Samenvatting Begrippenlijst Opleiding en Werkveld oriëntatie

Begrippenlijst OWVO
Hoofdstuk 1: welzijn in de verzorgingsstaat
welvaartsstaat - De samenlevingsvorm v sommige rijke
geïndustrialiseerde landen waarbij een aantal
grondrechten vd burger effectief
gewaarborgd worden
- Deze grondrechten zijn bedoeld om zijn
materiële welvaart en zijn kansen tot
ontplooiing te bevorderen
- Dit alles gebeurd binnen de parlementaire
democratie en met behoud vd vrije markt-
economische productiewijze
grondrechten - Mensenrechten
- Sociale grondrechten
 Uitbouw welvaartsstaat
mensenrechten - Waarvoor men een ingrijpen vd OVH
verwacht
- Soorten
 Recht op leven
 Vrijheid v meningsuiting
 Vrijheid v drukpers
 Godsdienstvrijheid
sociale grondrechten - Recht op
 Werk
 Huisvesting
 Gezondheid
 Onderwijs
 ontplooiing
kenmerken welvaartsstaat - hoog welvaartspeil
 VWA om die te behouden is
voortdurende econom groei en de
ermee samenhangende doelstelling v
volledige werkgelegenheid
- Overheidsoptreden
 Sociale zekerheid
 Dienstverleningen die door de OVH
worden georganiseerd,
gecontroleerd &/of gesubsidieerd
- Grondrechten
 Welvaartsstaat is gericht op het
voorkomen v problemen
o Preventief organiseren vd
solidariteit (sociale
zekerheid)
o Uitbouwen vh zorgapparaat
(‘sociale instituties’)
- vrije markt en overleg
- democratie

,overleg WG’s organisaties en WN’s organisaties  uitbouw
vd welvaartsstaat is dus niet enkel een taak vd OVH
welvaartsstaat: hoe ontstaan? - Tijdens en onmiddellijk na de industriële
revolutie
- Historiek in 5 fasen
1. De sociale kwestie (1800-1880)
2. 1ste sociale wetten ter bescherming
vd arbeiders (1880-1919)
3. Sociaal overleg (tssn WOI: 1914-1918
& WOII: 1940-1945)
4. Concrete uitbouw en bloei vd
welvaartsstaat (na WOII - 1973)
5. Naar actieve welvaartsstaat (eind
20ste E)
fase 1: de sociale kwestie - 1800 – 1880
- Iets grotere levensstandaard door
industrialisatie
- Weinig overheidstussenkomst, wel vrijheid
(tgv Fr. Revolutie)
- Hongersnood, kinderarbeid, geen sociale
bescherming
- : dankzij solidariteit ontstaan
coöperatieves: de ‘voorlopers’ v
ziekenfondsen en vakbonden
coöperatieves geld samenleggen om mensen die het moeilijk
hebben te helpen
fase 2: 1ste sociale wetten ter bescherming - 1880 – 1919
vd arbeiders - Leerplicht (v 6-14j), zondagsrust, verbod op
kinderarbeid
- Meervoudig stemrecht
- Oprichting vakbonden en landsbonden
ziekenfondsen
- Geen verplichting om zich te verzekeren
fase 3: sociaal overleg - Tussen WOI & WOII
 WOI: 1914 – 1918
 WOII: 1940 – 1945
- Economische crisis, werkloosheid, opkomst
totalitaire regimes in Europa
- Groeiend besef v belang overheidsingrijpen
in eco
- Groeiend belang v sociaal overleg
- Pensioenen en kinderbijslag werd verplicht
fase 4: concrete uitbouw en bloei vd - Na WOII tot 1973
welvaartsstaat - Uitbouw sociale zekerheid (kinderbijslag,
ziekteverzekering, werkloosheid,
pensioenen)
- Uitbouw overleg WG’s – WN’s
- Uitbouw zorgvoorzieningen
- Vrouwenstemrecht en optrekken leerplicht v
14 nr 16 nr 18
fase 5: naar actieve welvaartsstaat - Eind 20ste E

