Belastingrecht
Door: Daphne Hoogkamer
School: Inholland Haarlem
1
,Inhoud
Hoofdstuk 1 Algemene inleiding ....................................................................................................... 5
1.1 Doel van belastingheffing .................................................................................................... 5
1.2 Plaats van het belastingrecht ............................................................................................... 5
1.3 Soorten belastingen ............................................................................................................. 6
1.5 Vindplaatsen in het belastingrecht ...................................................................................... 6
Hoofdstuk 2 Loonbelasting ............................................................................................................... 8
2.1 Inleiding ................................................................................................................................ 8
2.2 Dienstbetrekking .................................................................................................................. 8
2.3 Inhoudingsplichtige ............................................................................................................ 10
2.4 Loon .................................................................................................................................... 12
2.5 Vrijstellingen ...................................................................................................................... 17
2.8 Moment van heffing............................................................................................................... 17
2.10 Inhoudingsplichtige als belastingplichtige ............................................................................. 18
2.11 Tarief ...................................................................................................................................... 21
Hoofdstuk 3 Raamwerk Wet IB........................................................................................................... 22
3.1 Inleiding .................................................................................................................................. 22
3.2 Belastingplicht ........................................................................................................................ 22
3.3 Inkomen en tarieven .............................................................................................................. 22
3.4 Heffingskortingen ................................................................................................................... 23
3.5 Toerekeningsregels ................................................................................................................ 25
3.6 Fiscaal partnerschap .............................................................................................................. 26
3.7 Wijze van heffing .................................................................................................................... 27
Hoofdstuk 4 Box 1: winst uit onderneming ........................................................................................ 29
4.2 Inleiding onderdeel A ............................................................................................................. 29
4.3 Onderneming ......................................................................................................................... 29
4.4 Ondernemers en andere winstgenieters ............................................................................... 30
4.5 Verhouding tussen winst uit onderneming en andere inkomensbronnen ........................... 32
4.6 Inleiding onderdeel B ............................................................................................................. 33
4.7 Basisprincipes fiscale winstbepaling ...................................................................................... 34
4.8 Vermogensetikettering .......................................................................................................... 35
4.9 Waardering van vermogensbestanddelen ............................................................................. 37
4.10 Kapitaalstortingen en –onttrekkingen ................................................................................... 41
2
, 4.11 Niet aftrekbare en beperkt aftrekbare kosten ...................................................................... 41
4.12 Vrijstellingen .......................................................................................................................... 42
4.13 Inleiding onderdeel C ............................................................................................................. 43
4.14 Willekeurige afschrijving ........................................................................................................ 43
4.15 Investeringsaftrek .................................................................................................................. 43
4.16 Desinvesteringsbijtelling ........................................................................................................ 45
4.17 Kostenegalisatiereserve ......................................................................................................... 45
4.18 Herinvesteringsreserve .......................................................................................................... 46
4.19 Oudedagsreserve ................................................................................................................... 46
4.20 Ondernemersaftrek ................................................................................................................ 48
4.21 De mkb-winstvrijstelling......................................................................................................... 49
Hoofdstuk 5 Box 1: Belastbaar inkomen uit werk en woning ............................................................ 50
5.1 Inleiding .................................................................................................................................. 50
5.2 Algemene bepalingen binnen box 1 ...................................................................................... 50
5.3 Belastbaar loon ...................................................................................................................... 51
5.4 Belastbaar resultaat uit overige werkzaamheden ................................................................. 52
