Bedrijfsmanagement
22
,1 Denken over organisatie en management........................................................................5
1.1 Wat is organisatiekunde?.........................................................................................................5
1.2 Ontstaan van het vakgebeid....................................................................................................5
1.3 Denkrichtingen en persoonlijkheden.......................................................................................6
1.4 Recente organisatietheoriën vanaf 1980..................................................................................9
2 Omgevingsinvloeden......................................................................................................10
2.1 Organisaties...........................................................................................................................10
2.2 Partijen..................................................................................................................................11
2.3 Ongevingsfactoren.................................................................................................................12
2.3.1 Mileufactoren........................................................................................................................................12
2.3.2 Technologische factoren.......................................................................................................................13
2.3.3 Demografische factoren........................................................................................................................13
2.3.4 Economische factoren...........................................................................................................................14
2.3.5 Politieke factoren..................................................................................................................................14
2.3.6 Maatschappelijke factoren....................................................................................................................14
3 Strategisch Management...............................................................................................15
3.1 Strategie in het algemeen......................................................................................................15
3.1.1 Een aantal definities van ondernemingsstrategie.................................................................................15
3.1.2 Definitie ondernemingsstrategie ontleed.............................................................................................16
3.1.3 strategie als antwoord op hoe vragen..................................................................................................16
3.2 Wat is strategisch management.............................................................................................16
3.2.1 Klassieke benadering.............................................................................................................................17
3.3 kritische kanttekeningen: Mintzberg......................................................................................29
4 Samenwerkingsverbanden.............................................................................................30
4.1 Samenwerkingsverbanden:....................................................................................................30
4.1.1 Strategie................................................................................................................................................30
4.1.2 Doelen....................................................................................................................................................30
4.1.3 vormen van samenwerking...................................................................................................................31
4.1.4 Intensiteit van samenwerking...............................................................................................................32
4.1.5 Internationale samenwerkingsverbanden: 3 fasen...............................................................................32
4.2 Motieven om samenwerkingsverbanden aan te gaan............................................................35
4.2.1 Redenen voor samenwerkingsverbanden.............................................................................................35
4.2.2 Succesfactoren van samenwerkingsverbanden....................................................................................35
4.3 Samenwerking tussen concurrenten en niet-concurrenten....................................................36
4.3.1 Tussen concurrenten.............................................................................................................................37
4.3.2 Tussen niet-concurrenten: drie vormen...............................................................................................37
4.4 Organisatorische netwerken..................................................................................................37
4.5 fusies en overnames..............................................................................................................38
4.5.1 motieven voor fusie of overname.........................................................................................................38
2
IOR1 2022-2023
, 4.5.2 Autoriteiten voor mededinging: België en Europa................................................................................39
4.5.3 Valkuilen en succesfactoren fusie en overname...................................................................................39
4.5.4 fase na de fusie: de implementatie of integratie..................................................................................39
5 Individue en groepen......................................................................................................40
5.1 Mens in organisaties..............................................................................................................40
5.1.1 Persoonlijkheid......................................................................................................................................40
5.1.2 Emotionele intelligentie........................................................................................................................42
5.2 Motivatie...............................................................................................................................42
5.2.1 Wat is motivatie.....................................................................................................................................42
5.2.2 Motivatietheorieën...............................................................................................................................43
5.2.3 Motiveren van mensen.........................................................................................................................44
5.2.4 Overbelasting, stress(preventie) en burn-out.......................................................................................45
5.3 Groepen en teams..................................................................................................................46
5.3.1 Teammanagement & kenmerken van succesvolle teams.....................................................................47
5.4 Human resource management...............................................................................................47
5.4.1 HRM-instrumenten................................................................................................................................48
5.5 Toekomst van werk................................................................................................................51
6 Management en besluitvorming....................................................................................52
6.1 Manager en management......................................................................................................52
6.2 Manager in de organisatie.....................................................................................................52
6.2.1 Werkzaamheden van de manager: activteiten van een manager........................................................52
6.2.2 Werkzaamheden van de manager: managementniveaus....................................................................53
6.2.3 Rollen van de manager volgens Mintzberg...........................................................................................54
6.2.4 Tendensen.............................................................................................................................................54
6.3 Management en besluitvorming............................................................................................55
6.3.1 Besluitvormingsproces..........................................................................................................................55
6.3.2 Fasen in het rationele besluitvormingsproces......................................................................................55
6.3.3 Aspecten van besluitvorming................................................................................................................56
6.3.4 Hulpmiddelen en technieken bij besluitvorming..................................................................................57
7 Management en leiderschap..........................................................................................58
7.1 Leiderschap............................................................................................................................58
7.1.1 Manager als leidinggevende..................................................................................................................58
