Aardrijkskunde 6VWO globalisering
1.1:
De wereld is op basis van economische en politieke kenmerken in te delen in 3 groepen
landen:
- Centrum, kerngebied van de wereld. Landen hebben hoge welvaart, die mondiaal veel
economische en politieke invloed hebben.
-Periferie, vormt het randgebied. Landen kennen lage welvaart, zijn grotendeels afhankelijk
van beslissingen en ontwikkelingen in het centrum.
-Semiperiferie, neemt economisch en politiek een tussenpositie in.
Deze driedeling en de onderlinge relaties tussen de landengroepen, is het wereldsysteem. In
dit wereldsysteem zijn de effecten van globalisering heel verschillend.
Globalisering = proces van mondiale integratie op het gebied van economie, politiek en
cultuur.
Effecten van globalisering:
Economische effecten:
-Globalisering heeft op centrumlanden een positief economisch effect. Deze landen hebben
een goede infrastructuur en hoog kennisniveau, daarom doen internationale bedrijven hier
graag zaken. Multinationale ondernemingen (mno’s), hebben hun basis vaak in
centrumlanden. Dankzij uitschuiving (ruimtelijke verplaatsing van bedrijven naar gebieden
met aantrekkelijkere omstandigheden) kunnen zij hun winst vergroten. Bovendien profiteren
bedrijven én consumenten in het centrum het meest van de daling van prijzen als gevolg van
uitschuiving.
-Voor de semiperiferie zorgt de global shift (de verschuiving van het economisch
zwaartepunt in de wereld) voor investeringen en banen. Daarnaast leidt de hogere welvaart
in de centrumlanden tot meer vraag naar producten uit de semiperiferie. Dit zorgt voor een
spread-effect (positief effect voor de (semi)periferie als gevolg van de economische
ontwikkeling van centrum). MAAR het heeft ook nadelen. Er is ook sprake van backwash-
effecten (negatief effect voor de (semi)periferie als gevolg van de economische ontwikkeling
van centrum). Het centrum onttrekt mensen, kapitaal en grondstoffen uit de (semi)periferie.
-Vooral in (semi)periferie landen leidt globalisering tot fragmentarische modernisering
(ongelijke verdeling van technologische vooruitgang). Dit zorgt weer voor regionale- en
sociale ongelijkheid. (Regionaal = verschil tussen welvaart en welzijn, Sociaal = oneerlijke
verschillen gebaseerd op geloof, ras of etniciteit. Dit zorgt voor verschil in welvaart en
welzijn).
Culturele effecten:
-Globalisering zorgt voor culturele interacties, mensen komen vaker met andere culturen in
contact.
-Globalisering zorgt voor diffusie, verschijnselen verspreiden zich van brongebied naar
nieuwe gebieden.
, Demografische effecten:
-Globalisering zorgt voor welvaartstijging. Hierdoor daalt het geboorte- en sterftecijfer,
vooral in (semi)perifere landen die een snelle economische ontwikkeling doormaken.
-Globalisering heeft ook invloed op het migratiepatroon.
∙Tijd-ruimtecompressie (verschijnsel dat in de wereld de afstanden in tijd, geld en energie
steeds korter worden) maakt migreren makkelijker, waardoor migratiestromen toenemen.
Centrumlanden en semi-perifere landen trekken de migranten aan.
∙Regionale ongelijkheid stimuleert migratie: binnen landen trekken mensen naar gebieden
die zich economisch het sterkst ontwikkelen. Dit gebeurt vooral in de (semi)periferie.
Ecologische effecten:
Doordat er steeds meer geproduceerd wordt, neemt de vervuiling en CO2-uitstoot toe. Ook
hanteren veel landen in de (semi)periferie een soepele milieuwetgeving en worden de regels
niet streng gehandhaafd. Dit maakt de productie van producten goedkoper. Ze besparen op
milieumaatregelen, zoals uitstootfilters.
Er zijn verschillende reacties op globalisering. Sommigen verwelkomen migranten, omdat er
veel vergrijzing is en behoefte is aan arbeidskrachten. Anderen denken dat er door veel
migranten werkloosheid komt.
Overal op de wereld vind blokvorming plaats: groepen landen gaan economisch en/of
politieke samenwerkingsverbanden aan.
1.2:
DE ROL VAN GROOT-BRITTANNIE BIJ GLOBALISERING
Groot-Brittannië is een centrumland dat veel invloed heeft op de globalisering. Dit komt
door zijn koloniale en imperialistische verleden. Groot-Brittannië werd door kolonisatie een
hegemoniale staat (een staat die het overwicht heeft over andere staten).
Rol bij de economische globalisering:
Groot-Brittannië was eeuwenlang een belangrijke speler in de wereldhandel. Londen werd
hierdoor een van de belangrijkste financiële centra van de wereld. In Londen bevinden zich
veel hoofdkantoren van banken en verzekeringsmaatschappijen, dit maakt het tot een
mondiaal economisch beslissingscentrum. Veel Britse bedrijven hebben vestigingen in het
buitenland.
Ook een groot deel van de wereldwijde handel in beleggingen, buitenlandse valuta en goud
vind in Londen plaats, het is een knooppunt van kapitaalstromen.
Rol bij politieke globalisering:
Groot-Brittannië heeft een belangrijke rol gespeeld in de totstandkoming van veel
internationale organisaties, zoals de VN en de NAVO (militair verdrag tussen Europese
landen, Canada en de VS).
Rol bij culturele globalisering:
Een groot deel van de wereldbevolking spreekt Engels, vaak is Engels bij internationale
contacten de voertaal. Daarnaast zijn Britse tv-series en films in veel landen populair.
