H5.1: Het begrip rechtshandeling
Een eenzijdige rechtshandeling is een handeling waarbij slechts één persoon betrokken is die de
intentie heeft om een bepaald rechtsgevolg te creëren. Deze persoon handelt op eigen initiatief en
heeft geen instemming of medewerking nodig van een andere partij. Een voorbeeld van een
eenzijdige rechtshandeling is het opstellen van een testament, waarbij een persoon zijn of haar
laatste wil en testament vastlegt.
Een meerzijdige rechtshandeling is een handeling waarbij de wil van twee of meer personen nodig is
om de beoogde rechtsgevolgen te bewerkstelligen. Dit houdt in dat er een overeenstemming of
overeenkomst moet zijn tussen de betrokken partijen. Voorbeelden van meerzijdige
rechtshandelingen zijn het sluiten van een koopovereenkomst, het aangaan van een
huurovereenkomst of het opstellen van een contract tussen twee partijen.
In beide gevallen is het vereist dat de handeling erkend wordt door het rechtssysteem en dat het
beoogde rechtsgevolg in overeenstemming is met de geldende wetten en regels.
H5.1.1: Eenzijdige rechtshandeling
Bij een eenzijdige rechtshandeling kan de wil van één persoon inderdaad het rechtsgevolg tot stand
brengen. Binnen eenzijdige rechtshandelingen kunnen we onderscheid maken tussen twee
categorieën: eenzijdige ongerichte rechtshandelingen en eenzijdige gerichte rechtshandelingen.
Eenzijdige ongerichte rechtshandelingen zijn handelingen waarbij de wil van één persoon leidt tot
een rechtsgevolg zonder dat een specifieke geadresseerde of ontvanger betrokken is. Met andere
woorden, de handeling is niet gericht op een specifieke persoon of partij. Een voorbeeld van een
eenzijdige ongerichte rechtshandeling is het opstellen van een algemene verklaring, zoals het
publiceren van algemene voorwaarden of het plaatsen van een bericht in een krant.
Eenzijdige gerichte rechtshandelingen zijn handelingen waarbij de wil van één persoon gericht is op
het tot stand brengen van een rechtsgevolg voor een specifieke geadresseerde of ontvanger. In dit
geval is de handeling bedoeld om juridische gevolgen te creëren voor een bepaalde persoon of groep
personen. Een voorbeeld van een eenzijdige gerichte rechtshandeling is het versturen van een
opzeggingsbrief aan een huurder om de huurovereenkomst te beëindigen.
Het onderscheid tussen eenzijdige ongerichte en eenzijdige gerichte rechtshandelingen heeft
betrekking op de vraag of de handeling een specifieke ontvanger beoogt of niet. Beide vormen
kunnen rechtsgevolgen hebben, maar de focus ligt op de intentie en het doel van de handelende
persoon.
, H5.1.2: Meerzijdige rechtshandeling
Een meerzijdige rechtshandeling is inderdaad de meest voorkomende vorm van een rechtshandeling.
Het vereist de wil van twee of meer rechtssubjecten om het beoogde rechtsgevolg te
bewerkstelligen. Voorbeelden van meerzijdige rechtshandelingen zijn overeenkomsten en besluiten
van algemene vergaderingen, zoals de algemene aandeelhoudersvergadering of algemene
ledenvergadering, evenals het besluit tot oprichting van een vereniging.
Overeenkomsten kunnen voorkomen in verschillende rechtsgebieden, zoals het familierecht
(huwelijk, huwelijkse voorwaarden), goederenrecht (vestiging van een beperkt recht, overdracht van
een zaak), bewijsrecht (dading, compromis) en verbintenissenrecht (koopovereenkomst,
huurovereenkomst, schenkingsovereenkomst, arbeidsovereenkomst, lastgevingsovereenkomst).
De verbintenisscheppende overeenkomst is de bekendste vorm van een overeenkomst. Het is een
meerzijdige rechtshandeling die tot doel heeft een of meer verbintenissen te scheppen. De
verbintenis is het rechtsgevolg van deze meerzijdige rechtshandeling. Door het aangaan van een
meerzijdige rechtshandeling, zoals een overeenkomst, aanvaarden de betrokken rechtssubjecten de
daaruit voortvloeiende rechten en plichten (verbintenis), omdat dit het doel is van hun wil.
