Hoofdstuk 1: De functie van onderzoek
1.1 onderzoek moet je leren.
Onderzoekers hebben 3 kenmerken/eigenschappen waarmee zij zich van
niet-onderzoekers onderscheiden.
- Houding: deze moet onafhankelijk zijn, oftewel jou persoonlijke
voorkeuren mogen geen rol spelen in het onderzoek. Met een
wetenschappelijke houding komen je onderzoeksresultaten
sterker te staan.
- Kennis: je moet kennis hebben van methoden (welke methoden zijn
er, welke criteria hebben deze en wat zijn de voor en nadelen van
het toepassen van deze methode. Ook moet je kennis hebben van
het onderwerp van je onderzoek.
- Vaardigheid: door het doen van en actief bezig zijn met je
onderzoek krijg je hier vaardigheid in die je toe kan passen op je
volgende onderzoek.
1.2 uitganspunten van onderzoek
Een onderzoek begint met een onderzoeksplan en formuleert een
probleemstelling: hebben mensen al eerder onderzoek gedaan naar dit
onderwerp en wat was hun conclusie? Daarnaast bepaal je de deadline,
het budget en overleg je met je begeleider, met de opdrachtgever en je
medeonderzoekers.
Daarnaast zijn er 2 hoofdtypen van onderzoek:
- fundamenteel (empirisch) onderzoek: dit zijn meer
kennisvragen waarvan het antwoord niet direct gericht zijn op de
toepassing in de praktijk maar meer uit nieuwsgierigheid worden
uitgevoerd. Een soort kennisvraag. Bijvoorbeeld: Hoe is het heelal
ontstaan? Hoe werken onze hersenen? Enz. hierbij volgt altijd een
conclusie.
- Praktijkgericht onderzoek: hierbij houd je je wél bezig met het
oplossen van problemen in de praktijk, een praktijkvraag dus.
Bijvoorbeeld: Hoe kunnen wij cliënten begeleiden bij het
verantwoord gebruik maken van internet? Welke buitenactiviteiten
zijn geschikt en kunnen wij organiseren voor demente ouderen?
Hierbij volgt altijd een aanbeveling.
Ook zijn er 2 methoden van onderzoeken, deze zijn afhankelijk van de
probleemstelling van je onderzoek:
- Kwantitatief: wordt gebruik gemaakt van cijfermatige informatie,
dus gegevens in cijfers over bijvoorbeeld objecten, organisaties en
personen. Er worden statische technieken (instrumenten) gebruikt
om een beschrijving en verwachting van de resultaten te toetsen. De
onderzoeker neemt hierbij afstand van kenmerken van objecten of
personen door deze een nummer te geven en ze zo in een bepaalde
volgorde te zetten. Deze gaan uit van het principe ‘meten is weten’.
, - Kwalitatief: wordt niet of nauwelijks gebruik gemaakt van
cijfermatige informatie. Het belang ligt bij de betekenis die de
onderzochte persoon aan de situatie geeft. Hierbij doe je onderzoek
‘in het veld’.
Een onderzoek waarbij je kwantitatieve en kwalitatieve
dataverzamelingsmethoden combineert, wordt triangulatie genoemd. Dit
verhoogd de geldigheid en betrouwbaarheid van je resultaten.
Daarnaast heb je nog:
- Inductief: hierbij zijn de thema’s of theorieën van tevoren niet
bekend, deze ontwikkel je gaandeweg. De onderzoeker is dus opzoek
naar ‘empirische regelmatigheden’, dit onderzoek is dus
‘theorievormend’.
- Deductief: de onderzoeker formuleert hierbij verwachtingen aan
de hand van bestaande theorieën en modellen. Hij verzamelt en
analyseert gegevens om na te gaan of deze theorieën standhouden.
Dit onderzoek is dus ‘theorietoetsend’.
1.3 stromingen in onderzoek
Naast de bovengenoemde uitgangspunten bestaan er ook nog een drietal
stromingen:
- Empirisch-analytisch: deze neemt afstand tot de
onderzoekseenheden (personen, objecten enz.). empirisch betekend
dat je onderzoek verricht door met behulp van een bepaalde
systematiek waar te nemen wat zich in je omgeving afspeelt.