1.1:
De wereld is op basis van economische en politieke kenmerken in te delen in 3 groepen
landen:
- Centrum, kerngebied van de wereld. Landen hebben hoge welvaart, die mondiaal veel
economische en politieke invloed hebben.
-Periferie, vormt het randgebied. Landen kennen lage welvaart, zijn grotendeels afhankelijk
van beslissingen en ontwikkelingen in het centrum.
-Semiperiferie, neemt economisch en politiek een tussenpositie in.
Deze driedeling en de onderlinge relaties tussen de landengroepen, is het wereldsysteem. In
dit wereldsysteem zijn de effecten van globalisering heel verschillend.
Globalisering = proces van mondiale integratie op het gebied van economie, politiek en
cultuur.
Effecten van globalisering:
Economische effecten:
-Globalisering heeft op centrumlanden een positief economisch effect. Deze landen hebben
een goede infrastructuur en hoog kennisniveau, daarom doen internationale bedrijven hier
graag zaken. Multinationale ondernemingen (mno’s), hebben hun basis vaak in
centrumlanden. Dankzij uitschuiving (ruimtelijke verplaatsing van bedrijven naar gebieden
met aantrekkelijkere omstandigheden) kunnen zij hun winst vergroten. Bovendien profiteren
bedrijven én consumenten in het centrum het meest van de daling van prijzen als gevolg van
uitschuiving.
-Voor de semiperiferie zorgt de global shift (de verschuiving van het economisch
zwaartepunt in de wereld) voor investeringen en banen. Daarnaast leidt de hogere welvaart
in de centrumlanden tot meer vraag naar producten uit de semiperiferie. Dit zorgt voor een
spread-effect (positief effect voor de (semi)periferie als gevolg van de economische
ontwikkeling van centrum). MAAR het heeft ook nadelen. Er is ook sprake van backwash-
effecten (negatief effect voor de (semi)periferie als gevolg van de economische ontwikkeling
van centrum). Het centrum onttrekt mensen, kapitaal en grondstoffen uit de (semi)periferie.
-Vooral in (semi)periferie landen leidt globalisering tot fragmentarische modernisering
(ongelijke verdeling van technologische vooruitgang). Dit zorgt weer voor regionale- en
sociale ongelijkheid. (Regionaal = verschil tussen welvaart en welzijn, Sociaal = oneerlijke
verschillen gebaseerd op geloof, ras of etniciteit. Dit zorgt voor verschil in welvaart en
welzijn).
Culturele effecten:
-Globalisering zorgt voor culturele interacties, mensen komen vaker met andere culturen in
contact.
-Globalisering zorgt voor diffusie, verschijnselen verspreiden zich van brongebied naar
nieuwe gebieden.
, Demografische effecten:
-Globalisering zorgt voor welvaartstijging. Hierdoor daalt het geboorte- en sterftecijfer,
vooral in (semi)perifere landen die een snelle economische ontwikkeling doormaken.
-Globalisering heeft ook invloed op het migratiepatroon.
∙Tijd-ruimtecompressie (verschijnsel dat in de wereld de afstanden in tijd, geld en energie
steeds korter worden) maakt migreren makkelijker, waardoor migratiestromen toenemen.
Centrumlanden en semi-perifere landen trekken de migranten aan.
∙Regionale ongelijkheid stimuleert migratie: binnen landen trekken mensen naar gebieden
die zich economisch het sterkst ontwikkelen. Dit gebeurt vooral in de (semi)periferie.
Ecologische effecten:
Doordat er steeds meer geproduceerd wordt, neemt de vervuiling en CO2-uitstoot toe. Ook
hanteren veel landen in de (semi)periferie een soepele milieuwetgeving en worden de regels
niet streng gehandhaafd. Dit maakt de productie van producten goedkoper. Ze besparen op
milieumaatregelen, zoals uitstootfilters.
Er zijn verschillende reacties op globalisering. Sommigen verwelkomen migranten, omdat er
veel vergrijzing is en behoefte is aan arbeidskrachten. Anderen denken dat er door veel
migranten werkloosheid komt.
Overal op de wereld vind blokvorming plaats: groepen landen gaan economisch en/of
politieke samenwerkingsverbanden aan.
1.2:
DE ROL VAN GROOT-BRITTANNIE BIJ GLOBALISERING
Groot-Brittannië is een centrumland dat veel invloed heeft op de globalisering. Dit komt
door zijn koloniale en imperialistische verleden. Groot-Brittannië werd door kolonisatie een
hegemoniale staat (een staat die het overwicht heeft over andere staten).
Rol bij de economische globalisering:
Groot-Brittannië was eeuwenlang een belangrijke speler in de wereldhandel. Londen werd
hierdoor een van de belangrijkste financiële centra van de wereld. In Londen bevinden zich
veel hoofdkantoren van banken en verzekeringsmaatschappijen, dit maakt het tot een
mondiaal economisch beslissingscentrum. Veel Britse bedrijven hebben vestigingen in het
buitenland.
Ook een groot deel van de wereldwijde handel in beleggingen, buitenlandse valuta en goud
vind in Londen plaats, het is een knooppunt van kapitaalstromen.
Rol bij politieke globalisering:
Groot-Brittannië heeft een belangrijke rol gespeeld in de totstandkoming van veel
internationale organisaties, zoals de VN en de NAVO (militair verdrag tussen Europese
landen, Canada en de VS).
Rol bij culturele globalisering:
Een groot deel van de wereldbevolking spreekt Engels, vaak is Engels bij internationale
contacten de voertaal. Daarnaast zijn Britse tv-series en films in veel landen populair.
