Kindermishandeling en Jeugdbeleid:
Besluiten in Uitvoering
Hoorcolleges aantekeningen 2022-2023
HC1 t/m HC7 (HC4 was peerreview!)
Inhoudsopgave
HC1 – Kindermishandeling als beleidsprobleem............................................................................................. 2
HC2 - Agendavorming.................................................................................................................................... 4
HC3 - Beleidsvoorbereiding............................................................................................................................ 9
HC5 - Beleidsbepaling.................................................................................................................................. 12
HC6 – Implementatie, naleving en handhaving............................................................................................. 17
HC7 – Beleidsevaluatie................................................................................................................................. 20
Wat zou je nu moeten weten....................................................................................................................... 22
Het tentamen
Schriftelijk in Opera Zalencentrum op woensdag 29 maart van
09:00-12:00u
Vier vragen, elk met a,b,c (en één keer ook d)
Elke vraag gaat over de stof van één week
Kennisvragen:
- Kennis van centrale bestuurskundige begrippen en de
samenhang daartussen
- Kunnen laten zien dat je op academisch niveau en in eigen
woorden begrippen kunt bespreken
Inzichtvragen:
- Toepassing van inzichten op korte casussen
- Bespreken van theoretische concepten toegepast op het
domein kindermishandeling
1
,HC1 – Kindermishandeling als beleidsprobleem
Het jeugdbeleid is een kader van wet- en regelgeving specifiek voor kinderen, maar het is
belangrijk om oog te hebben voor de gehele beleidscontext (dus ook bijv. de impact van
schuldsanering op de kinderen, etc.). Belangrijk dat organisaties samenwerken om
jongeren/gezinnen goed te kunnen helpen, daarbij is het ook belangrijk dat professionals op
de hoogte zijn van de gevolgen van een bepaalde beleidskeuze. Belangrijk hiervoor dat
gemeente samenwerkt met sociale professionals onder andere. Tenslotte: beleid alleen is
onvoldoende, er moet ook oog zijn voor de uitvoering (praktijk): in de uitvoering kan het
beleid gemaakt of gebroken worden (het beleid werkt misschien voor 99/100 kids, maar
voor dat ene geval kan een andere uitvoering aangepast op dat individu beter uitpakken
voor dat kind en voor het beleid/maatschappelijke kosten).
Kindermishandeling als beleidsprobleem: kindermishandeling is zowel een probleem voor
individuen, als een maatschappelijk probleem: de regel in de bestuurskunde is dat als een
probleem zo groot is dat het op maatschappelijk niveau invloed heeft, dan noemen we het
een maatschappelijk probleem. Een maatschappelijk probleem wordt ook wel
beleidsprobleem genoemd.
De (algemene) motieven voor overheidsingrijpen: wat zijn de redenen achter verschillende
overheidsingrijpen. 4 klassieke motieven voor overheidsgrijpen:
1. Zorgen voor openbare orde en veiligheid (het oudste motief)
2. Een oplossing voor het collectieve actie probleem; overheid ging rond 1810 (voor het
eerst) ook een oplossing bieden voor problemen die anders geen ‘eigenaar’ hadden
(die niet van een individu zijn maar van het collectief/de maatschappij)
3. Collectieve goederen leveren voor een collectief probleem. (Lokale overheden gingen
dit doen richting het einde van de 19e eeuw)
4. Verdeling en herverdeling van welvaart; met name vanaf de jaren ’50 (20 e eeuw),
dingen zoals de kinderbijslag werden geïntroduceerd; dit noemen we een
nivellerende maatregel: ervoor zorgen dat de armere gezinnen relatief gezien een
stukje dichter bij de rijkere gezinnen komen te staan.
De vraag is nu: is kindermishandeling een probleem op al deze 4 gebieden of op een enkele
hiervan?