Analystisch betekend dat er kritisch en rationeel naar eigen
resultaten wordt gekeken: resultaten blijven ‘geldig’ tot het
tegendeel bewezen is. Het onderzoek is fundamenteel en
voornamelijk kwantitatief. Voorbeelden: survey en experiment.
- Interpretatief: je gaat op zoek naar de interpretatie, de uitleg die
personen aan een situatie geven. Dit onderzoek is kwalitatief en
inductief. Voorbeelden: veldonderzoek en observatie.
- Kritisch-emancipatorisch: uitgangspunt van deze stroming is
betrokkenheid bij de samenleving, praktijkgericht dus. Hierbij kijk je
kritisch naar de maatschappij maar ook naar eigen
onderzoeksresultaten. Deze stroming is niet kwantitatief maar ook
niet kwalitatief.
1.4 kwaliteitscriteria van onderzoek
Er zijn criteria in wetenschappelijk onderzoek waaraan iedere onderzoeker
zich houdt:
- Onafhankelijkheid: onafhankelijk van voorkeuren en meningen.
- Toetsbaarheid: resultaten moeten herhaalbaar en controleerbaar
zijn. Daarnaast moet je het kunnen bevestigen of weerleggen.
, - Betrouwbaarheid: wanneer je het onderzoek herhaalt, moeten
dezelfde resultaten zichtbaar zijn. Er mogen geen toevallige fouten
inzitten.
- Informativiteit: je onderwerp/uitspraak moet zo nauwkeurig
mogelijk beschreven zijn:
o Over welke situatie doe je een uitspraak?
o Binnen welke grenzen speelt je onderzoek zich af?
o Welke groep wordt of is hierbij betrokken?
o In welke periode speelt je onderzoek zich af?
o Wat is het ‘domein’ van je onderzoek?
- Generaliseerbaar: je uitspraak moet toe te passen zijn op een zo
groot mogelijke groep en het moet ook in andere gevallen kloppen.
- Validiteit: meet je wat je wil meten? maak je geen systematische
fouten en is je meting consistent (op de juiste manier
samenhangend)?
- Praktische criteria: je moet iets hebben aan je resultaten
(efficiëntie), de kosten die je maakt moeten in verhouding staan met
de resultaten en het moet qua tijd haalbaar zijn.
1.5 de onderzoekscyclus;
Tijdens je onderzoek doorloop je continu vragen:
- wat ga ik onderzoeken?
- Waarom ga ik onderzoeken?
- Wie ga ik onderzoeken
- Enz.
Dit soort vragen stel je niet alleen in het begin maar ook tijdens je
onderzoek:
- Zit ik nog op het juiste spoor?
- Waar moet ik wat veranderen?
- Enz.
Je doorloopt het onderzoek als een soort proces. Bij een empirisch
onderzoek wordt dit ook wel de empirische cyclus genoemd. Voor
praktijkgericht onderzoek is er ook een cyclus, de regulatieve cyclus,
deze is meer gericht op ‘beslissingen’. Daarnaast is er ook nog een
werkcyclus, deze weergeeft alle fasen van een praktijkonderzoek. Voor
het oplossen van kennisvragen is er het PTO schema. Dit staat voor
Probleem, Theorie en Onderzoek.
1.6 fasen in onderzoek
Een onderzoek bestaat (meestal) uit de volgende fasen:
1. probleemanalyse: hierin maak je een goede afbakening van je
doel en probleemstelling. Hiervoor zou je een vooronderzoek kunnen
uitvoeren.
2. Onderzoeksontwerp: je maakt een ontwerp waarin je aangeeft
hoe je de onderzoeksvraag gaat beantwoorden, welke
dataverzamelingsmethoden je daarvoor gebruikt, hoeveel tijd en
welke middelen je nodig hebt en wie er bij betrokken zijn.
, 3. Dataverzameling: je gaat gegevens verzamelen die je nodig hebt
om een antwoord op je onderzoeksvraag te geven.
4. Data-analyse: je analyseert de verzamelde gegevens.
5. Rapportage: hier kijk je helemaal terug: wat heb je onderzocht,
welke methoden zijn gebruikt, hebben we met de methoden een
antwoord op onze vraag kunnen krijgen en zo ja welke antwoorden
zijn dat? Vervolgens schrijf je, je verslag.
