Maatschappijleer Seneca samenvatting

Maatschappijleer
Hoofdstuk 1

Dilemma = een keuze tussen twee zaken die niet samen kunnen gaan
Waarden = een ideaal dat mensen belangrijk vinden om na te streven (voor > 1 persoon)
Kernwaarde = een belangrijke waarde van een cultuur
Belangen = een voordeel dat iemand heeft of kan krijgen (voor 1 groep of persoon)
Maatschappelijk probleem = een probleem waar er meerdere meningen, actoren en
eventueel de overheid een rol in spelen
Maatschappelijke botsing = botsing tussen waarden en/of belangen van verschillende
actoren die niet samen kunnen gaan (kenmerk van maatschappelijk probleem)
Actor = persoon of groep die actief betrokken is bij een maatschappelijk probleem (kenmerk
van een maatschappelijk probleem)
Overheid = het hoogste gezag in een land die de wetten maakt, uitvoert en handhaaft
(kenmerk van een maatschappelijk probleem) Actor Actor
AWB-schema = overzicht bij maatschappelijke botsingen Waarde Waarde
Belang Belang
Maatschappelijke driehoek:
Overheid (gemeente, provincie, etc) Botsingenladder
Oorlog  Strijd
Terrorisme
Aanslag
Gijzeling
Geweldloos verzet
Staking
Overleg  Debat
Markt Maatschappelijk middenveld Nadeel is dat het eindeloos kan
(=onderneminge (=groepen burgers die geen duren  of meerderheidsregel
n die winst winst hoeven te maken (=regel dat beslissingen worden
willen maken
genomen door de meerderheid)
 of grondwet (=belangrijkste
wet van een land)  of een
rechter

Mensbeeld = een beeld dat mensen hebben van hoe men over het algemeen is

Extreem-links Links Midden Rechts Extreemrechts
Mensen De overheid De overheid Vrijwilligers Mensen
moeten moet mensen moet mensen moeten mensen moeten zichzelf
gedwongen helpen door alleen helpen helpen helpen
elkaar helpen bijv. belastingen als ze dat zelf
niet kunnen

Extreem-links Links Midden Rechts Extreemrechts
Bij gelijke Overheid moet Iedereen heeft Sommigen De
kansen kan zorgen dat recht op gelijke hebben meer getalenteerde
iedereen het iedereen gelijke kansen talent dan moeten
leren kansen krijgt anderen heersen over de
minder-
getalenteerde

, Utilitarisme = filosofische stroming die zoveel mogelijk geluk voor zoveel mogelijk mensen
wenselijk vindt
 Jeremy Bentham was een van de denkers van utilitarisme, met zijn
rekenmethode “de hedonistische calculus” probeerde hij voor iedereen geluk
te optimaliseren.
Hoofdstuk 2
Anarchisme = streven naar een samenleving waarin niemand de macht heeft
Communisme = streven naar een klasseloze samenleving
Anarchisme en communisme zijn extreem-linkse ideologieën en beiden zijn ze bereid
geweld te gebruiken voor hun doelen
Fascisme = streven naar een dictatuur van een staat
Nazisme = streven naar een samenleving van een bepaald ras
Fascisme en nazisme zijn extreemrechtse ideologieën en beiden maken ze
onderscheid tussen bepaalde mensen
Links Midden Rechts
Socialisme vindt gelijkheid Liberalisme vindt vrijheid Conservatisme willen geen
belangrijk. Strijden tegen heel belangrijk. Ook eigenbelang. Niet iedereen
discriminatie en voor persoonlijke vrijheid. is gelijk  sociale
emancipatie. Sociaalliberalisme is iets ongelijkheid en eigen
Sociaaldemocratie (iets linker en de overheid mag verantwoordelijkheid.
minder links) want meer mengen.
markt. Conservatiefliberalisme is
iets rechter en willen meer
marktwerking.

Confessioneel = streven naar een ideologie op basis van geloof
 Christendemocratie
 Sommige fundamentalistische stromingen gebruiken veel geweld

In Nederland zijn er 7 sociale (linkse) partijen, toch verschillen zij van mening
 Socialistische Partij  zo min mogelijk economische ongelijkheid
 Partij voor de Dieren  opkomen voor rechten en behoud van dieren en natuur
 GroenLinks  gelijke rechten voor minderheden en het opkomen voor de natuur
 DENK  opkomen voor mensen van andere culturen
 Partij van de Arbeid  zorgen dat iedereen mee kan doen in de samenleving
 50PLUS  de economische positie van vijftigplussers verbeteren
In Nederland zijn er 2 liberale (midden) partijen
 Democraten 66  sociaal-liberaal en persoonlijke vrijheid en goed onderwijs
 Volkspartij voor Vrijheid en Democratie  conservatief-liberalisme en economische
vrijheid
In Nederland zijn er niet echt rechtse partijen, maar twee ervan komen het dichtstbij
 Partij voor de Vrijheid  verdedigen van de Nederlandse cultuur en uit de EU, maar
wel voor referenda (=volksraadpleging)
 Forum voor Democratie  behouden van de Nederlandse cultuur en uit de EU, maar
wel Europese samenleving en referenda (=volksraadpleging)
In Nederland zijn er drie christendemocratische (confessionele) partijen