van design gevraagd wordt. Het is dan nodig om goed onderzoek te
doen en zo te achterhalen welke principes belangrijker zijn dan de anderen. Ook is het zinvol om te
kijken hoe bepaalde principes beter verwerkt kunnen worden, zonder dat dit direct implicaties heeft
voor andere principes.
Drie soorten alarmen
Advies: er kan een alarm worden ingesteld, maar dit is niet per se nodig
Vraag om voorzichtigheid: een alarm is nodig, maar deze hoeft niet zeer aanwezig te zijn
Waarschuwing: een zeer aanwezig alarm is nodig
Vier eisen voor labels/iconen
Zichtbaarheid/leesbaarheid (1)
Een systeem heeft veel informatie. Een display is een middel om de op dat moment relevante informatie
van het systeem naar de persoon te vertalen. Dit wordt gedaan aan de hand van een aantal principes. Zo
zorgt de display ervoor dat de persoon perceptie, SA en een mental model ontwikkelt over het systeem.
In dit model zijn er dus drie componenten waarmee displays te classificeren zijn: de fysieke
eigenschappen van het display, de aard van de taak die uitgevoerd moet worden en die de display dus
moet ondersteunen en de eigenschappen van de gebruiker.
13 principes van display design:
Perceptueel
1. Leesbaarheid/verstaanbaarheid: dit lijkt voor de hand liggend, maar mist toch vaak
(denk aan lampen die precies in een scherm schijnen waardoor je het niet goed kan zien
of een stem gebruiken voor navigatie die met een accent spreekt)
2. Vermijd ‘absolute judgement’ grenzen: mensen zijn slecht in het precies categoriseren
van één signaal (t.o.v. het vergelijken van twee of meer). Zorg er dus voor dat een
waarschuwingslampje heel duidelijk anders is dan een ander lampje, zodat de persoon
geen inschatting hoeft te maken van de precieze kleur/toon/volume voordat er over
gegaan kan worden tot actie.
3. Top-down verwerken: mensen nemen waar op basis van verwachtingen. Probeer dus
niet in te gaan tegen wat de meeste mensen tegenkomen in het dagelijks leven.
Wanneer er wel iets is dat tegenstrijdig is, zorg er dan voor dat er extra veel fysiek bewijs
aanwezig is dat ervoor zorgt dat het signaal goed wordt begrepen.
4. Redundancy gain: wanneer er twijfel is over een signaal (door bijv. slechte
verstaanbaarheid of andere degraderende omstandigheden) helpt het om hetzelfde
signaal meerdere malen aan te bieden op verschillende manieren. Zo is er altijd een
manier die niet gedegradeerd wordt door de omstandigheden en de persoon dus toch
goed bereikt.
5. Onderscheidbaarheid: zorg ervoor dat signalen niet te veel op elkaar lijken, omdat ze
dan sneller verward worden. Let hierbij op de ratio van gelijkheid (hoeveel onderdelen
van de signalen zijn hetzelfde) en probeer deze te verlagen. Dit kan door de gelijkende
onderdelen te verwijderen of door meer discriminerende onderdelen toe te voegen of
extra te benadrukken.
Mental model
6. Pictorial realism: een display moet altijd de meest realistische representatie zijn van de
variabele die het weergeeft. Hou all weergaven in lijn met wat een persoon verwacht en
in het dagelijks leven tegenkomt. Oriënteer een temperatuurmeter dus niet zo dat de
hogere temperatuur onderaan staat en de lagere bovenaan, want dan worden er sneller
fouten gemaakt.
7. Moving part: elementen moeten zich op de display bewegen zoals ze daadwerkelijk in
het systeem bewegen. Zo is de informatie overeenkomstig met het mentale model dat
de gebruiker heeft van het systeem/ wordt het mentale model van de gebruiker meer
correct.
Aandacht (selectieve aandacht, gerichte aandacht en verdeelde aandacht)
8. Minimaliseer de kosten van het verkrijgen van de informatie: er is altijd een kost
verbonden aan het verplaatsen van de selectieve aandacht (moeite/tijd). De belangrijke
, informatie moet dus zo efficiënt mogelijk gepresenteerd worden zodat er zo min
mogelijk kostbare tijd/moeite wordt verspild aan het zoeken naar de informatie. Hou
bijvoorbeeld de display klein (maar niet zo klein dat de leesbaarheid verslechterd)
9. Proximity compatibility: Soms is er gedeelde aandacht nodig om meerdere bronnen van
informatie samen te voegen voor het uitvoeren van een taak. Het is dus zinvol om die
bronnen van informatie meer met elkaar te maken te laten hebben dan andere bronnen
van informatie (denk aan lijnen die ze samenvoegen, dezelfde kleur, samenvoegen in
een patroon, uitdrukken in dezelfde eenheid). Je kunt hiermee wel te ver gaan
waardoor het juist moeilijk wordt de informatie te verkrijgen, dus let goed op.
10. Meerdere informatiebronnen: wanneer het nodig is om veel informatie tegelijk te
verwerken, kan het helpen om de verschillende informatiebronnen op verschillende
manieren te presenteren. Zo kan een bron visueel gepresenteerd worden, terwijl de
ander tegelijkertijd auditief gepresenteerd wordt.
Geheugen
11. Vervang geheugen door knowledge in the world: dit wil zeggen dat je bepaalde
informatie visueel presenteert, zodat deze informatie niet uit het lange termijn
geheugen opgediept hoeft te worden maar direct beschikbaar is om in het
werkgeheugen gebruikt te worden. daarbij hoeft de persoon geen moeite te doen om
het in het werkgeheugen te houden, omdat het steeds visueel beschikbaar blijft. Dit is
niet altijd nodig en sommige systemen werken prima terwijl ze beroep doen op
knowledge in the head, maar bij sommige taken kan het zeer goed helpen.
12. Predictive aiding: mensen zijn slecht in voorspellen wat er gaat gebeuren omdat dit heel
veel cognitieve capaciteiten vraagt die een persoon vaak niet heeft bij het uitvoeren van
een taak. Daarom is het uitermate zinnig wanneer een display mogelijke
toekomstscenario’s laat zien. Zo kan de gebruiker proactief handelen in plaats van
reactief. De gebruiker hoeft alleen nog maar waar te nemen wat het display laat zien,
wat aanzienlijk minder cognitieve capaciteiten belast.
13. Consistentheid: mensen maken gebruik van veel displays in hun leven en soms ook
meerdere tegelijk bij eenzelfde taak. Hierdoor creëren mensen verwachtingen over hoe
systemen en displays over het algemeen werken. Het is zinvol om hier bij het ontwerpen
aan te denken en het display in lijn met de verwachtingen te maken. Het is namelijk
makkelijker om het display aan te passen op de mens, dan om de gewoonten van de
mens te willen doorbreken.
Soms botsen principes in wat er van design gevraagd wordt. Het is dan nodig om goed onderzoek te
doen en zo te achterhalen welke principes belangrijker zijn dan de anderen. Ook is het zinvol om te
kijken hoe bepaalde principes beter verwerkt kunnen worden, zonder dat dit direct implicaties heeft
voor andere principes.
Drie soorten alarmen
Advies: er kan een alarm worden ingesteld, maar dit is niet per se nodig
Vraag om voorzichtigheid: een alarm is nodig, maar deze hoeft niet zeer aanwezig te zijn
Waarschuwing: een zeer aanwezig alarm is nodig
Vier eisen voor labels/iconen
Zichtbaarheid/leesbaarheid (1)
