PSYCHOPATHOLOGIE
ORTHOPEDAGOGISCHE ASPECTEN
Literatuur
Boek Abnormal Child Psychology (Mash & Wolfe)
Tentamen
MC vragen en open vragen
Maandag 19 juni
Herkansing dinsdag 18 juli
Doelen
- Kennis van de normale en afwijkende ontwikkeling
- Stoornissen en ontwikkelingsinterferenties herkennen
- Kennis van theorieën over verklarende factoren van stoornissen en
ontwikkelingsproblemen
- Betrokkenheid van omgeving en opvoeding bij stoornissen en
ontwikkelingsproblemen
Opbouw per college:
- Wat houden de problemen in en wat zijn de belangrijkste begrippen?
- Van gedragsprobleem naar stoornis met DSM-5
- Prevalentie en comorbiditeit
- Etiologie met theorieën
- Hoe kunnen we het herkennen en doorgronden? Diagnostiek
- Hoe kunnen we het behandelen? Behandeling
Overzicht
Stoornissen met oorsprong in babytijd en Hechtingsstoornissen
voorschoolse periode ASS
Stoornissen met oorsprong in voorschoolse ADHD
periode en basisschoolleeftijd Externaliserende gedragsstoornissen
Internaliserende gedragsproblematiek zoals angst en
depressie
Stoornissen met oorsprong in adolescentie en Eetstoornissen
vroege volwassenheid Schizofrenie
Persoonlijkheidsstoornissen
, COLLEGE 1 – ALGEMEEN KADER VAN NORMALE EN VERSTOORDE
ONTWIKKELING
Literatuur hoofdstuk 1, 2 en 3
Bij normale ontwikkeling is er geen noodzaak om iets te doen, geen stoornissen, het is een
statistisch gegeven, een ideale/gewenste toestand, een succesvolle adaptatie
Psychopathologie
Psychopathologie = verstoorde ontwikkeling, het gedrag is niet passend bij niveau van
ontwikkeling van het kind, oftewel afwijkend gedrag is afhankelijk van het moment
Het ontstaat door interactie van verschillende variabelen op een bepaald moment, maar ook
door de tijd heen
Verklaringstheorieën
Theorieën zijn nodig om:
- We willen gedrag kunnen beschrijven, ook in termen als normaal en afwijkend
- We willen zo objectief mogelijk kunnen vaststellen wanneer gedrag problematisch is
- We zien de wijze waarop mensen zich gedragen als consistent en van binnenuit
- We etiketteren op informele wijze en dat heeft invloed op interpreteren van gedrag
- Om personen te beschrijven in persoonlijkheid om het gedrag te begrijpen
- Op zoek te gaan naar idiografische theorie, namelijk verklaring van de problemen van
dit kind in deze situatie
Hierin heb je biologische context (genetica, hersenen, temperament), individuele context
(persoonlijkheid, emoties, cognitie), familie contact (opvoeding, achtergrond ouders), sociale
context (relaties) en culturele context (etniciteit, SES, religie) en vanuit deze contexten is er
een verklaring voor het gedrag of de stoornis
,Perspectief Visie op psychopathologie Specifieke theorieën/personen
Psychodynamisch en Klassieke psychoanalyse is gericht op fixatie en Klassieke psychoanalyse van
analytisch regressie en zegt dat psychopathologie ontwikkelt Freud
door conflicten tussen id, ego en superego
Ego-psychologie van Erikson
Egopsychologie zegt dat psychopathologie
ontwikkelt door het falen om de ontwikkelingsstadia
te doorlopen, door problemen hierin
Interactie ontwikkeling (kindervaringen) en
omgevingsprocessen
Sociale leertheorie Psychopathologie is onaangepast gedrag en het Klassieke conditionering (Pavlov)
ontstaat door het versterken of ontwikkelen van Operante conditionering (Skinner)
onaangepast gedrag Sociale leertheorie (Bandura)
Biologisch en medisch Psychopathologie is een mentale ziekte en het
ontwikkelt door organische disfunctie
Neuropsychologisch is de relatie tussen brein en
gedrag met denkmodellen:
Systemisch en Psychopathologie is ongepaste familiestructuur en Systeemtheorieën (Munichin,
pedagogisch het ontwikkelt door grensvervaging en triangulatie Haley, Lange)
Pedagogische theorieën
(Langeveld, Baumrind, Patterson)
Hechtingstheorie Psychopathologie is het onvermogen om verder te Separatie en individuatie (Bowlby,
komen in te ontwikkeling en het ontwikkelt door Ainsworth)
affective splitting, internaliseren van slechte relaties
, Ontwikkelingspsychopathologie