5.5 De belastbare periodieke uitkeringen en verstrekkingen ..................................................... 55
5.6 De belastbare inkomsten uit eigen woning ........................................................................... 56
5.7 Aftrek wegens geen of geringe eigenwoningschuld .............................................................. 67
5.9 De negatieve uitgaven voor inkomensvoorzieningen ........................................................... 67
Hoofdstuk 6 Box 2: belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang ...................................................... 68
6.1 Inleiding .................................................................................................................................. 68
6.2 Aanmerkelijk belang ............................................................................................................... 68
6.3 Reguliere voordelen ............................................................................................................... 70
6.4 Kosten ter verwerving van reguliere voordelen .................................................................... 70
6.5 Vervreemdingsvoordelen ....................................................................................................... 71
Hoofdstuk 7 Box 3: belastbaar inkomen uit sparen en beleggen....................................................... 73
7.1 Inleiding .................................................................................................................................. 73
7.2 Forfaitair rendement .............................................................................................................. 73
7.3 Bezittingen ............................................................................................................................. 74
7.4 Schulden ................................................................................................................................. 75
7.6 Waardering............................................................................................................................. 76
Hoofdstuk 8 Persoonsgebonden aftrek .............................................................................................. 78
8.1 Inleiding .................................................................................................................................. 78
3
, 8.2 Tijdstip waarop de PGA in aftrek mag komen ....................................................................... 78
8.3 Uitgaven voor onderhoudsverplichtingen ............................................................................. 78
Hoofdstuk 13 Formeel belastingrecht .............................................................................................. 80
13.1 Inleiding .................................................................................................................................. 80
13.2 Inleiding onderdeel A ............................................................................................................. 80
13.3 Begripsbepalingen .................................................................................................................. 80
13.4 Woonplaats of vestigingsplaats ............................................................................................. 81
13.5 De aangifte ............................................................................................................................. 82
13.6 Aanslagbelastingen ................................................................................................................ 83
13.7 Aangiftebelasting ................................................................................................................... 85
13.8 Bezwaar en beroep ................................................................................................................ 87
4
,Hoofdstuk 1 Algemene inleiding
1.1 Doel van belastingheffing
Door belasting te betalen, levert iedere burger een bijdrage aan de financiering van de overheid. De
overheid heeft de volgende mogelijkheden om haar uitgaven te dekken:
Belastingen
Verplichte bijdragen van burgers, zonder dat daar een specifieke tegenprestatie tegenover
staat. (inkomstenbelasting, vennootschapsbelasting)
Retributies
Vergoedingen die een burger moet betalen omdat hij bepaalde diensten van de overheid
afneemt. (rijbewijs, paspoort)
Sociale premies
o Premie volksverzekering – deze premies worden geheven om uitkeringen te kunnen
betalen. (AOW-premie)
o Premies werknemersverzekeringen – deze premies komen ten laste van de
werkgever en worden door de Belastingdienst geïnd via de aangifte loonheffingen.
(WIA, WW)
Overige inkomsten
Inkomsten van bijvoorbeeld de verkoop van gas.
Belastingen krijgen vaker een secundair doel. Zo probeert de overheid via de belastingwetten
bepaald gedrag te stimuleren of te ontmoedigen. (milieuheffing, accijns)
1.2 Plaats van het belastingrecht
1.2.1 Publiekrecht – privaatrecht
Het belastingrecht is onderdeel van het publiekrecht. Het publiekrecht regelt de verhouding tussen
de overheid en haar burgers.
Bij het privaatrecht gaat het vooral om de verhouding tussen burgers onderling.
1.2.2 Plaats binnen de wetten
Het belastingrecht vormt een verzameling van wetten, die zich allemaal richten op het heffen van
belasting. In Nederland kennen wij verschillende belastingwetten:
Wet inkomstenbelasting (IB)
Wet op de vennootschapsbelasting (Vpb)
Wet op de loonbelasting (LB)
Wet belastingen van rechtsverkeer (WBRV)
Successiewet (SW)
Wet op de omzetbelasting (OB)
1.2.3 Materieel recht – formeel recht
De in de vorige paragraaf genoemde belastingwetten zijn materiële belastingwetten. Zijn gaan in op
de wijze waarop moet worden bepaald hoeveel belasting er verschuldigd is.
Bij het formele belastingrecht gaat het om de wijze waarop de belasting moet worden geïnd, en wel
zodanig dat iedereen aan zijn fiscale verplichtingen voldoet.
5
, 1.3 Soorten belastingen
De verschillende soorten belastingen kunnen op verschillende manieren worden gegroepeerd:
Wetgeving voor centrale overheid en lagere overheden
Inkomstenbelasting en omzetbelasting zijn heffingen die door de centrale overheid worden
opgelegd. Maar een provincie of gemeente mag ook belasting heffen. Een voorbeeld is de
aanslag onroerendezaakbelasting, die wordt opgelegd door de gemeente waar een pand
gelegen is.
Directe en indirecte belastingen
Bij directe belastingen wordt de belasting geheven bij degene die de belasting in zijn
portemonnee moet voelen. Dus direct bij de belastingplichtige.
Bij een indirecte belasting zal degene bij wie de belasting wordt geheven, zijn betaling
doorbelasten aan een ander.
