CASUS 1: LAGE-RUGPIJN
Dhr. de Jong (58) werkt als metselaar 40 uur voor zijn baas. Daarnaast werkt hij nog regelmatig bij kennissen
en vrienden, wat neerkomt op een uurtje of 4 per week. Hij heeft dit geld niet direct nodig voor zijn
levensonderhoud, maar hij kan er ‘verder op van vakantie’….. dus in plaats van met de auto naar Frankrijk met
het vliegtuig naar Spanje. Sinds 20 jaar (!) heeft hij wisselende rugklachten, maar dankzij de machocultuur van
de bouwwereld heeft hij nooit het initiatief genomen om een arts op te gaan zoeken. Sinds 4 maanden zijn de
klachten geïntensiveerd, vooral ’s morgens vroeg. Als hij ’s morgens wakker wordt heeft hij echt moeite om uit
zijn bed te komen. Hij heeft 2 maanden geleden zijn matras vervangen, maar dit heeft niet het gewenste effect
gehad. Zijn voornaamste klachten bestaan uit stijfheid en continue pijn. De stijfheid trekt gedurende een
werkdag wel weg, en de pijn wordt ook wel minder, maar blijft altijd op de achtergrond wel aanwezig. Hiermee
is hij bij een arts geweest, en er is een röntgenfoto gemaakt. Hierop waren degeneratieve veranderingen van
enkele facetgewrichten te zien. Dergelijke veranderingen zijn echter ook regelmatig bij patiënten zonder
klachten zichtbaar. Zijn hulpvraag betreft in hoeverre het nog mogelijk is om naast het werk nog ’s
avonds/zaterdagen nog bij te werken, en wat hij zelf kan doen om met zijn klachten om te gaan. Hij heeft van
zijn baas te horen gekregen dat hij nog 2 jaar moet werken, voordat hij in een gunstige afvloeiingsregeling
terecht kan komen. Dhr. heeft geen last van uitstraling, of andere neurologische symptomen. Verdere
karakteristieken: Dhr. loopt de hele dag met zijn smartphone in zijn hand.
Opmerkingen in de tekst:
- Werkt 40 + 4 uur per week dus veel
- Sinds 20 jaar wisselende rugklachten afwijkend beloop, aspecifiek
- Machocultuur: kan eventueel zijn pijncoping beïnvloeden
- Stijfheid en continue pijn
- Geen uitstraling of andere neurologisch symptomen geen rode vlaggen
HYPOTHESES
1. Dhr. de Jong heeft instabiliteitsklachten vanwege het onderste kruissyndroom.
2. Dhr. de Jong heeft last van pijn in de onderrug vanwege overbelasting van zijn lumbale wervelkolom.
3. Dhr. de Jong heeft moeite met toegeven van zijn klachten vanwege de machocultuur op zijn werk.
DIAGNOSTISCH PROCES
Profiel 2: aspecifieke lage rugpijn met een afwijkend beloop zonder dominante aanwezigheid van
psychosociale herstelbelemmerdende factoren.
Basisfunctie onderzoek LWK: flexie, extensie, lateroflexie, rotatie
Actief: staand
Passief: zittend op einde van de behandelbank.
1. Inspectie
Spierkracht M. gluteus maximus en M. rectus abdominis
- MRC: M. gluteus maximus: Liggend op je buik
o 0: patiënt in zijlig op de bank, geen contractie
o 1: patiënt in zijlig op de bank, vragen om contractie
o 2: patiënt in zijlig op de bank, fysio tilt het been op, patiënt beweegt het been naar achteren.
o 3: been gestrekt omhoog heffen vanuit je bilspieren
, o 4: been gestrekt omhoog heffen van uit je bilspieren met lichte weerstand
o 5: been gestrekt omhoog heffen van uit je bilspieren met zwaardere weerstand
- MRC: M. rectus abdominis
o 0: liggen op de bank, geen contractie
o 1: lippen op elkaar, druk naar onderen geven (je ziet contractie, geen beweging)
o 2: armen onder de schouders, patiënt tilt zijn schouders van de bank met ondersteuning van
de fysio
o 3: patiënt tilt zelfstandig zijn armen van de bank
o 4: patiënt tilt zelfstandig zijn armen van de bank, hij kruist zijn armen en plaatst deze voor
zijn borst, de fysio geeft druk op zijn armen
o 5: zelfde als bij 4, alleen dan meer kracht geven.