, - 1973 oliecrisis en jaren ’80 economische
crisis  regeringen moeten besparen
- Positief: welvaarsstaat biedt bescherming, is
succesverhaal
- Maar, betaalbaarheid sociale zekerheid
onder druk door
 Demografische veranderingen
(vergrijzing & ontgroening)
 Andere manier v leven
(eenoudergezinnen)
- En andere vragen bij de welvaartsstaat
 Globalisering (flexibelere jobs,
productiebedrijven nr
‘lageloonlanden’)
 Milieuproblemen: grenzen aan groei
vergrijzing vd bevolking - 55-59j
 Grootste groep
 Baby boomers
 Na WOII geboren
activeringsidee - Want, de bevolking op actieve lft zal dalen
vanaf 2020
- Meer activeren ipv uitkering geven
- ‘meer mensen aan het werk’
- : basis vh beleid (sinds 2005)
- ‘het is v groot belang dat je de mensen die in
tijdelijke werkloosh zitten, activeert. De
VDAB moet nu ook snel reageren dat we niet
opnieuw mensen krijgen die langdurig in de
werkloosheid belanden’
werkzaamheidsgraad - Vlaams regeerakkoord september 2019
 werkzaamheid optrekken nr 80%
- federaal regeerakkoord v 30 september 2020
 streeft tegen 2030 een
werkzaamheidsgraad v tenminste
80% na
- Vlaamse werkzaamheidsgraad iets boven EU-
gemiddelde  wij doen het niet zo goed
- mensen die het moeilijker hebben om werk
te vinden
 mensen zonder ervaring
 laaggeschoolden
 vanaf 50j
 mensen met beperkingen
- werkzaamheidsgraad ligt lager bij vrouwen
 wrm?: kind
- 55-plussers: laagste werkzaamheidsgraad
maar sterke stijging
- Hoogste werkzaamheidsgraad bij koppels
met kids
- Lagere werkzaamheidsgraad bij personen
geboren buiten de EU

, - Zeer lage werkzaamheidsgraad bij personen
met hinder door handicap of langdurig
gezondheidsprobleem
- Laagste werkzaamheidsgraad bij
laaggeschoolden
activering: moeilijkheden - Bepaalde groepen vinden moeilijk werk
- Kwaliteit vh werk?
- Combi gezin & arbeid? Onbetaalde
zorgarbeid? Vrijwilligerswerk?
nieuwe sociale kwestie en de - Belang v kennis
risicosamenleving  Kennis- of informatiemaatschappij
 Levenslang leren
- Nieuwe sociale kwestie
 Kloof hooggeschoolden en
laaggeschoolden  zoektocht nr
nieuwe remedies voor sociale
bescherming
- Voorspellen v risico’s
 Risicosamenleving: < kansen voor
mensen met beperkingen/ lage
scholing
Belgische welvaartsstaat is niet-staats en - Niet-staats
heeft verzuild middenveld  Sociale organisaties zijn sterk
betrokken
o Bij besluitvorming
 bv. sociaal overleg
(WG + WN +OVH?)
o En bij uitvoering vh sociaal
beleid
 Bv. uitbetaling v
uitkeringen door
ziekenfonds/vakbond
o OVH controleert
- Verzuild middenveld
 Middenveld = sociale organisaties
 Verzuiling = tal v maatschappelijke
initiatieven vanuit 3 ideologieën (20ste
E)
1. Katholieken
2. Liberalen
3. Socialisten
 voor onderwijs, kranten, …
 21ste E: verzuiling afgebrokkeld 
ontzuiling maar koepels nog sterk
 Nieuwe sociale bewegingen
verzuiling levensbeschouwing (geloof, ideologie) is nauw
verbonden met de organisatie ve aantal
maatschappelijk activiteiten
welzijn - DEFINITIE
 ‘een toestand v welbevinden die
ontstaat wnr iem tot ontplooiing v