Communiceren in team en met de cliënt
Motiverende gespreksvoering
Inleiding
Motiverende gespreksvoering = motivational interviewing (MI)
- = methode om mensen te begeleiden bij verandering
- Miller en Rollnick ontwikkeld om betere resultaten te verkrijgen binnen
de verslavingszorg
- Op basis van het transtheoretisch model van gedragsverandering van
Prochaska & DiClemente
Definitie volgens Miller en Rollnick
- Cliëntgericht
- Directief
- Methode van communicatie
- Uitlokken van intrinsieke motivatie
- Verkennen en oplossen van ambivalentie
Motivatie is een belangrijke factor om gedragsverandering op lange termijn te
kunnen bestendigen
Motivatie houdt met twee dingen verband
- Mensen zijn zelf verantwoordelijk voor hun probleemgedrag en vormen dus
de sleutel tot het oplossen ervan men moet zelf gemotiveerd zijn om te
veranderen
- Motivatie komt niet van zelf. Mensen kunnen weldegelijk gemotiveerd zijn
maar zonder steun/stimulansen van de omgeving lukt het niet
Verborgen agenda, confrontatie, autoriteit of de les spellen werken niet, het
model van de motiverende gespreksvoering biedt een alternatief
Motiverende gespreksvoering is niet gericht op het afdwingen van verandering
met extrinsieke middelen, wel gericht op het veranderen van iemands intrinsieke
motivatie
- Geen enkele persoon is voor de volle 100% gemotiveerd
- Hulpverlener moeten de ‘last’ die het ongewenste gedrag teweegbrengt
voorzichtig ter sprake brengen
- Hoe meer men tot het besef komt wat de nadelen van het gedrag zijn, hoe
meer de bereidheid zal toenemen om te veranderen
- Veranderen van probleemgedrag begint bij de ambivalentie die mensen bij
zichzelf merken
- Ambivalentie maakt veranderen mogelijk
- Wanneer de omgeving het verschil benadrukt tussen het feitelijk heden en
de gewenste toekomst, ontstaat er een intensivering van de ambivalentie
Behoefte ontstaat om dit op te lossen
Verandertaal
Manier waarop de hulpverlener de cliënt dient aan te spreken, die motiveert om
van gedrag te veranderen
- Spreken met de cliënt is gericht op samenwerken
, - Cliënt helpen bij een soort zelfonderzoek
- Ondersteunen in plaats van overtuigen of in discussie te treden
Positieve sfeer creëren
- Cliënt zal zelf voordelen zien om te stoppen met het storend gedrag en zelf
argumenten aangeven om ermee te stoppen
Componenten van motivatie
Globale doel = innerlijke motivatie vergroten Verandering ontstaat van
binnenuit en niet opgelegd van buitenaf
Belang van verandering – Bereidheid
- Na gaan waarin iemand verandering wil
- Op zoek gaan naar discrepantie
- Discrepantie ontwikkelen
- Pas wanneer het heden afwijkt van het gewenste/verwachte ideaal
ontstaat er motivatie om te veranderen
Gebrek aan discrepantie is een normaal stadium in het veranderingsproces
Vertrouwen in verandering – vermogen
Soms wil een persoon wel veranderen, maar kan hij het niet
Wanneer men geen methode tot verandering vindt, verminderen mensen vaak
hun onvrede door hun denkprocessen en waarnemingen bij te stellen over het
storend gedrag (vaak defensief)
Klaar zijn voor verandering – gereedheid
Iemand kan bereid en in staat zijn om te veranderen, maar er nog niet klaar voor
zijn
‘Ik wil wel veranderen, maar nu nog niet’ hangt samen met het stellen van
prioriteiten
Tekort aan gereedheid wordt niet gezien als innerlijke afkeer, maar eerder als
onderdeel van het normale menselijke functioneren
Verandering vergemakkelijken
Hulpverlener probeert vanuit het perspectief van de cliënt een discrepantie te
creëren tussen huidig gedrag en ruimere doelen en waarden
- Cliënt bewust maken van nadelen van zijn huidige gedragsstijl
- Besef van voordelen van gedragsverandering
- Geen druk om te veranderen, wel steun om de gevoelde discrepantie op te
heffen
Hulpverleners moeten hun reparatiereflex onderdrukken (oplossingen en
adviezen geven) klik maken van extrinsieke naar intrinsieke motivatie