Ontwikkelingspsychopathologie = benadering om te begrijpen hoe psychopathologie
ontstaat gedurende de ontwikkeling en het is gericht op de ontwikkelingsprocessen die een
bescherming bieden of bijdrage aan psychopathologie
Visie: psychopathologie ontstaat als de ontwikkeling verstoord verloopt, door risicofactoren,
kwetsbaarheden en beschermingsmechanismen
- Niet 1 theoretisch uitgangspunt
- Het heeft een organisatie perspectief, dus de mens in een holistisch en dynamisch
systeem, waarbij alle domeinen met elkaar in interactie zijn
- De ontwikkeling loopt hiërarchisch
- Per ontwikkelingsstadium zijn er bepaalde taken = stage-salient issues
Stage salient = in een bepaalde fase ben je klaar om iets te leren, zoals zindelijk
- Problemen in een bepaald stadium zijn voorspellers van psychopathologie, geen
determinanten van psychopathologie
- De plasticiteit van het brein is beperkt
- Het is niet zo dat iedereen hetzelfde krijgt met dezelfde ervaringen
De ontwikkelingstaken in normale ontwikkeling = stage-salient issues
Babytijd Reguleren biologische processen en veilige hechting
Peutertijd Reguleren van affect en zelfbepaling
Voorschoolse leeftijd Zelfregulering en relaties buiten familie
Schoolse leeftijd Academische vaardigheden en sociale omgeving
Vroege adolescentie Individualisering, identiteit en seksualiteit
Adolescentie Onafhankelijkheid van familie en seksuele relaties
Late adolescentie Werk, doel en betekenis van het leven en relaties voor het leven
Risicofactoren en protectieve factoren bij psychopathologie zijn de “welbekende factoren”
Maar sommige kinderen zijn meer resilient = zelfverzekerd, mogelijkheden om te herstellen
en te vechten tegen ongelijkheid, dat is afhankelijk van familiebanden en de mogelijkheden
die het kind en familie krijgt in steun en netwerk
Ontwikkeling binnen biologische context
- Genetica
- Hersenontwikkeling (hersenchemie en -structuur en neurologisch)
- Neuropsychologie
- Temperament (tempo, activiteitsniveau, stemming en
aanpassingsvermogen)
ORTHOPEDAGOGISCHE ASPECTEN
Literatuur
Boek Abnormal Child Psychology (Mash & Wolfe)
Tentamen
MC vragen en open vragen
Maandag 19 juni
Herkansing dinsdag 18 juli
Doelen
- Kennis van de normale en afwijkende ontwikkeling
- Stoornissen en ontwikkelingsinterferenties herkennen
- Kennis van theorieën over verklarende factoren van stoornissen en
ontwikkelingsproblemen
- Betrokkenheid van omgeving en opvoeding bij stoornissen en
ontwikkelingsproblemen
Opbouw per college:
- Wat houden de problemen in en wat zijn de belangrijkste begrippen?
- Van gedragsprobleem naar stoornis met DSM-5
- Prevalentie en comorbiditeit
- Etiologie met theorieën
- Hoe kunnen we het herkennen en doorgronden? Diagnostiek
- Hoe kunnen we het behandelen? Behandeling
Overzicht
Stoornissen met oorsprong in babytijd en Hechtingsstoornissen
voorschoolse periode ASS
Stoornissen met oorsprong in voorschoolse ADHD
periode en basisschoolleeftijd Externaliserende gedragsstoornissen
Internaliserende gedragsproblematiek zoals angst en
depressie
Stoornissen met oorsprong in adolescentie en Eetstoornissen
vroege volwassenheid Schizofrenie
Persoonlijkheidsstoornissen
, COLLEGE 1 – ALGEMEEN KADER VAN NORMALE EN VERSTOORDE
ONTWIKKELING
Literatuur hoofdstuk 1, 2 en 3
Bij normale ontwikkeling is er geen noodzaak om iets te doen, geen stoornissen, het is een
statistisch gegeven, een ideale/gewenste toestand, een succesvolle adaptatie
Psychopathologie
Psychopathologie = verstoorde ontwikkeling, het gedrag is niet passend bij niveau van
ontwikkeling van het kind, oftewel afwijkend gedrag is afhankelijk van het moment
Het ontstaat door interactie van verschillende variabelen op een bepaald moment, maar ook
door de tijd heen
Verklaringstheorieën
Theorieën zijn nodig om:
- We willen gedrag kunnen beschrijven, ook in termen als normaal en afwijkend
- We willen zo objectief mogelijk kunnen vaststellen wanneer gedrag problematisch is
- We zien de wijze waarop mensen zich gedragen als consistent en van binnenuit
