Overzichtjes Blok Groen
Naomi Janssen
Week 1
Differentiaaldiagnose acute dyspneu
Veelvoorkomend - Bronchitis
- Hartfalen
- BLWI
- Astma/COPD
- Hyperventilatie
Minder vaak voorkomend - Pneumonie
- Longfibrose
- Laryngitis/epiglottitis
Zelden voorkomend - Longembolie
- Pneumothorax
- Atelectase
- Maligniteit
Groep Onderverdeling
Pulmonaal Obstructie - Hogere luchtwegen: BLWI, laryngitis subglottica
(pseudokroep), epiglottitis, struma, insectenbeet
- Lagere luchtwegen: bronchitis, astma bronchiale, COPD,
corpus alienum, ARDS
- Anders: maligniteit, allergische reactie, angio-
oedeem(ACE-remmer)
Longparenchym longoedeem, pneumonie, maligniteit, longfibrose, emfyseem,
interstitiële longziekte
Restrictie atelectase (corpus alienum, mucusplug), pneumothorax,
pneumonie
Longvaten embolie, pulmonale hypertensie
Pleura pneumothorax, pleuritis, pleura-effusie
Cardiaal - Acuut myocardinfarct
- Hartritmestoornissen (AF, supraventriculaire tachycardie)
- Kleplijden
- Harttamponade
- Aortadissectie
- Pericarditis/endocarditis
- Cardiomyopathie
- Decompensatio cordis (secundair)
Verminderde - Skeletafwijkingen (ribfractuur, contusie thorax, fladder thorax)
ademexcursies - Huidafwijkingen (sclerodermie)
- Zwangerschap
- Ileus
- Ascites
- Obesitas
- Vergrote lever/milt (maligniteit)
- Pijn
Overig Zenuwstelsel - Neuromusculaire aandoeningen (polio, Guillian-
Barré)
- Medicatie (anafylaxie)
, - Stoornissen ademhalingscentrum (CVA, sepsis,
tumor, infectie, slaapapneu, medicatie)
Zuurstoftransportstoornis - Anemie
- Koolmonoxide-intoxicatie
Psychiatrie - Paniekstoornis (hyperventilatie)
Endocrien - Diabetische ketoacidose DM1
- hyperthyreoïdie
Drugs of alcohol - onttrekking
Anamnese en LO:
Diagnostiek:
- Lab
- Bloedgas
- Kweken: bloed, urine, sputum
- Sneltesten: pneumokokken/legionella urine, nasopharyngeale swab respiratoire virussen
- ECG
- X-thorax, CT
Alarmsignalen:
- Koorts
- Pijn vastzittend aan ademhaling
- Hemoptoë
- Gewichtstoename/afname
- Nycturie, perifeer oedeem
- Ernstige dyspneu
- Duizeligheid, verwardheid, sufheid
- Hartkloppingen
- Dalende bloeddruk
- Medicatie
- Trauma
Aandoeningen
Aandoening Uitleg
Pneumonie Anamnestische clues:
- Geografische factoren
- MERS-CoV
- MRSA
- Sauna-/ hotelbezoek (legionella)
- Contact met dieren (Q-koorts/psittacose)
- Viraal ziektebeeld (influenza)
- Immuundeficiëntie (pneumocystis jirveci, mycobacterium tuberculosis,
schimmelinfecties)
- Veel braken/verslikken (aspiratiepneumonie)
Scores: Ambu-65, PSI, pragmatische score
, Nosocomiale pneumonie (Hospital acquired pneumonia (HAP))
- Ontwikkelt zich >48 u na ziekenhuisopname
- Vaak gram-negatieve micro-organismen: pseudomonas, aeruginosa, klebsiella,
E.Coli, Enterobacter species. Ook: S. Aureus, S. Pneumoniea, Candida,
multipele/menginfecties
- Mortaliteit is hoger dan CAP (pneumokokken)
Beleid: augmentin (+macrolide voor S. Aureus, virussen, legionella)
Pneumothorax Klaplong door lucht tussen beide pleurabladen (druk is niet meer subatmosferisch)
→vanaf buiten: pleura parietalis kapot
→vanaf binnen (longen): pleura visceralis kapot
Probleem zit meestal onderaan
→naald thv 5e en 6e rib in midaxillairlijn
Spanningspneumothorax Lucht kan wel thoraxholte in, maar niet uit →duwt structuren naar contralateraal
→midline shift
→naald supraclaviculair
Pleura parietalis en visceralis kapot
Beeld: geen longtekening zichtbaar, midline shift
Oorzaak: bv steekwond
Gevolgen: verhoogde longweerstand → bloed kan hart niet uit →obstructieve shock
→overlijden