7.1.2 Manager en macht................................................................................................................................59
7.2 Leiderschapsstijlen.................................................................................................................60
7.2.1 Leiderschapsindeling op basis van inspraak en beslisinsbevoegdheid van de medewerker................61
7.2.2 X-Y-theorie (McGregor).........................................................................................................................62
7.2.3 Leiderschapsdiagram (Blake & Mouton)...............................................................................................63
7.2.4 Driedimensionaal leiderschap (Reddin)................................................................................................64
7.2.5 Situationeel leiderschap (Paul hersey & Kenneth Blanchard)...............................................................65
7.2.6 Transformationeel leiderschap (Bass)...................................................................................................66
7.2.7 Zelfleiderschap......................................................................................................................................67
7.2.8 Agile leiderschap...................................................................................................................................67
3
IOR1 2022-2023
, 7.3 Manager als persoon.............................................................................................................68
8 Besturing.......................................................................................................................68
8.1 Besturing van organisaties.....................................................................................................68
8.2 Bedrijfsprocessen...................................................................................................................68
8.2.1 Situering.................................................................................................................................................68
8.2.2 Typen bedrijfsprocessen.......................................................................................................................69
8.2.3 Samenhang van bedrijfsprocessen........................................................................................................70
8.2.4 Bedrijfsprocesen en toegevoegde waarde............................................................................................70
8.2.5 Logistiek management..........................................................................................................................71
8.2.6 Bedrijfsprocessen en kwaliteit..............................................................................................................72
8.3 Bestuursniveaus en specifieke taken.....................................................................................73
8.4 Methoden bij het besturen van organisaties..........................................................................73
8.4.1 Individugerichte methode.....................................................................................................................74
8.4.2 Organisatiegerichte methode...............................................................................................................74
8.4.3 Procesgerichte methode.......................................................................................................................75
9 Structurering..................................................................................................................75
9.1 Organiseren van activiteiten..................................................................................................75
9.2 Arbeidsverdeling en coördinatie............................................................................................77
9.2.1 Organisatieschema................................................................................................................................77
9.2.2 Bevoegdheid, verantwoordelijkheid en delegeren...............................................................................77
9.2.3 Omspanningsvermogen.........................................................................................................................77
9.3 Organisatiemodellen..............................................................................................................78
9.4 Trends....................................................................................................................................78
9.4.1 Agile organiseren...................................................................................................................................79
4
IOR1 2022-2023
22
,1 Denken over organisatie en management........................................................................5
1.1 Wat is organisatiekunde?.........................................................................................................5
1.2 Ontstaan van het vakgebeid....................................................................................................5
1.3 Denkrichtingen en persoonlijkheden.......................................................................................6
1.4 Recente organisatietheoriën vanaf 1980..................................................................................9
2 Omgevingsinvloeden......................................................................................................10
2.1 Organisaties...........................................................................................................................10
2.2 Partijen..................................................................................................................................11
2.3 Ongevingsfactoren.................................................................................................................12
2.3.1 Mileufactoren........................................................................................................................................12
2.3.2 Technologische factoren.......................................................................................................................13
2.3.3 Demografische factoren........................................................................................................................13
2.3.4 Economische factoren...........................................................................................................................14
2.3.5 Politieke factoren..................................................................................................................................14
2.3.6 Maatschappelijke factoren....................................................................................................................14
3 Strategisch Management...............................................................................................15
3.1 Strategie in het algemeen......................................................................................................15
3.1.1 Een aantal definities van ondernemingsstrategie.................................................................................15
3.1.2 Definitie ondernemingsstrategie ontleed.............................................................................................16
3.1.3 strategie als antwoord op hoe vragen..................................................................................................16
3.2 Wat is strategisch management.............................................................................................16
3.2.1 Klassieke benadering.............................................................................................................................17
3.3 kritische kanttekeningen: Mintzberg......................................................................................29
4 Samenwerkingsverbanden.............................................................................................30
4.1 Samenwerkingsverbanden:....................................................................................................30
4.1.1 Strategie................................................................................................................................................30
4.1.2 Doelen....................................................................................................................................................30
4.1.3 vormen van samenwerking...................................................................................................................31
4.1.4 Intensiteit van samenwerking...............................................................................................................32
4.1.5 Internationale samenwerkingsverbanden: 3 fasen...............................................................................32
4.2 Motieven om samenwerkingsverbanden aan te gaan............................................................35
4.2.1 Redenen voor samenwerkingsverbanden.............................................................................................35
4.2.2 Succesfactoren van samenwerkingsverbanden....................................................................................35
4.3 Samenwerking tussen concurrenten en niet-concurrenten....................................................36
4.3.1 Tussen concurrenten.............................................................................................................................37