- We etiketteren op informele wijze en dat heeft invloed op interpreteren van gedrag
- Om personen te beschrijven in persoonlijkheid om het gedrag te begrijpen
- Op zoek te gaan naar idiografische theorie, namelijk verklaring van de problemen van
dit kind in deze situatie
Hierin heb je biologische context (genetica, hersenen, temperament), individuele context
(persoonlijkheid, emoties, cognitie), familie contact (opvoeding, achtergrond ouders), sociale
context (relaties) en culturele context (etniciteit, SES, religie) en vanuit deze contexten is er
een verklaring voor het gedrag of de stoornis
,Perspectief Visie op psychopathologie Specifieke theorieën/personen
Psychodynamisch en Klassieke psychoanalyse is gericht op fixatie en Klassieke psychoanalyse van
analytisch regressie en zegt dat psychopathologie ontwikkelt Freud
door conflicten tussen id, ego en superego
Ego-psychologie van Erikson
Egopsychologie zegt dat psychopathologie
ontwikkelt door het falen om de ontwikkelingsstadia
te doorlopen, door problemen hierin
Interactie ontwikkeling (kindervaringen) en
omgevingsprocessen
Sociale leertheorie Psychopathologie is onaangepast gedrag en het Klassieke conditionering (Pavlov)
ontstaat door het versterken of ontwikkelen van Operante conditionering (Skinner)
onaangepast gedrag Sociale leertheorie (Bandura)
Biologisch en medisch Psychopathologie is een mentale ziekte en het
ontwikkelt door organische disfunctie
Neuropsychologisch is de relatie tussen brein en
gedrag met denkmodellen:
Systemisch en Psychopathologie is ongepaste familiestructuur en Systeemtheorieën (Munichin,
pedagogisch het ontwikkelt door grensvervaging en triangulatie Haley, Lange)
Pedagogische theorieën
(Langeveld, Baumrind, Patterson)
Hechtingstheorie Psychopathologie is het onvermogen om verder te Separatie en individuatie (Bowlby,
komen in te ontwikkeling en het ontwikkelt door Ainsworth)
affective splitting, internaliseren van slechte relaties
, Ontwikkelingspsychopathologie
Ontwikkelingspsychopathologie = benadering om te begrijpen hoe psychopathologie
ontstaat gedurende de ontwikkeling en het is gericht op de ontwikkelingsprocessen die een
bescherming bieden of bijdrage aan psychopathologie
Visie: psychopathologie ontstaat als de ontwikkeling verstoord verloopt, door risicofactoren,
kwetsbaarheden en beschermingsmechanismen
- Niet 1 theoretisch uitgangspunt
- Het heeft een organisatie perspectief, dus de mens in een holistisch en dynamisch
systeem, waarbij alle domeinen met elkaar in interactie zijn
- De ontwikkeling loopt hiërarchisch
- Per ontwikkelingsstadium zijn er bepaalde taken = stage-salient issues
Stage salient = in een bepaalde fase ben je klaar om iets te leren, zoals zindelijk
- Problemen in een bepaald stadium zijn voorspellers van psychopathologie, geen
determinanten van psychopathologie
- De plasticiteit van het brein is beperkt
- Het is niet zo dat iedereen hetzelfde krijgt met dezelfde ervaringen
De ontwikkelingstaken in normale ontwikkeling = stage-salient issues
Babytijd Reguleren biologische processen en veilige hechting
Peutertijd Reguleren van affect en zelfbepaling
Voorschoolse leeftijd Zelfregulering en relaties buiten familie
Schoolse leeftijd Academische vaardigheden en sociale omgeving
Vroege adolescentie Individualisering, identiteit en seksualiteit
Adolescentie Onafhankelijkheid van familie en seksuele relaties
Late adolescentie Werk, doel en betekenis van het leven en relaties voor het leven
Risicofactoren en protectieve factoren bij psychopathologie zijn de “welbekende factoren”
Maar sommige kinderen zijn meer resilient = zelfverzekerd, mogelijkheden om te herstellen
en te vechten tegen ongelijkheid, dat is afhankelijk van familiebanden en de mogelijkheden
die het kind en familie krijgt in steun en netwerk
Ontwikkeling binnen biologische context
- Genetica
- Hersenontwikkeling (hersenchemie en -structuur en neurologisch)
- Neuropsychologie
- Temperament (tempo, activiteitsniveau, stemming en
aanpassingsvermogen)