Door de meeste verbintenisscheppende overeenkomsten ontstaan twee verbintenissen. Sommige
overeenkomsten hebben echter slechts één verbintenis als gevolg. Op basis van het aantal
verbintenissen dat ontstaat, kan de verbintenisscheppende overeenkomst worden onderverdeeld in:
1. Wederkerige overeenkomst: Bij een wederkerige overeenkomst ontstaan twee
verbintenissen. De overeenkomst wordt als wederkerig beschouwd omdat de
contractpartijen wederzijds schuldeiser en schuldenaar worden van de ontstane
verbintenissen.
2. Eenzijdige (niet-wederkerige) overeenkomst: Het kan voorkomen dat een overeenkomst
slechts één verbintenis tot gevolg heeft. Omdat er in dat geval slechts één schuldeiser en één
schuldenaar zijn, is de overeenkomst niet wederkerig. We spreken dan van een eenzijdige
overeenkomst.
Het onderscheid tussen wederkerige en eenzijdige overeenkomsten ligt in het aantal verbintenissen
dat voortvloeit uit de overeenkomst.
H5.2: Totstandkoming van een rechtshandeling
H5.2.1: Vereisten totstandkoming van een rechtshandeling
Het proces van totstandkoming van een rechtshandeling vereist drie belangrijke elementen:
1. Handelingsbekwaam rechtssubject: Om een rechtshandeling te verrichten, moet het
betrokken individu handelingsbekwaam zijn volgens artikel 3:32 lid 1 BW. Natuurlijke
personen zijn over het algemeen handelingsbekwaam. Daarnaast kunnen rechtspersonen,
zoals bedrijven of organisaties, ook rechtshandelingen verrichten, omdat ze door de wet
gelijkgesteld worden aan natuurlijke personen (art. 2:5 BW). Handelingsonbekwaamheid
wordt in paragraaf 5.3 verder behandeld.
2. Op een rechtsgevolg gerichte wil: Het vereist dat het rechtssubject een wil heeft die gericht is
op het teweegbrengen van een rechtsgevolg. Dit wordt uiteengezet in artikel 3:33 BW. De wil
verwijst naar de subjectieve intentie van het individu, terwijl de verklaring de uiting is van die
wil. Het betekent dat er alleen binding ontstaat aan een rechtshandeling als het handelende
individu daadwerkelijk de intentie heeft en ook verklaart wat hij wil.
Een eenzijdige rechtshandeling is een handeling waarbij slechts één persoon betrokken is die de
intentie heeft om een bepaald rechtsgevolg te creëren. Deze persoon handelt op eigen initiatief en
heeft geen instemming of medewerking nodig van een andere partij. Een voorbeeld van een
eenzijdige rechtshandeling is het opstellen van een testament, waarbij een persoon zijn of haar
laatste wil en testament vastlegt.
Een meerzijdige rechtshandeling is een handeling waarbij de wil van twee of meer personen nodig is
om de beoogde rechtsgevolgen te bewerkstelligen. Dit houdt in dat er een overeenstemming of
overeenkomst moet zijn tussen de betrokken partijen. Voorbeelden van meerzijdige
rechtshandelingen zijn het sluiten van een koopovereenkomst, het aangaan van een
huurovereenkomst of het opstellen van een contract tussen twee partijen.
In beide gevallen is het vereist dat de handeling erkend wordt door het rechtssysteem en dat het
beoogde rechtsgevolg in overeenstemming is met de geldende wetten en regels.
H5.1.1: Eenzijdige rechtshandeling
Bij een eenzijdige rechtshandeling kan de wil van één persoon inderdaad het rechtsgevolg tot stand
brengen. Binnen eenzijdige rechtshandelingen kunnen we onderscheid maken tussen twee
categorieën: eenzijdige ongerichte rechtshandelingen en eenzijdige gerichte rechtshandelingen.
Eenzijdige ongerichte rechtshandelingen zijn handelingen waarbij de wil van één persoon leidt tot
een rechtsgevolg zonder dat een specifieke geadresseerde of ontvanger betrokken is. Met andere
woorden, de handeling is niet gericht op een specifieke persoon of partij. Een voorbeeld van een
eenzijdige ongerichte rechtshandeling is het opstellen van een algemene verklaring, zoals het
publiceren van algemene voorwaarden of het plaatsen van een bericht in een krant.
Eenzijdige gerichte rechtshandelingen zijn handelingen waarbij de wil van één persoon gericht is op
het tot stand brengen van een rechtsgevolg voor een specifieke geadresseerde of ontvanger. In dit
geval is de handeling bedoeld om juridische gevolgen te creëren voor een bepaalde persoon of groep
personen. Een voorbeeld van een eenzijdige gerichte rechtshandeling is het versturen van een
opzeggingsbrief aan een huurder om de huurovereenkomst te beëindigen.