Tijdstip- en tijdvakbelastingen
Een tijdvakbelasting wordt betaald over een periode.
Een tijdstipbelasting wordt betaald over een gebeurtenis op een specifiek tijdstip.
Aanslag- en aangiftebelastingen
Bij beide belastingen is er sprake van een aangifte. Bij een aanslagbelasting dient de
belastingplichtige zijn aangifte in bij de Belastingdienst, die de aangifte verwerkt en een
belasting aanslag oplegt. Pas na ontvangst van de aanslag moet de belastingplichtige de
belasting betalen.
Bij de aangiftebelasting moet de belastingplichtige de verschuldigde belasting al afdragen op
het moment dat hij de aangifte indient.
Subjectieve en objectieve belastingen
Bij subjectieve belasting wordt er rekening gehouden met persoonlijke omstandigheden.
Bij een objectieve belasting wordt geen rekening gehouden met dit soort zaken.
1.5 Vindplaatsen in het belastingrecht
Het belastingrecht is deels zo gecompliceerd doordat het gebruikmaakt van vele geschreven en
ongeschreven bronnen:
Wetgeving
De wetgeving dient ter bescherming van de grondrechten. Hierbij moet onderscheid worden
gemaakt tussen de verticale en horizontale werking van grondrechten:
o Onder verticale werking wordt verstaan de bescherming van grondrechten in de
relatie tussen de overheid en de burger.
o Onder de horizontale werking wordt verstaan de handhaving van grondrechten
tussen burgers en/of rechtspersonen onderling.
Uitvoeringregelingen en –besluiten
In diverse wetten wordt regelmatig verwezen naar andere regelingen. Het gaat dan om
delegatiebepalingen. Uitvoeringsbesluiten en uitvoeringsregelingen zijn voorbeelden van
delegatiebepalingen. Als in een wettekst staat dat een en ander nader is geregeld in een
algemene maatregel van bestuur, kan dit worden vastgelegd in een uitvoeringsbesluit.
Staat in een wettekst dat een en ander nader wordt uitgewerkt in een ministeriële regeling,
dan is dat terug te vinden in de uitvoeringsregeling.
6
Door: Daphne Hoogkamer
School: Inholland Haarlem
1
,Inhoud
Hoofdstuk 1 Algemene inleiding ....................................................................................................... 5
1.1 Doel van belastingheffing .................................................................................................... 5
1.2 Plaats van het belastingrecht ............................................................................................... 5
1.3 Soorten belastingen ............................................................................................................. 6
1.5 Vindplaatsen in het belastingrecht ...................................................................................... 6
Hoofdstuk 2 Loonbelasting ............................................................................................................... 8
2.1 Inleiding ................................................................................................................................ 8
2.2 Dienstbetrekking .................................................................................................................. 8
2.3 Inhoudingsplichtige ............................................................................................................ 10
2.4 Loon .................................................................................................................................... 12
2.5 Vrijstellingen ...................................................................................................................... 17
2.8 Moment van heffing............................................................................................................... 17
2.10 Inhoudingsplichtige als belastingplichtige ............................................................................. 18
2.11 Tarief ...................................................................................................................................... 21
Hoofdstuk 3 Raamwerk Wet IB........................................................................................................... 22
3.1 Inleiding .................................................................................................................................. 22
3.2 Belastingplicht ........................................................................................................................ 22
3.3 Inkomen en tarieven .............................................................................................................. 22
3.4 Heffingskortingen ................................................................................................................... 23
3.5 Toerekeningsregels ................................................................................................................ 25
3.6 Fiscaal partnerschap .............................................................................................................. 26
3.7 Wijze van heffing .................................................................................................................... 27
Hoofdstuk 4 Box 1: winst uit onderneming ........................................................................................ 29
4.2 Inleiding onderdeel A ............................................................................................................. 29
4.3 Onderneming ......................................................................................................................... 29
4.4 Ondernemers en andere winstgenieters ............................................................................... 30
4.5 Verhouding tussen winst uit onderneming en andere inkomensbronnen ........................... 32
4.6 Inleiding onderdeel B ............................................................................................................. 33
4.7 Basisprincipes fiscale winstbepaling ...................................................................................... 34
4.8 Vermogensetikettering .......................................................................................................... 35
4.9 Waardering van vermogensbestanddelen ............................................................................. 37
4.10 Kapitaalstortingen en –onttrekkingen ................................................................................... 41
2
, 4.11 Niet aftrekbare en beperkt aftrekbare kosten ...................................................................... 41
4.12 Vrijstellingen .......................................................................................................................... 42