- Uit onderzoek blijkt dat samen met overheidsingrijpen een flinke vermindering in
(fataal) (seksueel) geweld gingen
- Er moet een hoger beleid zijn om te voorkomen dat elk individu zijn eigen belang
vooropzet en de gevolgen daarvan voor de maatschappij zijn; dan si het een collectief
actie probleem
- Collectieve goederen zijn bijvoorbeeld dijken; die beschermd het collectief dat achter
die dijk woont, of dit nou 100 of 1000 mensen zijn. Een ander collectief goed
waarvan bepaald is dat dit zo is is de zorg in Nederland, iedereen wordt daardoor
geholpen en niemand wordt hiervan uitgesloten. Tenslotte is cultuur een gekozen
collectief goed (welke cultuur verschilt per land).
- Herverdeling van welvaart gebeurt in Nederland dat de rijkste het meeste belasting
betalen en de armeren hiervan een uitkering kunnen krijgen (o.a.).
Watvoor soort probleem is kindermishandeling?
2
, Een probleem van de openbare orde en veiligheid
Collectief actie probleem: als geen individu actie onderneemt (als de
ouders/daders het niet zelf oplossen) om iets te doen tegen kindermishandeling
krijg je intergenerationele overdracht
Probleem van de productie van collectieve goederen: de jeugdzorg is een
collectief goed (valt onder zorg), want is voor iedereen toegankelijk. Een
probleem in de jeugdzorg is dus een motief voor een overheidsingrijp.
Probleem van verdeling en herverdeling van welvaart; schulden is een grote
risicofactor voor kindermishandeling/opvoedproblemen (relatie via stress), dus
als schulden worden aangepakt door een overheidsingrijp kan
kindermishandeling ook verminderd worden daarmee.
Verschillende politieke partijen staan verschillend tegenover elk beleidsprobleem. Door het
omschrijven van het probleem kindermishandeling vanuit een bepaald motief, krijg je ook
makkelijker bepaalde politieke partijen dan andere partijen. Bijv. de ene partij krijg je
makkelijker mee als je km aankaart vanuit probleem van openbare orde en veiligheid dan als
je km aankaart vanuit een probleem van herverdeling van de welvaart.
Kindermishandeling is een groot probleem dat opgelost moet worden, maar:
- Het is niet het enige probleem
- Er is nog voortdurend debat over de precieze omvang van het probleem (er zijn geen
precieze schattingen van de prevalentie van kindermishandeling, en de cijfers die er
zijn zijn van meldingen, dus niet eens van alle gevallen)
- Het is een erg complex probleem en er is nog voortdurend debat tussen coalities over
de oorzaken en gevolgen van kindermishandeling
- Daardoor ook geen eenduidige visie over de einddoelen (want het is geen eenduidig
probleem)
- Ook geen duidelijkheid over de middelen; over wat nou precies effectieve
maatregelen zijn om kindermishandeling aan te pakken/te verminderen
- Wanneer het wel lukt om een oplossing te vinden, is het maar de vraag of de
implementatie van het beleid succesvol wordt. Is het realistisch voor alle betrokken
professionals om tijd te steken in het juist kunnen uitvoeren van het nieuwe beleid,
terwijl er al zo’n hoge werkdruk is? Het is daarnaast ook moeilijk om te zeggen of een
vermindering van het aantal gevallen km dan komt door zo’n beleidsmaatregel, of
door een andere factor (zoals bijv. piek in de welvaart, waardoor minder schulden,
waardoor minder kindermishandeling).
Het aanpakken van kindermishandeling vereist dus niet alleen wetenschappelijk kennis,
maar ook de inzet van macht in alle fasen van het beleidsproces. Wat is het rationele
perspectief? En wat is het machtsperspectief: wat is het perspectief van bepaalde betrokken
groepen?
Beleid = het streven van actoren naar het bereiken van bepaalde doeleinden met bepaalde
middelen en bepaalde tijdskeuzes. In het schrijven van een beleidsactie moet je al de
dikgedrukte factoren goed beschrijven.
- Actoren kunnen o.a. zijn; overheidsorganisaties, bedrijven, belangengroepen,
politieke partijen. In dit vak richten we ons op actoren bij de overheid (dus binnen
het domein van de bestuurskunde).
