Inhoudsopgave
Schouder ....................................................................................................................................................... 2
Kennis: ............................................................................................................................................................. 2
Verschillende aandoeningen:..................................................................................................................... 5
Testen:.............................................................................................................................................................. 9
Mobilisatie technieken: .............................................................................................................................. 14
LWK .............................................................................................................................................................. 19
Kennis: ........................................................................................................................................................... 19
Verschillende aandoeningen:................................................................................................................... 21
Testen:............................................................................................................................................................ 23
SI-gewricht .................................................................................................................................................. 24
Kennis: ........................................................................................................................................................... 24
Onderzoek nutatie: ...................................................................................................................................... 24
Onderzoek contranutatie: .......................................................................................................................... 24
Onderzoek Joint play: ................................................................................................................................ 24
Elleboog ....................................................................................................................................................... 26
Kennis: ........................................................................................................................................................... 26
Verschillende aandoeningen:................................................................................................................... 27
Testen:............................................................................................................................................................ 28
Mobilisatie technieken: .............................................................................................................................. 30
CWK .............................................................................................................................................................. 32
Kennis: ........................................................................................................................................................... 32
Verschillende aandoeningen:................................................................................................................... 34
Testen:............................................................................................................................................................ 37
1
,Schouder
Kennis:
Rondom de kom zit een stevige bandvormige ring van elastisch kraakbeen, het labrum.
Hierdoor wordt de oppervlakte van de kom iets vergroot, zodat de schouderkop er beter in
past. Labrum biedt een extra stukje stabiliteit voor het schoudergewricht en geeft steun
Als een soort zuignap die de kop goed op zijn plaats houdt in de kom
In de schouder heb je veel meer beweeglijkheid dan t heupgewricht.
Exorotatie beperking in de schouder komt het meeste voor
Ligamenten:
In de schouder bevinden de meeste ligamenten zich in het kapsel. In het gewricht zelf zijn de
uiteinden meestal bedekt met kraakbeen en wordt het gewricht opgevuld met vocht zodat er
zo weinig mogelijk wrijving ontstaat. Het is dankzij de unieke vorm van het glenohumeraal
gewricht dat de schouder zonder moeite in alle richtingen kan draaien.
Lig. Coracohumeraal: Is een breed ligament van de schouder. Ontstaat van het processus
coracoideus. Het gaat schuin naar beneden en zijdelings naar de voorkant van de tuberkel
van de humerus
Lig. Coracoacromiale: Verbind de processus coracoides en het acromion. Vormen samen
met het tussenliggende ligament het schouderdak
Lig. Coracoclaviculare: Verbind de clavicula met het processus coracoideus
Glenoïd: Schouder kom
Bursa: Tussen de rotator cuff en de buitenste deltoid ligt een structuur
genaamd de slijmbeurs of bursa. Een slijmbeurs is een zakje gevuld
met een kleine hoeveelheid gewrichtsvloeistof. De bursa verhindert dat
het acromion en de rotator cuff pezen tegen elkaar wrijven
Glenohumeraal gewricht: Het schoudergewricht zelf wordt gevormd door de articulatie
tussen de humeruskop en het glenoïd, dat de gewricht pan vormt. Hierbij zit niet de scapula
Scapulothorocaal gewricht: Het glijvlak tussen scapula en thorax (eigenlijk geen echt
gewricht)
AC gewricht: Gewricht tussen het acromion en de clavicula
SC gewricht: Gewricht tussen de clavicula en de sternum
2
,Subacromiale ruimte: Tussen de kop van de bovenarm en het dak van de schouder
(acromion) bevindt zich de subacromiale ruimte. In deze ruimte bevindt zich een deel van de
suprapsinatusspier en pees, een slijmbeurs en één van de bicepsspier pezen.