Microfet M. gluteus maximus: Buiklig, plaats de microfet net iets boven de knie op de hamstrings,
patiënt beweegt het been omhoog
Microfet M. rectus abdominis:
MRC schaal: score 0-5
Microfet: Newton of Kg of lbs
Spierlengte M. iliopsoas en M. erector spinae
- M. iliopsoas: liggen op het uiteinde van de behandelbank, één been ingetrokken, andere been laten
afhangen, fysiotherapeut duwt het been ‘onder’ de tafel om meer druk te creëren.
- M. erector spinae lumbalis:
Uitkomstmaat: pijn
2. Klinimetrie: Quebec Back Pain Disability Scale (QBPDS)
Uitkomstmaat: score van 20 vragen
Klinimetrie: VAS / NRPS
Uitkomstmaat: schaal: 0-100 (VAS), schaal: 0-10 (NPRS)
3. Klinimetrie: PSK
Uitkomstmaat: schaal: 0-10
THERAPEUTISCH PROCES
Normaal beloop / afwijkende beloop: de patiënt in de casus heeft een afwijkend beloop: geen afname van
participatie problemen en beperkingen, klachten zijn de afgelopen 4 maanden erger geworden, al 20 jaar last
van wisselende rugklachten.
Hulpvraag patiënt: in hoeverre het nog mogelijk is om naast het werk nog ’s avonds/zaterdagen nog bij te werken,
en wat hij zelf kan doen om met zijn klachten om te gaan
,Begeleiden, waaronder het geven van advies en voorlichting en het oefenen en sturen van functies en
activiteiten de belangrijkste verrichtingen.
Subdoelen:
- Vergroten van kennis en inzicht van de patiënt
- Opbouw van activiteiten en participatie
- Verbetering van relevante functies
- Bevordering van een adequate wijze van omgaan met de klachten
- Beïnvloeding van andere biopsychosociale factoren die geassocieerd zijn met her voortbestaan van
klachten en die binnen het bereik van de fysiotherapie liggen (lichamelijke conditie, bespreekbaar
maken van werkdruk of rol van de partner)
- Informeren / adviseren: uitleggen dat beloop van lage rugpijn bij de meeste patiënten gunstig is en
bespreek de relatie tussen belasting en belastbaarheid. Boodschap is dat de gedoseerde beweging
niet schadelijk is voor de lage rug, actieve leefstijl, adviezen voor een juiste houding.
- Wel oefentherapie bij patiënten met chronische lage rug pijn (niet bij acute lage rugpijn)
Oefeningen die makkelijk toe te passen zijn op de activiteiten en participatie van de patiënt (motivatie
en oefeningen vol te blijven houden).
Gevarieerd oefenprogramma
Oefeningen gericht op: spierkracht, uithoudingsvermogen, mobiliteit
Rekening houden met de FITT-factoren frequentie, intensiteit, tijdsduur, type rustig aan opbouwen
a.d.h.v het behandeldoel.