3
Besluiten in Uitvoering
Hoorcolleges aantekeningen 2022-2023
HC1 t/m HC7 (HC4 was peerreview!)
Inhoudsopgave
HC1 – Kindermishandeling als beleidsprobleem............................................................................................. 2
HC2 - Agendavorming.................................................................................................................................... 4
HC3 - Beleidsvoorbereiding............................................................................................................................ 9
HC5 - Beleidsbepaling.................................................................................................................................. 12
HC6 – Implementatie, naleving en handhaving............................................................................................. 17
HC7 – Beleidsevaluatie................................................................................................................................. 20
Wat zou je nu moeten weten....................................................................................................................... 22
Het tentamen
Schriftelijk in Opera Zalencentrum op woensdag 29 maart van
09:00-12:00u
Vier vragen, elk met a,b,c (en één keer ook d)
Elke vraag gaat over de stof van één week
Kennisvragen:
- Kennis van centrale bestuurskundige begrippen en de
samenhang daartussen
- Kunnen laten zien dat je op academisch niveau en in eigen
woorden begrippen kunt bespreken
Inzichtvragen:
- Toepassing van inzichten op korte casussen
- Bespreken van theoretische concepten toegepast op het
domein kindermishandeling
1
,HC1 – Kindermishandeling als beleidsprobleem
Het jeugdbeleid is een kader van wet- en regelgeving specifiek voor kinderen, maar het is
belangrijk om oog te hebben voor de gehele beleidscontext (dus ook bijv. de impact van
schuldsanering op de kinderen, etc.). Belangrijk dat organisaties samenwerken om
jongeren/gezinnen goed te kunnen helpen, daarbij is het ook belangrijk dat professionals op
de hoogte zijn van de gevolgen van een bepaalde beleidskeuze. Belangrijk hiervoor dat
gemeente samenwerkt met sociale professionals onder andere. Tenslotte: beleid alleen is
onvoldoende, er moet ook oog zijn voor de uitvoering (praktijk): in de uitvoering kan het
beleid gemaakt of gebroken worden (het beleid werkt misschien voor 99/100 kids, maar
voor dat ene geval kan een andere uitvoering aangepast op dat individu beter uitpakken
voor dat kind en voor het beleid/maatschappelijke kosten).
Kindermishandeling als beleidsprobleem: kindermishandeling is zowel een probleem voor
individuen, als een maatschappelijk probleem: de regel in de bestuurskunde is dat als een
probleem zo groot is dat het op maatschappelijk niveau invloed heeft, dan noemen we het
een maatschappelijk probleem. Een maatschappelijk probleem wordt ook wel
beleidsprobleem genoemd.
De (algemene) motieven voor overheidsingrijpen: wat zijn de redenen achter verschillende
overheidsingrijpen. 4 klassieke motieven voor overheidsgrijpen:
1. Zorgen voor openbare orde en veiligheid (het oudste motief)
2. Een oplossing voor het collectieve actie probleem; overheid ging rond 1810 (voor het
eerst) ook een oplossing bieden voor problemen die anders geen ‘eigenaar’ hadden
(die niet van een individu zijn maar van het collectief/de maatschappij)
3. Collectieve goederen leveren voor een collectief probleem. (Lokale overheden gingen
dit doen richting het einde van de 19e eeuw)
4. Verdeling en herverdeling van welvaart; met name vanaf de jaren ’50 (20 e eeuw),
dingen zoals de kinderbijslag werden geïntroduceerd; dit noemen we een
nivellerende maatregel: ervoor zorgen dat de armere gezinnen relatief gezien een
stukje dichter bij de rijkere gezinnen komen te staan.
De vraag is nu: is kindermishandeling een probleem op al deze 4 gebieden of op een enkele
hiervan?
