Organisatie + Management
Samenvatti ng 6 juli 2023
Inhoudsopgave
1. Het individu.............................................................................................................................1
1.1 Persoonlijkheid..................................................................................................................1
1.1.1 Enneagram.................................................................................................................1
1.1.2 Myers-Briggs Type Indicator......................................................................................2
1.1.3 De Big 5......................................................................................................................3
1.1.4 Kernkwadranten van Ofman......................................................................................3
1.2 Motivatie...........................................................................................................................4
1.2.1 De piramide van Maslow...........................................................................................4
1.2.2 Motivatietheorie van Herzberg..................................................................................4
1.2.3 Theorie van Alderfer (ERG)........................................................................................5
1.2.4 Verwachtingstheorie van Vroom...............................................................................6
1.2.5 Vertaling naar motiveren van mensen......................................................................7
1.2.6 Verschillende type motivatie.....................................................................................7
1.3 Stress en overbelasting.....................................................................................................8
1.3.1 Emotionele intelligentie (EQ).....................................................................................8
1.3.2 Verschillende vormen van overbelasting...................................................................8
1.3.3 Stress volgens Michigan Model.................................................................................9
1.3.4 Stresspreventie in een organisatie.............................................................................9
1.3.5 Stresspreventie per individu......................................................................................9
1.3.6 Burn-out.....................................................................................................................9
1.3.7 Het model van Karasek............................................................................................10
2. Groepen en teams.................................................................................................................11
2.1 Groepen..........................................................................................................................11
2.1.1 Type groepen...........................................................................................................11
2.1.2 Zelfsturende teams..................................................................................................11
2.1.3 Groepscohesie..........................................................................................................12
2.1.4 Groupsthink..............................................................................................................12
2.1.5 Groepsnormen.........................................................................................................12
, 2.2 Groepskenmerken...........................................................................................................13
2.2.1 Tuckman...................................................................................................................13
2.3 Groepsmanagement.......................................................................................................14
2.3.1 Belbin teamrollen en teamcondities........................................................................14
2.3.2 Persoonlijkheidsstijlen van Vickberg en Chrisfort...................................................15
2.3.3 High performance teams.........................................................................................15
2.3.4 Conflicten en het presteren van organisaties..........................................................16
3. Organisatiecultuur.................................................................................................................17
3.1 Cultuur.............................................................................................................................17
3.1.1 Ontstaan van cultuur...............................................................................................18
3.1.2 Het ui model.............................................................................................................18
3.1.3 Kenmerken van een sterke organisatiecultuur........................................................19
3.1.4 Drie lagen van Schein...............................................................................................20
3.1.5 Vier cultuurtypen.....................................................................................................21
3.1.6 Zes dimensies...........................................................................................................22
3.1.7 Beroepscultuur.........................................................................................................22
3.1.8 Vier organisatieculturen op basis van flexibiliteit en oriëntatie..............................23
3.1.9 Culture web..............................................................................................................24
3.1.10 Het beïnvloeden van de organisatie.....................................................................24
3.2 (Inter)nationale cultuur...................................................................................................25
3.2.1 De verschillende niveaus van cultuur......................................................................25
3.2.2 Cultuurdimensies.....................................................................................................26
4. Leiderschap...........................................................................................................................27
4.1 Management...................................................................................................................27
4.1.1 Managers versus leiders..........................................................................................27
4.1.2 Managementniveaus...............................................................................................27
4.1.3 Rollen van een manager..........................................................................................28
4.1.4 Machtsbronnen........................................................................................................28
4.2 Leiderschap(stijlen).........................................................................................................29
4.2.1 Leiderschapsindeling................................................................................................29
4.2.2 X-Y theorie................................................................................................................29
4.2.3 Leiderschapsdiagram...............................................................................................29
4.2.4 Situationeel leiderschap...........................................................................................30
, 4.2.5 Transformationtioneel leiderschap..........................................................................31
4.2.6 Zelfsturend en agile leiderschap..............................................................................31
4.3 Leiderschap in de 21e eeuw............................................................................................31
4.3.1 Trends in management............................................................................................31
5. Verandermodellen en weerstand.........................................................................................33
5.1 Weerstand bij verandering.............................................................................................33
5.1.1 Succesvol veranderen..............................................................................................33
5.1.2 Individuele redenen van weerstand........................................................................34
5.1.3 Groepsredenen voor weerstand..............................................................................35
5.1.4 Adoptiemodel..........................................................................................................36
5.1.5 Weerstandperspectief.............................................................................................36
5.1.6 Rouwcurve...............................................................................................................36
5.2 Verandermodellen..........................................................................................................37
5.2.1 The change matrix....................................................................................................37
5.3 Organisatieveranderingsmodellen..................................................................................37
5.3.1 Routekaart voor verandering...................................................................................38
5.3.2 Acht veranderstappen, binnen drie fasen...............................................................38
5.3.3 Unfreeze, change, freeze.........................................................................................38
5.3.4 Invloedmodel voor gedragsverandering in organisaties.........................................39
, 1. Het individu
Leerdoel: De student kan diverse processen ter aanzien van het individu beschrijven
1.1 Persoonlijkheid
= De combinatie van psychologische kenmerken waarmee een persoon getypeerd kan
worden.
