Toetsmatrijs uitwerking Preventieve Zorg

TOETSMATRIJS PZ
Binnen de preventieve zorg benoemt de student belangrijke aspecten van de zorgverlening en licht deze toe.
MEDISCH
HART EN VAAT ZIEKTEN
1. Ontstaan van HVZ
De ontwikkeling van atherosclerose ligt ten grondslag aan het optreden van belangrijke vormen van HVZ.
Onder een gezonde intima verzamelen cholesterol kristallen en ontstekingscellen, dit gaat groeien. Het wordt
afgeschermd door een bindweefsel kapsel die naarmate dunner wordt. Op een gegeven moment zal het
bindweefselkapsel gaan scheuren en treedt er een stollingsproces op. Er komen stolsels op te liggen, je ziet een
trombus vorming die de arterie doorgang verminderd. Op dat moment zal een patiënt klachten ondervinden,
want het gebied achter de arterietak krijgt dan onvoldoende zuurstofrijk bloed.

We kennen macroangiopathie en microangiopathie:
- Macroangiopathie: Grote bloedvaten zijn aangedaan; een groot verzorgingsgebied wordt getroffen.
Een groot deel van het hart, een groot deel van de hersenen, een heel been, etc. Het
verzorgingsgebied van een grote slagader disfunctioneert. Dit kan voorkomen bij bijvoorbeeld:
o Aneurysma van de aortae abdominalis (vaak bij toeval ontdekt)
o Bypass arteria ilica/fermoralis (klaagt over problemen met lopen)
o Endarteriectomie arteria carotis (soms operatief voor een deel weghalen)
o Dotterbehandeling met stentplaatsing bij het hart.
- Microangiopathie: kleine arterie takken zijn aangedaan; een verzorgingsgebied van kleine arteriolen
en capillairen disfunctioneert.
o Zeer geringe uitval,
o Het trekt vaak in een vroeg stadium ook wel weer bij.
o In de loop van de tijd wordt het uitbreidend/progressief.
o Voorbeelden:
 Multi-infarct brein
 Neuropathie,
 Retinopathie
 Nefropathie
 Subendocardial infarction

2. Risicofactoren HVZ

Lifestyle (te veranderen) Pathofysiologisch (te veranderen) Persoonskenmerken
(onveranderlijk)
Voedingspatroon Hoge bloeddruk Leeftijd
Roken Te hoog cholesterol en TG Mannelijk geslacht
(triglyceriden)
Alcoholgebruik Diabetes mellitus Familiair voorkomen
Lichamelijke inactiviteit Obesitas Eerder vasculair accident in
voorgeschiedenis
Stollingsafwijkingen

,3. Preventi e consult + CVRM
Bereken het risico:
- Tabel uit CVRM standaard
- Risico-tool
- Relativeren van het risico op basis van EBP (A-B-C-D) en CBP

CVRM staat voor cardiovasculair risicomanagement. Hiermee worden het opsporen en behandelen van
risicofactoren voor hart- en vaatziekten bedoeld.
CVRM is in te zetten als primaire preventie; voorkomen van ziektes bij gezonde mensen, en als secundaire
preventie; bij diagnose van hart en vaat ziekten.

CVRM-tabel:
- Man-vrouw  mannen hebben genetisch gezien hoger risico op HVZ
- Leeftijd  hogere leeftijd = meer kans op HVZ
- Rokers/niet-rokers  rokers hebben meer kans op HVZ
- Bloeddruk  hogere bloeddruk = meer kans op HVZ
-
CVRM is gericht op risicofactoren die nog te veranderen zijn. Belangrijke aanpassingen in lifestyle:
- Stoppen met roken: Dit is onomstotelijk bewezen.
- Lichamelijke beweging: 30 minuten lichamelijke activiteit op de meeste dagen, het liefst elke dag van
de week. Dit helpt in veel gevallen.
- Gewichtsverlies: gewichtsverlies bij mensen met overgewicht of obesitas helpt in veel gevallen.
- Gezonde voeding: kan helpen bij het voorkomen van arteriosclerose.

4. Leefsti jladviezen HVZ (lifestyle medicine)
Lifestyle medicine is een nieuw specialisme met 6 speerpunten:
1. Voeding
2. Beweging
3. Tabak en alcohol
4. Stressmanagement
5. Slaap
6. Gezonde relaties.

Het is gericht op preventieve gezondheidszorg en zelfzorg. Het houdt zicht bezig met onderzoek, preventie en
behandeling van aandoeningen veroorzaakt door leefstijlfactoren en vermijdbare doodsoorzaken (zie zes
speerpunten).

Positieve aspecten:
- Andere benadering van ziekte
- Wetenschappelijk onderzoek
- Innovatie
- Verantwoordelijkheid waar die hoort (WGBO)
- Kostenbeheersing

Aandachtspunten:
- Moet z'n waarde nog bewijzen
- Motivatie tot gedragsverandering
- Maakbare gezondheid

5. Geneesmiddelen

,BIJZONDER RESISTENTE MICRO-ORGANISME (BRMO)
1. Wat zijn BRMO?
BRMO zijn bacteriën die resistent zijn voor een of meer soorten antibiotica.

Je kunt een resistente bacterie bij je dragen zonder ziek te worden, we noemen dit dan dragerschap
(kolonisatie). Wanneer een resistente bacterie een infectie veroorzaakt, is deze moeilijker te behandelen,
omdat sommige antibiotica niet meer werken.

