Hoofdstuk 2 Bewegwijzering- intersectioneel denken over diversiteit
2.1 inleiding
Je komt vaak mensen tegen die een andere blik op de wereld hebben dan jij, met een eigen
zienswijze en opvattingen. Edwin Hoffman noemt zo’n zienswijze een ‘ordening’. Om niet
overspoelt te raken door een stortvloed van indrukken, selecteer je, orden je, en neem je
standpunten en gezichtspunten in. Ordenen is iets individueels: alle mensen doen het, maar
wel op een eigen manier. Hoffman zegt: ‘Bij ordening gaat het om de waarneming van de
werkelijkheid: hoe kijken mensen naar concrete situaties?’. Het is voor een groot deel ook
collectief. Met alle interpretaties die je opdoet in e leven ben jij degene die er betekenis aan
geeft.
2.2 Diversiteitscirkel met aspecten van identiteit
Identiteit is meervoudig en veranderlijk. De vraag wie je bent kun je op collectief niveau
beantwoorden. Zo heeft het land waarin je woont invloed op wie je bent en kunt zijn, door
regeringsbeleid en maatregelen die daaruit voortvloeien. Daarnaast zijn er verschillende
groepen war je (gewild of ongewild) bij hoort en die invloed hebben op je identiteit. Die
groepen kunnen wisselen tijdens je leven. Je spreekt dan van ‘aspecten van identiteit’.
Achter elk aspect zitten groepen waar je bij hoort. In de sociologie worden die groepen
‘groeperingen’ genoemd. Een groepering is een groep waar je bij hoort zonder dat je elk lid
van deze groep kent. Alle groeperingen waar je bij hoort bepalen jouw identiteit. Wij
onderscheiden zeven identiteitsaspecten:
1. Sekse en gender
2. Generatie en levensfase
3. Etniciteit
4. Ziekte, gezondheid, talenten en handicaps
5. Seksuele oriëntatie
6. Religie en levensbeschouwing
7. Sociale klasse en professionele socialisatie
Alle aspecten hebben invloed op je leven. Sommige meer dan andere. Alle aspecten hebben
met elkaar te maken. Die samenhang wordt ‘gelijktijdigheid’ genoemd, omdat de
verschillende aspecten in het leven van mensen tegelijkertijd invloed hebben op elkaar.
2.3 Sekse en gender
Op grond van lichaamskenmerken is te bepalen of je een man of vrouw bent. Je kan het
beschouwen als een biologische kwestie, je wordt immers zo geboren. Je biologische
geslacht wordt ‘sekse’ genoemd. Het verschil tussen man en vrouw is niet biologisch of
lichamelijk bepaald, het wordt sociaal geconstrueerd. Het lichamelijke is maar één zijde van
de medaille. Van nature ben je een man of een vrouw. Maar de opvoeding en socialisatie in
bepaalde groepen maken je ook tot vrouw of man. Dit wordt ‘gender’ genoemd. De spanning
tussen biologische (sekse) en culturele (gender) aspecten van man of vrouw zijn wordt goed
uitgedrukt in de bekendste uitspraak van de Franse filosoof Simone de Beauvoir: ‘men wordt
niet als man of vrouw geboren, men wordt het’. De genderinvulling van vrouwelijkheid en
mannelijkheid en de verwachtingen die daarbij horen, kunnen verschillen, per klasse, land of
regio maar ook per religie. Buikema en van der Tuin beschouwen het begrip ‘gender’ als de
sociaal-culturele tegenhanger van ‘sekse’. Het gaat om machtsverhoudingen op individuele,
institutionele, nationale en geopolitieke schaal op het spoort te komen. Het is in verreweg de
meeste culturen nog zo dat het mannelijke- van concrete personen van het mannelijke
geslacht tot mannelijk geconnoteerde symbolen- hoger wordt gewaardeerd dan het
vrouwelijke. Het kan ook nog ingewikkelder, je kan in een verkeerd lichaam geboren zijn. Dat
wordt ook wel genderdysforie genoemd: een gevoel van onbehagen met het eigen geslacht.