4.13 Inleiding onderdeel C ............................................................................................................. 43
4.14 Willekeurige afschrijving ........................................................................................................ 43
4.15 Investeringsaftrek .................................................................................................................. 43
4.16 Desinvesteringsbijtelling ........................................................................................................ 45
4.17 Kostenegalisatiereserve ......................................................................................................... 45
4.18 Herinvesteringsreserve .......................................................................................................... 46
4.19 Oudedagsreserve ................................................................................................................... 46
4.20 Ondernemersaftrek ................................................................................................................ 48
4.21 De mkb-winstvrijstelling......................................................................................................... 49
Hoofdstuk 5 Box 1: Belastbaar inkomen uit werk en woning ............................................................ 50
5.1 Inleiding .................................................................................................................................. 50
5.2 Algemene bepalingen binnen box 1 ...................................................................................... 50
5.3 Belastbaar loon ...................................................................................................................... 51
5.4 Belastbaar resultaat uit overige werkzaamheden ................................................................. 52
5.5 De belastbare periodieke uitkeringen en verstrekkingen ..................................................... 55
5.6 De belastbare inkomsten uit eigen woning ........................................................................... 56
5.7 Aftrek wegens geen of geringe eigenwoningschuld .............................................................. 67
5.9 De negatieve uitgaven voor inkomensvoorzieningen ........................................................... 67
Hoofdstuk 6 Box 2: belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang ...................................................... 68
6.1 Inleiding .................................................................................................................................. 68
6.2 Aanmerkelijk belang ............................................................................................................... 68
6.3 Reguliere voordelen ............................................................................................................... 70
6.4 Kosten ter verwerving van reguliere voordelen .................................................................... 70
6.5 Vervreemdingsvoordelen ....................................................................................................... 71
Hoofdstuk 7 Box 3: belastbaar inkomen uit sparen en beleggen....................................................... 73
7.1 Inleiding .................................................................................................................................. 73
7.2 Forfaitair rendement .............................................................................................................. 73
7.3 Bezittingen ............................................................................................................................. 74
7.4 Schulden ................................................................................................................................. 75
7.6 Waardering............................................................................................................................. 76
Hoofdstuk 8 Persoonsgebonden aftrek .............................................................................................. 78
8.1 Inleiding .................................................................................................................................. 78
3
, 8.2 Tijdstip waarop de PGA in aftrek mag komen ....................................................................... 78
8.3 Uitgaven voor onderhoudsverplichtingen ............................................................................. 78
Hoofdstuk 13 Formeel belastingrecht .............................................................................................. 80
13.1 Inleiding .................................................................................................................................. 80
13.2 Inleiding onderdeel A ............................................................................................................. 80
13.3 Begripsbepalingen .................................................................................................................. 80
13.4 Woonplaats of vestigingsplaats ............................................................................................. 81
13.5 De aangifte ............................................................................................................................. 82
13.6 Aanslagbelastingen ................................................................................................................ 83
13.7 Aangiftebelasting ................................................................................................................... 85
13.8 Bezwaar en beroep ................................................................................................................ 87
4
,Hoofdstuk 1 Algemene inleiding
1.1 Doel van belastingheffing
Door belasting te betalen, levert iedere burger een bijdrage aan de financiering van de overheid. De
overheid heeft de volgende mogelijkheden om haar uitgaven te dekken:
Belastingen
Verplichte bijdragen van burgers, zonder dat daar een specifieke tegenprestatie tegenover
staat. (inkomstenbelasting, vennootschapsbelasting)
Retributies
Vergoedingen die een burger moet betalen omdat hij bepaalde diensten van de overheid
afneemt. (rijbewijs, paspoort)
Sociale premies
o Premie volksverzekering – deze premies worden geheven om uitkeringen te kunnen
betalen. (AOW-premie)
o Premies werknemersverzekeringen – deze premies komen ten laste van de
werkgever en worden door de Belastingdienst geïnd via de aangifte loonheffingen.
(WIA, WW)
Overige inkomsten
Inkomsten van bijvoorbeeld de verkoop van gas.