Osteokinematica
Gleno-humeraal (alleen in het schoudergewricht zonder de scapula meegerekend)
Anteflexie/ retroflexie: 80/ 60 graden
Abductie/ adductie:
- In sagitaal vlak 0 graden: 90/ 0
- In frontaal vlak 90 graden: 110/ 15
- Er zit zo’n verschil in, omdat als je boven de 90 graden komt gaat de hele
schoudergordel mee
Exorotatie:
- In sagittaal vlak 0 graden: 60
- In sagittaal vlak 90 graden: 30
- In sagittaal vlak 90 graden en frontaal vlak 90 graden: 80
Endorotatie:
- In sagittaal vlak 0 graden: 100
- In sagittaal vlak 90 graden: 100
- In sagittaal vlak 90 graden en frontaal vlak 90 graden: 60
Er zit zo’n groot verschil in, omdat als je de stand veranderd, de uitgangshouding ook
veranderd
Artrokinematica Gleno humeraal deelbewegingen:
Anteflexie: abductie en exorotatie
Retroflexie: adductie en endorotatie
Abductie: retroflexie en endorotatie
Exorotatie: Frontaal vlak 0 graden: retroflexie en adductie
Frontaal vlak 90 en/of sagitaal 90: geen
Endorotatie Frontaal vlak 0 graden: anteflexie en abductie
Frontaal vlak 90 en/ of sagitaal 90: geen
Kaltenborn regel:
- < 90 graden: klopt
- > 90 graden: klopt niet
3
,Scapulaire dyskinesie, wordt ook wel verstoord scapulothorocaal ritme genoemd. Het
betekent een niet juiste stand of het verkeerd bewegen van één of beide schouderbladen.
Dit gaat vaak gepaard met schouderklachten.
Scapula functies:
- Het is het vaste punt bij bewegingen van de schouderkop
- Het laat de bewegingen van de schouders naar voren en naar achteren toe
- Het zorgt voor het heffen van het schouderdak bij bovenhandse bewegingen
- Kan de voorspanning op de omliggende musculatuur van de scapula behouden
Tipping: Het onderste punt van het schouderblad steekt naar buiten
- De onderste schouderblad punt steekt uit
Winging: Het schouderblad steekt vanuit de binnenrand naar buiten
- De binnenste schouderbladrand steekt uit
Shrugging: De bovenste rand van het schouderblad steekt naar buiten
- Het optrekken van de schouderbladen
Verschillende oorzaken kunnen leiden tot scapulaire dyskinesie:
- Impingement van de schouder
- Verstoorde spierfunctie van de nek- of schouderspieren
- Verkort gewrichtskapsel van de schouder
- Pees- of spierscheuring van de nek- of schouderspieren
De basisprincipes van het schouderprogramma voor overhead sporters:
- Gebalanceerde versteviging van de rotator cuff
- Stretching van de posterieure structuren en het achterste schouderkapsel
- Optimalisatie van de scapulothorocale coördinatie
4
, Verschillende aandoeningen:
SLAP-laesie:
Probleem: Scheur of letsel aan de bicepsverankering
Symptomen: Vage last van de schouder bij krachtige bewegingen
Soms met een click of een verspringend gevoel
Diagnose: Op basis van het verhaal
Testen niet betrouwbaar, CT
Behandeling: Kinesitherapie met:
- Schouderstabiliserende oefentherapie
- Posterieure capsulaire stretches
- Scapulothorocale coördinatie
Preventie: Gebalanceerd schouderprogramma
Belasting van de biceps moet zoveel mogelijk vermeden worden,
soms is een operatie te overwegen
- Superior labrum scheur van anterior naar posterieur
- SLAP-laesie is een letsel van de aanhechting van de bicepspees bovenaan de kom
van het schoudergewricht. De bicepspees is verankerd aan het labrum.
- Het letsel komt voor voor bij sporten waar de arm veel boven de schouder komt en
waarbij de schouderbewegingen krachtig en explosief zijn
- Meestal beginnen de klachen bij een werpactiviteit of een andere krachtige beweging.