4.3.2 Tussen niet-concurrenten: drie vormen...............................................................................................37
4.4 Organisatorische netwerken..................................................................................................37
4.5 fusies en overnames..............................................................................................................38
4.5.1 motieven voor fusie of overname.........................................................................................................38
2
IOR1 2022-2023
, 4.5.2 Autoriteiten voor mededinging: België en Europa................................................................................39
4.5.3 Valkuilen en succesfactoren fusie en overname...................................................................................39
4.5.4 fase na de fusie: de implementatie of integratie..................................................................................39
5 Individue en groepen......................................................................................................40
5.1 Mens in organisaties..............................................................................................................40
5.1.1 Persoonlijkheid......................................................................................................................................40
5.1.2 Emotionele intelligentie........................................................................................................................42
5.2 Motivatie...............................................................................................................................42
5.2.1 Wat is motivatie.....................................................................................................................................42
5.2.2 Motivatietheorieën...............................................................................................................................43
5.2.3 Motiveren van mensen.........................................................................................................................44
5.2.4 Overbelasting, stress(preventie) en burn-out.......................................................................................45
5.3 Groepen en teams..................................................................................................................46
5.3.1 Teammanagement & kenmerken van succesvolle teams.....................................................................47
5.4 Human resource management...............................................................................................47
5.4.1 HRM-instrumenten................................................................................................................................48
5.5 Toekomst van werk................................................................................................................51
6 Management en besluitvorming....................................................................................52
6.1 Manager en management......................................................................................................52
6.2 Manager in de organisatie.....................................................................................................52
6.2.1 Werkzaamheden van de manager: activteiten van een manager........................................................52
6.2.2 Werkzaamheden van de manager: managementniveaus....................................................................53
6.2.3 Rollen van de manager volgens Mintzberg...........................................................................................54
6.2.4 Tendensen.............................................................................................................................................54
6.3 Management en besluitvorming............................................................................................55
6.3.1 Besluitvormingsproces..........................................................................................................................55
6.3.2 Fasen in het rationele besluitvormingsproces......................................................................................55
6.3.3 Aspecten van besluitvorming................................................................................................................56
6.3.4 Hulpmiddelen en technieken bij besluitvorming..................................................................................57
7 Management en leiderschap..........................................................................................58
7.1 Leiderschap............................................................................................................................58
7.1.1 Manager als leidinggevende..................................................................................................................58
7.1.2 Manager en macht................................................................................................................................59
7.2 Leiderschapsstijlen.................................................................................................................60
7.2.1 Leiderschapsindeling op basis van inspraak en beslisinsbevoegdheid van de medewerker................61
7.2.2 X-Y-theorie (McGregor).........................................................................................................................62
7.2.3 Leiderschapsdiagram (Blake & Mouton)...............................................................................................63
7.2.4 Driedimensionaal leiderschap (Reddin)................................................................................................64
7.2.5 Situationeel leiderschap (Paul hersey & Kenneth Blanchard)...............................................................65
7.2.6 Transformationeel leiderschap (Bass)...................................................................................................66
7.2.7 Zelfleiderschap......................................................................................................................................67
7.2.8 Agile leiderschap...................................................................................................................................67
3
IOR1 2022-2023
, 7.3 Manager als persoon.............................................................................................................68
8 Besturing.......................................................................................................................68
8.1 Besturing van organisaties.....................................................................................................68
8.2 Bedrijfsprocessen...................................................................................................................68
8.2.1 Situering.................................................................................................................................................68
8.2.2 Typen bedrijfsprocessen.......................................................................................................................69
8.2.3 Samenhang van bedrijfsprocessen........................................................................................................70
8.2.4 Bedrijfsprocesen en toegevoegde waarde............................................................................................70
8.2.5 Logistiek management..........................................................................................................................71
8.2.6 Bedrijfsprocessen en kwaliteit..............................................................................................................72
8.3 Bestuursniveaus en specifieke taken.....................................................................................73
8.4 Methoden bij het besturen van organisaties..........................................................................73
8.4.1 Individugerichte methode.....................................................................................................................74
8.4.2 Organisatiegerichte methode...............................................................................................................74
8.4.3 Procesgerichte methode.......................................................................................................................75
9 Structurering..................................................................................................................75
9.1 Organiseren van activiteiten..................................................................................................75
9.2 Arbeidsverdeling en coördinatie............................................................................................77
9.2.1 Organisatieschema................................................................................................................................77
9.2.2 Bevoegdheid, verantwoordelijkheid en delegeren...............................................................................77
9.2.3 Omspanningsvermogen.........................................................................................................................77
9.3 Organisatiemodellen..............................................................................................................78
9.4 Trends....................................................................................................................................78
9.4.1 Agile organiseren...................................................................................................................................79
4
IOR1 2022-2023