De meest voorkomende BRMO zijn:
- MRSA: methicilline resistente staphylococcus aureus: dit is een resistente bacterie die vaak wordt
aangetroffen in ziekenhuizen en andere medische faciliteiten.
- Klebsiella soorten
- E. coli
- ESBL: extended spectrum betalactamase
- Proteus soorten

2. Proces van resistenti evorming
Stap 1: er is een groot aantal bacteriën aanwezig in de cel. Aantal van deze bacteriën zijn resistent voor
antibiotica. De blauwe zijn commensalen bacteriën ofwel de goede bacteriën, de oranje zijn pathogene
bacteriën.
Stap 2: de antibiotica dood de bacteriën die de ziekte veroorzaken, maar ook de goede bacteriën die het
lichaam beschermen tegen een eventuele infectie.
Stap 3: de resistentie van bacteriën neemt toe in conditie waardoor ze kunnen groeien en de taken kunnen
overnemen.
Stap 4: de bacteriën kunnen nu resistentie overbrengen naar andere bacteriën waardoor dit voor nog meer
problemen zorgt.




Of:
- Mutatie: een micro-organisme kan een mutatie ondergaan die het in staat stelt om te overleven in
aanwezigheid van antibiotica. Deze mutatie kan optreden tijdens de normale groei en reproductie van
het micro-organisme.
- Selectie: wanneer antibiotica worden gebruikt om een infectie te behandelen worden de gevoelige
micro-organismen gedood en blijven alleen de resistente micro-organismen over. Dit creëert een
selectiedruk die de groei en verspreiding van resistentie micro-organismen bevordert.
- Horizontale overdracht: micro-organismen kunnen genetische materiaal uitwisselen met andere
micro-organismen, inclusief resistente genen. Dit kan gebeuren via plasmiden, transposons of andere
genetische elementen.
- Verspreiding: resistente micro-organismen kunnen zich verspreiden via direct contact tussen mensen,
via de lucht of via besmet water of voedsel.

, 3. Consequenti es van resistenti evorming op micro-, meso- en macroniveau:
Ontwikkeling van nieuwe antibiotica houdt geen gelijke trend met de ontwikkeling van resistentie.
Gevolg: minder mogelijkheden tot bestrijding van infectieziekten.
Gevolg: toenemende sterfte ten gevolge van infectieziekten.

Het is belangrijk om antibiotica alleen te gebruiken wanneer dat nodig is, een kuur af te maken en deze niet
gebruiken van anderen.

Resistentievorming:
- Microniveau: (individuele organismen) iemand is resistent voor een bepaalde bacterie die zeer
besmettelijk is.
- Meso niveau: (gemeenschappen en instellingen) Resistentie kan leiden tot een toename van
infectieziekten binnen gemeenschappen en instellingen zoals ziekenhuizen en verpleeghuizen.
- Macroniveau: (wereldwijd niveau) uiteindelijk komt de bacterie bij mensen terecht die daar niks van
doen hebben. Zij brengen de bacterie verder het land in wat ervoor zorgt dat meer mensen besmet
raken. Resistentie kent geen grenzen en kan zich snel verspreiden over landen en continenten. Reizen,
handel en migratie vergemakkelijken de verspreiding van resistente micro-organismen, waardoor
resistentie een wereldwijd probleem wordt

4. Rol van de verpleegkundige bij de transmissie van (resistente) micro-organismen)
Een verpleegkundige komt bij veel verschillende patiënten. Als een verpleegkundige niet werkt volgens de vijf
momenten van handhygiëne, kan het zijn dat zij bacteriën van de ene cliënt meenemen naar de volgende
cliënt. De verpleegkundige kan dus een overdragende factor zijn.

Resistentie kan zich verspreiden door verschillende factoren:
- Antibiotica wordt gebruikt door mensen;
- Antibiotica wordt gebruikt op (huis)dieren en vee;
- Antibiotica vervuilt het milieu;
- Via geïmporteerd vee en voedsel;
- Reizen (in het buitenland opgelopen/meegenomen)

5. Maatregelen die worden toegepast ter preventi e van de transmissie van resistente MO
Dagelijkse praktijk:
- Actieve screening (buitenland? Ringonderzoek? Toevalsbevinding?)
- Melding BRMO
- Snel inzetten van maatregelen ter voorkoming van verspreiding
o Contactisolatie
o Sluis, sanitair
o Hygiëne
- Inzet van (interne) deskundigen infectiepreventie (vb. ziekenhuishygiënist)
- Protocollen
- Wetgeving

6. De student kan preventi eve maatregelen noemen om resistenti e-vorming te voorkómen.
Resistentie kan voorkomen worden door verschillende dingen:
1. Kwaliteit van het gezondheidssysteem: als dat goed functioneert hoeven er misschien wel helemaal
geen antibiotica ingezet te worden;
2. Schoon water en voedsel: resistente bacteriën kunnen hier in/op aanwezig zijn. Bij schoon water en
voedsel heb je een kleinere kans dat er een resistente bacterie aanwezig is.
3. Goed gebruik van antibiotica: de kuur volledig afmaken, geen antibiotica van andere mensen
gebruiken, niet zomaar een restantje gebruiken, niet klakkeloos grijpen naar antibiotica, etc.
4. Vaccinatie: vaccineren tegen ziektes, zodat het gebruik van antibiotica niet nodig is.
5. Communicatie over gezondheidsproblemen: vroege opsporing kan het gebruik van antibiotica
mogelijk voorkomen;
6. Hand- en keukenhygiëne: dit zorgt voor een kleinere kans op de verspreiding.