Pijn zal diep in de schouder zitten, soms met een click of verpringend gevoel
vanbinnen. In de meeste gevallen kan de atleet blijven sporten en gaat het om een
vervelend gevoel
Biceps tendinose & bicepspees scheur:
Probleem: Schade aan de bicepspees door inklemming
Graad 1: Beperkte schade binnenin de pees zonder schade
Graad 2: Partiële scheur
Graad 3: Volledige scheur
Symptomen: Pijn in de schouder moeilijk te lokaliseren. Bij graad 2 & 3
krachtsverlies biceps
Diagnose: Echografie
Behandeling: Vermijden van biceps- en overhead activiteiten, progressieve
versteviging rotator cuff, behandeling van een impingement, soms bij
graad 2 & 3 operatie
Preventie: Graduele versteviging rotator cuff
5
Schouder ....................................................................................................................................................... 2
Kennis: ............................................................................................................................................................. 2
Verschillende aandoeningen:..................................................................................................................... 5
Testen:.............................................................................................................................................................. 9
Mobilisatie technieken: .............................................................................................................................. 14
LWK .............................................................................................................................................................. 19
Kennis: ........................................................................................................................................................... 19
Verschillende aandoeningen:................................................................................................................... 21
Testen:............................................................................................................................................................ 23
SI-gewricht .................................................................................................................................................. 24
Kennis: ........................................................................................................................................................... 24
Onderzoek nutatie: ...................................................................................................................................... 24
Onderzoek contranutatie: .......................................................................................................................... 24
Onderzoek Joint play: ................................................................................................................................ 24
Elleboog ....................................................................................................................................................... 26
Kennis: ........................................................................................................................................................... 26
Verschillende aandoeningen:................................................................................................................... 27
Testen:............................................................................................................................................................ 28
Mobilisatie technieken: .............................................................................................................................. 30
CWK .............................................................................................................................................................. 32
Kennis: ........................................................................................................................................................... 32
Verschillende aandoeningen:................................................................................................................... 34
Testen:............................................................................................................................................................ 37
1
,Schouder
Kennis:
Rondom de kom zit een stevige bandvormige ring van elastisch kraakbeen, het labrum.
Hierdoor wordt de oppervlakte van de kom iets vergroot, zodat de schouderkop er beter in
past. Labrum biedt een extra stukje stabiliteit voor het schoudergewricht en geeft steun
Als een soort zuignap die de kop goed op zijn plaats houdt in de kom
In de schouder heb je veel meer beweeglijkheid dan t heupgewricht.
Exorotatie beperking in de schouder komt het meeste voor
Ligamenten:
In de schouder bevinden de meeste ligamenten zich in het kapsel. In het gewricht zelf zijn de
uiteinden meestal bedekt met kraakbeen en wordt het gewricht opgevuld met vocht zodat er
zo weinig mogelijk wrijving ontstaat. Het is dankzij de unieke vorm van het glenohumeraal
gewricht dat de schouder zonder moeite in alle richtingen kan draaien.
Lig. Coracohumeraal: Is een breed ligament van de schouder. Ontstaat van het processus
coracoideus. Het gaat schuin naar beneden en zijdelings naar de voorkant van de tuberkel
van de humerus
Lig. Coracoacromiale: Verbind de processus coracoides en het acromion. Vormen samen
met het tussenliggende ligament het schouderdak
Lig. Coracoclaviculare: Verbind de clavicula met het processus coracoideus
Glenoïd: Schouder kom
Bursa: Tussen de rotator cuff en de buitenste deltoid ligt een structuur
genaamd de slijmbeurs of bursa. Een slijmbeurs is een zakje gevuld
met een kleine hoeveelheid gewrichtsvloeistof. De bursa verhindert dat
het acromion en de rotator cuff pezen tegen elkaar wrijven
Glenohumeraal gewricht: Het schoudergewricht zelf wordt gevormd door de articulatie
tussen de humeruskop en het glenoïd, dat de gewricht pan vormt. Hierbij zit niet de scapula
Scapulothorocaal gewricht: Het glijvlak tussen scapula en thorax (eigenlijk geen echt
gewricht)
AC gewricht: Gewricht tussen het acromion en de clavicula
SC gewricht: Gewricht tussen de clavicula en de sternum
2
,Subacromiale ruimte: Tussen de kop van de bovenarm en het dak van de schouder
(acromion) bevindt zich de subacromiale ruimte. In deze ruimte bevindt zich een deel van de
suprapsinatusspier en pees, een slijmbeurs en één van de bicepsspier pezen.
