Het Emmental; 3 gezichten Christian Janssen 3843319
Het Emmental is een bergdal in het midden van Zwitserland en bevindt zich in het kanton Bern.
Noordwest van het Emmental ligt de Jura, in het zuidwesten liggen de Alpen. De naam is afgeleid
van de rivier de Emme die door het dal stroomt. Naast deze rivier stroomt ook de Ilfis door het
gebied. Het Emmental is een tamelijk heuvelachtig gebied.
Het Emmental is bekend door drie verschillende dingen, te weten: de gelijknamige kaas die
uit dit gebied voortgebracht wordt (de Emmentaler käse), de kerkelijke stroming Anabaptisme en
het gebied is bekend geworden door de streekromans van predikant Jeremias Gotthelf.
Het gebied kent een landelijke omgeving, waarvan de economie vooral beheerst wordt
door de landbouw (Emmental (Zwitserland),2012).
Figuur 1: (Verwaltungskreis) Emmental, Zwitserland.
Bron: Tschubby, 2009
Emmentaler Käse
In het Grindelwald lagen van oorsprong, net als in het Emmental, verscheidene boerendorpen (waar
echter het gebied nu overheerst wordt door (ski)toerisme). Het Grindelwald kende een kort groei
seizoen en daardoor vergaarden de dorpen geringe opbrengsten. In het Emmental was het
groeiseizoen veel langer dan in het Grindelwald, en dus ook de opbrengst velen malen hoger. Het
Emmental was een gebied met rijke welvarende boeren die de melk, die ze van hun melkvee
verkregen, gebruikten om kaas van te maken, die Emmentaler Käse genoemd werd. In de
laaggelegen gebieden van de Emmental was het groeiseizoen het langst en daar werd dan de
akkerbouw bedreven, en naarmate je naar hoger gelegen gebieden ging, kwam je steeds meer
melkvee tegen.
, Elk dorp had in de 19e eeuw een eigen kaasfabriek(je). In deze fabriekjes werden ontzettend
grote kazen geproduceerd, die soms wel meer dan 100 kilo wogen. Deze fabriekjes produceerden
dan ook slechts enkele kazen per dag. Deze kaas werd vervolgens geëxporteerd naar Bern. De
omzetting in kaas was nodig omdat de melk te snel bedierf om te exporteren. Bern lag te ver weg
door de belabberde infrastructuur en daardoor zou de melk al bedorven zijn als het aankwam.
Boeren buiten het Emmental mochten tot zo’n 100 jaar geleden geen Emmentaler Käse produceren.
Het was dus een heel sterk merk, dat ervoor zorgde dat de boeren die in het gebied woonachtig
waren beschermd bleven. Het is opzienbarend dat het Emmental tot op de dag van vandaag zo
ontzettend ruraal is gebleven, omdat het slechts 30 km van Bern verwijderd ligt. Het gebied heeft
hierdoor nog steeds een uitgesproken identiteit.
Een reden dat regio nog steeds zo’n sterke identiteit bezit is wellicht het bestaan van de
karakteristieke boerderijen. In het Emmental hadden erven een vrij typische indeling. De
‘hoofdboerderij’, ook wel de ideaalboerderij genoemd, was het gebouw waar de boerenfamilie met
haar knechten woonachtig was. Het gebouw bestond meestal voor tweederde uit stallen en voor
eenderde uit woongedeelte. Vlakbij de hoofdboerderij stond de stuckly. Hier woonden de ouders
van de boer, die daarvoor in de hoofdboerderij gewoond hadden. Verder stond op het terrein een
speiger. Dit was een soort schuurtje waar waardevolle spullen bewaard werden. De sierraden
moesten in een aparte schuur bewaard worden omdat de hoofdboerderij door de hooiopslag een
verhoogde kans op afbranden had. In de speiger was geen kachel en dus was dit een veilige plek.
Soms stond op het terrein een bakhaus, een schuurtje waar bijvoorbeeld broden werden gebakken.
In het bakhaus was altijd vuur en daardoor zeer brandgevaarlijk.