- Cliënt zelf kan ambivalentie het best oplossen
- Cliënt dient zelf de argumenten voor verandering onder woorden te
brengen
- HP moet alert zijn voor argumenten die je kan horen in de verandertaal
- Ambivalentie maakt verandering mogelijk Verandering lost ambivalentie
op
- Ambivalentie kan geïntensiveerd worden door discrepantie te ontwikkelen
, Motivatie als interpersoonlijk proces; discrepantie ontwikkelen – verandertaal
Fasen van verandering
Hulpverleningsproces:
1) Intrinsieke motivatie helpen ontwikkelen bij de cliënt
2) Gedragsverandering bij de cliënt ondersteunen
Gemotiveerde gespreksvoering; gefaseerde, gemotiveerde en weloverwogen
gedragsverandering
Hulpverlener coacht, cliënt geeft aan of hij klaar is voor de volgende fase
6 fasen volgens Miller en Rollnick
1) Voorbeschouwing
Ik overweeg niet om te veranderen
2) Overpeinzing
Ik wil eventueel wel veranderen, maar ik heb geen concrete plannen. Het
komt er niet van
3) Beslissing
Ik wil veranderen en wel op korte termijn
4) Actieve verandering
Ik zet mij in om te veranderen
5) Consolidatie
Ik ben verander, maar nu moet ik zorgen dat ik het
volhou
6) Terugval
Ik ben in mijn oude gedrag hervallen
De geest van motiverende gespreksvoering
Fundamentele benadering van motiverende gespreksvoering:
- Samenwerking
- Evocatie
- Autonomie
Tegenovergestelde van confrontatie, educatie en autoriteit
- Vertrouwensrelatie gebaseerd op samenwerking partnerachtige
betrokkenheid
- Cliënt stimuleren tot zelfonderzoek Ondersteunen in plaats van
overtuigen en discussiëren
- Hulpverlener zoekt de motivatie in de cliënt en haalt deze eruit
o Doelen, percepties, waarden van de cliënt onderzoeken
- Bevestig dat de cliënt zelf verantwoordelijk is voor verandering
5 kerncomponenten
1) Druk empathie uit
2) Vermijd discussie
3) Ontwikkel ambivalentie
4) Beweeg mee met de weerstand bijstellen, in een ander kader plaatsen
of nieuwe perspectieven uitlokken
5) Ondersteun de persoonlijke effectiviteit
Motiverende gespreksvoering
Inleiding
Motiverende gespreksvoering = motivational interviewing (MI)
- = methode om mensen te begeleiden bij verandering
- Miller en Rollnick ontwikkeld om betere resultaten te verkrijgen binnen
de verslavingszorg
- Op basis van het transtheoretisch model van gedragsverandering van
Prochaska & DiClemente
Definitie volgens Miller en Rollnick
- Cliëntgericht
- Directief
- Methode van communicatie
- Uitlokken van intrinsieke motivatie
- Verkennen en oplossen van ambivalentie
Motivatie is een belangrijke factor om gedragsverandering op lange termijn te
kunnen bestendigen
Motivatie houdt met twee dingen verband
- Mensen zijn zelf verantwoordelijk voor hun probleemgedrag en vormen dus
de sleutel tot het oplossen ervan men moet zelf gemotiveerd zijn om te
veranderen
- Motivatie komt niet van zelf. Mensen kunnen weldegelijk gemotiveerd zijn
maar zonder steun/stimulansen van de omgeving lukt het niet
Verborgen agenda, confrontatie, autoriteit of de les spellen werken niet, het
model van de motiverende gespreksvoering biedt een alternatief
Motiverende gespreksvoering is niet gericht op het afdwingen van verandering
met extrinsieke middelen, wel gericht op het veranderen van iemands intrinsieke
motivatie
- Geen enkele persoon is voor de volle 100% gemotiveerd
- Hulpverlener moeten de ‘last’ die het ongewenste gedrag teweegbrengt
voorzichtig ter sprake brengen
- Hoe meer men tot het besef komt wat de nadelen van het gedrag zijn, hoe
meer de bereidheid zal toenemen om te veranderen
- Veranderen van probleemgedrag begint bij de ambivalentie die mensen bij
zichzelf merken
- Ambivalentie maakt veranderen mogelijk
- Wanneer de omgeving het verschil benadrukt tussen het feitelijk heden en
de gewenste toekomst, ontstaat er een intensivering van de ambivalentie
Behoefte ontstaat om dit op te lossen
Verandertaal
Manier waarop de hulpverlener de cliënt dient aan te spreken, die motiveert om