Belastingen krijgen vaker een secundair doel. Zo probeert de overheid via de belastingwetten
bepaald gedrag te stimuleren of te ontmoedigen. (milieuheffing, accijns)
1.2 Plaats van het belastingrecht
1.2.1 Publiekrecht – privaatrecht
Het belastingrecht is onderdeel van het publiekrecht. Het publiekrecht regelt de verhouding tussen
de overheid en haar burgers.
Bij het privaatrecht gaat het vooral om de verhouding tussen burgers onderling.
1.2.2 Plaats binnen de wetten
Het belastingrecht vormt een verzameling van wetten, die zich allemaal richten op het heffen van
belasting. In Nederland kennen wij verschillende belastingwetten:
Wet inkomstenbelasting (IB)
Wet op de vennootschapsbelasting (Vpb)
Wet op de loonbelasting (LB)
Wet belastingen van rechtsverkeer (WBRV)
Successiewet (SW)
Wet op de omzetbelasting (OB)
1.2.3 Materieel recht – formeel recht
De in de vorige paragraaf genoemde belastingwetten zijn materiële belastingwetten. Zijn gaan in op
de wijze waarop moet worden bepaald hoeveel belasting er verschuldigd is.
Bij het formele belastingrecht gaat het om de wijze waarop de belasting moet worden geïnd, en wel
zodanig dat iedereen aan zijn fiscale verplichtingen voldoet.
5
, 1.3 Soorten belastingen
De verschillende soorten belastingen kunnen op verschillende manieren worden gegroepeerd:
Wetgeving voor centrale overheid en lagere overheden
Inkomstenbelasting en omzetbelasting zijn heffingen die door de centrale overheid worden
opgelegd. Maar een provincie of gemeente mag ook belasting heffen. Een voorbeeld is de
aanslag onroerendezaakbelasting, die wordt opgelegd door de gemeente waar een pand
gelegen is.
Directe en indirecte belastingen
Bij directe belastingen wordt de belasting geheven bij degene die de belasting in zijn
portemonnee moet voelen. Dus direct bij de belastingplichtige.
Bij een indirecte belasting zal degene bij wie de belasting wordt geheven, zijn betaling
doorbelasten aan een ander.
Tijdstip- en tijdvakbelastingen
Een tijdvakbelasting wordt betaald over een periode.
Een tijdstipbelasting wordt betaald over een gebeurtenis op een specifiek tijdstip.
Aanslag- en aangiftebelastingen
Bij beide belastingen is er sprake van een aangifte. Bij een aanslagbelasting dient de
belastingplichtige zijn aangifte in bij de Belastingdienst, die de aangifte verwerkt en een
belasting aanslag oplegt. Pas na ontvangst van de aanslag moet de belastingplichtige de
belasting betalen.
Bij de aangiftebelasting moet de belastingplichtige de verschuldigde belasting al afdragen op
het moment dat hij de aangifte indient.
Subjectieve en objectieve belastingen
Bij subjectieve belasting wordt er rekening gehouden met persoonlijke omstandigheden.
Bij een objectieve belasting wordt geen rekening gehouden met dit soort zaken.
1.5 Vindplaatsen in het belastingrecht
Het belastingrecht is deels zo gecompliceerd doordat het gebruikmaakt van vele geschreven en
ongeschreven bronnen:
Wetgeving
De wetgeving dient ter bescherming van de grondrechten. Hierbij moet onderscheid worden
gemaakt tussen de verticale en horizontale werking van grondrechten:
o Onder verticale werking wordt verstaan de bescherming van grondrechten in de
relatie tussen de overheid en de burger.
o Onder de horizontale werking wordt verstaan de handhaving van grondrechten
tussen burgers en/of rechtspersonen onderling.
Uitvoeringregelingen en –besluiten
In diverse wetten wordt regelmatig verwezen naar andere regelingen. Het gaat dan om
delegatiebepalingen. Uitvoeringsbesluiten en uitvoeringsregelingen zijn voorbeelden van
delegatiebepalingen. Als in een wettekst staat dat een en ander nader is geregeld in een
algemene maatregel van bestuur, kan dit worden vastgelegd in een uitvoeringsbesluit.
Staat in een wettekst dat een en ander nader wordt uitgewerkt in een ministeriële regeling,
dan is dat terug te vinden in de uitvoeringsregeling.
6