Wanneer de boer met pensioen ging of overleed, werd het gehele erf inclusief boerderijen
geërfd door de jongste zoon. Wanneer de boerderij eerlijk onder de kinderen zou worden verdeeld,
zouden het allemaal kleine boerderijtjes worden, en daardoor ook armoediger. De overige kinderen
gingen vaak een minder welvarend leven tegemoet. De overige jongens konden eventueel knecht
worden bij de jongste zoon, de overige meisjes konden trouwen met een jongste zoon van een
andere boerenfamilie. Wanneer de jongens geen knecht konden worden en de meisjes niet konden
trouwen met een jongste zoon, werden ze gedwongen naar minder welvaren stukken van het
Emmental te trekken. Zo’n gebied was bijvoorbeeld het gebied rond de bergrivier de Emme. Hier
stonden kleine boerderijtjes op de oevers en hellingen (keuterboeren). De rivier kon plotseling
extreem snel meer volume krijgen waardoor de oevers overstroomden. Het boerenbestaan was hier
erg gevaarlijk en erg armoedig. Toen de 19e eeuw aanbrak is de rivier gekanaliseerd om de kans op
overstromingen te reduceren. Er kwamen mogelijkheden voor spoorwegverbindingen en het gebied
werd beter bereikbaar. Door de kanalisering werd de Emme (beter) bevaarbaar en zo kon dus via
land en water handel bedreven worden. Steeds meer fabriekjes vestigden zich in dit gebied en er
kwam steeds meer verkeer. Het gebied ontwikkelde sterk in deze periode.
Sinds halverwege de 19e eeuw verdwenen de lokale tradities steeds meer. De boerderij werd
ook niet meer aan de jongste zoon gegeven bijvoorbeeld. Tegenwoordig leven de meeste boeren in
de Emmental een doppelexistence: ze proberen naast het boer zijn met allerlei nevenactiviteiten
inkomsten te winnen. Een voorbeeld hiervan is de aardbeiteelt. Doordat het Emmental zo’n lang
groeiseizoen heeft, kunnen aardbeien pas later worden verbouwd. De aardbeien zijn dan rijp rond
augustus en dan is in de meeste andere gebieden de tijd al voorbij. Om deze reden kunnen de
boeren dus hoge prijzen vragen voor hun producten. Ook buiten agrarische sectoren proberen
boeren inkomsten te verhogen, bijvoorbeeld door het bieden van slaapplaatsen in het hooi.
Het Emmental is een bergdal in het midden van Zwitserland en bevindt zich in het kanton Bern.
Noordwest van het Emmental ligt de Jura, in het zuidwesten liggen de Alpen. De naam is afgeleid
van de rivier de Emme die door het dal stroomt. Naast deze rivier stroomt ook de Ilfis door het
gebied. Het Emmental is een tamelijk heuvelachtig gebied.
Het Emmental is bekend door drie verschillende dingen, te weten: de gelijknamige kaas die
uit dit gebied voortgebracht wordt (de Emmentaler käse), de kerkelijke stroming Anabaptisme en
het gebied is bekend geworden door de streekromans van predikant Jeremias Gotthelf.
Het gebied kent een landelijke omgeving, waarvan de economie vooral beheerst wordt
door de landbouw (Emmental (Zwitserland),2012).
Figuur 1: (Verwaltungskreis) Emmental, Zwitserland.
Bron: Tschubby, 2009
Emmentaler Käse
In het Grindelwald lagen van oorsprong, net als in het Emmental, verscheidene boerendorpen (waar
echter het gebied nu overheerst wordt door (ski)toerisme). Het Grindelwald kende een kort groei
seizoen en daardoor vergaarden de dorpen geringe opbrengsten. In het Emmental was het
groeiseizoen veel langer dan in het Grindelwald, en dus ook de opbrengst velen malen hoger. Het
Emmental was een gebied met rijke welvarende boeren die de melk, die ze van hun melkvee
verkregen, gebruikten om kaas van te maken, die Emmentaler Käse genoemd werd. In de
laaggelegen gebieden van de Emmental was het groeiseizoen het langst en daar werd dan de
akkerbouw bedreven, en naarmate je naar hoger gelegen gebieden ging, kwam je steeds meer
melkvee tegen.
, Elk dorp had in de 19e eeuw een eigen kaasfabriek(je). In deze fabriekjes werden ontzettend
grote kazen geproduceerd, die soms wel meer dan 100 kilo wogen. Deze fabriekjes produceerden
dan ook slechts enkele kazen per dag. Deze kaas werd vervolgens geëxporteerd naar Bern. De
omzetting in kaas was nodig omdat de melk te snel bedierf om te exporteren. Bern lag te ver weg
door de belabberde infrastructuur en daardoor zou de melk al bedorven zijn als het aankwam.