1. Spierkracht krachtuithoudingsvermogen van M. rectus abdominus en M. gluteus maximus
KRS 4: 13-20 herhalingen, 4 sets, 1 minuut, 24 supercompensatie
M. rectus abdominus
- Crunches moeilijker: benen in 90 graden, vanuit deze positie omhoog
- Planken (hoge plank/lage plank) makkelijker: Ondersteunen met knieën
- Superman: kruislinks arm met been omhoog makkelijker: alleen arm of been
M. gluteus maximus
- Glute bridge: liggende positie, romp optillen van de grond in een recht lijn moeilijker: één
been strekken in de lengte
- Donkey kicks: zelfde houding als superman, been in 90 graden omhoog heffen
- Exorotatie in zijlig
Spierlengte: M. iliopsoas en M. erector spinae lumbalis
30 seconden – 3x aan elke zijde – 30 seconden rust tussendoor – elke dag
- Spierlengte M. Iliopsoas:
Op de rand van je bed liggen en 1 knie vastpakken en de andere afhangend van bed waardoor je rek
krijgt aan de voorzijde van heup. (lijkt op spierlengtetest BFO)
, Lage lunge waarbij je doorzakt naar voren toe waardoor de iliopsoas bij het achterste been op rek
komt
- Spierlengte M. erector spinae:
holle rug en bolle rug maken als je op je handen en knieën zit
Zijn de oefeningen te lastig? verander de oefeningen dan naar iets makkelijker, niet het aantal herhalingen
verlagen!
Werkgroep
- Casusbespreking diagnostisch proces
- Herhaling basisfunctie-onderzoek (BFO) LWK, m.u.v. onbelast onderzoek
- Speciele testen:
· LWK - Tractie test (craniaaltractie in zit)
· LWK - Compressie test (neutrale positie, flexie, extensie en lateroflexie)
· LWK - Instabiliteit - Prone Instability Test
· LWK - Mobiliteit – Veringstesten
· LWK - Schober Test (note: uitvoerbaar tijdens BFO)
· Spierkracht (MRC-schaal) m. gluteus maximus
· Spierkracht (MRC-schaal) m. rectus abdominis
· Spierlengte m. iliopsoas
· Spierlengte m. erector spinae lumbalis
- Specifieke testen lumbosacraal radiculair syndroom / radiculopathy:
· Test van Lasèque
· Vinger bodem afstand test (note: uitvoerbaar tijdens BFO)
- Klinimetrie:
· Numerieke Rating Schaal (NRS)
· Visuele Analoge Scale pain (VAS)
· Patiënt Specifieke Klachten (PSK)
· Quebec Back Pain Disability Scale (QBPDS)
CASUS 2: NEKPIJN
Dhr. de Jong (58) werkt als metselaar 40 uur voor zijn baas. Daarnaast werkt hij nog regelmatig bij kennissen
en vrienden, wat neerkomt op een uurtje of 4 per week. Hij heeft dit geld niet direct nodig voor zijn
levensonderhoud, maar hij kan er ‘verder op van vakantie’….. dus in plaats van met de auto naar Frankrijk met
het vliegtuig naar Spanje. Sinds 20 jaar (!) heeft hij wisselende rugklachten, maar dankzij de machocultuur van
de bouwwereld heeft hij nooit het initiatief genomen om een arts op te gaan zoeken. Sinds 4 maanden zijn de
klachten geïntensiveerd, vooral ’s morgens vroeg. Als hij ’s morgens wakker wordt heeft hij echt moeite om uit
zijn bed te komen. Hij heeft 2 maanden geleden zijn matras vervangen, maar dit heeft niet het gewenste effect
gehad. Zijn voornaamste klachten bestaan uit stijfheid en continue pijn. De stijfheid trekt gedurende een
werkdag wel weg, en de pijn wordt ook wel minder, maar blijft altijd op de achtergrond wel aanwezig. Hiermee
is hij bij een arts geweest, en er is een röntgenfoto gemaakt. Hierop waren degeneratieve veranderingen van
enkele facetgewrichten te zien. Dergelijke veranderingen zijn echter ook regelmatig bij patiënten zonder
klachten zichtbaar. Zijn hulpvraag betreft in hoeverre het nog mogelijk is om naast het werk nog ’s
avonds/zaterdagen nog bij te werken, en wat hij zelf kan doen om met zijn klachten om te gaan. Hij heeft van
zijn baas te horen gekregen dat hij nog 2 jaar moet werken, voordat hij in een gunstige afvloeiingsregeling
terecht kan komen. Dhr. heeft geen last van uitstraling, of andere neurologische symptomen. Verdere
karakteristieken: Dhr. loopt de hele dag met zijn smartphone in zijn hand.