- Uit onderzoek blijkt dat samen met overheidsingrijpen een flinke vermindering in
(fataal) (seksueel) geweld gingen
- Er moet een hoger beleid zijn om te voorkomen dat elk individu zijn eigen belang
vooropzet en de gevolgen daarvan voor de maatschappij zijn; dan si het een collectief
actie probleem
- Collectieve goederen zijn bijvoorbeeld dijken; die beschermd het collectief dat achter
die dijk woont, of dit nou 100 of 1000 mensen zijn. Een ander collectief goed
waarvan bepaald is dat dit zo is is de zorg in Nederland, iedereen wordt daardoor
geholpen en niemand wordt hiervan uitgesloten. Tenslotte is cultuur een gekozen
collectief goed (welke cultuur verschilt per land).
- Herverdeling van welvaart gebeurt in Nederland dat de rijkste het meeste belasting
betalen en de armeren hiervan een uitkering kunnen krijgen (o.a.).
Watvoor soort probleem is kindermishandeling?
2
, Een probleem van de openbare orde en veiligheid
Collectief actie probleem: als geen individu actie onderneemt (als de
ouders/daders het niet zelf oplossen) om iets te doen tegen kindermishandeling
krijg je intergenerationele overdracht
Probleem van de productie van collectieve goederen: de jeugdzorg is een
collectief goed (valt onder zorg), want is voor iedereen toegankelijk. Een
probleem in de jeugdzorg is dus een motief voor een overheidsingrijp.
Probleem van verdeling en herverdeling van welvaart; schulden is een grote
risicofactor voor kindermishandeling/opvoedproblemen (relatie via stress), dus
als schulden worden aangepakt door een overheidsingrijp kan
kindermishandeling ook verminderd worden daarmee.
Verschillende politieke partijen staan verschillend tegenover elk beleidsprobleem. Door het
omschrijven van het probleem kindermishandeling vanuit een bepaald motief, krijg je ook
makkelijker bepaalde politieke partijen dan andere partijen. Bijv. de ene partij krijg je
makkelijker mee als je km aankaart vanuit probleem van openbare orde en veiligheid dan als
je km aankaart vanuit een probleem van herverdeling van de welvaart.
Kindermishandeling is een groot probleem dat opgelost moet worden, maar:
- Het is niet het enige probleem
- Er is nog voortdurend debat over de precieze omvang van het probleem (er zijn geen
precieze schattingen van de prevalentie van kindermishandeling, en de cijfers die er
zijn zijn van meldingen, dus niet eens van alle gevallen)
- Het is een erg complex probleem en er is nog voortdurend debat tussen coalities over
de oorzaken en gevolgen van kindermishandeling
- Daardoor ook geen eenduidige visie over de einddoelen (want het is geen eenduidig
probleem)
- Ook geen duidelijkheid over de middelen; over wat nou precies effectieve
maatregelen zijn om kindermishandeling aan te pakken/te verminderen
- Wanneer het wel lukt om een oplossing te vinden, is het maar de vraag of de
implementatie van het beleid succesvol wordt. Is het realistisch voor alle betrokken
professionals om tijd te steken in het juist kunnen uitvoeren van het nieuwe beleid,
terwijl er al zo’n hoge werkdruk is? Het is daarnaast ook moeilijk om te zeggen of een
vermindering van het aantal gevallen km dan komt door zo’n beleidsmaatregel, of
door een andere factor (zoals bijv. piek in de welvaart, waardoor minder schulden,
waardoor minder kindermishandeling).
Het aanpakken van kindermishandeling vereist dus niet alleen wetenschappelijk kennis,
maar ook de inzet van macht in alle fasen van het beleidsproces. Wat is het rationele
perspectief? En wat is het machtsperspectief: wat is het perspectief van bepaalde betrokken
groepen?
Beleid = het streven van actoren naar het bereiken van bepaalde doeleinden met bepaalde
middelen en bepaalde tijdskeuzes. In het schrijven van een beleidsactie moet je al de
dikgedrukte factoren goed beschrijven.
- Actoren kunnen o.a. zijn; overheidsorganisaties, bedrijven, belangengroepen,
politieke partijen. In dit vak richten we ons op actoren bij de overheid (dus binnen
het domein van de bestuurskunde).
3