1.1.1Enneagram
Het doel is menselijke persoonlijkheden te beschrijven en het gedrag te verklaren.
In eerste instantie geeft het Enneagram de mogelijkheid om inzicht te krijgen over jezelf,
maar ook beter inzicht te verkrijgen over anderen.
Het Enneagram gaat ervan uit dat iedere persoon één basistype in zich heeft. Dit basistype
verandert of verdwijnt niet. Wel is het mogelijk dat een persoon zich vanuit ‘zijn’ basistype
verder kan ontwikkelen, maar de kern verandert niet. Iemand ontwikkelt zich verder vanuit
zijn basistype. Het Enneagram bestaat uit 9 persoonlijkheidstypen, deze zijn onderverdeeld
in 3 intuïties.
Intuïtie 1: Hoofdtype = Observeerder, Loyalist, Optimist
Intuïtie 2: Harttype = Helper, Presteerder, Individualist
Intuïtie 3: Buiktype = Leider, Bemiddelaar, Perfectionist
1
Swartelé,Daphne D.
Samenvatti ng 6 juli 2023
Inhoudsopgave
1. Het individu.............................................................................................................................1
1.1 Persoonlijkheid..................................................................................................................1
1.1.1 Enneagram.................................................................................................................1
1.1.2 Myers-Briggs Type Indicator......................................................................................2
1.1.3 De Big 5......................................................................................................................3
1.1.4 Kernkwadranten van Ofman......................................................................................3
1.2 Motivatie...........................................................................................................................4
1.2.1 De piramide van Maslow...........................................................................................4
1.2.2 Motivatietheorie van Herzberg..................................................................................4
1.2.3 Theorie van Alderfer (ERG)........................................................................................5
1.2.4 Verwachtingstheorie van Vroom...............................................................................6
1.2.5 Vertaling naar motiveren van mensen......................................................................7
1.2.6 Verschillende type motivatie.....................................................................................7
1.3 Stress en overbelasting.....................................................................................................8
1.3.1 Emotionele intelligentie (EQ).....................................................................................8
1.3.2 Verschillende vormen van overbelasting...................................................................8
1.3.3 Stress volgens Michigan Model.................................................................................9
1.3.4 Stresspreventie in een organisatie.............................................................................9
1.3.5 Stresspreventie per individu......................................................................................9
1.3.6 Burn-out.....................................................................................................................9
1.3.7 Het model van Karasek............................................................................................10
2. Groepen en teams.................................................................................................................11
2.1 Groepen..........................................................................................................................11
2.1.1 Type groepen...........................................................................................................11
2.1.2 Zelfsturende teams..................................................................................................11
2.1.3 Groepscohesie..........................................................................................................12
2.1.4 Groupsthink..............................................................................................................12
2.1.5 Groepsnormen.........................................................................................................12
, 2.2 Groepskenmerken...........................................................................................................13
2.2.1 Tuckman...................................................................................................................13
2.3 Groepsmanagement.......................................................................................................14
2.3.1 Belbin teamrollen en teamcondities........................................................................14
2.3.2 Persoonlijkheidsstijlen van Vickberg en Chrisfort...................................................15
2.3.3 High performance teams.........................................................................................15
2.3.4 Conflicten en het presteren van organisaties..........................................................16
3. Organisatiecultuur.................................................................................................................17
3.1 Cultuur.............................................................................................................................17
3.1.1 Ontstaan van cultuur...............................................................................................18
3.1.2 Het ui model.............................................................................................................18
3.1.3 Kenmerken van een sterke organisatiecultuur........................................................19