Opmerkingen in de tekst:
- Werkt 40 + 4 uur per week dus veel
- Sinds 20 jaar wisselende rugklachten afwijkend beloop, aspecifiek
- Machocultuur: kan eventueel zijn pijncoping beïnvloeden
- Stijfheid en continue pijn
- Geen uitstraling of andere neurologisch symptomen geen rode vlaggen
HYPOTHESES
1. Dhr. de Jong heeft instabiliteitsklachten vanwege het onderste kruissyndroom.
2. Dhr. de Jong heeft last van pijn in de onderrug vanwege overbelasting van zijn lumbale wervelkolom.
3. Dhr. de Jong heeft moeite met toegeven van zijn klachten vanwege de machocultuur op zijn werk.
DIAGNOSTISCH PROCES
Profiel 2: aspecifieke lage rugpijn met een afwijkend beloop zonder dominante aanwezigheid van
psychosociale herstelbelemmerdende factoren.
Basisfunctie onderzoek LWK: flexie, extensie, lateroflexie, rotatie
Actief: staand
Passief: zittend op einde van de behandelbank.
1. Inspectie
Spierkracht M. gluteus maximus en M. rectus abdominis
- MRC: M. gluteus maximus: Liggend op je buik
o 0: patiënt in zijlig op de bank, geen contractie
o 1: patiënt in zijlig op de bank, vragen om contractie
o 2: patiënt in zijlig op de bank, fysio tilt het been op, patiënt beweegt het been naar achteren.
o 3: been gestrekt omhoog heffen vanuit je bilspieren
, o 4: been gestrekt omhoog heffen van uit je bilspieren met lichte weerstand
o 5: been gestrekt omhoog heffen van uit je bilspieren met zwaardere weerstand
- MRC: M. rectus abdominis
o 0: liggen op de bank, geen contractie
o 1: lippen op elkaar, druk naar onderen geven (je ziet contractie, geen beweging)
o 2: armen onder de schouders, patiënt tilt zijn schouders van de bank met ondersteuning van
de fysio
o 3: patiënt tilt zelfstandig zijn armen van de bank
o 4: patiënt tilt zelfstandig zijn armen van de bank, hij kruist zijn armen en plaatst deze voor
zijn borst, de fysio geeft druk op zijn armen
o 5: zelfde als bij 4, alleen dan meer kracht geven.
Microfet M. gluteus maximus: Buiklig, plaats de microfet net iets boven de knie op de hamstrings,
patiënt beweegt het been omhoog
Microfet M. rectus abdominis:
MRC schaal: score 0-5
Microfet: Newton of Kg of lbs
Spierlengte M. iliopsoas en M. erector spinae
- M. iliopsoas: liggen op het uiteinde van de behandelbank, één been ingetrokken, andere been laten
afhangen, fysiotherapeut duwt het been ‘onder’ de tafel om meer druk te creëren.
- M. erector spinae lumbalis:
Uitkomstmaat: pijn
2. Klinimetrie: Quebec Back Pain Disability Scale (QBPDS)
Uitkomstmaat: score van 20 vragen
Klinimetrie: VAS / NRPS
Uitkomstmaat: schaal: 0-100 (VAS), schaal: 0-10 (NPRS)
3. Klinimetrie: PSK
Uitkomstmaat: schaal: 0-10
THERAPEUTISCH PROCES
Normaal beloop / afwijkende beloop: de patiënt in de casus heeft een afwijkend beloop: geen afname van
participatie problemen en beperkingen, klachten zijn de afgelopen 4 maanden erger geworden, al 20 jaar last
van wisselende rugklachten.
Hulpvraag patiënt: in hoeverre het nog mogelijk is om naast het werk nog ’s avonds/zaterdagen nog bij te werken,
en wat hij zelf kan doen om met zijn klachten om te gaan
,Begeleiden, waaronder het geven van advies en voorlichting en het oefenen en sturen van functies en
activiteiten de belangrijkste verrichtingen.
