Samenvatting: Kwalitatieve onderzoeksvaardigheden binnen het gedragswetenschappelijk onderzoek (inleiding)

Kwalitatieve
onderzoeksvaardigheden binnen
het gedragswetenschappelijk
onderzoek: Inleiding
(samenvatting)
Opbouw van de lessen én van deze samenvatting:

 Les 1 – Wat is kwalitatief onderzoek? (RC1)
 Les 2 – Conceptuele en theoretische kaders in kwalitatief onderzoek (RC2)
 Les 3 – kwalitatief onderzoeksdesign (RC3)
 Les 4 – kwalitatieve dataverzameling (RC4 en RC5)
 Les 5 – kwalitatieve data-analyse (RC8 en RC9)




Axel Callens 1

,Les 1 – Wat is kwalitatief
onderzoek? (RC1)
1 Definitie van kwalitatief onderzoek
1.2 De definitie volgens Ian Holloway


“Qualitative research is a form of social inquiry that focuses on the way people interpret and
make sense of their experiences and the world in which they live. A number of different
approaches exist within the wider framework of this type of research, but most of these have the
same aim: to understand the social reality of individuals, groups and cultures.
Researchers use qualitative approaches to explore the behavior, perspectives and
experiences of the people they study. The basis of qualitative research lies in the
interpretative approach to social reality.”
(I. Holloway)



Zoals hierboven neergeschreven staat, spreekt Ian Holloway van een rijke variëteit binnen kwalitatief
onderzoek.

Verschillende redenen komen hier aan te pas:

 Het gaat over ‘mensen’ en hoe die ‘mensen’: - interpreteren over Ervaringen en
 betekenis geven aan de wereld



 Er zijn binnen kwalitatieve onderzoeksvaardigheden ook verschillende
onderzoeksbenaderingen (zie OPO ‘Methoden van het gedragswetenschappelijk onderzoek:
Verdieping):
o Etnografische benadering
o Case study benadering
o Narratieve benadering
o Grounded theory benadering
o Fenomenologische benadering



 We willen binnen de kwalitatieve onderzoeksvaardigheden ook de ‘werkelijkheid’ begrijpen.
NIET verklaren!

 Het gaat niet enkel over individuen, maar ook over: groepen en culturen.




Axel Callens 2

,  Je kan binnen de kwalitatieve onderzoeksvaardigheden ook heel wat zaken gaan
onderzoeken.

 Kwalitatieve onderzoeksvaardigheden werken tot slot verder op het interpretatief
paradigma.

1.2 De definitie volgens Erickson

Qualitative inquiry seeks to discover and to describe in narrative reporting what particular people do
in their everyday lives and what their actions mean to them. It identifies meaning-relevant
kinds of things in the world – kinds of people, kinds of actions, kinds of beliefs and interests –
focusing on differences in forms of things that make a difference for meaning
(Erickson, 2011, p. 43)



Erickson spreekt hier duidelijk over:

 Naam geven aan ‘iets’ dat je onderzoekt.

 Concepten gebruiken op zaken die je wil onderzoeken.




Axel Callens 3

,2 Situering van kwalitatief onderzoek
2.1 Interpretatief Paradigma versus (post-)positivistisch Paradigma


Interpretatief paradigma (Post-)positivistisch paradigma
 Hier staat de context centraal.  Hier bevinden we ons in een oorzaak-
gevolgsituatie.
 Er zijn eveneens universele én
onveranderlijke wetten die aan te pas
komen.

 Interpretatie  Statistiek – wiskundige berekeningen
 Subjectiviteit  Objectiviteit
 Niet-neutraliteit van de onderzoeker  Neutraliteit van de onderzoeker

BEGRIJPEN VERKLAREN




! Opgepast !
! Dit leidt NIET tot dichotomie !


Want elk paradigma heeft…

 Verschillende doelen
 Verschillend opzet

 Je kan dus onmogelijk besluiten dat het ene paradigma beter is
dan het andere. Ze zijn beide goed en te gebruiken!




Axel Callens 4

,2.2 Kwalitatief onderzoek doorheen verschillende disciplines


Positivistisch paradigma
Interpretatief paradigma (cfr.
DISCIPLINE (cfr. kwantitatief
kwalitatief onderzoek)
onderzoek)
EPISTEMOLOGIE = nadenken wat goede kennis is.  Kennis is blootleggen
van de waarheid, van
 Komt vanuit ervaringen én is oorzaak-gevolgrelaties,
gesitueerd. van wetten…

ONTOLOGIE = de leer van ‘het zijn’.  (achterhalen van)
Waarheid en
 We willen Waarheid en Werkelijkheid
Werkelijkheid achterhalen.
 Nadien willen we de
werkelijkheid begrijpen.

 (begrijpen van)
werkelijkheden
AXIOLOGIE = welke waarden zijn van belang in  Kan je tussen haakjes
onderzoek. plaatsen (…)
= is eerder niet van
 Zowel aanwezig bij de toepassing.
onderzoeker als bij de
respondent:
 De waarden van beide
personen kunnen goed
(versterkend) werken.
 De waarden van beide
personen kunnen
botsen.
Cfr.: De respondent uit
racistische opmerkingen
die tegen jouw waarden
ingaan. Jij – als
onderzoeker – hebt hier
moeilijk mee.

POSITIONALITEIT = de onderzoeker is binnen  Onderzoeker is/kan
kwalitatieve objectief
onderzoeksvaardigheden ALTIJD het  Neutraal zijn!
instrument.

 De onderzoeker is geen
vragenlijst die random
vragen overloopt.
 Een onderzoeker is
daarnaast NOOIT neutraal.




Axel Callens 5

, METHODOLOGIE = je wil recht doen aan de  Systematiek
relationaliteit en gesitueerdheid van  Observaties
werkelijkheden en onderzoek (=
“complicating”)  Deductief

 Het gaat hier NIET moeilijk
om moeilijk te doen.
 Het gaat hier wel om een
kritische ingesteldheid van
de werkelijkheid en het
onderzoek zelf.
Cfr.: Waarom gebeurde dit?
Wat zit er achter? Waarom
zegt persoon X dit, terwijl
persoon Y hem eigenlijk
tegenspreekt? Etc.

 Inductief

THEORIE = theorie is altijd een centraal  Theorie speelt grote rol
gegeven binnen kwalitatief
onderzoek.

 Met andere woorden: GEEN
kwalitatief onderzoek
zonder theorie.




2.3 Het onderzoeksproces
in kwalitatief onderzoek

Een onderzoeksproces binnen
kwalitatieve onderzoeksvaardigheden:

 DYNAMISCH!



Enkele sleutelkenmerken van kwalitatief
onderzoek:

 RECURSIEF (= cyclisch gegeven,
op elkaar ingrijpend…)

 INTERACTIE

 COHERENT



Axel Callens 6