3.1.4 Drie lagen van Schein...............................................................................................20
3.1.5 Vier cultuurtypen.....................................................................................................21
3.1.6 Zes dimensies...........................................................................................................22
3.1.7 Beroepscultuur.........................................................................................................22
3.1.8 Vier organisatieculturen op basis van flexibiliteit en oriëntatie..............................23
3.1.9 Culture web..............................................................................................................24
3.1.10 Het beïnvloeden van de organisatie.....................................................................24
3.2 (Inter)nationale cultuur...................................................................................................25
3.2.1 De verschillende niveaus van cultuur......................................................................25
3.2.2 Cultuurdimensies.....................................................................................................26
4. Leiderschap...........................................................................................................................27
4.1 Management...................................................................................................................27
4.1.1 Managers versus leiders..........................................................................................27
4.1.2 Managementniveaus...............................................................................................27
4.1.3 Rollen van een manager..........................................................................................28
4.1.4 Machtsbronnen........................................................................................................28
4.2 Leiderschap(stijlen).........................................................................................................29
4.2.1 Leiderschapsindeling................................................................................................29
4.2.2 X-Y theorie................................................................................................................29
4.2.3 Leiderschapsdiagram...............................................................................................29
4.2.4 Situationeel leiderschap...........................................................................................30
, 4.2.5 Transformationtioneel leiderschap..........................................................................31
4.2.6 Zelfsturend en agile leiderschap..............................................................................31
4.3 Leiderschap in de 21e eeuw............................................................................................31
4.3.1 Trends in management............................................................................................31
5. Verandermodellen en weerstand.........................................................................................33
5.1 Weerstand bij verandering.............................................................................................33
5.1.1 Succesvol veranderen..............................................................................................33
5.1.2 Individuele redenen van weerstand........................................................................34
5.1.3 Groepsredenen voor weerstand..............................................................................35
5.1.4 Adoptiemodel..........................................................................................................36
5.1.5 Weerstandperspectief.............................................................................................36
5.1.6 Rouwcurve...............................................................................................................36
5.2 Verandermodellen..........................................................................................................37
5.2.1 The change matrix....................................................................................................37
5.3 Organisatieveranderingsmodellen..................................................................................37
5.3.1 Routekaart voor verandering...................................................................................38
5.3.2 Acht veranderstappen, binnen drie fasen...............................................................38
5.3.3 Unfreeze, change, freeze.........................................................................................38
5.3.4 Invloedmodel voor gedragsverandering in organisaties.........................................39
, 1. Het individu
Leerdoel: De student kan diverse processen ter aanzien van het individu beschrijven
1.1 Persoonlijkheid
= De combinatie van psychologische kenmerken waarmee een persoon getypeerd kan
worden.
1.1.1Enneagram
Het doel is menselijke persoonlijkheden te beschrijven en het gedrag te verklaren.
In eerste instantie geeft het Enneagram de mogelijkheid om inzicht te krijgen over jezelf,
maar ook beter inzicht te verkrijgen over anderen.
Het Enneagram gaat ervan uit dat iedere persoon één basistype in zich heeft. Dit basistype
verandert of verdwijnt niet. Wel is het mogelijk dat een persoon zich vanuit ‘zijn’ basistype
verder kan ontwikkelen, maar de kern verandert niet. Iemand ontwikkelt zich verder vanuit
zijn basistype. Het Enneagram bestaat uit 9 persoonlijkheidstypen, deze zijn onderverdeeld
in 3 intuïties.
Intuïtie 1: Hoofdtype = Observeerder, Loyalist, Optimist
Intuïtie 2: Harttype = Helper, Presteerder, Individualist
Intuïtie 3: Buiktype = Leider, Bemiddelaar, Perfectionist
1
Swartelé,Daphne D.