van gedrag te veranderen
- Spreken met de cliënt is gericht op samenwerken
, - Cliënt helpen bij een soort zelfonderzoek
- Ondersteunen in plaats van overtuigen of in discussie te treden
Positieve sfeer creëren
- Cliënt zal zelf voordelen zien om te stoppen met het storend gedrag en zelf
argumenten aangeven om ermee te stoppen
Componenten van motivatie
Globale doel = innerlijke motivatie vergroten Verandering ontstaat van
binnenuit en niet opgelegd van buitenaf
Belang van verandering – Bereidheid
- Na gaan waarin iemand verandering wil
- Op zoek gaan naar discrepantie
- Discrepantie ontwikkelen
- Pas wanneer het heden afwijkt van het gewenste/verwachte ideaal
ontstaat er motivatie om te veranderen
Gebrek aan discrepantie is een normaal stadium in het veranderingsproces
Vertrouwen in verandering – vermogen
Soms wil een persoon wel veranderen, maar kan hij het niet
Wanneer men geen methode tot verandering vindt, verminderen mensen vaak
hun onvrede door hun denkprocessen en waarnemingen bij te stellen over het
storend gedrag (vaak defensief)
Klaar zijn voor verandering – gereedheid
Iemand kan bereid en in staat zijn om te veranderen, maar er nog niet klaar voor
zijn
‘Ik wil wel veranderen, maar nu nog niet’ hangt samen met het stellen van
prioriteiten
Tekort aan gereedheid wordt niet gezien als innerlijke afkeer, maar eerder als
onderdeel van het normale menselijke functioneren
Verandering vergemakkelijken
Hulpverlener probeert vanuit het perspectief van de cliënt een discrepantie te
creëren tussen huidig gedrag en ruimere doelen en waarden
- Cliënt bewust maken van nadelen van zijn huidige gedragsstijl
- Besef van voordelen van gedragsverandering
- Geen druk om te veranderen, wel steun om de gevoelde discrepantie op te
heffen
Hulpverleners moeten hun reparatiereflex onderdrukken (oplossingen en
adviezen geven) klik maken van extrinsieke naar intrinsieke motivatie
- Cliënt zelf kan ambivalentie het best oplossen
- Cliënt dient zelf de argumenten voor verandering onder woorden te
brengen
- HP moet alert zijn voor argumenten die je kan horen in de verandertaal
- Ambivalentie maakt verandering mogelijk Verandering lost ambivalentie
op
- Ambivalentie kan geïntensiveerd worden door discrepantie te ontwikkelen
, Motivatie als interpersoonlijk proces; discrepantie ontwikkelen – verandertaal
Fasen van verandering
Hulpverleningsproces:
1) Intrinsieke motivatie helpen ontwikkelen bij de cliënt
2) Gedragsverandering bij de cliënt ondersteunen
Gemotiveerde gespreksvoering; gefaseerde, gemotiveerde en weloverwogen
gedragsverandering
Hulpverlener coacht, cliënt geeft aan of hij klaar is voor de volgende fase
6 fasen volgens Miller en Rollnick
1) Voorbeschouwing
Ik overweeg niet om te veranderen
2) Overpeinzing
Ik wil eventueel wel veranderen, maar ik heb geen concrete plannen. Het
komt er niet van
3) Beslissing
Ik wil veranderen en wel op korte termijn
4) Actieve verandering
Ik zet mij in om te veranderen
5) Consolidatie
Ik ben verander, maar nu moet ik zorgen dat ik het
volhou
6) Terugval
Ik ben in mijn oude gedrag hervallen
De geest van motiverende gespreksvoering
Fundamentele benadering van motiverende gespreksvoering:
- Samenwerking
- Evocatie
- Autonomie
Tegenovergestelde van confrontatie, educatie en autoriteit
- Vertrouwensrelatie gebaseerd op samenwerking partnerachtige
betrokkenheid
- Cliënt stimuleren tot zelfonderzoek Ondersteunen in plaats van
overtuigen en discussiëren
- Hulpverlener zoekt de motivatie in de cliënt en haalt deze eruit
o Doelen, percepties, waarden van de cliënt onderzoeken
- Bevestig dat de cliënt zelf verantwoordelijk is voor verandering
5 kerncomponenten
1) Druk empathie uit
2) Vermijd discussie
3) Ontwikkel ambivalentie
4) Beweeg mee met de weerstand bijstellen, in een ander kader plaatsen
of nieuwe perspectieven uitlokken
5) Ondersteun de persoonlijke effectiviteit