Longembolie (LE) Presentatie: dyspnoe in rust of inspanning (73%), pleura prikkeling (66%), hoest (37%),
orthopneu (28%), zwelling/pijn kuit (44%), piepen (21%), hemoptoe (13%), collaps
Diagnostiek: YEARS criteria/Wells , CTA-pulmonalis
CT:
- Acute LE: uitsparing in lumen
- Chronische LE: uitsparing in vaatwand
Beleid:
- DOACs of vitK antagonist
- Trombolyse
- Steunkous/zuurstof
COPD Eerst bloedgaswaarden meten voordat je zuurstof geeft. Want ademhalingscentrum
O2-gestuurd door gewenning verhoogde pCO2 → zuurstof geven →minder prikkeling
ademhalingscentrum →daling ademhalingsfrequentie →stijging pCO2 →coma
Behandeling exacerbatie: zuurstof toedienen (geen 100%), salbutamol, vernevelaar,
stootkuur prednison, evt AB
, Wegraking (collaps)
→voor wegraking is bewusteloosheid nodig en spontaan herstel binnen 5 minuten
Anamnese:
- Houding, activiteit, toedracht
- Prodromen
- Bijkomen
- Frequentie
ABCDE: pupillen (klein: opiaatintoxicatie; groot: cocaïne; verschil pupilreactie: cerebraal
probleem), glucose, houding, aanwezigheid trekken of tongbeet
Alarmsymptomen: eerste syncope bij ouder dan 60 jaar zonder goede verklaring,
afwijkend ECG, cardiale VG, wegraking tijdens inspanning, ernstige orthostase
Epilepsie Vagale collaps
Ritmische, symmetrische trekkingen Soms trekkingen, korter, asymmetrisch,
(>20) niet ritmisch (>10)
Schokken vóór bewusteloosheid Schokken tijdens bewusteloosheid
(syncope)
Tongbeet lateraal Prodromale verschijnselen: misselijk,
zweten (tongpunt beet door val)
Postictaal Nadien helder bewustzijn
Langdurig bewustzijnsverlies
Urineverlies Zeer zelden urineverlies
Syncope Collaps met als oorzaak cerebrale hypoperfusie
1/3 van mensen heeft dit wel eens in leven
→vaak onschuldig, kan 1e symptoom longembolie zijn
Naomi Janssen
Week 1
Differentiaaldiagnose acute dyspneu
Veelvoorkomend - Bronchitis
- Hartfalen
- BLWI
- Astma/COPD
- Hyperventilatie
Minder vaak voorkomend - Pneumonie
- Longfibrose
- Laryngitis/epiglottitis
Zelden voorkomend - Longembolie
- Pneumothorax
- Atelectase
- Maligniteit
Groep Onderverdeling
Pulmonaal Obstructie - Hogere luchtwegen: BLWI, laryngitis subglottica
(pseudokroep), epiglottitis, struma, insectenbeet
- Lagere luchtwegen: bronchitis, astma bronchiale, COPD,
corpus alienum, ARDS
- Anders: maligniteit, allergische reactie, angio-
oedeem(ACE-remmer)
Longparenchym longoedeem, pneumonie, maligniteit, longfibrose, emfyseem,
interstitiële longziekte
Restrictie atelectase (corpus alienum, mucusplug), pneumothorax,
pneumonie
Longvaten embolie, pulmonale hypertensie
Pleura pneumothorax, pleuritis, pleura-effusie
Cardiaal - Acuut myocardinfarct
- Hartritmestoornissen (AF, supraventriculaire tachycardie)
- Kleplijden
- Harttamponade
- Aortadissectie
- Pericarditis/endocarditis
- Cardiomyopathie
- Decompensatio cordis (secundair)
Verminderde - Skeletafwijkingen (ribfractuur, contusie thorax, fladder thorax)
ademexcursies - Huidafwijkingen (sclerodermie)
- Zwangerschap
- Ileus
- Ascites
- Obesitas
- Vergrote lever/milt (maligniteit)
- Pijn
Overig Zenuwstelsel - Neuromusculaire aandoeningen (polio, Guillian-
Barré)
- Medicatie (anafylaxie)
, - Stoornissen ademhalingscentrum (CVA, sepsis,
tumor, infectie, slaapapneu, medicatie)
Zuurstoftransportstoornis - Anemie
- Koolmonoxide-intoxicatie
Psychiatrie - Paniekstoornis (hyperventilatie)
Endocrien - Diabetische ketoacidose DM1
- hyperthyreoïdie
Drugs of alcohol - onttrekking
Anamnese en LO:
Diagnostiek:
- Lab
- Bloedgas
- Kweken: bloed, urine, sputum