1.1 onderzoek moet je leren.
Onderzoekers hebben 3 kenmerken/eigenschappen waarmee zij zich van
niet-onderzoekers onderscheiden.
- Houding: deze moet onafhankelijk zijn, oftewel jou persoonlijke
voorkeuren mogen geen rol spelen in het onderzoek. Met een
wetenschappelijke houding komen je onderzoeksresultaten
sterker te staan.
- Kennis: je moet kennis hebben van methoden (welke methoden zijn
er, welke criteria hebben deze en wat zijn de voor en nadelen van
het toepassen van deze methode. Ook moet je kennis hebben van
het onderwerp van je onderzoek.
- Vaardigheid: door het doen van en actief bezig zijn met je
onderzoek krijg je hier vaardigheid in die je toe kan passen op je
volgende onderzoek.
1.2 uitganspunten van onderzoek
Een onderzoek begint met een onderzoeksplan en formuleert een
probleemstelling: hebben mensen al eerder onderzoek gedaan naar dit
onderwerp en wat was hun conclusie? Daarnaast bepaal je de deadline,
het budget en overleg je met je begeleider, met de opdrachtgever en je
medeonderzoekers.
Daarnaast zijn er 2 hoofdtypen van onderzoek:
- fundamenteel (empirisch) onderzoek: dit zijn meer
kennisvragen waarvan het antwoord niet direct gericht zijn op de
toepassing in de praktijk maar meer uit nieuwsgierigheid worden
uitgevoerd. Een soort kennisvraag. Bijvoorbeeld: Hoe is het heelal
ontstaan? Hoe werken onze hersenen? Enz. hierbij volgt altijd een
conclusie.
- Praktijkgericht onderzoek: hierbij houd je je wél bezig met het
oplossen van problemen in de praktijk, een praktijkvraag dus.
Bijvoorbeeld: Hoe kunnen wij cliënten begeleiden bij het
verantwoord gebruik maken van internet? Welke buitenactiviteiten
zijn geschikt en kunnen wij organiseren voor demente ouderen?
Hierbij volgt altijd een aanbeveling.
Ook zijn er 2 methoden van onderzoeken, deze zijn afhankelijk van de
probleemstelling van je onderzoek:
- Kwantitatief: wordt gebruik gemaakt van cijfermatige informatie,
dus gegevens in cijfers over bijvoorbeeld objecten, organisaties en
personen. Er worden statische technieken (instrumenten) gebruikt
om een beschrijving en verwachting van de resultaten te toetsen. De
onderzoeker neemt hierbij afstand van kenmerken van objecten of
personen door deze een nummer te geven en ze zo in een bepaalde
volgorde te zetten. Deze gaan uit van het principe ‘meten is weten’.
, - Kwalitatief: wordt niet of nauwelijks gebruik gemaakt van
cijfermatige informatie. Het belang ligt bij de betekenis die de
onderzochte persoon aan de situatie geeft. Hierbij doe je onderzoek
‘in het veld’.
Een onderzoek waarbij je kwantitatieve en kwalitatieve
dataverzamelingsmethoden combineert, wordt triangulatie genoemd. Dit
verhoogd de geldigheid en betrouwbaarheid van je resultaten.
Daarnaast heb je nog:
- Inductief: hierbij zijn de thema’s of theorieën van tevoren niet
bekend, deze ontwikkel je gaandeweg. De onderzoeker is dus opzoek
naar ‘empirische regelmatigheden’, dit onderzoek is dus
‘theorievormend’.
- Deductief: de onderzoeker formuleert hierbij verwachtingen aan
de hand van bestaande theorieën en modellen. Hij verzamelt en
analyseert gegevens om na te gaan of deze theorieën standhouden.
Dit onderzoek is dus ‘theorietoetsend’.
1.3 stromingen in onderzoek
Naast de bovengenoemde uitgangspunten bestaan er ook nog een drietal
stromingen:
- Empirisch-analytisch: deze neemt afstand tot de
onderzoekseenheden (personen, objecten enz.). empirisch betekend
dat je onderzoek verricht door met behulp van een bepaalde
systematiek waar te nemen wat zich in je omgeving afspeelt.