Boeren buiten het Emmental mochten tot zo’n 100 jaar geleden geen Emmentaler Käse produceren.
Het was dus een heel sterk merk, dat ervoor zorgde dat de boeren die in het gebied woonachtig
waren beschermd bleven. Het is opzienbarend dat het Emmental tot op de dag van vandaag zo
ontzettend ruraal is gebleven, omdat het slechts 30 km van Bern verwijderd ligt. Het gebied heeft
hierdoor nog steeds een uitgesproken identiteit.
Een reden dat regio nog steeds zo’n sterke identiteit bezit is wellicht het bestaan van de
karakteristieke boerderijen. In het Emmental hadden erven een vrij typische indeling. De
‘hoofdboerderij’, ook wel de ideaalboerderij genoemd, was het gebouw waar de boerenfamilie met
haar knechten woonachtig was. Het gebouw bestond meestal voor tweederde uit stallen en voor
eenderde uit woongedeelte. Vlakbij de hoofdboerderij stond de stuckly. Hier woonden de ouders
van de boer, die daarvoor in de hoofdboerderij gewoond hadden. Verder stond op het terrein een
speiger. Dit was een soort schuurtje waar waardevolle spullen bewaard werden. De sierraden
moesten in een aparte schuur bewaard worden omdat de hoofdboerderij door de hooiopslag een
verhoogde kans op afbranden had. In de speiger was geen kachel en dus was dit een veilige plek.
Soms stond op het terrein een bakhaus, een schuurtje waar bijvoorbeeld broden werden gebakken.
In het bakhaus was altijd vuur en daardoor zeer brandgevaarlijk.
Wanneer de boer met pensioen ging of overleed, werd het gehele erf inclusief boerderijen
geërfd door de jongste zoon. Wanneer de boerderij eerlijk onder de kinderen zou worden verdeeld,
zouden het allemaal kleine boerderijtjes worden, en daardoor ook armoediger. De overige kinderen
gingen vaak een minder welvarend leven tegemoet. De overige jongens konden eventueel knecht
worden bij de jongste zoon, de overige meisjes konden trouwen met een jongste zoon van een
andere boerenfamilie. Wanneer de jongens geen knecht konden worden en de meisjes niet konden
trouwen met een jongste zoon, werden ze gedwongen naar minder welvaren stukken van het
Emmental te trekken. Zo’n gebied was bijvoorbeeld het gebied rond de bergrivier de Emme. Hier
stonden kleine boerderijtjes op de oevers en hellingen (keuterboeren). De rivier kon plotseling
extreem snel meer volume krijgen waardoor de oevers overstroomden. Het boerenbestaan was hier
erg gevaarlijk en erg armoedig. Toen de 19e eeuw aanbrak is de rivier gekanaliseerd om de kans op
overstromingen te reduceren. Er kwamen mogelijkheden voor spoorwegverbindingen en het gebied
werd beter bereikbaar. Door de kanalisering werd de Emme (beter) bevaarbaar en zo kon dus via
land en water handel bedreven worden. Steeds meer fabriekjes vestigden zich in dit gebied en er
kwam steeds meer verkeer. Het gebied ontwikkelde sterk in deze periode.
Sinds halverwege de 19e eeuw verdwenen de lokale tradities steeds meer. De boerderij werd
ook niet meer aan de jongste zoon gegeven bijvoorbeeld. Tegenwoordig leven de meeste boeren in
de Emmental een doppelexistence: ze proberen naast het boer zijn met allerlei nevenactiviteiten
inkomsten te winnen. Een voorbeeld hiervan is de aardbeiteelt. Doordat het Emmental zo’n lang
groeiseizoen heeft, kunnen aardbeien pas later worden verbouwd. De aardbeien zijn dan rijp rond
augustus en dan is in de meeste andere gebieden de tijd al voorbij. Om deze reden kunnen de
boeren dus hoge prijzen vragen voor hun producten. Ook buiten agrarische sectoren proberen
boeren inkomsten te verhogen, bijvoorbeeld door het bieden van slaapplaatsen in het hooi.