- Sneltesten: pneumokokken/legionella urine, nasopharyngeale swab respiratoire virussen
- ECG
- X-thorax, CT
Alarmsignalen:
- Koorts
- Pijn vastzittend aan ademhaling
- Hemoptoë
- Gewichtstoename/afname
- Nycturie, perifeer oedeem
- Ernstige dyspneu
- Duizeligheid, verwardheid, sufheid
- Hartkloppingen
- Dalende bloeddruk
- Medicatie
- Trauma
Aandoeningen
Aandoening Uitleg
Pneumonie Anamnestische clues:
- Geografische factoren
- MERS-CoV
- MRSA
- Sauna-/ hotelbezoek (legionella)
- Contact met dieren (Q-koorts/psittacose)
- Viraal ziektebeeld (influenza)
- Immuundeficiëntie (pneumocystis jirveci, mycobacterium tuberculosis,
schimmelinfecties)
- Veel braken/verslikken (aspiratiepneumonie)
Scores: Ambu-65, PSI, pragmatische score
, Nosocomiale pneumonie (Hospital acquired pneumonia (HAP))
- Ontwikkelt zich >48 u na ziekenhuisopname
- Vaak gram-negatieve micro-organismen: pseudomonas, aeruginosa, klebsiella,
E.Coli, Enterobacter species. Ook: S. Aureus, S. Pneumoniea, Candida,
multipele/menginfecties
- Mortaliteit is hoger dan CAP (pneumokokken)
Beleid: augmentin (+macrolide voor S. Aureus, virussen, legionella)
Pneumothorax Klaplong door lucht tussen beide pleurabladen (druk is niet meer subatmosferisch)
→vanaf buiten: pleura parietalis kapot
→vanaf binnen (longen): pleura visceralis kapot
Probleem zit meestal onderaan
→naald thv 5e en 6e rib in midaxillairlijn
Spanningspneumothorax Lucht kan wel thoraxholte in, maar niet uit →duwt structuren naar contralateraal
→midline shift
→naald supraclaviculair
Pleura parietalis en visceralis kapot
Beeld: geen longtekening zichtbaar, midline shift
Oorzaak: bv steekwond
Gevolgen: verhoogde longweerstand → bloed kan hart niet uit →obstructieve shock
→overlijden
Longembolie (LE) Presentatie: dyspnoe in rust of inspanning (73%), pleura prikkeling (66%), hoest (37%),
orthopneu (28%), zwelling/pijn kuit (44%), piepen (21%), hemoptoe (13%), collaps
Diagnostiek: YEARS criteria/Wells , CTA-pulmonalis
CT:
- Acute LE: uitsparing in lumen
- Chronische LE: uitsparing in vaatwand
Beleid:
- DOACs of vitK antagonist
- Trombolyse
- Steunkous/zuurstof
COPD Eerst bloedgaswaarden meten voordat je zuurstof geeft. Want ademhalingscentrum
O2-gestuurd door gewenning verhoogde pCO2 → zuurstof geven →minder prikkeling
ademhalingscentrum →daling ademhalingsfrequentie →stijging pCO2 →coma
Behandeling exacerbatie: zuurstof toedienen (geen 100%), salbutamol, vernevelaar,
stootkuur prednison, evt AB
, Wegraking (collaps)
→voor wegraking is bewusteloosheid nodig en spontaan herstel binnen 5 minuten
Anamnese:
- Houding, activiteit, toedracht
- Prodromen
- Bijkomen
- Frequentie
ABCDE: pupillen (klein: opiaatintoxicatie; groot: cocaïne; verschil pupilreactie: cerebraal
probleem), glucose, houding, aanwezigheid trekken of tongbeet
Alarmsymptomen: eerste syncope bij ouder dan 60 jaar zonder goede verklaring,
afwijkend ECG, cardiale VG, wegraking tijdens inspanning, ernstige orthostase
Epilepsie Vagale collaps
Ritmische, symmetrische trekkingen Soms trekkingen, korter, asymmetrisch,
(>20) niet ritmisch (>10)
Schokken vóór bewusteloosheid Schokken tijdens bewusteloosheid
(syncope)
Tongbeet lateraal Prodromale verschijnselen: misselijk,
zweten (tongpunt beet door val)
Postictaal Nadien helder bewustzijn
Langdurig bewustzijnsverlies
Urineverlies Zeer zelden urineverlies
Syncope Collaps met als oorzaak cerebrale hypoperfusie
1/3 van mensen heeft dit wel eens in leven
→vaak onschuldig, kan 1e symptoom longembolie zijn