Subdoelen:
- Vergroten van kennis en inzicht van de patiënt
- Opbouw van activiteiten en participatie
- Verbetering van relevante functies
- Bevordering van een adequate wijze van omgaan met de klachten
- Beïnvloeding van andere biopsychosociale factoren die geassocieerd zijn met her voortbestaan van
klachten en die binnen het bereik van de fysiotherapie liggen (lichamelijke conditie, bespreekbaar
maken van werkdruk of rol van de partner)
- Informeren / adviseren: uitleggen dat beloop van lage rugpijn bij de meeste patiënten gunstig is en
bespreek de relatie tussen belasting en belastbaarheid. Boodschap is dat de gedoseerde beweging
niet schadelijk is voor de lage rug, actieve leefstijl, adviezen voor een juiste houding.
- Wel oefentherapie bij patiënten met chronische lage rug pijn (niet bij acute lage rugpijn)
Oefeningen die makkelijk toe te passen zijn op de activiteiten en participatie van de patiënt (motivatie
en oefeningen vol te blijven houden).
Gevarieerd oefenprogramma
Oefeningen gericht op: spierkracht, uithoudingsvermogen, mobiliteit
Rekening houden met de FITT-factoren frequentie, intensiteit, tijdsduur, type rustig aan opbouwen
a.d.h.v het behandeldoel.
1. Spierkracht krachtuithoudingsvermogen van M. rectus abdominus en M. gluteus maximus
KRS 4: 13-20 herhalingen, 4 sets, 1 minuut, 24 supercompensatie
M. rectus abdominus
- Crunches moeilijker: benen in 90 graden, vanuit deze positie omhoog
- Planken (hoge plank/lage plank) makkelijker: Ondersteunen met knieën
- Superman: kruislinks arm met been omhoog makkelijker: alleen arm of been
M. gluteus maximus
- Glute bridge: liggende positie, romp optillen van de grond in een recht lijn moeilijker: één
been strekken in de lengte
- Donkey kicks: zelfde houding als superman, been in 90 graden omhoog heffen
- Exorotatie in zijlig
Spierlengte: M. iliopsoas en M. erector spinae lumbalis
30 seconden – 3x aan elke zijde – 30 seconden rust tussendoor – elke dag
- Spierlengte M. Iliopsoas:
Op de rand van je bed liggen en 1 knie vastpakken en de andere afhangend van bed waardoor je rek
krijgt aan de voorzijde van heup. (lijkt op spierlengtetest BFO)
, Lage lunge waarbij je doorzakt naar voren toe waardoor de iliopsoas bij het achterste been op rek
komt
- Spierlengte M. erector spinae:
holle rug en bolle rug maken als je op je handen en knieën zit
Zijn de oefeningen te lastig? verander de oefeningen dan naar iets makkelijker, niet het aantal herhalingen
verlagen!
Werkgroep
- Casusbespreking diagnostisch proces
- Herhaling basisfunctie-onderzoek (BFO) LWK, m.u.v. onbelast onderzoek
- Speciele testen:
· LWK - Tractie test (craniaaltractie in zit)
· LWK - Compressie test (neutrale positie, flexie, extensie en lateroflexie)
· LWK - Instabiliteit - Prone Instability Test
· LWK - Mobiliteit – Veringstesten
· LWK - Schober Test (note: uitvoerbaar tijdens BFO)
· Spierkracht (MRC-schaal) m. gluteus maximus
· Spierkracht (MRC-schaal) m. rectus abdominis
· Spierlengte m. iliopsoas
· Spierlengte m. erector spinae lumbalis
- Specifieke testen lumbosacraal radiculair syndroom / radiculopathy:
· Test van Lasèque
· Vinger bodem afstand test (note: uitvoerbaar tijdens BFO)
- Klinimetrie:
· Numerieke Rating Schaal (NRS)
· Visuele Analoge Scale pain (VAS)
· Patiënt Specifieke Klachten (PSK)
· Quebec Back Pain Disability Scale (QBPDS)
CASUS 2: NEKPIJN