Het onderscheid tussen eenzijdige ongerichte en eenzijdige gerichte rechtshandelingen heeft
betrekking op de vraag of de handeling een specifieke ontvanger beoogt of niet. Beide vormen
kunnen rechtsgevolgen hebben, maar de focus ligt op de intentie en het doel van de handelende
persoon.
, H5.1.2: Meerzijdige rechtshandeling
Een meerzijdige rechtshandeling is inderdaad de meest voorkomende vorm van een rechtshandeling.
Het vereist de wil van twee of meer rechtssubjecten om het beoogde rechtsgevolg te
bewerkstelligen. Voorbeelden van meerzijdige rechtshandelingen zijn overeenkomsten en besluiten
van algemene vergaderingen, zoals de algemene aandeelhoudersvergadering of algemene
ledenvergadering, evenals het besluit tot oprichting van een vereniging.
Overeenkomsten kunnen voorkomen in verschillende rechtsgebieden, zoals het familierecht
(huwelijk, huwelijkse voorwaarden), goederenrecht (vestiging van een beperkt recht, overdracht van
een zaak), bewijsrecht (dading, compromis) en verbintenissenrecht (koopovereenkomst,
huurovereenkomst, schenkingsovereenkomst, arbeidsovereenkomst, lastgevingsovereenkomst).
De verbintenisscheppende overeenkomst is de bekendste vorm van een overeenkomst. Het is een
meerzijdige rechtshandeling die tot doel heeft een of meer verbintenissen te scheppen. De
verbintenis is het rechtsgevolg van deze meerzijdige rechtshandeling. Door het aangaan van een
meerzijdige rechtshandeling, zoals een overeenkomst, aanvaarden de betrokken rechtssubjecten de
daaruit voortvloeiende rechten en plichten (verbintenis), omdat dit het doel is van hun wil.
Door de meeste verbintenisscheppende overeenkomsten ontstaan twee verbintenissen. Sommige
overeenkomsten hebben echter slechts één verbintenis als gevolg. Op basis van het aantal
verbintenissen dat ontstaat, kan de verbintenisscheppende overeenkomst worden onderverdeeld in:
1. Wederkerige overeenkomst: Bij een wederkerige overeenkomst ontstaan twee
verbintenissen. De overeenkomst wordt als wederkerig beschouwd omdat de
contractpartijen wederzijds schuldeiser en schuldenaar worden van de ontstane
verbintenissen.
2. Eenzijdige (niet-wederkerige) overeenkomst: Het kan voorkomen dat een overeenkomst
slechts één verbintenis tot gevolg heeft. Omdat er in dat geval slechts één schuldeiser en één
schuldenaar zijn, is de overeenkomst niet wederkerig. We spreken dan van een eenzijdige
overeenkomst.
Het onderscheid tussen wederkerige en eenzijdige overeenkomsten ligt in het aantal verbintenissen
dat voortvloeit uit de overeenkomst.
H5.2: Totstandkoming van een rechtshandeling
H5.2.1: Vereisten totstandkoming van een rechtshandeling
Het proces van totstandkoming van een rechtshandeling vereist drie belangrijke elementen:
1. Handelingsbekwaam rechtssubject: Om een rechtshandeling te verrichten, moet het
betrokken individu handelingsbekwaam zijn volgens artikel 3:32 lid 1 BW. Natuurlijke
personen zijn over het algemeen handelingsbekwaam. Daarnaast kunnen rechtspersonen,
zoals bedrijven of organisaties, ook rechtshandelingen verrichten, omdat ze door de wet
gelijkgesteld worden aan natuurlijke personen (art. 2:5 BW). Handelingsonbekwaamheid
wordt in paragraaf 5.3 verder behandeld.
2. Op een rechtsgevolg gerichte wil: Het vereist dat het rechtssubject een wil heeft die gericht is
op het teweegbrengen van een rechtsgevolg. Dit wordt uiteengezet in artikel 3:33 BW. De wil
verwijst naar de subjectieve intentie van het individu, terwijl de verklaring de uiting is van die
wil. Het betekent dat er alleen binding ontstaat aan een rechtshandeling als het handelende
individu daadwerkelijk de intentie heeft en ook verklaart wat hij wil.