Ook binnen de transgenderwereld is er sprake van diversiteit.
2.1 inleiding
Je komt vaak mensen tegen die een andere blik op de wereld hebben dan jij, met een eigen
zienswijze en opvattingen. Edwin Hoffman noemt zo’n zienswijze een ‘ordening’. Om niet
overspoelt te raken door een stortvloed van indrukken, selecteer je, orden je, en neem je
standpunten en gezichtspunten in. Ordenen is iets individueels: alle mensen doen het, maar
wel op een eigen manier. Hoffman zegt: ‘Bij ordening gaat het om de waarneming van de
werkelijkheid: hoe kijken mensen naar concrete situaties?’. Het is voor een groot deel ook
collectief. Met alle interpretaties die je opdoet in e leven ben jij degene die er betekenis aan
geeft.
2.2 Diversiteitscirkel met aspecten van identiteit
Identiteit is meervoudig en veranderlijk. De vraag wie je bent kun je op collectief niveau
beantwoorden. Zo heeft het land waarin je woont invloed op wie je bent en kunt zijn, door
regeringsbeleid en maatregelen die daaruit voortvloeien. Daarnaast zijn er verschillende
groepen war je (gewild of ongewild) bij hoort en die invloed hebben op je identiteit. Die
groepen kunnen wisselen tijdens je leven. Je spreekt dan van ‘aspecten van identiteit’.
Achter elk aspect zitten groepen waar je bij hoort. In de sociologie worden die groepen
‘groeperingen’ genoemd. Een groepering is een groep waar je bij hoort zonder dat je elk lid
van deze groep kent. Alle groeperingen waar je bij hoort bepalen jouw identiteit. Wij
onderscheiden zeven identiteitsaspecten:
1. Sekse en gender
2. Generatie en levensfase
3. Etniciteit
4. Ziekte, gezondheid, talenten en handicaps
5. Seksuele oriëntatie
6. Religie en levensbeschouwing
7. Sociale klasse en professionele socialisatie
Alle aspecten hebben invloed op je leven. Sommige meer dan andere. Alle aspecten hebben
met elkaar te maken. Die samenhang wordt ‘gelijktijdigheid’ genoemd, omdat de
verschillende aspecten in het leven van mensen tegelijkertijd invloed hebben op elkaar.
2.3 Sekse en gender
Op grond van lichaamskenmerken is te bepalen of je een man of vrouw bent. Je kan het
beschouwen als een biologische kwestie, je wordt immers zo geboren. Je biologische
geslacht wordt ‘sekse’ genoemd. Het verschil tussen man en vrouw is niet biologisch of
lichamelijk bepaald, het wordt sociaal geconstrueerd. Het lichamelijke is maar één zijde van
de medaille. Van nature ben je een man of een vrouw. Maar de opvoeding en socialisatie in
bepaalde groepen maken je ook tot vrouw of man. Dit wordt ‘gender’ genoemd. De spanning
tussen biologische (sekse) en culturele (gender) aspecten van man of vrouw zijn wordt goed
uitgedrukt in de bekendste uitspraak van de Franse filosoof Simone de Beauvoir: ‘men wordt
niet als man of vrouw geboren, men wordt het’. De genderinvulling van vrouwelijkheid en
mannelijkheid en de verwachtingen die daarbij horen, kunnen verschillen, per klasse, land of
regio maar ook per religie. Buikema en van der Tuin beschouwen het begrip ‘gender’ als de
sociaal-culturele tegenhanger van ‘sekse’. Het gaat om machtsverhoudingen op individuele,
institutionele, nationale en geopolitieke schaal op het spoort te komen. Het is in verreweg de
meeste culturen nog zo dat het mannelijke- van concrete personen van het mannelijke
geslacht tot mannelijk geconnoteerde symbolen- hoger wordt gewaardeerd dan het
vrouwelijke. Het kan ook nog ingewikkelder, je kan in een verkeerd lichaam geboren zijn. Dat
wordt ook wel genderdysforie genoemd: een gevoel van onbehagen met het eigen geslacht.
Ook binnen de transgenderwereld is er sprake van diversiteit.