Analystisch betekend dat er kritisch en rationeel naar eigen
resultaten wordt gekeken: resultaten blijven ‘geldig’ tot het
tegendeel bewezen is. Het onderzoek is fundamenteel en
voornamelijk kwantitatief. Voorbeelden: survey en experiment.
- Interpretatief: je gaat op zoek naar de interpretatie, de uitleg die
personen aan een situatie geven. Dit onderzoek is kwalitatief en
inductief. Voorbeelden: veldonderzoek en observatie.
- Kritisch-emancipatorisch: uitgangspunt van deze stroming is
betrokkenheid bij de samenleving, praktijkgericht dus. Hierbij kijk je
kritisch naar de maatschappij maar ook naar eigen
onderzoeksresultaten. Deze stroming is niet kwantitatief maar ook
niet kwalitatief.
1.4 kwaliteitscriteria van onderzoek
Er zijn criteria in wetenschappelijk onderzoek waaraan iedere onderzoeker
zich houdt:
- Onafhankelijkheid: onafhankelijk van voorkeuren en meningen.
- Toetsbaarheid: resultaten moeten herhaalbaar en controleerbaar
zijn. Daarnaast moet je het kunnen bevestigen of weerleggen.
, - Betrouwbaarheid: wanneer je het onderzoek herhaalt, moeten
dezelfde resultaten zichtbaar zijn. Er mogen geen toevallige fouten
inzitten.
- Informativiteit: je onderwerp/uitspraak moet zo nauwkeurig
mogelijk beschreven zijn:
o Over welke situatie doe je een uitspraak?
o Binnen welke grenzen speelt je onderzoek zich af?
o Welke groep wordt of is hierbij betrokken?
o In welke periode speelt je onderzoek zich af?
o Wat is het ‘domein’ van je onderzoek?
- Generaliseerbaar: je uitspraak moet toe te passen zijn op een zo
groot mogelijke groep en het moet ook in andere gevallen kloppen.
- Validiteit: meet je wat je wil meten? maak je geen systematische
fouten en is je meting consistent (op de juiste manier
samenhangend)?
- Praktische criteria: je moet iets hebben aan je resultaten
(efficiëntie), de kosten die je maakt moeten in verhouding staan met
de resultaten en het moet qua tijd haalbaar zijn.
1.5 de onderzoekscyclus;
Tijdens je onderzoek doorloop je continu vragen:
- wat ga ik onderzoeken?
- Waarom ga ik onderzoeken?
- Wie ga ik onderzoeken
- Enz.
Dit soort vragen stel je niet alleen in het begin maar ook tijdens je
onderzoek:
- Zit ik nog op het juiste spoor?
- Waar moet ik wat veranderen?
- Enz.
Je doorloopt het onderzoek als een soort proces. Bij een empirisch
onderzoek wordt dit ook wel de empirische cyclus genoemd. Voor
praktijkgericht onderzoek is er ook een cyclus, de regulatieve cyclus,
deze is meer gericht op ‘beslissingen’. Daarnaast is er ook nog een
werkcyclus, deze weergeeft alle fasen van een praktijkonderzoek. Voor
het oplossen van kennisvragen is er het PTO schema. Dit staat voor
Probleem, Theorie en Onderzoek.
1.6 fasen in onderzoek
Een onderzoek bestaat (meestal) uit de volgende fasen:
1. probleemanalyse: hierin maak je een goede afbakening van je
doel en probleemstelling. Hiervoor zou je een vooronderzoek kunnen
uitvoeren.
2. Onderzoeksontwerp: je maakt een ontwerp waarin je aangeeft
hoe je de onderzoeksvraag gaat beantwoorden, welke
dataverzamelingsmethoden je daarvoor gebruikt, hoeveel tijd en
welke middelen je nodig hebt en wie er bij betrokken zijn.
, 3. Dataverzameling: je gaat gegevens verzamelen die je nodig hebt
om een antwoord op je onderzoeksvraag te geven.
4. Data-analyse: je analyseert de verzamelde gegevens.
5. Rapportage: hier kijk je helemaal terug: wat heb je onderzocht,
welke methoden zijn gebruikt, hebben we met de methoden een
antwoord op onze vraag kunnen krijgen en zo ja welke antwoorden
zijn dat? Vervolgens schrijf je, je verslag.