Osteokinematica
Gleno-humeraal (alleen in het schoudergewricht zonder de scapula meegerekend)
Anteflexie/ retroflexie: 80/ 60 graden
Abductie/ adductie:
- In sagitaal vlak 0 graden: 90/ 0
- In frontaal vlak 90 graden: 110/ 15
- Er zit zo’n verschil in, omdat als je boven de 90 graden komt gaat de hele
schoudergordel mee
Exorotatie:
- In sagittaal vlak 0 graden: 60
- In sagittaal vlak 90 graden: 30
- In sagittaal vlak 90 graden en frontaal vlak 90 graden: 80
Endorotatie:
- In sagittaal vlak 0 graden: 100
- In sagittaal vlak 90 graden: 100
- In sagittaal vlak 90 graden en frontaal vlak 90 graden: 60
Er zit zo’n groot verschil in, omdat als je de stand veranderd, de uitgangshouding ook
veranderd
Artrokinematica Gleno humeraal deelbewegingen:
Anteflexie: abductie en exorotatie
Retroflexie: adductie en endorotatie
Abductie: retroflexie en endorotatie
Exorotatie: Frontaal vlak 0 graden: retroflexie en adductie
Frontaal vlak 90 en/of sagitaal 90: geen
Endorotatie Frontaal vlak 0 graden: anteflexie en abductie
Frontaal vlak 90 en/ of sagitaal 90: geen
Kaltenborn regel:
- < 90 graden: klopt
- > 90 graden: klopt niet
3
,Scapulaire dyskinesie, wordt ook wel verstoord scapulothorocaal ritme genoemd. Het
betekent een niet juiste stand of het verkeerd bewegen van één of beide schouderbladen.
Dit gaat vaak gepaard met schouderklachten.
Scapula functies:
- Het is het vaste punt bij bewegingen van de schouderkop
- Het laat de bewegingen van de schouders naar voren en naar achteren toe
- Het zorgt voor het heffen van het schouderdak bij bovenhandse bewegingen
- Kan de voorspanning op de omliggende musculatuur van de scapula behouden
Tipping: Het onderste punt van het schouderblad steekt naar buiten
- De onderste schouderblad punt steekt uit
Winging: Het schouderblad steekt vanuit de binnenrand naar buiten
- De binnenste schouderbladrand steekt uit
Shrugging: De bovenste rand van het schouderblad steekt naar buiten
- Het optrekken van de schouderbladen
Verschillende oorzaken kunnen leiden tot scapulaire dyskinesie:
- Impingement van de schouder
- Verstoorde spierfunctie van de nek- of schouderspieren
- Verkort gewrichtskapsel van de schouder
- Pees- of spierscheuring van de nek- of schouderspieren
De basisprincipes van het schouderprogramma voor overhead sporters:
- Gebalanceerde versteviging van de rotator cuff
- Stretching van de posterieure structuren en het achterste schouderkapsel
- Optimalisatie van de scapulothorocale coördinatie
4
, Verschillende aandoeningen:
SLAP-laesie:
Probleem: Scheur of letsel aan de bicepsverankering
Symptomen: Vage last van de schouder bij krachtige bewegingen
Soms met een click of een verspringend gevoel
Diagnose: Op basis van het verhaal
Testen niet betrouwbaar, CT
Behandeling: Kinesitherapie met:
- Schouderstabiliserende oefentherapie
- Posterieure capsulaire stretches
- Scapulothorocale coördinatie
Preventie: Gebalanceerd schouderprogramma
Belasting van de biceps moet zoveel mogelijk vermeden worden,
soms is een operatie te overwegen
- Superior labrum scheur van anterior naar posterieur
- SLAP-laesie is een letsel van de aanhechting van de bicepspees bovenaan de kom
van het schoudergewricht. De bicepspees is verankerd aan het labrum.
- Het letsel komt voor voor bij sporten waar de arm veel boven de schouder komt en
waarbij de schouderbewegingen krachtig en explosief zijn
- Meestal beginnen de klachen bij een werpactiviteit of een andere krachtige beweging.
Pijn zal diep in de schouder zitten, soms met een click of verpringend gevoel
vanbinnen. In de meeste gevallen kan de atleet blijven sporten en gaat het om een
vervelend gevoel
Biceps tendinose & bicepspees scheur:
Probleem: Schade aan de bicepspees door inklemming
Graad 1: Beperkte schade binnenin de pees zonder schade
Graad 2: Partiële scheur
Graad 3: Volledige scheur
Symptomen: Pijn in de schouder moeilijk te lokaliseren. Bij graad 2 & 3
krachtsverlies biceps
Diagnose: Echografie
Behandeling: Vermijden van biceps- en overhead activiteiten, progressieve
versteviging rotator cuff, behandeling van een impingement, soms bij
graad 2 & 3 operatie
Preventie: Graduele versteviging rotator cuff
5
